Arab-Adab

13/11/2025

| Asynchronous Classes sa susunod na linggo.

Inanunsiyo ng CID ang bagong kalendaryo kung saan makikita ang mga pagbabago sa iskedyul ng mga kaganapan sa kampus.

Ito ang iskedyul mula Nobyembre 2025 hanggang Enero 2026:

Nob. 11-21, 2025 - Asynchronous Classes
Dis. 6-7, 2025 - LEAP Activity ng mga Grade 9 at 10 na iskolar
Dis. 9, 2025 - Christmas Tree Lighting
Dis. 15-16, 2025 - Science Camp
Dis. 17, 2025 - Students' Christmas Party, Scholars' Night
Dis. 18, 2025 - Family Day

Dis. 20, 2025 - Enero 4, 2026 - CHRISTMAS BREAK

Enero 5-7, 2026 - 2nd Quarter Periodic Exam
Enero 8-10, 2026 - Intramurals
Enero 8-14, 2026 - Compliance Period
Enero 30, 2026 - 2nd Quarter Card Giving

Tingnan ang sulatroniko ng CID para sa iba pang detalye.

10/11/2025

| Inanunsiyo ng Curriculum Instruction Division (CID) ang pahayag ng Office of the Campus Director kaugnay ng pagsasagawa ng klase ngayong linggo.

Sa sulatronikong ipinadala ng CID office, isasagawa ang klase sa pamamagitan ng modular learning mula Miyerkoles hanggang Biyernes (Nob. 12–14) upang magbigay-daan sa mga naapektuhan ng Super Typhoon Uwan.

Basahin ang opisyal na email sa baba para sa iba pang detalye.

10/11/2025

| Isinuspende ng Palasyo Malacañang ang klase sa lahat ng antas para sa Nob. 10 at 11 (Lunes at Martes) sa ilang bahagi ng Pilipinas dahil sa epekto ng Super Typhoon Uwan.

Kabilang ang Rehiyon V sa mga suspendido ang klase ngayong Lunes at Martes. Mga iba pang kasama sa suspension ay ang National Capital Region, Cordillera, Negros Island Region, Rehiyon I, II, III, IV-A, IV-B, VI, VII at VIII.

Samantala, suspendido naman ang trabaho ngayong araw, Nob. 10 (Lunes) sa Rehiyon I, II, III, IV-A, IV-B, V, VI, VII at VIII.

Basahin ang memorandum sa baba para sa iba pang detalye.

09/11/2025

| Kasalukuyang tinatahak ng Super Typhoon Uwan ang karagatan sa silangan ng Catanduanes, ayon sa 8AM bulletin ng PAGASA.

Itinaas na ang TWCS No. 5 sa buong probinsya ng Catanduanes, hilagang-silangan ng Camarines Sur, silangang parte ng Camarines Norte, at Pollilo Island sa Quezon Province.

TWCS No. 4 naman ang alerto sa mga natitirang bahagi ng Camarines Norte, Camarines Sur, at Hilagang Albay.

Samantala, isinailalim sa TWCS No. 3 ang ilan pang mga lugar sa Albay, buong probinsiya ng Sorsogon, Burias Island, at Ticao Island, habang TWCS No. 2 naman ang itinaas sa Masbate.

Malaki ang posibilidad na maranasan ng Bicol Region ang pinakamalakas na hagupit ng Bagyong Uwan mamayang 11 n.u. hanggang 12 n.t., taglay ang hanging higit pa sa 185 kph sa mga lugar na nakasailalim sa TWCS No. 5, at 89-184 kph naman sa mga lugar na TCWS No. 3 at 4.

Manatiling nakatutok sa mga susunod pang update ng PAGASA.

08/11/2025

| Ayon sa kamakailang ulat (11 n.g., Nobyembre 8, 2025) ng PAGASA, itinaas na ang Tropical Cyclone Wind Signal (TCWS) No. 4 sa Catanduanes sa patuloy na paglakas ng Bagyong Uwan.

