Bionieuws

Bionieuws is het tweewekelijks verschijnend vakblad voor biologen. Zie www.bionieuws.nl. Bionieuws is het tweewekelijks verschijnend nieuwsblad voor biologen.

29/11/2025

Uit vogels afkomstige griepvirussen zijn resistenter tegen koorts en veroorzaken daarom na spillover waarschijnlijk ernstigere ziekte en pandemieën bij mensen, claimt een Britse modelstudie geleid door de University of Glasgow en University of Cambridge.

Uit vogels afkomstige griepvirussen zijn resistenter tegen koorts en veroorzaken daarom na spillover waarschijnlijk ernstigere ziekte en pandemieën bij mensen, claimt een Britse modelstudie.

28/11/2025

Dodelijke agressie loont voor chimpansees. Territoriumuitbreiding leidt uiteindelijk tot veel meer nakomelingen, zo blijkt uit onderzoek aan de winnaars van de Ngogo-groep chimpansees die in Oeganda tussen 1998 en 2008 maar liefst 21 soortgenoten uit buurtgroepen doden. Deze winnaars breidden daardoor hun territorium met 22 procent uit, kregen twee keer zoveel nakommelingen en kenden minder kindersterfte, zo blijkt uit het veldonderzoek van antropologen van de University of California, Max-Planck-Institute for Evolutionary Anthropology en University of Michigan.

De winnaars van een chimpansee-oorlog in Oeganda hebben een verhoogde fitness als gevolg van hun gebiedsverovering. Vrouwtjes uit de winnaarsgroep kregen na de territoriumwinst van hun groep ruim twee keer zoveel nakomelingen. Onder die kleintjes komt ook nog minder kindersterfte voor. Tot die concl...

23/11/2025

Het meest hittebestendige plantje ter wereld groeit in Death Valley: Tidestromia oblongifolia. Het woestijnplantje weet zelfs bij 45 graden Celsius zijn fotosynthese op peil te houden en bijna exponentieel te kunnen groeien, ontdekte plantwetenschappers van Michigan State University. Die aanpassing biedt mogelijk een blauwdruk voor de ontwikkeling van gewassen die zich kunnen aanpassen aan een veranderend klimaat.

Bij hitte positioneren de mitochondriën van Tidestormia oblongifolia zich naast de chloroplasten, die van vorm veranderen. Foto: Karina Prado.

22/11/2025

Wonen in een bos omringd door wolven kent zo z’n nadelen, ontdekt cabaretier Patrick Nederkoorn. Voorstanders van de wolf zijn misschien wat naïef constateert hij in zijn voorstelling Uit de klauwen, die steeds absurdistischer vormen aanneemt. Uit de wolf als slachtmachine in het museum komt zo een dodenrit voort. Ook vervlecht Nederkoorn op een mooie manier het grote thema, de verhouding tussen mens en natuur, met zijn persoonlijke leven. De voorstelling is nog tot 16 mei 2026 in Nederlandse theaters te zien.

Cabaretier Patrick Nederkoorn huilt tijdens zijn voorstelling Uit de klauwen zelf ook even als een wolf. Foto: Jaap Reedijk

14/11/2025

De Nederlandse natuur is door internationale bril bezien heel bijzonder, constateren de biologen Dirk Hilbers en Constant Swinkels van Crossbill Guides Foundation. Zij lanceren hun vijftigste gids: de tweedelige Crossbill Natuurgids Nederland met een dwarsdoorsnede van ‘onze’ landschappen en de beste plekken om die te bezoeken.

De Nederlandse natuur is door internationale bril bezien heel bijzonder, constateren de biologen Dirk Hilbers en Constant Swinkels. Zij lanceren de vijftigste Crossbill-gids: de tweedelige Natuurgids Nederland met een dwarsdoorsnede van ‘onze’ landschappen en de beste plekken om die te bezoeken.

08/11/2025

De beuk (Fagus sylvestris) dank zijn wetenschappelijke naam aan het oud-Griekse woord voor eten: φάγω of fago. Een goed mastjaar betekent immers dat er veel eikels en beukennootjes als voedsel beschikbaar zijn voor eekhoorns, muizen, zwijnen en andere bosbewoners. Dit jaar is er volgens NatureTodaynl op de Veluwe veel mast - vooral veel eikels - maar is het vooral opvallend dát beuken al voor het dertiende jaar op rij flinke hoeveelheden nootjes produceren. Die nootjes zijn geroosterd ook eetbaar voor mensen, maar daarvoor geldt natuurlijk: zolang de voorraad strekt!

Zo'n 27 procent van de beukenbomen op de Veluwe bloeiden dit jaar en leveren voor het dertiende jaar op rij nootjes. Foto: ImageSelect.

07/11/2025

In acht miljoen jaar ontwikkelden landbewonende hoefdieren zich tot volledig in zee levende walvissen. Een evolutiepad dat mede in kaart is gebracht door paleobioloog Hans Thewissen (Northeast Ohio Medical University), ontdekker van ‘de wandelende walvis’ Ambulocetus. ‘We hebben van de evolutie van walvissen misschien nog wel meer fossiele tussenvormen gevonden als van de evolutie van paarden', meent Thewissen, 'en de walvissen doorliepen een veel spectaculairder evolutietraject.'

