05/11/2025
कोभिड-१९ महामारीले विश्वलाई अनलाइनतर्फ धकेलिरहेको समयमा, साथी एडटेकका संस्थापक कुनाल साह (२३) ले आफ्नो उद्यमशीलताको यात्रा सुरु गरे, जुन सुरुमा इन्टर्नशिप खोज्ने फेसबुक ग्रुप मात्र थियो । भर्खरै बीसीए सुरु गरेका कुनाल कक्षा अनलाइनमा चलिरहेको बेला 'आईटी इन्टरप्रेनर्स अफ नेपाल' र 'आस्क बड्डी' जस्ता फेसबुक पेजमा सक्रिय रहन्थे ।
यी पेजमा आएका इन्टर्नशिपका सूचनाहरू उनले विद्यार्थीका ग्रुपहरूमा फर्वाड गर्थे । आफूले पठाएका सूचनाहरूले साथी र सिनियरहरूले इन्टर्नशिप पाउन थालेपछि कुनाल हौसिए । त्यसपछि उनले इन्टर्नशिपको जानकारी दिनका लागि एउटा छुट्टै फेसबुक ग्रुप नै बनाएर चलाउन थाले ।
चाँडै नै उनको मेसेज र इमेल बक्स इन्टर्न खोज्ने कम्पनीहरू र इन्टर्नशिप खोजिरहेका विद्यार्थीहरूको जानकारीले भरिन थाल्यो । उनी आफूसँग आएका जानकारीको आधारमा इन्टर्न गर्न चाहने उम्मेदवारहरू कम्पनीलाई उपलब्ध गराउँदै आएका थिए ।
तर ईमेलमा आएका सबै जानकारी कुनाल एक्लैले व्यवस्थापन गर्न मुस्किल भएपछि उनले गुगल फर्मको प्रयोग गर्न थाले । उक्त फर्ममा आधारभूत जानकारी र सीभी पठाउने व्यवस्था मिलाइएको थियो ।
फर्मबाट प्राप्त जानकारीहरू गुगल शिटमा जम्मा हुन्थ्यो, जुन उनले इन्टर्न खोज्ने कम्पनीलाई पठाइदिन्थे । यसरी घरबाटै काम गर्दा उनले केही कम्पनीको हायरिङ प्रोजेक्टहरू लिएर आफ्नो खर्च चलाउन थाले । यस अनुभवबाट उनले के सिके भने, इन्टर्नशिप प्रायः स्टार्टअप कम्पनीहरूले मात्र खुलाउँदा रहेछन् ।
विराटनगरमा इन्टर्न खोज्ने र इन्टर्नशिप गर्न चाहनेहरूबिच काम गरिरहेका कुनालले आफ्नो आइडियालाई व्यवसायमा रूपान्तरण गर्नका लागि सन् २०२१ मा काठमाडौँमा इन्क्युबेसनको मौका पाए । उनी नोबेल स्कुल अफ सोसल इन्टरप्रेनरशिप (नोबल एसई) मा इन्क्युबेसनका लागि छनोट भएका थिए ।
त्यहाँ उनले कम्पनी कसरी चलाउने र प्रोडक्ट कसरी बनाउने भन्ने जस्ता कुराहरू सिके । इन्क्युबेसनपछि गुगल फर्म र इमेलका जानकारीलाई एकीकृत गर्ने एउटा वेबसाइट बनाउने निर्णय गरे र उनले साथी एडटेक नाममा कम्पनी दर्ता पनि गराए ।
कम्पनी दर्ता गर्नका लागि उनीसँग पर्याप्त पैसा थिएन । उनले भने, “ मसँग दुई चार ओटा कम्पनीको आईपीओ थियो । त्यही बेचेर कम्पनी दर्ता गरेको थिएँ ।”
इन्क्युबेसनबाट आत्मविश्वास बढेपछि उनलाई व्यवसाय अघि बढाउन काठमाडौँ जानुपर्छ भन्ने लाग्यो । सन् २०२३ मा कुनाल काठमाडौँ आए र पुल्चोकमा अफिस खोलेर काम सुरु गरे ।
१८ जनाको टिम र तीन सिस्टर कम्पनी