Dakong 10 n.g. nang namataan ang sentro ng bagyong nasa humigit-kumulang 380 kilometro sa silangan ng Virac, Catanduanes. Kumikilos ito pahilagang-kanluran sa bilis na 35 kph at taglay nito ang lakas ng hanging 155 kph at bugsong umaabot sa 190 kph. May posibilidad na dumaan nang napakalapit o direktang tumama ang bagyo sa naturang lalawigan sa pagsapit ng Linggo nang umaga.

Itinaas din ang TCWS No. 3 sa mga lalawigan ng Aurora, hilaga at silangang bahagi ng Quezon, kabilang na ang Polillo Islands, Camarines Norte, Camarines Sur, Albay, hilaga at silangang bahagi ng Sorsogon, at silangang bahagi ng Northern Samar.

Samantala, TCWS No. 2 naman ang umiiral sa Metro Manila at 34 pang lugar, at TCWS No. 1 sa 24 pang lokalidad.

Manatiling nakatutok sa mga susunod pang update ng PAGASA.

08/11/2025

| Patuloy na lumalakas at lumalapit sa bansa ang Bagyong “Uwan” habang kumikilos pahilagang-kanluran sa Philippine Sea, sa silangan ng Bicol Region. Huling namataan ang sentro ng bagyong nasa humigit-kumulang 575 kilometro silangan ng Catarman, Northern Samar at 620 kilometro silangan ng Virac, Catanduanes. Taglay nito ang lakas ng hangin na umaabot sa 150 kilometro kada oras malapit sa sentro at bugso na hanggang 185 kilometro kada oras.

Sa kasalukuyan, itinaas sa Bicol ang Tropical Cyclone Wind Signal (TCWS) No. 3 sa silangang bahagi ng Camarines Sur, silangang bahagi ng Albay, at hilagang-silangan ng Sorsogon.

Inaasahang bukas ng umaga ay lalo pang lalapit ang bagyo sa Catanduanes, at posibleng mag-landfall mula gabi ng Nobyembre 9 hanggang madaling araw ng Nobyembre 10 sa Hilagang Aurora o Timog Isabela. Pagkatawid sa kalupaan ng Hilagang Luzon, maaari itong lumabas patungong Lingayen Gulf at tuluyang makalabas ng Philippine Area of Responsibility (PAR) sa Nobyembre 11 hanggang 12. May posibilidad din ng kaunting paglihis pa-timog, na maaaring magdulot ng pagdaan ng eyewall (ang pinakadelikadong bahagi ng bagyo kung saan pinakamatindi ang hangin at ulan) malapit sa Catanduanes kahit walang direktang pagtama sa lupa.

Nakataas pa rin ang mga babala ng malalakas na hangin, at posibleng umabot hanggang Signal No. 5 ang ilang mga lugar habang nananatiling malakas ang bagyo. Bagaman wala sa wind signal, maaari pa ring makaranas ng malalakas na bugso ng hangin ang ilang bahagi ng Palawan, Visayas, at Mindanao mula Nobyembre 9 hanggang 10, at malaking bahagi naman ng Luzon at Visayas pagsapit ng Lunes.

Pinapayuhan din ang mga nakatira sa baybayin sa banta ng storm surge na maaaring lumagpas sa tatlong metro, at maaaring magdulot ng malubhang pagbaha at pinsala lalo na sa mga mabababang lugar sa Cagayan, Isabela, Ilocos Region, Aurora, Zambales, Central Luzon, Metro Manila, Cavite, Batangas, Quezon, Bicol Region, Northern at Eastern Samar, Dinagat Islands, at Siargao. Mahigpit na iminumungkahing sumunod sa mga anunsiyo at utos ng lokal na pamahalaan.

Samantala, mataas at marahas naman ang alon sa silangang karagatan, na maaaring umabot hanggang 14 metro sa ilang bahagi. Lubhang mapanganib ang paglalayag, at mariing ipinagbabawal ang pagpapalaot ng maliliit na bangka at iba pang hindi kalakihang mga sasakyang pandagat.

Inaasahan pa ang paglakas ni Uwan at maaari itong maging pasok sa kategoryang Super Typhoon ngayong gabi o bukas bago tumawid sa Hilagang Luzon. Hihina man ito pagkatapos ng pagtama sa lupa, mananatili pa rin itong isang malakas na bagyo habang nasa loob ng bansa.