DOOR GERT VAN MAANEN - ILLUSTRATIE: CARL BUELL / JOHN GATESY E.A., MOL. PHYLOGENET. EVOL., 2012 & FOTO: AKRASIA25 - 31-10-2025 - Evolutiebiologie

01/11/2025

Vijftig jaar na Asilomar, waar wetenschappers zelf veiligheidsregels voor recombinant-dna opstelden, buigt Nederland zich opnieuw over de grenzen van biotechnologische vooruitgang. Op het jubileumsymposium Biotechnologie in Beweging van de Commissie Genetische Modificatie (Cogem) keken acht experts terug en vooruit op wat genetische modificatie het gebracht en nog zal brengen. Bionieuws peilde vooraf de verwachtingen en zorgen bij vier experts: gentherapie-expert Marianne de Visser (University of Amsterdam / Universiteit van Amsterdam), microbioloog Jack Pronk (TU Delft), plantenbioloog Ania Lukasiewicz en synthetisch bioloog Charlotte Koster (beiden Wageningen University & Research).

Vijftig jaar na Asilomar, waar wetenschappers zelf veiligheidsregels voor recombinant-dna opstelden, buigt Nederland zich opnieuw over de grenzen van biotechnologische vooruitgang.

31/10/2025

In maar liefst 40 procent van de onderzochte publicaties met dierstudies over hersenbloedingen zitten gedupliceerde of gemanipuleerde afbeeldingen. Dit ontdekte een team biologen van Radboudumc. Veel van zulke publicaties laten positieve resultaten zien en worden soms jarenlang geciteerd. 'Dat is beangstigend, want het betekent dat we soms bouwen op ondeugdelijke data – met alle gevolgen voor vervolgonderzoek, financiering en het gebruik van proefdieren', stelt de Nijmeegse bioloog Kim Wever.

Staafdiagram van de sterke toename in problematische artikelen (oranje) sinds 2008 van dierstudies rond hersenbloedingen (inzet een willekeurig voorbeeld van een afbeelding die leidde tot terugtrekking van zo'n artikel). Bron grafiek: René Aquarius e.a., Plos Biology, 30 oktober 2025.

22/10/2025

Om verspreiding van infectieziekten te voorkomen is social distancing nog steeds best slim, blijkt uit experimenten met de zwarte wegmier (Lasius niger) door onderzoekers van de University of Bristol. Die mieren passen zelfs de 3D-nestarchitectuur aan als ze worden geconfronteerd met individuen die besmet zijn met een pathogene schimmel. Het eerste bewijs voor het bestaan van ‘architecturale immuniteit’ bij sociale dieren.

Het lijkt al weer lang achter ons te liggen: de tijd dat OMT-voorzitter Jaap van Dissel probeerde iedereen op anderhalve meter afstand te krijgen. Om verspreiding van infectieziekten te voorkomen is social distancing nog steeds best slim, blijkt uit experimenten met de zwarte wegmier (Lasius niger;....

17/10/2025

Ecosystemen blijken opmerkelijk goed bestand tegen enkele jaren van droogte, tot de droogte extreem wordt. Dan raken graslanden en struikgebieden wereldwijd in een cumulatieve neerwaartse spiraal, waarbij de bovengrondse primaire productie na vier opeenvolgende droge jaren tot 77 procent kan afnemen. Dat blijkt uit het grootschalige International Drought Experiment op 94 graslanden en struikgebieden, geleid door Colorado State University en met de Spaanse systeemecoloog Raúl Ochoa Hueso (Universidad de Cádiz & NIOO-KNAW) als een van de 177 auteurs.

Onderzoekers bij het veldexperiment van het Semi-arid Grasslands Research Center in Noord-Colorado. Foto: Colorado State University College of Natural Sciences.

14/10/2025

Vandaag (14 oktober 2025) ontvangt bioloog Thijn Brummelkamp in Den Haag een Spinozapremie van wetenschapsorganisatie NWO. De wetenschappelijk directeur van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) en hoogleraar experimentele genetica (Universiteit Utrecht) introduceerde innovatieve methoden om genen in humane cellen uit te schakelen. ‘Ik hou van complexe puzzels en gebruik fundamentele inzichten om cellen te bevragen waarom ze iets wel of niet doen.’

Bioloog en Spinozapremie-ontvanger Thijn Brummelkamp introduceerde innovatieve methoden om genen in humane cellen uit te schakelen. ‘Ik hou van complexe puzzels en gebruik fundamentele inzichten om cellen te bevragen waarom ze iets wel of niet doen.’

Adres

Utrecht
3533JG

Telefoon

+31302321276

Website

http://www.bionieuws.nl/

Meldingen

Wees de eerste die het weet en laat ons u een e-mail sturen wanneer Bionieuws nieuws en promoties plaatst. Uw e-mailadres wordt niet voor andere doeleinden gebruikt en u kunt zich op elk gewenst moment afmelden.