Vereniging Christiaan Huygens

Startpagina
Nederland
Papendrecht
Vereniging Christiaan Huygens

Sterrenkundevereniging Christiaan Huygens Vereniging voor iedereen die een bijzondere belangstelling heeft voor sterrenkunde.

Eens in de twee weken komen de leden op een vrijdagavond bijeen in het verenigingsgebouw van de Natuur en Vogelwacht Alblasserwaard, vlakbij Wijngaarden. Tijdens de verenigingsavonden wordt ingegaan op actuele gebeurtenissen die met de hobby te maken hebben en worden er onderlinge ervaringen uitgewisseld. Geregeld nodigen we sprekers uit voor het geven van een presentatie. Ook de leden zelf houden

voordrachten over hun activiteiten. De vereniging heeft een kleine sterrenwacht cq koepel. Bij helder weer wordt met de verenigingstelescoop, en soms ook met telescopen van de leden de dan zichtbare hemelobjecten geobserveerd. Tevens beschikt de vereniging over een zonneobservatorium. Hiermee kan de zon op diverse manieren in detail worden bekeken.

24/11/2025

Vrijdag 28 november.
Wordt de volgende lezing gegeven.
‘Licht over het hoofd gezien’
Optische verschijnselen in Nederland

Een presentatie van Peter Paul Hattinga Verschure, auteur van het boek Optische verschijnselen in Nederland.
Duur: 2 x 45 minuten met een pauze.

Samenvatting
Een kring om de maan, het morgenrood, de regenboog: het zijn natuurverschijnselen die we allemaal wel eens hebben gezien. Maar wie kent de ring van Bishop, de bogen van Lowitz, de onderzon of de groene flits? Hoe ontstaat een fata morgana? En hoe komt het eigenlijk dat de lucht blauw is?
Zo verschillend als ze zijn hebben al deze fenomenen één ding gemeen: het zijn hemelverschijnselen die ontstaan door het spel van zon- en maanlicht met deeltjes in de dampkring van de aarde. Daarom worden ze ‘optische verschijnselen’ genoemd. Die kunnen we wel de special effects noemen die ons meer vertellen over het weer van nu en van morgen. We komen deze kleureffecten dan ook meer dan eens tegen in oude weerspreuken.
Er zijn allerlei soorten optische verschijnselen en veel zien we er makkelijk over het hoofd. Maar we kunnen ze allemaal gewoon met het blote oog waarnemen. Het enige wat ons daarin op weg helpt is te weten hoe, waar en wanneer te kijken. In deze kleurrijke lezing licht de spreker aan de hand van prachtige kleurenfoto’s voor u een tip van de sluier op. Met een paar leuke natuurkundeproefjes wordt aanschouwelijk gemaakt hoe ze ontstaan.

Het boek is na de presentatie te koop. De prijs bedraagt € 39,90.

De spreker Peter Paul Hattinga Verschure heeft zich sinds zijn jongensjaren beziggehouden met het observeren van optische verschijnselen. Hij was in 1972 oprichter van een centraal meld- en verzamelpunt van waarnemingen van optische verschijnselen zoals regenbogen, halo’s en het noorderlicht en trad daarmee in de voetsporen van het KNMI. Er verschenen veel publicaties van zijn hand in onder meer Zenit en het voormalige Hemel en Dampkring en ook in buitenlandse tijdschriften. Hij is de auteur van het naslagwerk Optische verschijnselen in Nederland dat onlangs bij Noordboek is verschenen.