Manatiling nakatutok sa mga susunod pang update ng PAGASA.

03/11/2025

| Mga iskolar sa Baitang 9 at 10, lumahok sa Biotech Career Talk

Sa pagdiriwang ng National Biotechnology Week (NBW), nagtipon-tipon ang mga iskolar ng Philippine Science High School—Bicol Region Campus (PSHS-BRC) mula ikasiyam hanggang ika-10 baitang upang lumahok sa isang Online Career Talk na ginanap sa pamamagitan ng Zoom nitong ika-25 ng Oktubre 2025.

Layunin ng naturang aktibidad na mahikayat ang mga mag-aaral na tuklasin ang mga oportunidad sa larangan ng Biotechnology at maunawaan ang kahalagahan nito sa pag-unlad ng bansa mula sa agrikultura at seguridad sa pagkain, serbisyong pangkalusugan, industriya at negosyo, hanggang sa matayuyon at progresibong kapaligiran.

Sa pambungad na mensahe ni Dr. Ronnalee Orteza, Ehekutibong Direktor ng PSHS System (PSHSS), ipinahayag niya ang papel na ginagampanan ng agham sa pang-araw-araw na pamumuhay.

“Truly, science is all around us, even in the simplest things like the food we eat. Biotechnology is not just a field of study—it is a pathway to build a healthier, sustainable, and progressive future for our nation,” saad niya.

Matapos ito, tinalakay ng panauhing tagapagsalitang si Dr. Rodney Perez, isang siyentista at molecular biologist, ang kaniyang karanasan at kadalubhasaan sa larangan ng Microbiology at Biotechnology.

Kaugnay ng paksang “Bacteriocins from Lactic Acid Bacteria: Nature, Applications, Prospects, and Challenges in the Philippine Setting”, ipinaliwanag ni Dr. Perez ang mahahalagang impormasyon tungkol sa bacteriocins, gayundin ang mga hamon sa paggamit nito at ang mga posibleng molecular at biotechnological approaches upang mapagtagumpayan ang mga problemang kinahaharap ng lokal na siyensiya sa nasabing larangan.

Samantala, natapos ang programa sa pagbibigay ng parangal sa tagapagsalita at ng isang pagsusulitna nagsilbing panukat ng nakuhang kaalaman ng mga kalahok hinggil sa tinalakay na paksa.

Ginanap ang Career Talk alinsunod sa Proclamation No. 921 kaugnay ng pagdiriwang ng NBW at sa pangunguna ng PSHSS at ng National Biotechnology Week Interagency Steering Committee (NBW-IASC), na binubuo ng DOST, DENR, DA, CHED, DepEd, DOH, DILG, at DTI.

via Samantha Bachiller at Kurt Lagrimas | Arab-Adab

31/10/2025

| 𝗞𝗮𝗵𝗼𝘆𝗞𝗼𝗱𝗲: 𝗣𝗿𝗼𝗷𝗲𝗰𝘁 𝗜𝗱𝗲𝗻𝗧𝗥𝗘𝗘𝗳𝗶𝗰𝗮𝘁𝗶𝗼𝗻, 𝗺𝗮𝘁𝗮𝗴𝘂𝗺𝗽𝗮𝘆 𝗻𝗮 𝗶𝗻𝗶𝗹𝘂𝗻𝘀𝗮𝗱

Pormal na inilunsad ang KahoyKode: Project IdenTREEfication na naglalayong humikayat ng mga iskolar na masdan, linangin, at alamin ang kuwento ng mga puno sa kampus nang mapalalim ang koneksiyon sa kapaligiran.

Pinangunahan ng mga Alternative Learning Program (ALP) Clubs ng Arab-Adab, Advanced Programming Club (APC), Bahaynayan, Eskolars of the Earth (ESKO), Nexus, The Bicol Scholar, at ng isang SCALE group mula sa ika-12 baitang ang nabanggit na proyekto ngayong ika-29 ng Oktubre 2025 sa himnasyo ng Pisay-Bikol.

Ipinabatid ni Dr. Mylene Joaquin, Assistant CID Chief for Student Affairs, sa kaniyang pambungad na mensahe ang pangunahing layunin ng KahoyKode na pagyamanin ang kaalaman at pagyabungin ang pagmamahal sa kalikasan.

