Nutrisyong Pinoy

13/10/2023

Nutrition Problems sa mga Batang may Autism Spectrum Disorder
by Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Ang mga batang may autism spectrum disorder (ASD) ay mas madalas nakakaranas ng pananakit ng tiyan, hindi matunawan, pagtatae kumpara sa ibang bata na walang sakit. Mas mapili din ang mga ito sa pagkain na madalas ay puro mga processed food at hindi sila madalas kumakain ng prutas at gulay. Kaya naman mas madalas silang magkaroon ng nutrition problem at weight-related health issues na maaari nilang madala hanggang sa pagtanda. Mas malaki ang posibilidad na magkaroon sila ng obesity o labis na katabaan, high blood pressure and diabetes.

Dahil minsan ay mahirap ang komunikasyon o pakikipag-usap sa mga batang may ASD hindi nila agad nasasabi sa kanilang magulang kung may nararamdaman silang mga sakit. Mainam na makipagtulungan sa pediatrician at mga nutritionist-dietitian ang mga magulang mga batang may ASD upang magabayan sila sa tamang pagkain. Mahalaga ang nutrsiyon mula sa pagkain upang lumaking malusog at malayo sa iba pang sakit ang mga batang may ASD.

05/10/2023

Blood Pressure Tip: Kumain ng mga Pagkaing Mayaman sa Potassium
Payo ni Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Para makatulong na bumaba ang iyong blood pressure, bawasan ang pagkain ng sodium. Ang mga pagkaing maaalat ay mayaman sa sodium at kakampi ito ng hypertension. Ang sodium ang isa sa mga dahilan ng biglaang pagtaas ng blood pressure.

Ang potassium naman ay tumutulong na bawasan o paliitin ang epekto ng sodium sa ating blood pressure. Pinapababa nito ang blood pressure upang ito ay maging nasa normal na lebel. Maraming prutas at gulay ang mayaman sa potassium tulad ng saging, strawberries, spinach, peas, kamatis, patatas, kamote, yogurt, broccoli, pasas, chicken breast at tuna.

Kung mayroong problema sa kidneys, kausapin muna ang inyong doktor bago kumain ng mga pagkaing mayaman sa potassium dahil kailangan ay limitado ang potassium sa diet kapag may sira ang kidneys.

03/10/2023

Masamang Epekto sa Kalusugan ng Sobrang Pagpapakabusog
Payo ni Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Marami sa atin ang mahilig kumain at magpakabusog nang sobra. Lalo na kung pagod at puyat tayo, pakiramdama natin ay deserve naman nating kumain nang sobrang dami. Kaya lang, kapag laging ganito, pwedeng tumaba at maraming mga sakit ang pwedeng makuha mula dito. Pwedeng magkaroon ng diabetes, hypertension at sakit sa puso kapag matagal na kain nang kain nang marami.

Kapag kumakain tayo nang sobrang dami, may masama itong naidudulot sa ating kalusugan.
1. Nababanat o nastretch ang ating tiyan o stomach upang magkasya ang mga pagkain na ating kinain. Dahil dito, pwedeng matulak ang ibang mga organs o lamang loob at pwedeng magdulot ng discomfort. Pwedeng makaranas ng pagod, walang energy o pagkaantok.
2. Kailangang magtrabaho nang mas mabilis ng bituka at iba pang internal organs upang madigest o matunaw ang mga pagkain
3. Para matunaw ang pagkain sa tiyan, naglalabas ng hydrochloric acid ang tiyan. Pwedeng magdulot ng hyperacidity, gastroesophageal reflux at heartburn kapag napakarami nang kinain. Mas malala ito kung ang mga kinain ay mga mamantikang pagkain tulad ng pizza, hamburger at mga pritong pagkain.
4. Naglalabas din ng gas ang tiyan kapag kumain tayo. Mas marami ang gas kapag marami ang kinain kaya pwedeng makaramdam na bloated o parang naempatso.
5. Kailangang bilisan ng metabolism ng iyong katawan upang maburn ang mga calories mula sa iyong kinain, kaya pwedeng makaranas na naiinitan, pinagpapawisan o nahihilo.

