Dr. Nawa Raj Subba, Biratnagar (2025)

20/09/2025

शुभकामना आदानप्रदान! २०८२-६-४ विराटनगर, नेपाल।
आउँदो चाडपर्वहरूले सबैमा शान्ति, सद्बुद्धि, एकता र समृद्धि भर्न सकोस्।
हार्दिक मंगलकामना!

17/09/2025

🙏 स्वागत छ! हाम्रो ई-पुस्तक र मुद्रित पुस्तकहरू अब डिजिटल प्लेटफर्महरूमा उपलब्ध छन्।📚
✨
लेखकीय
लेखन मेरो लागि केवल शब्दको खेल होइन, जीवन बुझ्ने, अनुभवलाई अभिव्यक्त गर्ने र समाजसँग संवाद गर्ने यात्रा हो। धेरै वर्षदेखि विभिन्न पत्रपत्रिका र माध्यममा प्रकाशित निबन्धहरूलाई एकैसाथ प्रस्तुत गर्ने चाहना मेरो मनमा थियो। “परिवर्तनका स्वरहरू” त्यही चाहनाको प्रतिफल हो।

यस पुस्तकका निबन्धहरू कुनै योजनाबद्ध रूपमा एउटै समयमा लेखिएका होइनन्। समय–समयमा जीवनले देखाएका प्रश्न, समाजले दिएको पीडा र आशा, अनि अध्ययन–अनुसन्धानले दिएको दृष्टिकोणलाई मैले लेखनमार्फत टिपोट गरेको हुँ। त्यसैले यी निबन्धहरू विविध छटा र भिन्न प्रसङ्गका भए पनि, सबैको केन्द्रमा समाज र मानवीय जीवन नै छ।

लेखनमा मेरो मुख्य प्रेरणा समाजसँगको नजिकको सम्बन्ध हो। महामारीका बेला श्रमिकले भोगेको पीडा, युवाको भविष्यप्रतिको अनिश्चितता, महिलाले सामना गर्ने असमानता, भाषा–नीतिमा देखिने विवाद वा प्रविधिले ल्याएको नयाँ चुनौती जस्ता सवालहरू समेटिएका छन्। मैले यी विषयलाई समाधान प्रस्तुत गर्ने शैलीमा भन्दा पनि प्रश्न गर्ने, सोच्न प्रेरित गर्ने शैलीमा सुझावसहित प्रस्तुत गर्न खोजेको छु।

पाठकहरूले यी निबन्धहरू पढ्दा कहिलेकाहीँ आफ्नै अनुभव भेट्टाउनुहुनेछ, कहिलेकाहीँ नयाँ दृष्टिकोणसँग परिचित हुनुहुनेछ। तर हरेक निबन्धमा एउटै कुरा साझा छ – समाजमा सकारात्मक रूपान्तरणको आवश्यकता र त्यसको सम्भावना।

म आफ्नो लेखन यात्रामा साथ दिने सबै साथी, सहकर्मी र पाठकहरूलाई धन्यवाद दिन्छु। तपाईंहरूको साथ र प्रतिक्रिया नै मेरो आगामी यात्राको प्रेरणा हो।

—डा. नवराज सुब्बा
२०२५

Author’s Note

Writing for me is not just a game of words, but a journey to understand life, express experiences and communicate with society. Over the years, I had a desire to present essays that had appeared in various magazines and media together. "Voices of Change" are the result of that desire.

The essays in this book were not written in any schematic way at the same time.
From time to time, I have noted the questions of life, the pain and hope given by society, and the perspective given by studies and research. So even though these essays are of different shades and different contexts, society and human life are at the center of all of them.

My primary inspiration for writing is my direct connection with society. My articles covered the pain experienced by workers during the epidemic, the uncertainty about the future of young people, gender inequities, the debate over language policy, and the new problems brought about by technology. I've tried to convey these concerns in a way that encourages us to examine and explore viable answers.

