24/08/2025
Tarihin Shahararrun Malamai
Sayyid Muhammad bin Alawi al-Maliki al-Hasani:
Al-Sayyid Muhammad bin Alawi bin Abbas al-Maliki al-Hasani ya kasance daya daga cikin manyan malaman addinin musulunci na zamani, kuma ba tare da kokwanto ba shi ne babban malamin birnin Makka mai alfarma da kuma daukacin yankin Hijaz mai daraja.
Shaihu jikan Manzon Allah (SAWW) ne shugaban Ahlul Baiti (AS) kuma Imamin Hadisi a wannan zamani namu, shugaban ruhi mafi daukaka, mai kira zuwa ga Allah madaukakin sarki. wanda bai misaltuwa a matsayinsa a duniyar ilimin addinin musulunci na Sunna.
Iyalinsa Da Zuriyarsa
Sayyid ya fito ne daga gida mai daraja wanda ke da alaka kai tsaye da Annabi Muhammadu (SAW). Shi dan gidan shahararren malami al-Maliki al-Hasani ne na Makka, wadanda zuriyar Manzon Allah (SAW) ne ta hanyar jikansa, Imam al-Hasan b. 'Ali رضي الله عنه.
Iyalan Malikiyya suna daya daga cikin iyalan da ake girmamawa a Makka kuma sun samar da manyan malamai wadanda s**a koyar a Haramin Makka tsawon shekaru aru-aru. Hasali ma kakannin Sayyid guda biyar sun kasance Imaman Malikiyya na Haramin Makka.
Kakansa, al-Sayyid Abbas al-Maliki shi ne M***i kuma Qadi na Makka kuma Imami kuma Khatib na Harami. Ya rike wannan matsayi a zamanin Daular Usmaniyya, da lokacin Hashimiya, kuma ya ci gaba da rike shi bayan kafuwar daular Saudiyya. Marigayi Sarki Abdul Aziz bin Sa'ud ya kasance yana girmama shi sosai.
Marigayi mahaifinsa, al-Sayyid 'Alawi al-Maliki ya kasance daya daga cikin manyan malaman Makka a karnin da ya gabata. Al-Sayyid Alawi al-Maliki ya koyar da ilimomi daban-daban na addinin musulunci na Sunna a Haramin Makka kusan shekaru 40!
Daruruwan dalibai daga kasashen musulmi ne s**a amfana da darasinsa a Harami, kuma da yawa suna rike da muhimman muk**ai na addini a kasashensu a yau. Marigayi Sarki Faisal ba zai yanke wani hukunci ba game da Makka ba tare da tuntubar al-Sayyid Alawi ba.
Ya rasu a shekarar 1971, kuma jana'izarsa ita ce jana'izar mafi girma da aka gani a Makka cikin shekaru 100! Kwanaki uku bayan rasuwarsa, gidajen rediyon Saudiyya na cikin gida suna kunna kur'ani mai tsarki.
Iyalan Malikiyya sun samar da wasu malamai da dama, amma don takaitawa mun ambaci fitaccen uba da kakan Al-Sayyid Muhammad bin Alawi.
Haihuwarsa Da Ilimin Farko
An haifi Al-Sayyid Muhammad al-Hasan bin Alawi bin Abbas bin Abdul Aziz a shekara ta 1946, a birnin Makka mai tsarki, a cikin shahararren gidan al-Maliki al-Hasani Sayyid na malaman Sunna.
Sayyid ya yi sa'a mahaifinsa al-Sayyid Alawi yana matsayin malami a Makkah. Mahaifinsa shi ne malaminsa na farko kuma na firamare, inda ya koyar da shi a kebance a gida da kuma a Haramin Makka, inda ya haddace Alkur'ani mai girma tun yana karami. Sayyid ya kasance mahaifinsa ne ya koyar da shi tun yana karami, kuma ya ba shi ikon karantar da duk wani littafi da ya karanta tare da shi.
Karo Iliminsa
Bayan koyarwar mahaifinsa, ya kuma yi karatu tare da ƙwarewa a ilimomin Musulunci daban-daban na Aqida, Tafsiri, Hadisi, Fiqhu, Usul, Mustalah, Nahw, da sauran su a wajen sauran manyan malaman Makka, da madina, dukkansu sun ba shi cikakkiyar Ijaza (certification) don karantar da wadannan ilimomi ga wasu.