सुरुमा एक्लै काम गरिरहेका कुनालको टिममा अहिले १८ जना पुगिसकेका छन् । ‘साथी एडटेक’ले अहिले इन्टर्नसाथी, ट्यालेन्टसाथी र हायरसोर गरेर तीन सिस्टर कम्पनी सञ्चालन गर्दै आएको छ ।
इन्टर्नसाथीले इन्टर्नशिप खोजिरहेका व्यक्तिहरूलाई काम खोज्न सघाउँछ र कम्पनीहरूलाई इन्टर्नका लागि उपयुक्त उम्मेदवारहरूको शर्टलिस्ट उपलब्ध गराउँछ । हालसम्म इन्टर्नसाथीमा ४४० कम्पनी जोडिएका छन् ।
वेबसाइटमार्फत २६ हजार ६९१ जनाले आवेदन दिइसकेका छन्, तीमध्ये ६०० भन्दा बढीले यसको माध्यमबाट काम पाइसकेका छन् ।
कम्पनीले उम्मेदवारहरूलाई सबै सेवा नि:शुल्क उपलब्ध गराउँछ । जागिरका लागि आवेदन दिँदा कुनै पनि खर्च लाग्दैन । इन्टर्नशिपका लागि कम्पनीहरूसँग सम्झौता गर्दा इन्टर्नसाथीले पेड इन्टर्नशिपका लागि मात्र हायरिङ गर्ने सम्झौता गर्छ ।
इन्टर्नहरूले कम्पनीलाई धेरै योगदान दिएकाले उनीहरूले कम्तीमा अफिससम्म पुग्ने र खाजाको खर्च पाउनुपर्छ भन्ने यसको मान्यता छ ।
आईटी, कोडिङ, डेभलपमेन्ट र डिजाइनिङ क्षेत्रमा काम गर्न चाहने व्यक्ति धेरै छन् । तर इन्टर्नशिप दिने कम्पनीहरू सीमित रहेको कुनाल बताउँछन् । यद्यपि मार्केटिङ, सेल्स, म्यानेजमेन्ट, एडमिनिस्ट्रेसन, अकाउन्टिङ जस्ता क्षेत्रमा भने अप्लाइ गर्ने उम्मेदवारभन्दा कम्पनी धेरै छन्, जसले गर्दा एक महिनाको इन्टर्नशिपपछि सिधै काम पाउने सम्भावना धेरै हुन्छ ।
इन्टर्नशिपको काम गर्ने क्रममा कम्पनीहरूले एचआर र रिक्रुमेन्टका लागि आउटसोर्सिङ गर्ने आवश्यकता महसुस भएपछि उनले करिब दुई वर्ष पहिले ट्यालेन्टसाथी सुरु गरे । यसले कम्पनीहरूका लागि भ्याकेन्सी खुलाउनेदेखि उपयुक्त उम्मेदवार शर्टलिस्टसम्मका काम गर्छ ।
विशेषगरी आईटी कम्पनीहरूले यसबाट कर्मचारी खोज्ने गर्छन् । विगत दुई वर्षमा २७९ कम्पनीसँग सहकार्य भइसकेको छ, जसमा ५६ हजार आवेदन परेको र २६० भन्दा बढी व्यक्तिले काम पाइसकेका छन् ।
त्यस्तै हायरसोरले अन्तर्राष्ट्रिय ग्राहकहरूका लागि काम गर्छ । हालसम्म ६ विदेशी कम्पनी यसमा आबद्ध छन् । सेवाहरूमा नेपालमा केही प्रोजेक्ट वा अवधिका लागि टिम भर्ती गर्ने र ती कर्मचारीको व्यवस्थापन गर्ने कार्य समावेश छ ।
हायरसोरबाट काम पाउने कर्मचारीहरूले एक लाखदेखि चार लाख रुपैयाँसम्म तलब पाउने गरेको साहको दाबी छ । उनी यस हायरिङबाट महिनामा लाखौँ रेमिटेन्स भित्रिएको देख्दा खुसी लाग्ने बताउँछन् ।
आफ्नै एटीएस र सीआरएम सिस्टम