As readers read these essays, they will sometimes find their own experiences, sometimes become familiar with new perspectives. Nevertheless, all essays have one thing in common, the need for and the possibility of some beneficial change in society. Well, hopefully, this book will push readers to think, question, and seek answers.

I would like to extend my thanks to my friends, colleagues and readers who have assisted me in achieving my writing career. Your support and reaction are the aspects that make me motivated towards my journey in the future.
🌸https://nrsubba.com.np/voices-of-change-nepal/
#पुस्तकप्रेमी #पढ्नुपर्छ #डिजिटलपुस्तक #ज्ञानकोयात्रा #नयाँपुस्तक

14/09/2025

📖✨ Forgotten Songs and Lost Identities: An Inquiry into Indigenous Experiences

History isn’t only written in books—it lives in songs, stories, and traditions. In Nepal, many of these indigenous voices have been silenced, mixed, or forgotten. 🌿🎶

Dr. Nawa Raj S***a’s new book gives space to those voices—through decades of research, oral histories, and the memories of elders. It reveals a Nepal beyond official narratives, where identity, culture, and resilience still survive. 🪶🔥

This is more than research—it’s a call to remember, to listen, and to honor the roots of our land. 💭🌏

👉 Published by Hamro Idea Pvt. Ltd., Biratnagar, Nepal.

🎧 Thanks to:
TTS: ClipChamp
Music and image: Pixabay

08/09/2025

🌐🇳🇵 छटपटाउँदै नेपाल, अगाडि बढेको Gen Z ✊🔥📱
✍️ डा. नवराज सुब्बा

नेपालको नयाँ पुस्ता, जसलाई Gen Z भनिन्छ, इन्टरनेटसँगै हुर्किएको छ। उनीहरूका लागि फेसबुक, इन्स्टाग्राम, टिकटकजस्ता सामाजिक सञ्जाल केवल रमाइलो गर्ने साधन होइनन्, बरु विचार व्यक्त गर्ने, साथीभाइसँग जोडिने र राजनीतिक रूपमा सक्रिय हुने मुख्य माध्यम हुन्।

हालै सरकारले सामाजिक सञ्जाल बन्द गर्ने कदम चालेपछि यी युवाहरू आन्दोलित बने। यो आक्रोश मनोरञ्जन रोकिएको कारणले मात्र होइन, बरु आफ्नो आवाज दबाइयो भन्ने महसुस उनीहरूलाई हुनु हो। संविधानले दिएको अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतामाथि प्रश्न उठेको छ भन्ने उनीहरूको धारणा छ।

हुन पनि सामाजिक सञ्जाल बन्दले शिक्षामा असर गर्छ, किनकि धेरै विद्यार्थी अनलाइन स्रोतमा निर्भर छन्। यसले रोजगारी र उद्यमशीलतालाई पनि चोट पुर्‍याउँछ, किनकि फ्रिलान्सिङ र डिजिटल मार्केटिङ युवाहरूको मुख्य रोजाइ बनेको छ। अर्कातिर विदेशमा रहेका आफ्ना परिवारका सदस्यसित कुराकानी गर्ने सहज माध्यम सामाजिक जाल टुटेको छ। यसले सरकारप्रति जनताको अविश्वास बढ्दै जान्छ, जुन दीर्घकालीन रूपमा राजनीतिक संकटमा रूपान्तरण हुन सक्छ।

यस्ता अप्रिय कदम अन्य मुलुकमा पनि देखिए। ती उदाहरणहरूले पनि यही परिदृश्य देखाएका थिए। भारत, पाकिस्तान वा इरानमा सामाजिक सञ्जाल बन्द गर्दा जनआक्रोश सडक आन्दोलनको रूपमा भड्किएका थियो। नेपालमा पनि त्यस्तै जोखिम छ।

Gen Z को लागि सामाजिक सञ्जाल पहिचान, स्वतन्त्रता र अवसरको ठाउँ हो। त्यसैले सरकारले गलत सूचना नियन्त्रण वा सुरक्षाको बहानामा डिजिटल अधिकार नै खोस्ने प्रयास गर्नु समाधान होइन। बरु आवश्यक नियमन र स्वतन्त्रताको सन्तुलन मिलाउनु नै दीर्घकालीन उपाय हो।
📱

05/09/2025

✨ “बिर्सिएका गीत र गुमाइएका Identity 🎶📚 — Indigenous अनुभवहरूको यात्रा”

03/09/2025

📚🌀 1. “बिर्सिएका गीत र गुमाइएका पहिचान: आदिवासी अनुभवहरूको अनुसन्धान”
Publisher: Hamro Idea Pvt. Ltd.