Ayon sa kaniya, “Technology meets nature [and] awareness grows with every scan… KahoyKode is more than just an innovation. It’s a bridge between our digital world and the real, breathing world around us.”

Sa talumpati naman ng panauhing tagapanayam na si K**a Ross, United States Peace Corps Response Volunteer, at kasalukuyan ding nananatili sa kampus ng Pisay-Bikol, binigyang-diin niya ang kahalagahan ng ugnayan ng tao at kalikasan tungo sa sustainability.

“I wish for you to build a connection with the nature around you,” ito ang kaniyang naging hamon sa lahat ng mga dumalo sa nasabing aktibidad.

Samantala, bilang pampasiglang bilang, nagkaroon ng pagpapanood ng isang video presentation na nilikha ng Arab-Adab, pagpapalaro ng KahoyKode Tree-Via, at pagpaparangal kay Yannis Bobier ng 11-BioChemistry bilang nagwagi sa QR Tree Challenge.

Sa pagtatapos ng programa, muling ipinahayag ni Gilbert Morente, tagapayo ng ESKO, ang misyon ng KahoyKode na magsilbing talaan ng pangalan, impormasyon, at kasaysayan ng mga punong nananatiling nakatayong matatag sa paaralan.

via Allyza Rafer at Thea Tambago | Arab-Adab

30/10/2025

| 𝗣𝗮𝗸𝗶𝗸𝗶𝗹𝗮𝗵𝗼𝗸 𝗻𝗴 𝗺𝗴𝗮 𝘀𝘂𝗯𝗴𝗿𝗼𝘂𝗽 𝘀𝗮 𝗦𝗰𝗶𝗖𝗮𝗺𝗽 𝟮𝟬𝟮𝟱, 𝗴𝗶𝗻𝗮𝘄𝗮𝗿𝗮𝗻 𝘀𝗮 𝗔𝗹𝗮𝗯-𝗧𝘂𝗸𝗹𝗮𝘀

Sa pagsasara ng TUKLAS: Science Camp 2025 nitong ika-28 ng Oktubre, pinarangalan sa Alab-Tuklas ang anim na grupong lumahok sa iba’t ibang aktibidad ng camp. Ginanap ito sa himnasyo ng Pisay-Bikol kinahapunan ng programa.

Pinangalanang Gold Campers o pangkalahatang kampeon ang Luntian Learners, habang iginawad ang Silver sa Kislap Thinkers at Bronze sa Siklab Innovators.

Pahayag ni Lorenzo Baliatan mula sa Holy Spirit Academy of Irosin, Sorsogon, at isa sa mga mag-aaral mula sa nangunang pangkat, “I enjoyed everything. My favorite part was everything.”

Bukod rito, inaasahan niyang magiging kalugod-lugod rin ang kaniyang pagsabak sa Regional SciMath Battle kinabukasan.

Samantala, ginawaran din ang ibang grupo ng mga parangal para sa mga estasyon ng Ikot-Tuklas, gayundin sa Tree Hunting Activity at Tuklas Solutions.

Ayon pa kay Sabrina Jimenez mula sa Vinzons Pilot Elementary School (VPES), Camarines Norte, tinulungan siya ng TUKLAS na makakita mula sa pananaw ng isang dalub-agham.

“[The event] taught me about science and technology po…how to create and invent things like a scientist,” saad niya.

via Esther Cale at Vian Quiñones | Arab-Adab

29/10/2025

| 𝗦𝗔 𝗞𝗔𝗕𝗜𝗟𝗔𝗡𝗚 𝗗𝗔𝗞𝗢: 𝗣𝗮𝗻𝗮𝗻𝗮𝘄 𝗻𝗮 𝗬𝘂𝗺𝗮𝘆𝗮𝗸𝗮𝗽 𝘀𝗮 𝗠𝗮𝗸𝗮𝗯𝗮𝗴𝗼𝗻𝗴 𝗜𝗺𝗽𝗹𝘂𝘄𝗲𝗻𝘀𝗶𝘆𝗮

Binigyang-diin ng Management Information System Head at Assistant Curriculum and Instruction Division Chief for Academic Affairs na si Sevedeo J. Malate ang malaking pangangailangan ng mga paaralan na makipagsabayan sa mundong hinuhubog ng makabagong teknolohiya, sa kaniyang pananalita sa STEM Teach na bahagi ng TUKLAS: Science Camp, ginanap noong ika-28 ng Oktubre sa Smart Classroom ng Philippine Science High School-Bicol Region Campus (PSHS-BRC).