De zaal gaat open om 19:30. Begin lezing is om 20:00 uur

03/11/2025

ELT, het METIS instrument en de VLT
Door Felix Bettonvil
Momenteel wordt in de Atacama-woestijn in Noord-Chili gebouwd aan de grootste telescoop ter wereld. Met een spiegeldiameter van bijna 40 meter moet dit ‘grootste oog ter wereld’ scherper en verder het heelal in kijken als nooit te voren. Projectmanager Felix Bettonvil is nauw betrokken bij de bouw van deze gigantische telescoop en verantwoordelijk voor een van de first light instrumenten: METIS.
METIS is een infrarood instrument. Het kijkt in golflengten van 2,5 tot 13 micrometer, de zogenaamde L,M- en N-band. In deze golflengten is METIS uitermate geschikt om zowel het koele heelal als stof te onderzoeken. Hieronder vallen objecten in ons eigen zonnestelsel (gasreuzen, planetoïden, kometen), jonge stellaire clusters, gebieden met massieve stervorming, active galactic nucleii (AGNs), geëvolueerde sterren, en het centrum van onze eigen melkweg. Maar wellicht de twee meest belangrijke wetenschappelijke drijfveren voor METIS zijn de studie van exoplaneten en proto-planetaire schijven. METIS kan Jupiter- en Neptunus achtige planeten rond andere sterren karakteriseren, maar ook de aardachtige planeten rond onze aller dichtstbijzijnde sterren, inclusief de compositie van hun atmosfeer. METIS wordt een verlengstuk van ALMA en kan daarbij juist goed de binnenste delen van proto-planetaire schijven vastleggen. METIS vult ook JWST aan, met name waar hele hoge ruimtelijke en spectrale resolutie nodig is.
Om infrarood licht van astronomische objecten goed te kunnen detecteren is het van belang dat het instrument behoorlijk koud is: het hele optisch systeem zit daartoe in een cryostaat die wordt afgekoeld tot ongeveer 70K. METIS is voor een astronomisch instrument immens: het weegt circa 18 ton en is meer dan 7m hoog. Dit geldt overigens voor alle instrumenten voor de ELT, alles is van een nieuwe orde van grootte.
Als alles volgens plan verloopt, komen volgend jaar de eerste onderdelen van METIS gereed. Ze worden dan één voor één naar Nederland verscheept, waar ze in een speciaal voor METIS ongebouwde Integratiehal in het Kamerlingh Onneslaboratorium van de Faculty of Science van de Universiteit Leiden worden samengebouwd, uitgelijnd en uitvoerig getest. Daarna volgt een uitvoerig verificatieprogramma. METIS moet dan in 2029 gereed zijn voor transport per boot naar Chili, waarna de installatie op de telescoop kan beginnen.
Start 20:00, zaal open 19:30
Locatie: Matenaweg 1, Papendrecht
Toegang: € 5,- voor niet leden. (Bij herhaaldelijk bezoeken van lezingen vragen we de bezoeker om lid te worden).

20/10/2025

HERA missie
Op 26 september 2022 knalde NASA’s DART (Double Asteroid Redirection Test) met een snelheid van 6,6 km per seconde op het 160 meter grote planetoïde-maantje Dimorphos. Het was een test om te zien hoe effectief zo’n botsing de baan van een planetoïde kan veranderen, mocht er in de toekomst zo’n ruimtesteen op de Aarde afkomen. Met aardse telescopen zagen we dat er enorm veel materiaal uit het maantje vloog, en uit verdere waarnemingen bleek dat de omlooptijd van 12 uur waarin het maantje om de grotere planetoïde Didymos draait met ruim een half uur was verkort. Test geslaagd!

DART werd bij deze test natuurlijk vernietigd, en de Italiaanse nanosatelliet die met DART meevloog had slechts kort zicht op de inslag omdat deze met enorme snelheid langs de planetoïde scheerde. Vanaf de aarde kunnen telescopen en radarsystemen niet alle gevolgen van de inslag nauwkeurig in kaart brengen, en er blijven dus veel vragen onbeantwoord over de massa, samenstelling, en interne structuur van Dimorphos, alsook de vorm van de veroorzaakte krater. Daarom lanceerde ESA in 2024 de Hera sonde naar het Didymos-systeem. Eind 2026 moet deze een gedetailleerder onderzoek van de ‘plaats delict’ beginnen. Met Hera vliegen twee CubeSat nanosatellieten mee voor aanvullende waarnemingen: Milani zal spectrale oppervlaktewaarnemingen doen, terwijl Juventas de allereerste radarsonderingen binnen een asteroïde zal uitvoeren.
Hera is door OHB in Duitsland gebouwd, met vele elementen van andere Europese landen. Zo werd Hera’s precisiegeleidings-, navig*tie- en controlesysteem, essentieel om het ruimtevaartuig naar en rond de tweeling-asteroïde bestemming te vliegen, door GMV in Spanje ontwikkeld. Nederland leverde het Hyperscout instrument, de twee deployers die de CubeSats uit zullen zetten, en de zonnesensoren.