पुस्तक परिचय

इतिहास केवल किताबमा मात्र हुँदैन। यसले हामीलाई पनि पढ्छ, हामीलाई सम्झाउँछ, हामीलाई बनाउँछ। नेपालमा अझै स्पष्ट देखिन्छ, जहाँ अनगिन्ती भाषा, संस्कार, र जीवनशैली मिलेर नेपाली समाज बनेको छ। हाम्रा आदिवासी समुदायहरूले हजारौँ वर्षदेखि आफ्ना परम्परा बोकेका छन्, तर ती ज्ञान र गीत–कथा–अनुष्ठानहरू धेरैजसो हराइसकेका छन्। केही हराए, केही अरू धर्म-संस्कृतिमा मिसिए, र केही टुक्रा–टुक्रामा मात्रै बाँकी पाइन्छन्।

त्यही मौनतामाथि यो किताब “भुलिएका गीत र हराएका पहिचान: आदिवासी अनुभवहरूको अनुसन्धान” ले कुरा गर्न खोजेको हो। यो केवल मिथक वा भावुक सम्झना होइन। यो काम वर्षौंको अनुसन्धानबाट आएको प्रतिफल हो जहाँ मौखिक अन्तर्वार्ता, फिल्ड भ्रमण, पुराना अवशेष, र समुदायका बूढा–बूढीको आवाज सम्मिलित छ। यसले देखाउँछ: हामीले आफ्नो जरा बुझ्न हो भने राज्यले लेखेको इतिहास मात्र पढेर पुग्दैन, यही माटोमा दबिएका आवाज पनि सुन्नुपर्छ।
नेपालको इतिहास प्रायः शक्तिको दृष्टिबाट लेखिएको छ। जसको हातमा राज्य थियो, उसैले कलम चलायो। त्यस क्रममा आदिवासी परम्परालाई पिछडिएका परम्परा भनी अर्थाइयो, वा शक्तिशाली धर्मसँग मिसाइयो, वा पुरै मेटाइयो। किरातका देवताहरूलाई कहिले शिवसँग, कहिले बौद्ध वा ख्रीष्टियन परम्परासँग जोडियो। स्थानीय पवित्र स्थानहरूको नाम र अर्थ फेरियो। यसले केवल धर्म मात्र होइन, सम्पूर्ण पहिचानलाई कमजोर बनायो। र जब पहिचान हराउँछ, आत्मसम्मान, स्मृति, र भविष्य बनाउने शक्ति पनि हराउँछ।

किताब तीन भागमा छ। पहिलो भाग बोन धर्म र किरात परम्पराको सम्बन्धबारे छ। यसले देखाउँछ कि नेपालको सभ्यता केवल आर्य–संस्कृतिको परिणाम होइन, यसको जरा अझ पुरानो छ। शब्द र भाषाले नै त्यसको प्रमाण देखाउँछन्।
दोस्रो भाग रूपान्तरण र प्रतिरोधबारे हो। लिच्छवी कालदेखि गोरखा एकीकरणसम्म किरात पहिचान दबाइयो तर पूरै हराएन। मौखिक कथा, पुराना अवशेष, र समुदायको संघर्षले देखाउँछ कि हिन्दू वा बौद्ध धर्म आउनुअघि पनि स्थानीय समुदायहरूको आफ्नै पवित्र भूगोल थियो। विशेषगरी लिम्बू समुदायको प्रतिरोधले देखाउँछ कि संस्कृति जोगाउनु भनेको गीत जोगाउनु मात्र होइन, यो त जीवनको रक्षा गर्नु पनि हो।

