22/04/2025
Hoe leuk. Een mooie column van grande dame Marjan Berk over het door ons uitgegeven boek Amersfoort en de oorlog. Wichard Maassen Hoving Bert van den Hoed Arjeh Kalmann Peter van Breugel Eric Van der Velden
Column nr. 145
AMERSFOORT EN DE OORLOG
Dankzij de bereidwilligheid van mijn oudste zoon, die met enig gepuzzel samen met zijn vriendin op een doordeweekse dag mij naar Amersfoort bracht, kon ik de presentatie van dit machtige en indrukwekkende boek bijwonen: Amersfoort en de oorlog – Stemmen uit een bezette stad.
Ik heb elf jaar in Amersfoort gewoond en de hele oorlogsperiode van begin tot end meegemaakt. Richard Hoving en Wichard Maassen hebben met dit boek een indrukwekkend beeld van een bezette stad gegeven, een buitengewoon indrukwekkend portret van Amersfoort waarin ik mijn hele kinderleven terugvind.
Ik zag op tegen de presentatie, en toen ik de verduisterde zaal binnenkwam, waar foto’s uit het boek werden getoond, beving mij een ´déjà vu’ gevoel, wat pas verdween toen de kleine groep overlevende oude mensen hun oorlogsverhalen vertelden. En het meest schokkend ervoer ik het levensverhaal van de oude man, kind van NSB-ers, een en al eenzaamheid en schrijnende ervaringen van de buitenwereld, die hij moest doorstaan dankzij het foute oorlogsverleden van zijn ouders. Voor mij was het meest bijzondere ogenblik, toen een mevrouw mij de groeten deed van een overlevende man, in de oorlog een kleine jongen. Toen hij bij ons in Amersfoort met zijn moeder was ondergedoken, deed hij in ons huis op zolder zijn Hebreeuwse les. Ondanks de oorlog leerde hij de taal van zijn volk uit een boek, dat hij tot mijn kinderverbazing achterstevoren las. Ikzelf was gewoon jaloers op dat achterstevoren uit een boek lezen, dat wilde ik ook wel. Hij heette toen nog ‘Günther’. En na de oorlog, die hij en zijn moeder ‘Hertha’ overleefden in de onderduik, zijn ze naar Amerika gegaan. Hij is nu negentig jaar, hoogleraar geworden, en deed mij, zijn vriendinnetje uit Amersfoort, de groeten. En tegenwoordig heet hij ‘Charles’…..
En dan nu het gedicht. Voor dagelijks een gedicht in uw mailbox kijk op LJCOSTER.NL
Pasen
Een diep verdriet dat ons is aangedaan
kan soms, na bittere tranen, onverwacht
gelenigd zijn. Ik kwam langs Zalk gegaan,
op Paasmorgen, zéér vroeg nog op den dag.
Waar onderdijks een stukje moestuin lag
met boerse rijtjes primula’s verfraaid,
zag ik, zondags getooid, een kindje staan.
Het wees en wees en keek mij stralend aan.
De maartse regen had het ’s nachts gedaan:
daar stond zijn doopnaam, in sterkers gezaaid.
Ida Gerhardt (1905-1997)