Isa sa mga kontrobersiyal na usapan ngayon ang paggamit ng Artificial Intelligence (AI) at mga aplikasyon at websites na pinapagana nito. Taong 2022 nang maipakilala sa buong mundo ang unang bersiyon ng AI; subalit, kung ikukumpara ito sa AI ng kasalukuyan, malaki na ang agwat kung bilis at dami ng kayang gawin ang pag-uusapan. Kung noon ay maituturing lamang ito bilang katulong sa paghahanap ng mga kasagutan, ngayon ay madalas na rin itong ginagamit upang bawasan ang kailangang isipin at isulat ng tao. Naging resulta nito ang pagtanggi ng mga g**o at mag-aaral sa paggamit ng AI, lalo na’t ang pag-amin sa paggamit nito ay maaaring ikahiya ng marami, bunga na rin ng mga negatibong pala-palagay ng publiko sa social media.

Sa kabila ng sumisikat na pambabatikos, o kung tawagin ay “hate train,” ng publiko sa mga taong aminadong gumagamit ng AI, ipinagbigay-alam ni Malate sa mga kalahok na g**o sa elementarya na maraming nabuksan at marami pang mabubuksang oportunidad ang pag-unlad ng AI, maging ang tamang paggamit nito. Bagama’t mainam na bawasan ang screentime ng mga bata, bigyan din daw sila ng oportunidad na siyasatin ang mundo ng AI na siya ring magbubukas ng pintuan para sa mga g**o upang makapag-isip ng mga estratehiya alang-alang sa epektibong pagtuturo. “Your students should remember you or something from you. Dito na papasok ang technology,” wika ni Malate.

“AI is everywhere, tayo ay nasa AI world na. There are a lot of reasons to use AI,” dagdag niya. Sa panahon ngayon ay isa na raw sa mga pangunahing kailangang matutuhan ng mga mag-aaral ang tamang pagbibigay ng prompt sa AI applications at kung saan lamang ito angkop na gamitin, gaya ng pagsusuri ng datos, at paghahanap ng mga sangguniang maaaring pagkunan ng mga materyales pang-edukasyon. Hindi lamang nalilimita ang AI sa paggamit ng mga estudyante dito bilang katuwang sa pag-aaral; kailangan din nating ito mismo ang pag-aralan. Simpleng halimbawa niyan ang pagkukumpara sa maraming AI applications at websites.

Isa sa mga aplikasyon ng AI ang Augmented Reality (AR)—libre, ligtas at madaling gamitin, at hindi na nangangailangan pa ng mga mamahaling gadgets. Ipinakita ni Malate kung paano ito gamitin at hinikayat ang mga g**o na gamitin ito upang kunin ang interes ng kanilang mga estudyante, matapos nilang ibahagi na hindi pa nila ito kailanman nagamit.

Sinundan naman iyan ng kaniyang pagpapabatid ng mga impormasyong patungkol sa data privacy, tamang pangangasiwa at pagpapasa-pasa ng mga dokumento online, at kaniyang pananaw sa kung ano-ano pa ang kailangang mabago sa pamamahala sa mga paaralan, lalo na pagdating sa paglalaan ng budget.

“We’re nurturing future professionals at maraming professionals ngayon ang kulang ang knowledge about AI and technology,” huling saad ni Malate, gayunding inaasahan niyang makapagsagawa ng marami pang AI seminars at technology trainings para sa mga mag-aaral.