तेस्रो भाग उपनिवेशमुक्त सोचबारे हो। यसले देखाउँछ कि आजका आदिवासी समूहहरू आफ्ना पहिचान पुनः दाबी गर्दैछन्। नयाँ तरिकाले नाम परिभाषित गर्दैछन्। कतिपय लिम्बूहरूले "किरात" भन्दा "याक्थुङ" शब्दलाई मौलिक पहिचानको रूपमा पनि जोड दिन थालेका छन्। यो स्थिति कसरी आयो यसबारे बृहद चर्चा गरिएको छ। यसमा असहमति र बहस छन्। मौलिक पहिचान जोगाउने र साझा इतिहास स्वीकार गर्नेबीचको सन्तुलन कायम राख्नेबीच एउटा ठूलो संघर्ष देखिएको छ। पुस्तकमा दुवै विचारबीच छलफल र निस्कर्ष निकाल्ने प्रयास गरिएको छ।

यस अनुसन्धानलाई विशेष बनाउने कुरा भने केवल तथ्य होइनन्, त्यसमा लुकेका भावना हुन्। गाउँका बूढाबूढीले पुराना गीत सम्झिँदा वा रीतिथिति बताउँदा उनीहरूलाई लागेका चोटपटक पीडा महसुस भयो। त्यो स्मृति व्यक्तिगत मात्रै होइन, सामूहिक घाउ थियो। लेख्दा लेखकलाई लाग्यो, मैले अनुसन्धान मात्र होइन, हराउन नचाहेका धागाहरू समातेझैँ अनुभूति भएको छ।

अन्ततः यो किताब स्मरण र आग्रह दुवैको जगमा उभिएको छ। स्मरण भन्नाले नेपालको इतिहास केवल आर्य, हिन्दू, बौद्ध वा ख्रीष्टियन मात्र होइन, आदिवासीहरूको पनि हो। र आग्रह भन्नाले हामी सबैले यसमा फेरि सोच्ने, सम्झने, र भविष्य बनाउने अवसरमा सहभागी हुने। भुलिएका गीत अझै हावामा गुञ्जिरहेका छन्। हराएका पहिचान अझै प्रतिरोधमा कतै बाँचेका र कतै छट्पटाइरहेका छन्। प्रश्न केवल यत्ति हो—के हामी तिनलाई सुन्न तयार छौँ?

📚🌀 2. “Forgotten Songs and Lost Identities: An Inquiry into Indigenous Experiences”
Publisher: Hamro Idea Pvt. Ltd.

Book Introduction

History is not just about books. It influences our identities, reminds us of our past, and shapes who we are. It is still clear in Nepal, where Nepali society has been formed by combining countless languages, cultures, and lifestyles. Our indigenous communities have carried their traditions for thousands of years, but that knowledge and those song-story rituals have largely disappeared. Some are lost, some are mixed with other religions and cultures, and some are left in pieces.

It is this silence that this book seeks to speak of in "Forgotten Songs and Lost Identities: An Investigation of Indigenous Experiences". It's not just a myth or a passionate reminder. The piece represents decades of research that has incorporated oral interviews, field visits, old relics, and voices of the elderly in the community. This demonstrates that to know our origins, we need not only to read the state-written history, but we also need to hear the voices that are buried in this earth.

Nepal's history is often written from the point of view of power. He who had the kingdom in his hand used a pen. In the process, indigenous traditions were interpreted as backward, mixed with powerful religions, or completely erased. The gods of Kirat were sometimes associated with Shiva and sometimes with Buddhist or Christian traditions. The names and meanings of the local holy places changed. It undermined not just religion but the entire identity. Losing identity also results in the loss of self-esteem, memory, and the ability to shape the future.
Three parts comprise the book. The first part deals with the relationship between the Bon religion and the Kirat tradition. This shows that Nepal's civilization is not only the result of A***n culture; its roots are even older.