Spreker: Michel van Pelt
Datum: 31-oktober 2025
Start 20:00, zaal open 19:30
Locatie: Matenaweg 1, Papendrecht

04/04/2025

Hoe kunnen we zwarte g*ten "horen"?
Begin: 20:00
Zaal open: 19:30
Toegang voor niet-leden: 3,-

Tot 2015 hadden we nog nooit direct een zwart g*t waargenomen. Op 14 september van dat jaar is het voor het eerst gelukt om twee botsende zwarte g*ten te 'horen', door middel van zwaartekrachtgolven. Dit was de heftigste gebeurtenis in het heelal tot dan toe waargenomen, en tegelijk een van de zwakste signalen. Om het minimale signaal op Aarde te kunnen opvangen moesten technici en wetenschappers het meest nauwkeurige
meet instrument ooit bouwen.

In deze lezing ga ik in op hoe we zwaartekrachtgolven kunnen detecteren en wat dit ons leert over zwarte g*ten en neutronensterren, en waar deze bronnen vandaan komen. We kijken naar de circa 90 detecties die gedaan zijn met de huidige detectoren LIGO, Virgo en KAGRA, maar ook naar toekomstige detectoren als Einstein Telescope (die misschien in Nederland zal worden gebouwd), en de ruimtemissie LISA, die zwaartekrachtgolven met veel lagere frequenties zal kunnen waarnemen en daarmee heel andere bronnen, zoals dubbele witte dwergen en super massieve zwarte g*ten.

Marc van der Sluys is onderzoeker en docent sterrenkunde aan de Universiteit Utrecht en bij Nikhef in Amsterdam. Hij is ook de maker van de website https://hemel.waarnemen.com, waar informatie voor een breed publiek te vinden is over wat er zoal aan de sterrenhemel gebeurt en hoe je dat met eenvoudige middelen (blote oog, verrekijker, amateurtelescoop) kunt zien.

05/03/2025

49e Landelijke sterrenkijkdagen 2025

Bezoek het langstlopende sterrenkundige publieksevenement van ons land waarbij alles draait het om het ontdekken en beleven van de sterrenhemel boven Nederland. Ook dit jaar kun je weer bij vereniging Christiaan Huygens in Papendrecht terecht. Belangstellenden zijn van harte welkom op zaterdag 8 maart vanaf 19:00 tot 22:00 uur. Bij gunstig weer kan er met onze eigen 11 inch telescoop gekeken worden naar de kraters op de maan en vele planeten (o.a. mars, venus en Jupiter met zijn maantjes).

Toegang is gratis.

18/02/2025

A.s. vrijdag 21 februari
Vallende sterren, vuurbollen en donderstenen - boodschappers uit het heelal'.
Door Paul Bakker

De speurtocht naar wat vallende sterren eigenlijk zijn, verliep bepaald niet op rolletjes. We lopen door de interessante historie van hypotheses en discussies hierover, en eindigen met recent onderzoek naar ruimtepuin en de informatie die het ons brengt.

Begin; 20:00
Zaal open: 19:30
Toegang niet-leden: 3,-

Adres

Papendrecht
3356LS

Website

http://www.verenigingchristiaanhuygens.nl/

Meldingen

Wees de eerste die het weet en laat ons u een e-mail sturen wanneer Vereniging Christiaan Huygens nieuws en promoties plaatst. Uw e-mailadres wordt niet voor andere doeleinden gebruikt en u kunt zich op elk gewenst moment afmelden.

Contact

Stuur een bericht naar Vereniging Christiaan Huygens:

Snelkoppelingen

Wilt u dat uw bedrijf hét hoogst genoteerde Mediabedrijf in Papendrecht wordt?