सुरुका दिनमा आवेदन दिँदा उम्मेदवारले अपूर्ण जानकारी वा खाली फाइलहरू अपलोड गर्ने समस्या आउँथ्यो । यसको समाधानका लागि अहिले वेबसाइटमा महत्त्वपूर्ण विवरण भर्नै पर्ने अनिवार्य व्यवस्था गरिएको छ ।
सीभी बनाउन समस्या हुनेलाई टिमले सहयोग पनि गर्छ । कम्पनीले आफ्नै एप्लिकेन्ट ट्र्याकिङ सिस्टम (एटीएस) र क्यान्डिडेड रिलेसनशिप म्यानेजमेन्ट (सीआरएम) प्रणाली तयार पारेको छ ।
यो प्रणालीले आवेदनहरूलाई पद, कम्पनी र अनुभवका आधारमा सहज तरिकाले छुट्याउने, सेलेक्ट वा रिजेक्ट भएको जानकारी दिने र अन्तर्वार्ताको समय मिलाउने काम गर्छ ।
विदेशी कम्पनीका लागि सर्टलिस्ट भएका उम्मेदवारहरूलाई अन्तर्वार्ताका क्रममा अङ्ग्रेजी भाषामा पोख्त नहुँदा समस्या हुने गरेको कुनाल सुनाउँछन् । यसका लागि डेमो भिडिओहरू देखाएर, अन्तर्वार्ता रेकर्ड गर्न सहयोग गरेर सघाउने काम कम्पनीले गर्दै आएको छ ।
यद्यपि कम्पनीहरूले समयमा हायरिङ नगर्दा राम्रा उम्मेदवार गुम्ने र कहिलेकाहीँ सम्झौता रद्द हुने जस्ता समस्या पनि आउने गरेका छन् ।
व्यवसायका लागि बीसीएको पढाइ छोडे
१९ वर्षको उमेरदेखि स्टार्टअप यात्रा सुरु गरेका कुनालले कम्पनी चलाउने क्रममा बीसीएको अध्ययनलाई निरन्तरता दिन सकेनन् । उनी बीसीएको दोस्रो सेमेस्टरको परीक्षा दिएपछि बीबीएसमा ट्रान्सफर भए । उनी भन्छन्, “कलेज जान नपाएपछि बीसीए पास गर्न सक्दिनँ भनेर ट्रान्सफर गरेँ ।”
हाल काठमाडौँमा बसेर कम्पनी चलाइरहेका उनी परीक्षा दिन भने विराटनगर पुग्ने गर्छन् । परीक्षा दिन जाँदा पनि ब्यागमा ल्यापटप बोकेर जान्छन् र परीक्षा सुरु हुनुभन्दा अगाडिसम्म क्याफेमा बसेर काम गर्छन् ।
पढाइमा धेरै ध्यान दिन नसके पनि निरन्तरता दिने प्रयास गरिरहेको र ब्याक पनि लागेको उनले सुनाए । कम्पनी सुरु गर्दाको आर्थिक अवस्था सम्झँदै उनले भने, “आर्थिक वर्षको अन्त्यतिर कर तिर्दा सबै सेभिङ सकियो । त्यो महिना तलब खुवाउने पैसा नभएपछि घरमा माग्नु परेको थियो ।”
अहिले अप्ठेरो समय सकिएको भए पनि अझै धेरै मेहेनत गर्न बाँकी रहेको उनको बुझाइ छ । अब कम्पनीले सेवा दिने मात्र नभएर केही उत्पादन बनाउने योजना पनि बनाएको छ ।
कम्पनीको डेटाबेस, एटीएस र सीआरएम प्रणालीको स्तरोन्नति गर्दै सफ्ट्वेयर एज अ सर्भिस (SaaS) बजारमा ल्याउने तयारी छ । यसमा क्यान्डिडेट र्याङ्किङ, डेटाबेसको व्यवस्थापन, सीभी फिल्टरजस्ता काम गर्न सक्नेगरी एआई फिचरहरू थप्ने योजना कम्पनीले बनाएको छ । उत्पादन बजारमा ल्याएपछि भने कम्पनीका लागि लगानीकर्ता खोज्ने कुनालको योजना छ । Sorce -