Words and language serve as evidence of this.
The second part is about transformation and resistance. From the Lichchavi period to Gorkha unification, the Kirat identity was suppressed but not completely lost. Oral narratives, old relics, and community struggles show that even before Hinduism or Buddhism came, local communities had their own sacred geography. The resistance of the Limbu community, in particular, shows that preserving culture is not only about preserving songs; it is also about protecting lives.

The third section is about colonial-free thinking. This indicates that the contemporary native people are recovering their identities. They are redefining their names in a fresh and innovative manner. Even other Limbs have started concentrating on the word "Yakthung" as an identity rather than "Kirat." Much has been said about how this situation came up. There are disagreements and debates. A significant struggle exists in balancing the preservation of a fundamental identity with the acceptance of a shared history. The book attempts to discuss and conclude the two ideas.

What makes this research special is not just facts but hidden emotions in it. When the old people of the village remembered the old songs or told them the customs, they felt the pain of the injuries they had suffered. The memory was not just an individual but a collective wound. As I wrote, the author experienced a sense of not only conducting research but also preserving cherished memories.

Ultimately, this book stands on the foundation of both remembrance and solicitation. The history of Nepal is not only A***n, Hindu, Buddhist, or Christian, but also that of indigenous peoples. And the request is that we all remember and think of it anew and share the chance of making a future. The lost songs continue to resonate in the air. The lost identities are still alive in resistance, and somewhere they are struggling. The question is simply, are we ready to listen to them?

eBooks and print books are available on digital platforms with a preview online.
https://nrsubba.com.np/forgotten-songs/

02/09/2025

साझा ज्ञानयात्रामा मेरो लेखनको पाइलाहरू ✍️📚🌏
डा. नवराज सुब्बा

मैले मेरो लेखन यात्रामा सुरू गर्दा त्यो कुनै ठूलो योजना वा महत्वाकांक्षा थिएन। सरल जिज्ञासाले थिच्थ्यो—आफ्नो भोगाइ, देखाइ र सोचाइलाई शब्दमा उतारियो भने अरूलाई कस्तो लाग्ला? त्यसैले सुरुमा सामाजिक सञ्जाल नै मेरो पहिलो प्रकाशन गृह थियो। त्यहाँ लेख हाल्नेबित्तिकै प्रतिक्रिया आउँथ्यो—कसैले प्रशंसा गर्थे, कसैले प्रश्न गर्थे, कसैले आलोचना पनि गर्थे। यिनै प्रतिकृयाले मलाई लेखन अझ धारिलो बनाउन सिकायो। जेहोस्, सामाजिक सञ्जाल तत्कालीन भावनाको नापजाँच गर्ने तराजु रहेछ भन्ने कुरा मैले बुझें।

तर समयसँगै महसुस गरेँ—सामाजिक सञ्जालमा लेखिएका कुरा धेरैजसो क्षणभंगुर हुन्छन्। गहिरो सोच र अनुसन्धानलाई दीर्घकालीन रूपमा सुरक्षित राख्ने र परीक्षण गर्ने खास थलो चाहिन्छ। यही खोजमा म रिसर्चगेट, एकेडेमिया जस्ता शैक्षिक प्लेटफर्मतिर पनि मोडिएँ। त्यहाँ मैले लेख र पुस्तकहरू अपलोड गर्न थालेँ। ती प्लेटफर्महरूले दिएको तथ्याङ्क मेरो लागि ऐनाजस्तै बनेको छ।

बेलाबेलामा रिपोर्ट कार्ड आउँछ— कति जनाले पढे, कति पटक डाउनलोड भयो, कति जनाले आफ्नो अनुसन्धानमा उद्धृत गरे भनेर। अब मेरो लेखन कुन तहमा पुगेको छ भन्ने कुरा केवल अनुमान होइन, तथ्यका आधारमा देख्न सकिने अवस्था आएको छ। यसलाई पूर्ण मान्न नसकिएला तर एउटा सूचकाङ्कका रूपमा भने मूल्यांकन गर्न सहयोग पुगेको छ।

