03/07/2025
"SUNDALO NAHULI SA AKTO SI MISIS NA MAY IBANG KASAMA SA KUMOT"
Ika-labinlima ng Marso taong nineteen ninety five, isinilang si Carlos Angelo Santiago sa San Mateo, Isabela. Bata pa lang siya, pangarap na niyang maging sundalo. Tuwing may dumaraang sundalo sa kanilang lugar, hindi niya maiwasang humanga sa kanilang tikas, disiplina, at tapang. Sa kanyang musmos na mata, ang mga sundalo ang huwaran ng lakas at dangal. Mula noon, pinangarap niyang isuot ang uniporme at maglingkod sa bayan—hindi lang para sa sarili, kundi para sa mga taong nangangailangan ng pagtatanggol.
Lumaki si Carlos sa kahirapan. Ang ama niyang si Ernesto ay mangingisda na nalulong sa alak, habang ang inang si Carmela ay madalas saktan ng ama. Bata pa lang, nasaksihan na niya ang karahasan sa sariling tahanan—at dito nagsimulang umusbong ang pangarap niyang ipagtanggol ang mga inaapi.
Lumaki si Carlos sa hirap. Ang ama niyang si Ernesto ay lasenggong mangingisda, habang ang inang si Carmela ay palaging sinasaktan. Bata pa lang siya, saksi na siya sa karahasan—at doon nagsimula ang pangarap niyang ipagtanggol ang mga inaapi.
Pagtapos ng high school noong Abril two thousand twelve, sinubukan ni Carlos ang Philippine Military Academy sa Baguio. Wala siyang suporta, pero dumiskarte para maitawid ang pag-aaral. Sa kabila ng hirap at disiplina, hindi siya sumuko—at naging ganap na sundalo noong Marso two thousand sixteen.
Disyembre kaparehong taON, sa pagbabalik ni Carlos sa San Mateo, nakilala niya si Pauline Ramirez—isang simpleng g**o. Sa mga kwentuhan at tawanan, natagpuan niya rito ang kapahingahan na matagal na niyang hinanap. Mabilis silang nahulog sa isa’t isa.
Pebrero katorse, two thousand seventeen—isang taon matapos magkakilala, ikinasal sina Carlos at Pauline sa isang payak na seremonya. Walang marangyang handaan, pero sapat ang kanilang pagmamahalan. Pagsapit ng Disyembre cinco, parehong taon, isinilang ang anak nilang si Angeline.
Habang abala si Carlos sa kanyang tungkulin bilang sundalo, patuloy na nagturo si Pauline. Bagamat madalas nawala si Carlos dahil sa mga misyon, hindi niya pinababayaan ang kanyang mag-ina. Palagi siyang nagpapadala ng suporta at tumatawag tuwing may signal.
Nakapundar sila ng bahay at lupa, unti-unting naabot ang mga pangarap.
Noong Mayo 2017, naitalaga si Carlos sa digmaan sa Marawi—isang mapanganib na misyon. Tinamaan ng bala ang tankeng sinasakyan niya, ngunit sa kabutihang palad, siya ay nakaligtas. Gayunman, dala niya ang trauma ng karanasan at ang bigat ng pagk**atay ng mga kasamahan, kabilang ang matalik na kaibigang si Ricardo.
Sa bawat uwi ni Carlos, masaya at buo ang kanilang tahanan. Ngunit habang lumilipas ang buwan, napansin niya ang pagbabago kay Pauline—tila mailap, laging abala sa cellphone, at parang may tinatagong sikreto. Pilit na pinatatahimik ni Carlos ang sarili, umaasang mali lang ang kanyang hinala.
Isang gabi ng Oktubre 2018, dumating si Carlos nang walang pasabi—sorpresa sana para sa mag-ina. Ngunit siya ang nasorpresa. Sa pagpasok niya sa bahay, tahimik siyang dumaan sa likod. Sa pagbukas ng pinto sa kwarto, bumungad sa kanya ang mga aninong magkayakap sa k**a. Nagmamadaling tumakas ang lalaki, habang si Pauline ay nagsimulang magpaliwanag. Ngunit para kay Carlos, wala nang saysay ang bawat salitang lumalabas sa kanyang bibig.
Ang gabi’y lumipas sa katahimikan. Kinabukasan, wala si Pauline at Angeline. Mas maingay ang kawalan kaysa sa sigawan. Di nagtagal, kumalat sa bayan ang balita: ang naging kabit ni Pauline ay si Anthony Villamor, pamangkin ng makapangyarihang pulitiko.
Dahil sa koneksyon ni Anthony, napagkaisahan nilang ipatapon si Carlos sa malayong destino sa Mindanao. Lubos ang sakit at pighati, ngunit walang nagawa si Carlos kundi tanggapin ang lahat.
Sa kampo sa Basilan, isinubsob niya ang sarili sa misyon. Ang bawat araw ay puno ng hirap, ngunit ito rin ang nagsilbing panangga laban sa kirot ng nakaraan. Hanggang sa isang madugong engkwentro noong Hulyo two thousand nineteen, kung saan halos nawala siya sa sarili. Sa gitna ng putukan, tila handa siyang mamatay. Pero muling pumanig ang langit sa kanya. Nabuhay siya at tumulong sa pagligtas sa mga kasamahan.
Sa Basilan General Hospital, nakilala niya si Lani Mercado—isang nurse na agad niyang nakagaanan ng loob. Sa araw-araw nilang pagkikita at pagkukwentuhan, umusbong ang isang ugnayan. Inamin ni Carlos ang sakit ng kanyang nakaraan, at si Lani, na minsang naloko rin ng asawa, ay nakaunawa. Sa dulo, nagmahalan sila—sa kabila ng mga sugat ng kahapon.
Samantala sa Isabela, naging laman ng usapan ang sinapit ni Pauline—mga pasa, pagod, at pang-aabusong tinamo mula kay Anthony, na nalulong sa sugal at babae. Iniwan siya ng kinakasama. Hindi siya makalapit sa batas dahil sa koneksyon nito.
Sa huli, sinubukang kontakin ni Pauline si Carlos. Ngunit pinuputol na niya ang lahat ng ugnayan. Nalaman ni Carlos ang sinapit ng dating asawa, at sa kabila ng sakit, pinayagan siya ni Lani na bumalik sa Isabela. Nakita niya ang abang kalagayan ni Pauline—payat, may pasa, at wasak. Nagmakaawa itong bumalik siya, ngunit wala na siyang nararamdaman kundi awa.
Angeline, na ngayo'y may muwang na, ay nagpahayag ng kagustuhang sumama sa ama. Noon ay pinaniwala siya ng ina na iniwan sila ng ama, ngunit sa wakas ay nalaman niya ang totoo. Wala nang nagawa si Pauline kundi ipaubaya ang anak.
Bumalik si Carlos sa Basilan kasama ang Anak na si Angeline. Ipinakilala niya ito kay Lani, na buong puso siyang tinanggap. Nagpatuloy si Carlos sa kanyang tungkulin bilang sundalo, habang si Lanie ay nagtayo ng maliit na botika upang mabantayan si Angeline, na itinuturing na rin niyang anak.
Habang inaayos ni Carlos ang annulment, nanatili si Lani sa kanyang tabi. Nangako siyang isang araw ay ihaharap niya ito sa altar.