Sa halip na one time big time ang pagkain at magpapakabusog nang sobra, mas maganda na small portions ang pagkain. Madalas pero kaunting pagkain ang kakainin. Maganda rin na uminom muna ng tubig bago kumain.

02/10/2023

Masamang Epekto sa Kalusugan Kapag Lagi ang Kain ng Fried Chicken
by Ourass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Nakakaakit talagang kumain ng fried chicken lalo na kung galing sa mga pinakapaborito nating mga fastfood chain. Ngunit ang fried chicken ay isa sa mga worst foods na nakakasama sa iyong kalusugan.

Dahil babad sa mantika ang fried chicken, mataas ito sa calories at mantika. Ang pagkain ng maraming taba at calories ay maaaring magresulta sa obesity o katabaan. Hindi ka rin nakakasiguro sa mantika na ginagamit na pamprito ng fried chicken. Ang mga mantika na ginagamit kadalasan ay mga hydrogenated o partially hydrogenated vegetable oils. Ang mga ito ay ibang tawag sa trans fat at ang trans fat ay masama dahil nakakapagpataas ito ng cholesterol at LDL na masama para sa ating kalusugan.Ang pagprito ay nakakataas ng mga advanced glycation end produts sa pagkain na nagdudulot ng pamumuo ng ilang mga carcinogens (nagdudulot ng cancer). Ang pagprito ng pagkain lalo na sa sobrang init na mantika ay nakakaalis ng mga good nutrients sa pagkain. Nagdudulot din ang mga prinitong pagkain ng high blood cholesterol na masama sa mga may sakit sa puso at altapresyon.

Sa susunod na makakakita ka ng fried chicken, itanong mo muna sa sarili mo kung ayos lang ba sa iyo na masakripisyo ang iyong kalusugan. Ayos lang kung paminsan-minsan lang. Sa lahat po ng bagay, moderation dapat. Hinay-hinay lang. Masarap kumain pero alalahanin natin na lahat ng ipinapasok natin sa ating katawan ay may karampatang resulta sa ating kalusugan. Nasa iyo yan kung ang kakainin mo ay makakatulong o makakasama sa iyong kalusugan. Hangga't bata ka pa at walang sakit, kumain ka ng tama at masustansya.

01/10/2023

Pwede Bang Uminom ng Alcohol ang may Diabetes?
Payo ni Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Maraming masamang epekto sa katawan ng isang may diabetes ang pag-inom ng alak. Pwede itong magdulot ng labis na pagbagsak na asukal (hypogylcemia) na delikado dahil pwedeng magdulot ng pagka comatose, neuropathy o pagkasira ng mga ugat sa paa at kamay kaya ito namamanhid at nawawalan ng pakiramdam, nagdudulot din ito ng labis na katabaan at abnormal na cholesterol as katawan.

Ang alcohol mula sa alak ay may taglay na 7 kilocaries/gram. Hindi ito inirerekomenda lalo na sa mga may diabetes na nasa hypocaloric diet. Bagamat, bawal ang pag-inom ng alak sa may diabetes, narito ang mga rekomendasyon kung hindi talaga mapipigilan ang pag-inom ng alak.

1. Kailangan ang moderasyon sa pag-inom ng alak. Huwag sosobra sa 2 equivalents ng alak, isa o dalawang beses sa isang linggo. Ang katumbas ng isang equivalent ng alcohol ay 1.5 oz ng distilled beverage, 12oz ng beer o 4 oz ng wine.
2. Para sa mga may diabetes na umiinom ng gamot para sa diabetes o gumagamit ng insulin,huwag iinom ng alak kapag gutom at hindi nakakain dahil pwede itong magdulot ng hypoglycemia.
3. Kung iinom ng alak, dapat isama ito sa calculation ng caloric content sa meal plan. Ang isang equivalent ng alcohol ay 90 kilocaries.

