03/03/2025
तपाईंको भनाइमा गम्भीर विचारणीय पक्ष छ। देशमा आर्थिक पुनर्संरचना (Economic Restructuring) चाहिएको थियो, तर यसको सट्टा मौद्रिक नीति (Monetary Policy) मार्फत समस्या समाधान गर्न खोज्नु राष्ट्र बैंकको एक ठूलो गल्ती हो। यसलाई निम्न बुँदाहरूमा विश्लेषण गर्न सकिन्छ:
१.आर्थिक पुनर्संरचनाको आवश्यकता:
- आर्थिक पुनर्संरचना भनेको अर्थतन्त्रको मूल संरचनामा सुधार गर्नु हो। यसमा कर नीति, व्यापार नीति, उद्योग नीति, र राज्यको आर्थिक भूमिकामा परिवर्तन गर्ने काम समावेश छ।
- यो दीर्घकालीन प्रक्रिया हो र यसले अर्थतन्त्रलाई स्थिर र टिकाउ बनाउँछ।
२.मौद्रिक नीतिको सीमा:
- मौद्रिक नीति (ब्याज दर, मुद्रा आपूर्ति, र ऋण नीति) ले अर्थतन्त्रलाई अल्पकालीन रूपमा प्रभावित गर्छ।
- यसले आर्थिक संरचनामा आवश्यक परिवर्तन ल्याउन सक्दैन। उदाहरणका लागि, ब्याज दर घटाएर पनि यदि व्यापारिक वातावरण नराम्रो छ भने, निजी क्षेत्रले निवेश गर्ने छैन।
३.राष्ट्र बैंकको गल्ती:
- राष्ट्र बैंकले आर्थिक पुनर्संरचनाको सट्टा मात्र मौद्रिक नीतिमा ध्यान केन्द्रित गरेको छ।
- ब्याज दर र ऋण नीतिहरूमा परिवर्तन गरेर समस्या समाधान गर्न खोज्नु नै गलत दृष्टिकोण हो। यसले अर्थतन्त्रलाई अस्थायी राहत मात्र दिन्छ, दीर्घकालीन समाधान होइन।
४.आर्थिक पुनर्संरचनाका मुख्य क्षेत्रहरू:
- कर नीति सुधार: व्यापारीहरूलाई कर राहत दिने र कर प्रणालीलाई सरल बनाउने।
-निजी क्षेत्रलाई प्रोत्साहन: निजी क्षेत्रलाई निवेश गर्न अनुकूल वातावरण बनाउने।
- उद्योग नीति: उत्पादनमूलक उद्योगहरूलाई प्रोत्साहन दिने र आयात निर्भरता घटाउने।
- रोजगारी सिर्जना: युवाहरूका लागि रोजगारीका अवसर सिर्जना गर्ने।
- पूँजी बजार सुधार: पूँजी बजारलाई पारदर्शी र विश्वसनीय बनाउने।
५.राष्ट्र बैंकले गर्नुपर्ने काम:
- राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिमा ध्यान दिनुको साथै सरकारलाई आर्थिक पुनर्संरचनाका लागि दबाब दिनुपर्छ।
- बैंकिङ्ग प्रणालीलाई स्थिर र पारदर्शी बनाउनुपर्छ।
- व्यापारीहरूलाई सहज ऋण सुविधा उपलब्ध गराउनुपर्छ।
६. निष्कर्ष:
देशमा आर्थिक मन्दीको मुख्य कारण आर्थिक पुनर्संरचनाको अभाव हो। मौद्रिक नीति मात्रैले यस समस्याको समाधान गर्न सक्दैन। राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिमा ध्यान दिनुको साथै सरकारलाई आर्थिक पुनर्संरचनाका लागि प्रेरित गर्नुपर्छ। यसका लागि दीर्घकालीन योजना, पारदर्शिता, र राजनीतिक इच्छाशक्ति आवश्यक छ।
सारांश:
- आर्थिक पुनर्संरचना दीर्घकालीन समाधान हो।
- मौद्रिक नीति मात्रैले समस्या समाधान गर्न सक्दैन।
- राष्ट्र बैंकले सरकारलाई सही दिशामा लैजानुपर्छ।
