
04/04/2025
Hoe kunnen we zwarte g*ten "horen"?
Begin: 20:00
Zaal open: 19:30
Toegang voor niet-leden: 3,-
Tot 2015 hadden we nog nooit direct een zwart g*t waargenomen. Op 14 september van dat jaar is het voor het eerst gelukt om twee botsende zwarte g*ten te 'horen', door middel van zwaartekrachtgolven. Dit was de heftigste gebeurtenis in het heelal tot dan toe waargenomen, en tegelijk een van de zwakste signalen. Om het minimale signaal op Aarde te kunnen opvangen moesten technici en wetenschappers het meest nauwkeurige
meet instrument ooit bouwen.
In deze lezing ga ik in op hoe we zwaartekrachtgolven kunnen detecteren en wat dit ons leert over zwarte g*ten en neutronensterren, en waar deze bronnen vandaan komen. We kijken naar de circa 90 detecties die gedaan zijn met de huidige detectoren LIGO, Virgo en KAGRA, maar ook naar toekomstige detectoren als Einstein Telescope (die misschien in Nederland zal worden gebouwd), en de ruimtemissie LISA, die zwaartekrachtgolven met veel lagere frequenties zal kunnen waarnemen en daarmee heel andere bronnen, zoals dubbele witte dwergen en super massieve zwarte g*ten.
Marc van der Sluys is onderzoeker en docent sterrenkunde aan de Universiteit Utrecht en bij Nikhef in Amsterdam. Hij is ook de maker van de website https://hemel.waarnemen.com, waar informatie voor een breed publiek te vinden is over wat er zoal aan de sterrenhemel gebeurt en hoe je dat met eenvoudige middelen (blote oog, verrekijker, amateurtelescoop) kunt zien.