Tun yana dan shekara 15 Sayyid ya fara koyar da ’yan uwansa littafan Hadisi da Fiqhu a Haramin Makka bisa umarnin malamansa!
Bayan kammala karatunsa a garinsu na Makka, mahaifinsa ya tura shi karatu a jami'ar Azhar ta Masar mai daraja. Ya samu Ph.D. daga Al-Azhar yana dan shekara 25, wanda hakan ya sa ya zama dan kasar Saudiyya na farko kuma mafi karancin shekaru da ya samu digirin digirgir a jami'ar. Rubuce-rubucensa a kan Hadisi sun yi ‘kyau,’ kuma manyan malaman Azhar a lokacin, irin su Imam Abu Zahra sun yaba da shi sosai.
Tafiyarsa Wajen Neman Ilimi
Ya kasance tafarkin mafi girma ga Malamai yin tafiye-tafiye don neman ilimi da hikima. Sayyid bai kebanta kansa daga wannan ka’ida ba. Ya yi tafiya tun yana karami, da izinin mahaifinsa, don neman ilimi da ruhi daga ma’abuta shi.
Sayyid ya yi balaguro da yawa a Arewacin Afirka, Masar, Sudan, Siriya, Turkiyya, da yankin Indo-Pak don koyo a wajen manyan malamai, da saduwa da masoyan Allah, ziyartar masallatai da wuraren ibada, da tattara litattafai. A kowace daga cikin wadannan kasashe ya gamu da manyan Malamai da Awliya, kuma ya amfana da su matuka.
Su kuma Malamai na wadannan kasashe, wannan matashin dalibin Makka ya burge su sosai, s**a ba shi kulawa ta musamman. Mutane da yawa da s**a girmama mahaifinsa mai ilimi sosai, sun girmama shi don sun sami ɗan a matsayin ɗalibi.
Ijazatinsa (Lasisi don aikawa)
Tsarin tarbiyyar Musulunci na Sunna ya ginu ne a kan Ijazah ko 'iznin isar da Ilmi mai tsarki'. Ba kowane mutum aka yarda ya koyar ba; sai wadanda s**a sami shaidar Ijazah daga sanannun malamai.
Ga kowane fanni na ilimi kuma ga kowane littafi na Hadisi, Fiqhu da tafsiri akwai isnadi, wadanda suke komawa ga marubucin littafin da kansa ta hanyar dalibansa da dalibansu. Kuma a cikin mafi yawan isnadi, k**ar na Alqur'ani, da Hadisi, da Tasawwuf, suna komawa ne zuwa ga Manzon Allah (SAW).
Sayyid Muhammad ya samu karramawa da kasancewa daya daga cikin Shaihunan da s**a fi kowa yawan ijaza a zamaninmu.
A kasarsa ta larabawa kuma a cikin tafiyarsa Sayyid ya sami ijaza sama da 200 daga manyan malamai na zamaninsa, a kowane fanni na ilimin addinin musulunci. Don haka ijazarsa da ya bai wa dalibansa ta kasance daga cikin mafi girman daraja a duniya, ana danganta dalibansa da manyan malamai marasa adadi.
Malamansa
Lallai mafiya yawan Manyan Malamai a yau sun nemi ijazah wajen Sayyid. Malaman da s**a bai wa Sayyid ijazah tasu, sun kasance manya-manyan taurari masu haskawa daga ko’ina a duniyar Musulunci. Za mu so mu ambaci kaɗan a nan:
Malamansa na Makka al-Mukarrama
🔹️Mahaifinsa masani kuma malaminsa na farko al-Sayyid Alawi bin Abbas al-Maliki
🔸️Shaykh Muhammad Yahya Aman al-Makki
▫️Shaykh al-Sayyid Muhammad al-Arabi al-Tabbani
🔹️Shaykh Hasan Sa'id al-Yamani
🔸️Shaykh Hasan bin Muhammad al-Mashshat
▫️Sheikh Muhammad Nur Sayf
🔹️Sheikh Muhammad Yasin al-Fadani
🔸️Al-Sayyid Muhammad Amin Kutbi
▫️Al-Sayyid Ishaq bin Hashim 'Azuz
🔹️Al-Habib Hasan bin Muhammad Fad'aq
🔸️Al-Habib Abdulkadir bin Aydarus al-Bar
▫️Shaykh Khalil Abd-al-Qadir Taybah
🔹️Shaykh 'Abd-Allah Sa'id al-Lahji
▫️Malamansa na Madina al-Munawwarah
▫️Shaykh Hasan al-Sha'ir, Shaykh al-Qurra of Madina
▫️Shaykh Diya'uddin Ahmad al-Qadiri
▫️Al-Sayyid Ahmad Yasin al-Khiyari
▫️Shaykh Muhammad al-Mustafa al-'Alawi al-Shinqiti
▫️Shaykh Ibrahim al-Khatani al-Bukhari
▫️Shaykh Abdul Ghafur al-Abbasi al-Naqshbandi.
