04/09/2025
▲ विस्तृत जानकारीः
"डेड ह्यान्ड" प्रणाली भनेको के हो?
रूसले शीतयुद्धको समयमा विकास गरेको "Dead Hand" प्रणाली, जसलाई Perimeter System पनि भनिन्छ, एउटा यस्तो विनाशकारी रक्षा संयन्त्र हो जुन यदि रूसी राष्ट्रपतिको मृत्यु वा सम्पूर्ण सैन्य कमाण्ड संरचना ध्वस्त भयो भने स्वतः आणविक आक्रमण सुरु गर्न सक्षम छ।
के यसले स्वतः आणविक युद्ध सुरु गर्छ?
यदि प्रणालीले ठूला कम्पन, रेडियो निष्क्रियता, वा अन्य प्रहार संकेतहरू पायो भने, यो स्वतः सक्रिय हुन सक्छ। यो प्रणाली एक विशेष कमाण्ड मिसाइललाई प्रक्षेपण गराउँछ, जसले बाँकी सबै आणविक मिसाइललाई सक्रिय गर्छ - कुनै पनि मानवीय हस्तक्षेप बिना।
किन बनाइएको थियो?
Dead Hand प्रणालीको उद्देश्य 'Mutual Assured Destruction' (MAD) सुनिश्चित गर्नु थियो– अर्थात्, यदि रूस नष्ट भयो भने, बाँकी विश्व पनि सुरक्षित नहोस्। यसले शत्रुलाई पहिले आक्रमण गर्न रोक्ने "psychological deterrence" को रूपमा काम गर्छ।
अमेरिकाको प्रतिक्रिया: Fail-Safe प्रणाली
संयुक्त राज्य अमेरिकाले पनि यस्तो अवस्थाको लागि 'Fail-Safe' प्रणाली अपनाएको छ जसले राष्ट्रपति र मिलिटरी नेतृत्वको अनुपस्थितिमा सुरक्षित निर्णय लिन सक्छ। तर, अमेरिका अझै पनि अन्तिम निर्णय मानवीय नियन्त्रणमै राख्छ।
वर्तमान अवस्था र खतराहरू
रूसको Dead Hand प्रणाली अझै सक्रिय अवस्थामा रहेको अनुमान छ। युक्रेन युद्धको सन्दर्भमा रूसी नेताहरूले बारम्बार आणविक चेतावनी दिँदै आएको पृष्ठभूमिमा यो प्रणालीले गम्भीर चिन्ता जन्माएको छ।
! के भविष्यमा जोखिम अझै छ?
यदि राजनीतिक अस्थिरता, साइबर आक्रमण, वा गलत सूचनाको आधारमा यो प्रणाली सक्रिय भयो भने विश्वव्यापी विनाश रोक्न गाह्रो हुनेछ। यो देखाउँछ कि शीतयुद्धका अवधारणाहरू अझै पनि आजको यथार्थमा जिउँदै छन्।
DeathScenario
Device
Nuclear