हालै रिसर्चगेटले पठाएको प्रतिवेदन हात पर्दा मैले आफ्नो यात्रालाई फेरि एकचोटि फर्केर हेरेँ। अहिलेसम्म ३४ हजारभन्दा बढी पाठकले मेरा लेख र पुस्तकसँग साक्षात्कार गरिसकेछन्। केवल गत सातामात्रै १९० जना नयाँ पाठक थपिए। अझ ८१ वटा साइटेसन भएको तथ्याङ्कले मलाई गहिरो खुसी दियो—मेरो लेखन अरूका अनुसन्धानका लागि आधार बनेको रहेछ।

एउटा लेखकका लागि सायद यही नै सबैभन्दा ठूलो पुरस्कार हो। कसैले पढिदिनु, शब्दसँग समय खर्चिनु, अनि आवश्यक ठानेमा उद्धृत गरेर आफ्नै काममा समेटिदिनु। यसभन्दा ठूलो मान्यता र महत्वाकांक्षा लेखकलाई के नै चाहिन्छ र?

आज यस यात्रालाई सम्झँदा लाग्छ—मैले सुरु गरेको लेखन अब केवल व्यक्तिगत अभ्यासमा सीमित रहेन। यो त समयसँगै यो साझा ज्ञानयात्रामा रूपान्तरित भइसकेको छ। सामाजिक सञ्जालले तत्कालीन जनमत देखायो, शैक्षिक प्लेटफर्महरूले दीर्घकालीन मान्यता दिलाए। यिनै पाठक, उद्धरण र प्रतिकृयाहरूले मलाई अझ जिम्मेवार बनाएका छन्।

यसैले म अझै अनवरत लेखनमा अघि बढिरहेको छु। किनकि लेखन मेरो लागि अब केवल व्यक्तिगत सन्तोष होइन, पाठकसँगको साझा संवाद र ज्ञान जगतलाई मैले चुकाएको योगदान हो।

Steps ✍️📚🌏 of my writing in the journey of shared knowledge
Dr. Nawa Raj S***a

That was not a big plan or ambition when I started my writing journey. Simple curiosity was overwhelming—how would others feel if their experiences, appearances, and thoughts were put into words? So, in the beginning, social media was my first publishing house. There was a reaction as soon as the article was put out—some praised, some questioned, and some criticized. These reactions taught me to sharpen my writing. In any case, I realized that social media is a measure of emotion at the time.

Over time, however, I realized that what is written on social media is mostly fleeting. Deep thinking and research need a special place to preserve and test it in the long run. In this search, I turned to educational platforms like ResearchGate and Academia. There I started uploading articles and books. The data given by those platforms has become like a mirror to me.

From time to time, the report card comes, with how many people read, how many times it was downloaded, and how many people quoted it in their research. Now the level to which my writing has reached can be seen not only on the basis of guesswork, but on the basis of facts. It may not be considered complete, but it has helped to evaluate it as an index.

When I received a recent report from ResearchGate, I looked back at my journey. So far, more than 34,000 readers have interviewed my articles and books. Just last week, 190 new readers were added. The data with 81 more citations gave me deep joy; my writing has become the basis for research by others.

This is perhaps the greatest prize for a writer. To read, to spend time with words, and to quote if necessary and incorporate them into my own work. What greater recognition and ambition does a writer need?

As I recall this journey today, I feel that the writing I started is no longer limited to personal practice. Over time, it has been transformed into this shared journey of knowledge. Social media showed public opinion at the time, and educational platforms gained long-term recognition. These readers, quotes, and reactions have made me more responsible.

That's why I'm still moving forward in continuous writing. Because writing is no longer just a personal satisfaction for me; it's a shared dialogue with the reader and a contribution I have made to the world of knowledge.

#लेखनयात्रा #ज्ञानसाझेदारी #अनुसन्धान #पाठकप्रेम
www.nrsubba.com.np

Dr. Nawa Raj Subba

20/09/2025

17/09/2025

14/09/2025

08/09/2025

05/09/2025

03/09/2025

02/09/2025

Address

Website

Alerts

Contact The Business

Shortcuts

Share

Category