Malamansa na Hadramawt Da Yemen
🔹️Al-Habib Umar bin Ahmad bin Sumayt, Babban Limamin Hadramawt
🔹️Shaykh al-Sayyid Muhammad Zabarah, M***i na Yemen
🔹️Shaykh al-Sayyid IbrahIm bin Aqil al-Ba-'Alawi, M***i na Ta'iz.
🔹️Al-Imam al-Sayyid 'Ali bin 'Abdul Rahman al-Hibshi
🔹️Al-Habib Alawi bin Abdullahi bin Shihab
🔹️Al-Sayyid Hasan bin Abdul Bari al-Ahdal
🔹️Shaykh Fadhl bin Muhammad Ba-Fadhal
🔹️Al-Habib Abdullahi bin Alawi al-Attas
🔹️Al-Habib Muhammad bin Salim bin Hafeez
🔹️Al-Habib Ahmad Mashhur al-Haddad
🔹️Al-Habib Abdulkadir al-Saqqaf
🔹️Shaykh Abdullahi Zaid al-Zabidi
Malamansa daga Syria Da Lebanon
🔸️️Shaykh Abul Yusr bn Abidin, M***i na Sham
🔸️️Shaykh al-Sayyid al-Sharif Muhammad al-Makki al-Kattani, M***i na Malikiyya
🔸️️Shaykh Muhammad As'ad al-Abaji, M***i na Shafi'iyya
🔸️Shaykh al-Sayyid Muhammad Salih al-Farfur
🔸️Shaykh Hasan Habannakah al-Maydani
🔸️Shaykh Abdul'Aziz 'Uyun al-Sud al-Himsi
🔸️Sheikh Muhammad Sa'id al-Idlabi al-Rifa'i
🔸️Shaykh Abdullahi Al-Harari
Akidar Sayyid
Sayyid yana bin tafarkin Ahlul-Sunnah wa al-Jama'ah, wanda alamarta shi ne kasance mai hakuri da daidaitawa, ilimi da ruhi, da hadin kai a cikin bambance-bambance. Ya yi imani da riko da Mazhabobi hudu da aka kafa, amma ba tare da tsatsauran ra'ayi ba. Ya koyar da girmama manyan Malamai da Awliya na magabata.
Ya yi matukar s**a ga wadanda ake kira ‘yan kawo sauyi’ a karni na 20 wadanda suke fatan kawar da Musuluncin al’ummomin da s**a gabata da sunan ‘Musulunci tsantsa. Ya yi imani da cewa yin Allah wadai da dukkan Ash’ari, ko kuma dukkan Hanafiyya, Shafi’iyya, ko Malikiyya ko Sufaye baki daya, k**ar yadda wasu kungiyoyin masu tsattsauran ra’ayi suke yi a zamanin yau, yana nufin yin Allah wadai da daukacin al’ummar Musulunci tsawon shekaru dubu da s**a gabata. Wannan zai iya zama hali na makiyan Musulunci, ba abokai ba.
Sayyid ya yi imani da cewa manya-manyan Mazhabobin Ahlus-Sunnah da Sufaye na Musulunci na shekaru dubu da s**a gabata, su ne alakar su da Alkur’ani da Sunna. Haqiqa fahimtar kur’ani da sunna ita ce wadda ta ginu a kan tafsirin manyan malaman addinin musulunci, ba wai son zuciya irin na ‘yan ta’addan zamani ba.
