01/05/2025
कस्तो थियो मुस्ताङ अधिराज्य, कसरी नेपालमा गाभियो, मुस्ताङको इतिहासले के भन्छ ?
Beyond the 8,000-meter ranges - Annapurna and Dhaulagiri - near the Tibetan (Chinese) border and inside Nepal lies the forbidden Kingdom of Mustang. Mustang stretches deep into the Tibetan plateau. Technically, it is no more a kingdom. In 2008, Nepal abolished the Mustang's monarchy.
Mustang was opened to tourism only in 1992, which meant it survived on its own for long, making it possible for Mustang to keep its culture almost intact.
यो हो नेपालभित्रको तिब्बत, जहाँ मान्छे मरेपछी उस्को लास काटेर गिद्दलाइ खुवाउने गरिन्छ। जहाँ 3000 बर्ष अगाडिको मानव सभ्यताको अस्तित्व भेटिन्छ। यहि ठाउमा आजभन्दा 6 करोड बर्ष अगाडिको टेथिस सागरको अवशेस भेटिन्छ। यसको ईतिहास बिना नेपालको ईतिहासै अधुरो हुन्छ।
म मुस्ताङ जिल्लाको कुरा गर्दैछु, हाम्रो मुस्ताङ जिल्ला कुनै समय एउटा सिङ्गै साम्राज्य थियो। जसलाइ किङ्डम अफ लो को नामले चिन्ने गरिन्थ्यो।
यो एउटा ठूलो एरियामा फैलिएको स्वतन्त्र राज्य थियो, 600 बर्ष यहाँ एउटै बंशका राजाहरुले शासन गरेका थिए। यहाँ आफ्नै कानुन थियो, आफ्नै झन्डा थियो, एउटा राज्यमा हुनुपर्ने सबैकुरा थियो।
मुस्ताङ राज्यले आमेपाल देखि जिग्मे पलबर सम्म, पृथ्वीनारायण शाहदेखी ज्ञानेन्द्र शाहसम्म सबैको ईतिहास देखेको छ, भोगेको छ।
इतिहासको मुस्ताङ अधिराज्य निकै शक्तिशाली थियो। व्यापार, धर्म र ज्ञानको भन्डार थियो।
तर मुस्ताङको इतिहासमा एउटा यस्तो मोड आयो जसले मुस्ताङ राज्यबाट मुस्ताङ जिल्ला बनाइदियो।