via Deborah Gunoy, Stephanie Vista, at Precious Lim | Arab-Adab

29/10/2025

| 𝐊𝐮𝐧𝐠 𝐒𝐚𝐚𝐧 𝐍𝐚𝐭𝐮𝐭𝐨𝐧𝐠 𝐌𝐚𝐧𝐠𝐚𝐫𝐚𝐩 𝐚𝐧𝐠 𝐀𝐠𝐡𝐚𝐦

Sa bawat halakhak na pumapailanlang sa himnasyo, sa bawat hakbang na humahalik sa lumang pasilyo, dama ko ang tibok ng pusong sabay na sabik at nostalhik. Ngayong ika-27 Foundation Anniversary ng Pisay-Bikol, tila bumabalik ang lahat ng alaala: ang mga gabing puno ng gawain, ang mga tawanan sa dormitoryo, at ang mga sandaling akala ko ay hindi ko na kakayanin. Sa hangin, may halimuyak ng mga panahong nagdaan; sa bawat ngiti, may mga kuwentong ayaw ko nang kalimutan.

Hindi ko man nasaksihan ang unang taon ng Pisay-Bikol, nadarama ko pa rin ang ugat ng pinagmulan nito: ang sigasig ng mga unang g**o, ang tapang ng mga unang iskolar, at ang paniniwalang ang agham ay hindi lamang para sa katalinuhan, kundi para rin sa paglilingkod. Sa bawat sulok ng kampus, tila naroon pa rin ang kanilang mga yapak—mga yapak na unti-unti kong sinusundan bilang isa ring iskolar ng bayan.

Minsan, iniisip ko kung ano nga ba talaga ang natutunan ko rito. Oo, marunong na akong manaliksik, kumuha ng maayos na datos, at magsulat ng akademikong papel. Pero higit pa roon, tinuruan din ako ng Pisay kung paano mangarap—mangarap kahit minsa'y nakakapagod, mangarap sa gitna ng takot at duda sa hinaharap, mangarap hindi lamang para sa sarili, kundi para rin sa mga taong umaasa sa akin. Sa bawat eksperimento at proyekto, natutunan kong ang agham ay hindi lamang tungkol sa paglagay ng mga konsepto sa utak—ito ay tungkol sa mga tao at sa pag-asang dala ng bawat pagtuklas. At sa paglipas ng panahon, napagtanto kong hindi lamang ako natutong magmahal sa agham; unti-unti ko na rin itong isinasabuhay. Sa daloy ng aking pag-iisip, sa disiplina ng aking kilos, at sa pagnanais kong makatulong sa iba, ako’y nagiging patunay na ang agham ay buhay, at nananahan ito sa mga taong patuloy na nangangarap.

Ngayon, habang pinagmamasdan ko ang mga batang bagong salta sa Pisay, nakikita ko ang sarili ko sa kanila; puno ng pangarap at kaba, ngunit kakayaning harapin ang anim na taon para sa magandang kinabukasan. At sig**o, balang araw, sila naman ang magpapatuloy ng diwang minsan kong pinanghawakan. Gaya ng mga nauna sa akin, ako man ay magiging alaala na lamang balang araw—isa ako sa mga yapak na susundan ng mga susunod na iskolar.

Dalawampu’t pitong taon na ang Pisay-Bikol at patuloy pa rin itong nagsisilbi bilang tahanan ng mga batang nangangarap. Dito ako unang natutong maniwala na may saysay ang bawat pagsisikap. Dito ko unang naramdamang ang “science for the people” ay hindi lamang isang islogan; ito ay pangako, isang pangakong dadalhin ko kahit saan ako mapunta.

At kapag natapos na ang kasiyahan, kapag natahimik na ang kampus, mananatiling malinaw sa akin ang katotohanang ang Pisay ay hindi lamang paaralan. Isa itong paalala ng pinanggalingan, mga taong nagpatatag sa akin, at mga pangarap na patuloy kong isusulong. Dito nagsimula ang lahat—ang pagkahilig sa agham, ang tapang na harapin ang kabiguan, at ang pag-asang balang araw ay magkapag-aambag ako sa mundong ito.

Dito ako natutong mangarap.

At sa bawat pagbalik, maririnig pa rin ang parehong bulong ng hangin na minsan ay nagpalamig sa mainit na panahon ng nakaraan. Dito nagsimula ang iyong paglalakbay. Dito ka rin laging may uuwiang tahanan—tahanang bubuo sa iyong anim na taong buhay sa Pisay.

via Gian Hinayon at Vian Quiñones | Arab-Adab

29/10/2025