18/12/2025
Op ’n koue Desemberaand in 1892 het die ligte van die Mariinsky-teater in St Petersburg stadig gedoof. Die gehoor het stil geraak. En toe, met die eerste note uit Pyotr Ilyich Tchaikovsky se partituur, het The Nutcracker sy eerste asemteug geneem.
Dit was meer as net ’n balletpremière. Dit was die geboorte van ’n wêreld waarin speelgoed lewe kry, sneeu dans, en musiek sagter praat as woorde. Die Imperial Ballet het die verhaal tot lewe gebring, gebaseer op E.T.A. Hoffmann se sprokie, met choreografie deur Marius Petipa en Lev Ivanov, al sou Ivanov uiteindelik die hart van die bewegings vorm.
Aanvanklik was die reaksie huiwerig. Kritici het gewonder of ’n ballet met soveel kinders op die verhoog werklik kon hou. Maar die musiek… die musiek het iets anders gesê. Stukke soos “Dance of the Sugar Plum Fairy”, met haar fyn, klokagtige klanke, en “Waltz of the Flowers” wat oopvou soos lente in beweging.
Tchaikovsky het iets besonders gedoen: hy het die celesta, toe nog amper onbekend, gebruik om ’n klank te skep wat soos lig voel. Dit was nie net gehoor nie; dit was gevoel.
Vandag, meer as ’n eeu later, leef daardie oomblik in St Petersburg voort. Elke Desember keer The Nutcracker terug, nie net na die verhoog nie, maar na herinneringe, na kinderjare, na hoop. Wat eens met twyfel begroet is, het ’n ritueel van lig in die donkerste tyd van die jaar geword.
En êrens, in die stil geskiedenis van die Mariinsky, weerklink daardie eerste applous steeds.
