Filosofie Magazine

09/10/2025

Filosoof Roland Breeur schreef een meanderende essaybundel over vernietigen en voltooien, van de Armeense genocide en Don Quichot tot hoe een ochtenderectie doet denken aan het pen*sbotje van de holenbeer. Helaas lijken de essays zelf onvoltooid.

Roland Breeur schreef een meanderende essaybundel over vernietigen en voltooien. Helaas lijken de essays zelf onvoltooid.

08/10/2025

Morgen is het 21 jaar geleden dat Jacques Derrida (1930-2004) overleed. De zin ‘Er is niets buiten de tekst’ van de Franse filosoof is misschien wel een van de meest verkeerd geïnterpreteerde zinnen uit de geschiedenis van de filosofie. Wellicht komt dat door de vertaling. In het Frans staat er namelijk ‘Il n’y a pas de hors-texte’, wat letterlijk ‘er is geen buiten-tekst’ betekent.

Derrida heeft de zin opzettelijk op die manier geformuleerd, om aan te duiden dat woorden geen oorsprong of beginpunt hebben, maar slechts verwijzen naar andere woorden. Volgens Derrida kunnen we de betekenis van woorden namelijk niet vinden buiten de taal zelf. Vandaar de zin: ‘Er is geen buiten-tekst.’ Hij uitte hiermee kritiek op linguïsten en taalfilosofen die de oorsprong en betekenis van woorden probeerden vast te leggen. Maar de vertaling ‘Er is niets buiten de tekst’ suggereert dat alles in de wereld uit tekst bestaat. Derrida werd hevig bekritiseerd om die gedachte: hij zou alles reduceren tot taal en ontkennen dat de materiële werkelijkheid bestaat.

Of de kritiek op Derrida echt aan één verkeerde vertaling ligt valt te betwijfelen. In 1992 schreven vooraanstaande filosofen zelfs een open brief aan de Universiteit van Cambridge, om te voorkomen dat hij een eredoctoraat zou krijgen.

🖊 Nina Tesselaar

08/10/2025

Jos Kessels filosofeert in de praktijk. Dit keer: hoe voer je een diepgravend filosofisch gesprek? ‘Een filosofisch gesprek gaat niet over het debiteren van meningen, het gaat over het toetsen ervan.’

Jos Kessels filosofeert in de praktijk. Dit keer: hoe voer je een goed filosofisch gesprek? ‘Het gaat niet over het debiteren van meningen.’

07/10/2025

Filosofie is makkelijker als je denkt. Maar is sterven ook makkelijker als je denkt? Leer zelf denken over de dood en verwonder je over vragen als: kun je je eigen dood ervaren? Kan sterven een kunst zijn? En heeft het leven wel zin als je onsterfelijk bent?

In ‘Filosofie is makkelijker als je denkt’ helpen we je in vier stappen op weg in het zelf leren denken. Dit keer: wat is dood?

07/10/2025

Volg Filosofie Magazine op Google Discover en ontvang onze populairste artikelen dagelijks in je persoonlijke nieuwsfeed. Aanmelden kost maar een paar seconden:

1. Ga naar https://profile.google.com/cp/CgsvZy8xMjJnZnBodA
2. Klik op ‘volgen op Google’
3. Eventueel moet je nog even inloggen in je Google-account

Vanaf nu verschijnen onze artikelen automatisch in je feed op Google Discover. Veel leesplezier!

06/10/2025

Door alleen maar geld te verzamelen, komen we nooit aan het goede leven toe, dacht Aristoteles. Volgens Tazuko van Berkel leggen de oude Grieken meer van onze blinde vlekken over geld bloot. Samen met bankiers en scholieren onderzoekt ze de waarde van geld.

Volgens Tazuko van Berkel leggen de oude Grieken onze blinde vlekken over geld bloot. Samen met bankiers onderzoekt ze de waarde van geld.

05/10/2025

‘Voor Schopenhauer is het leven (…) uiteindelijk veroordeeld tot waardeloosheid en zinloosheid,’ schrijft Georg Simmel (1858-1918). Bij Friedrich Nietzsche staat daarentegen het leven omarmen centraal: het leven zelf is het doel van het leven. Door de ogenschijnlijk tegenstrijdige filosofieën van beide denkers tot de kern te destilleren, ze te vergelijken en elkaar aan te laten vullen, biedt Simmel in ‘Schopenhauer en Nietzsche’ een prachtig geschreven analyse van de existentiële twijfels van de moderne mens.

05/10/2025

In de spiegel zien we onszelf zoals we zijn, zoveel lijkt zeker. Toch kan ook je spiegelbeeld bedrieglijk zijn, zegt filosoof Annette van der Elst.

In de spiegel zien we onszelf zoals we zijn, zoveel lijkt zeker. Toch kan ook je spiegelbeeld bedrieglijk zijn, zegt Annette van der Elst.

04/10/2025

Miriam Rasch verlangt naar daadkracht in de politiek, maar is er ook bang voor. ‘Geloof niet te snel in de belofte van de daad.’

04/10/2025

Octopussen voelen net als mensen ‘eigenaarschap over hun lichaam’, blijkt uit recent onderzoek. Maar wat is eigenlijk een lichaam, vraagt filosoof Femke van Hout zich af. ‘Je ervaring van je lichaam kan voorbij de grenzen van je fysieke lijf gaan.’

Octopussen voelen net als mensen ‘eigenaarschap over hun lichaam’. Maar wat is eigenlijk een lichaam, vraagt Femke van Hout zich af.

04/10/2025

Zet je hond, kat of cavia vandaag in het zonnetje, want het is dierendag! Maar hoe ga je ook de rest van het jaar goed met dieren om? Filosoof en dierethicus Eva Meijer selecteerde de vijf beste boeken over dierethiek.

Dit zijn volgens filosoof Eva Meijer de vijf beste boeken over dierethiek. ‘Waarom laten wij dieren niet meebeslissen over de politiek?’

03/10/2025

Algoritmes kunnen steeds betere voorspellingen doen, ook over individueel gedrag. Mogen besluitvormers dat advies vertrouwen?