Sa kabuuan, ang pinakamainam pa rin ay iwasan ang pag-inom ng alak kung ikaw ay may diabetes. Subalit, kung hindi ito maiiwasan, mahalaga na sundan ang mga rekomendasyon na ito at konsultahin ang iyong healthcare provider para sa karagdagang payo tungkol sa paggamit ng alak. Ang iyong kalusugan ay dapat palaging maging priority.

01/10/2023

Mga Pagkain na Nakakapagpataas ng Uric Acid (Bawal sa May Gout)
Payo ni Lass Tantengco, registered nutritionist-dietitian

Ang hyperuricemia o mataas na lebel na uric acid sa dugo ay nauugnay sa sakit na gout, mga sakit sa puso at diabetes. Nakukuha ang uric acid kapag naproseso ng katawan natin ang purines mula sa ating mga kinakain. Kapag ang mga kinakain natin ay napakataas ng purine content, sigurado na tataas din ang uric acid sa ating katawan. Narito ang listahan ng mga pagkain ng mataas sa purines at dapat iwasan o bawasan ang pagkain para makaiwas sa pag-atake ng gout. Hindi naman ibig sabihin, hindi ka na kakain ng mga pagkain na nabanggit. Basta limitahan o bawasan lang. Dahil kapag sobrang dami nang kinain, tataas din sigurado agn uric acid at susumpong na naman ang iyong gout.

Sobrang taas ng purines/uric acid. Dapat iwasan ng mga may gout.
1. Dilis, tilapya, lapu-lapu, sardinas, tamban, tambakol
2. Karne ng baboy, baka, tupa at gansa
3. Utak ng baboy, baka at iba pang hayop
4. Laman loob (atay, puso) ng baboy at manok
5. Scallops, tahong, talangka, aliimango, talaba itlog ng isda
6. Alak

Di gaanong mataas ang purines/uric acid. Pwede kainin pero bawasan lang nang kaunti kapag may gout.
1. Palos, hipon, sugpo at ulang
2. Manok
3. Salmon
4. Beans, peas, taho, munggo, asparagus, cauliflower, spinach
5. Kabute, tokwa
6. Cereals.

Narito naman ang mga pagkain na mababa ang purines/uric acid. Ito ang pwedeng-pwedeng kainin ng mga may gout.
1. Gatas
2. Mani, peanut butter, cheese
3. Pasta
4. Biscuit at cake
5. Chocolate
5. Mansanas, orange, ubas, pinya, peras, peach, abokado
6. Karot, pipino, repolyo, letsugas, kamatis, labanos, patatas
7. Itlog
8. Yogurt

28/09/2023

Health Benefits ng Pagkain ng Mangga
Payo ni Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Kahit na hilaw o hinog na mangga, marami ang may paboritong kainin yan. Masarap na panghimagas o meryenda ang mangga. Marami rin itong benepisyo na naidudulot sa ating kalusugan.

1. Tumutulong sa ating resistensya. Mayaman ang mangga sa beta-carotene at ang sobra nito ay nagiging vitamin A na isang mahalagang antioxidant na pumoprotekta sa ating katawan laban sa iba't-ibang sakit. Mayaman din ang mangga sa vitamin C na kilalang pangunahing tumutulong sa ating resistensya.
2. Mayaman sa fiber na nakakatulong sa digestion ng ating mpagkain. Dahil sa dietary fiber, mas madaling nating mailabas ang mga dumi na naiipon sa ating katawan.
3. Mahalaga sa kalusugan ng ating mga buto. Mayaman din ang mangga sa vitamin K na mahalaga upang mapigilan ang mabilis na pagkasira ng ating mga buto. Ang vitamin K din ang tumutulong upang maimprove ang pag absorb ng ating katawan ng calcium na mahalaga sa kalusugan ng ating buto.
4. Mahalaga sa kalusugan ng ating mga mata. Dahil sa beta-carotene content ng mangga na mahalaga sa kalusugan ng ating mga mata.
5. Mahalaga sa ating mga kidney. Ang mangga ay may katangiang diuretic na tumutulong upang mailabas nating maiigi ang sobrang salt at fliud na hindi kailangan ng ating katawan