Haka nan Sayyid ya kasance mai goyon bayan Sufanci na gaskiya na Shari'a, Sufanci na manyan Awliya da waliyyai na wannan Al'umma. Shi da kansa ya kasance shugaban ruhi mafi girma, wanda ke da alaƙa da mafi yawan manyan malamai na Musulunci, ta hanyar manyan Shaihun Tarika ko umarni na ruhaniya. Ya yi imani cewa yin zikiri, mutum shi kadai ko kuma a cikin jam'i, wani bangare ne na rayuwar musulmi. Ya bukaci dukkan dalibansa da su yi tahajjud da karatun safiya da marece awrad (litani).
Daga karshe Sayyid ya yi imani da cewa wajibi ne musulmi su yi amfani da dukiyarsu wajen daukaka matsayin al'ummarsu, ta ruhi da zamantakewa da kuma abin duniya, kada su bata lokacinsu mai daraja wajen fada kan kananan al'amura. Ya yi imanin cewa, bai k**ata musulmi su la’anci junansu a kan al’amuran da malamai s**a yi sabani a kansu ba, sai dai su hada hannu wajen yakar abin da aka yi ittifaqi a kansa na sharri da zunubi. An misalta mahangar Sayyid a cikin fitaccen littafinsa mai suna Mafahim Yajib an Tusahhah, littafin da ya samu karbuwa mai tarin yawa a duk fadin duniyar musulmi, kuma ya samu karbuwa matuka a bangaren masana.
Mutuwarsa
Sayyid ya rasu ne a ranar Juma’a 15 ga Ramadan 1426/29 ga Oktoba 2004 (ya yi fatan Allah ya yi masa rasuwa a watan Ramadan) yana azumi a gidansa da ke Makka.
Washegarin rasuwarsa, Sarkin Saudiyya Abdullahi da dukkan manyan jami'an kasar da 'yan gidan sarautar Saudiyya sun zo ta'aziyya.
Sayyid ya bar ‘ya’ya maza guda biyu, Sayyid Ahmad da Sayyid Abdullahi, da ‘ya’ya mata da dama. Sayyid Ahmad matashi ne mai ilimi kuma ya zama magajin mahaifinsa. Ya ci gaba da dukan koyarwa da ayyukan ruhaniya na mahaifinsa.
Sayyid ya kuma bar dalibai masu tarin yawa, wadanda da yawansu ke rike da manyan muk**ai a kasar Saudiyya da sauran kasashen musulmi, ta wurinsu, da kuma ta ayyukansa, gadonsa yana ci gaba da bunƙasa.
Allah ya ba shi matsayi mafi daukaka a gidan Aljannah kusa da Kakansa masoyinsa Sayyidina Rasulillah. Amin.
Rubuce-rubucensa Da Bugawa
Sayyid ya kasance kwararren marubuci kuma ya yi ayyuka kusan dari. Ya yi rubuce-rubuce a kan batutuwa daban-daban na addini, shari'a, zamantakewa da tarihi kuma yawancin litattafansa ana daukar su a matsayin gwanaye a kan wannan batu kuma an rubuta littafan karatu a cibiyoyin Musulunci a duniya.
A nan mun ambaci wasu zaɓaɓɓun ayyuka akan batutuwa daban-daban:
Rubuce-rubucensa a cikin 'Aqidah
1. Mafahim Yajib 'an Tusahhah (Ra'ayoyin da Dole a Gyara), watakila mafi mahimmancin maganar Ahlul Sunna a wannan zamani kan bidi'a "Salafi". A cikin wannan littafi Shaikh Muhammad bn Alawi ya kafa hujja da matsayin Imaman Ahlus Sunna a kan mas’alolin ta’azufi, tawassuli, ceton Annabi, Maulidinsa (maulidi), Mazhabar Ash’ari, da sauransu. . tare da bayanai masu yawa da s**a hada da madogaran “Salafis” da kansu s**a yi iƙirari -Ibn Taimiyya, Ibn al-Qayyim, Ibn Abd al-Wahhab.