27/09/2023

26/09/2023

Laging pagkain ng processed food (hotdog, bacon, ham etc), nagdudulot ng cancer!
Payo ni Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Ayon sa World Health Organization, ang pagkain ng hotdogs, bacons, sausages at ham ay maaaring magpataas ng risk na magkaroon ng colon cancer. Dahil ito sa mga chemicals na taglay ng mga pagkaing ito. Hindi ibig sabihin nito hindi na pwedeng kainin ang mga processed meats, kailangan lang ay moderation at huwag araw-arawin ang pagkain nito. Damihan ang pagkain na mayaman sa fiber tulad ng prutas at gulay at mag-ehersisyo upang mas bumaba ang risk ng pagkakaroon ng colon cancer.

25/09/2023

Huwag Sobra sa Asin Para Iwas Sakit sa Puso at Bato
Payo ni Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Sino ba naman ang hindi maeengganyo sa mapang-akit na amoy ng mga fast food restaurants? Ang makatawag pansin na mga packaging ng junk foods? Ang very convenient na mga canned goods? At ang naggagandahang design ng mga cake at doughnut? Siguradong patok ang mga ito sa nakararami, ngunit ano nga ba ang epekto ng palagiang pagkain ng mga ito?

Iniiwasan natin ang mataas na pagkonsumo ng sodium dahil nakakaapekto ito sa mga taong may Hypertension, Congestive Heart Failure, Mga may sakit sa bato, Edema o ang manas. Pwedeng lumala ang mga sakit na ito kapag hindi makontrol ang pagkain ng asin.

Piliin natin ang ang mga pagkaing sariwa at hindi pa naisasailalim sa ibat ibang proseso katulad ng mga gulay, prutas, sariwang karne at isda, manok. Maliban sa hindi ito nakakadagdag sa pagkonsumo ng sodium ay nagtataglay ito ng mga bitamina at ibang nutrients na kailangan ng ating katawan.

Hindi naman masamang kumain sa fast food paminsan minsan, pero huwag nating dalasan dahil karamihan sa mga pagkain na nasa menu ay mataas sa sodium upang mas maging malasa ang mga pagkain.

Mahalaga din na tignan natin ang mga food label sa likod ng mga pakete ng pagkain bago natin bilhin ang isang produkto dahil ang sodium level na kailangan natin sa isang araw ay nasa 2400 mg. Kapag nakita nating low sodium, ibig sabihin may taglay itong sodium 140 mg pababa kada serving. Kapag light in sodium ay 50% less sodium. Ang reduced sodium ay 25% less sodium sa regular na produkto.

Kung gusto natin na maging malasa ang pagkain, gumamit nalang tayo ng low-sodium spices at condiments tulad ng garlic, ginger, onion, thyme, lemon juice, basil, mint, parsley.

Ilan sa mga matataas ang sodium content ay ang mga junk foods, mga delatang pagkain, noodles, bread, mga cured meat tulad ng ham, bologna, tocino, salted fish, catsup, gravy, cakes, cookies, doughnut kaya hanggang maaari ay bawasan ang pagkain nito.

24/09/2023

Grape Juice, Nakakatulong Para sa Kalusugan ng Puso
Payo ni Ourlass Tantengco, Registered Nutritionist-Dietitian

Ayon sa pag-aaral, ang pag-inom ng red at purple grape juice ay nagdudulot ng mabuting epekto sa puso ng isang tao: Nakakabawas ito ng risk ng pamumuo ng dugo Nakakababa ng low-density lipoporotein (LDL)/bad cholesterol Nakakatulong mapigilan ang pagkasira sa ugat sa puso Nakakapanatili ng normal na blood pressure

Ang grapes o ubas ay mayamang sa antioxidants na resveratrol at flavonoids na tumutulong laban ang mga free radicals na masama sa kalusugan ng isang tao. Ang mga ito ay makikita sa balat, tangkay, dahon at buto ng ubas. Ang dark red at purple grapes ay mas maraming antioxidants. Maaari ring kumain ng sariwang prutas na ubas bukod sa grape juice.