2. Manhaj al-Salaf fi Fahm al-Nusus ("Hanyoyin Magabata a Fahimtar Rubutu: Ka'idar da Aiki"), sabon aikinsa, ci gaba da sabuntawa na Mafahim.
3. Al-Tahzir min al-Takfir
4. Huwa Allah ("Shine Allāh} (112:1), maganar aqidar Ahlus-Sunnah a cikin rarrabuwar kawuna na anthropomorphism.
5. Qul Hadhihi Sabili (“{Ka ce: This is My Way} (12:108), taƙaitaccen littafin koyarwa da ɗabi’u na Musulunci.
6. Sharh 'Aqidat al-Awwam
Rubuce-rubucensa a cikin Tafsiri
1. Zubdat al-Itqan fi 'Ulum al-Qur'an
2. Wa-Hiwa bil Ufuq al-A'la ("Lokacin da Ya kasance a saman kololuwa} (53:7), tafsiri mafi fa'ida har zuwa yau a kan Isra'i da mi'irajin Manzon Allah (SAWW). Littafin yana kunshe da cikakken tafsirin ayoyin da s**a shafi ganin Allah da cikakkun bayanai na ingantattun ruwayoyin da s**a dace.
3. Al-Qawa'id al-Asasiyya fi 'Ulum al-Qur'an ("Basic Foundations in the Sciences of the Qur'an"), mai fa'ida da gabatarwa ga Dr. Nūr al-Dīn ʿItr's 'Ulum al-Qur' al-Karim ("The Sciences of the Noble Qur'an").
4. Hawl Khasa'is al-Qur'an
Rubuce-rubucensa a cikin Hadisi
1. Al-Manhal al-Latif fi Usul al-Hadith al-Sharif
2. Al-Qawa'id al-Asasiyya fi 'Ilim Mustalah al-Hadith
3. Fadl al-Muwatta wa-Inayat al-Umma al-Islamiyya bihi
4. Anwar al-Masalik fi al-Muqaranat bayna Riwayat al-Muwatta lil-Imam Malik.
Rubutunsa a Seerah
1. Muhammad: al-Insan al-Kamil ("Muhammad the Perfect Human Being") , takaitaccen bayanin sifofin Manzon Allah (SAWW) a cikin littafan shama'il. Babin nasa suna da taken k**ar haka:
2. Cikar Kyautar Sa Da Tsarkakkun Siffofinsa.
3. Cikar Kariyarsa Daga Wurare Da Abubuwan Tambayoyi, Da Tsarewarsa Daga Maqiya, Shaidu, Da Laifuffuka.
4. Cikar Dabi'unsa Masu Girma da Daraja.
5. Cikar Fiyayyen Darajarsa da Halayensa masu Tsari.
6. Cikar Hikimarsa A Jagorancin Gwamnati Da Soja.
7. Cikar Dabi'arsa A Cikin Gudanarwa Da Ilimin Al'umma, Da Mu'amalarsa Da Iyalansa Da Sahabbansa Na Musamman.
8. Cikar Dokarsa da Cikar Bukatun Dan Adam da Tafiya da Ruhin Zamani ba tare da Canji ko Sauyawa ba.
9. Tarikh al-Hawadith wal-Ahwal al-Nabawiyya ("Historical Events and Markers in the Prophet's Life").
10. 'Urf al-Ta'arif bil-Mawlid al-Sharif
11. Al-Anwar al-Bahiyya fi Isra' wal-Miraj Khayr al-Bariyya ("The Resplendent Light of the Night Journey.
12. l-Zakha'ir al-Muhammadiyya
13. Zikriyat wa-Munasabat
14 .Al-Bushra fi Manaqib al-Sayyidat Khadijah al-Kubra
Rubuce-rubucensa a Usul
1. Al-Qawa'id al-Asasiyya fi Usul al-Fiqh ("Tsashen Tushen a Ka'idodin Shari'a"), mai fa'ida da gabatarwa ga Dr. Wahba al-Zuhayli juzu'i biyu na Usul al-Fiqh al-Islami
2. Sharh Manzumat al-Waraqat fi Usul al-Fiqh
3. Mafhum al-Tatawwur wa al-Tajdid fil Shari'ah al- Islamiyya
Da Saura Da Yawa.
Daga Muhammad Cisse ✍️