06/07/2025
“Master Teacher II vs Teacher I: Sa Likod ng Ranggo at Sakripisyo.”
Sa loob ng lumang paaralan ng San Roque Elementary, dalawang g**o ang sabay na magreretiro,.parehong ginugol ang higit tatlong dekada sa pagtuturo, ngunit may bangin sa pagitan ng kanilang katahimikan.
Si Gng. Leticia Ramos, isang Master Teacher II, ay kilala sa kanyang pagiging prim and proper, laging maayos ang pananamit, maingat sa pananalita, at walang kapintasan kahit sa kaniyang mga lesson plan. Marami ang humahanga sa kanyang dedikasyon. Ngunit sa kabila ng kanyang tagumpay sa propesyon, tahimik ang kanyang buhay sa labas ng paaralan. Matagal na siyang hiwalay sa asawa. Hindi siya nagkaanak. Ang paaralan ang naging tahanan niya, ang kanyang mga estudyante ang kanyang naging anak sa diwa.
Samantalang si Gng. Erlinda “Lynn” Magpantay, isang Teacher I hanggang sa huling araw ng kanyang serbisyo, ay kabaligtaran. Madalas siyang late. Mahilig tumawa nang malakas sa faculty room, minsan ay nabubulungan na naman daw ng loan ang kanyang araw. Marami siyang utang, sa mga lending app, sa kooperatiba, minsan pati sa kapwa g**o. Ngunit sa likod ng kanyang pagkapagod at pagkabaon sa utang, ay ang kanyang apat na anak, lahat ngayon ay mga propesyonal. May nurse sa Canada, abogadong babae sa Maynila, isang pulis, at isang g**o rin sa pampublikong high school.
Ang hindi alam ng marami, may matagal nang alitan ang dalawa.
Labing-isang taon na ang nakalilipas, nang minsang nag-apply si Lynn para sa Teacher II, si Leticia ang tumangging i-endorso siya. Sa papel, mali ang attendance. Kulang ang reports. At may issue sa classroom observations. Hindi pinayagan ni Leticia na maipasa ang rekomendasyon. "Hindi sapat ang pakikisama sa promosyon," aniya.
"Ang sakit mo magsukat," sagot noon ni Lynn. "Para kang Diyos kung maghusga."
Simula noon, hindi na sila nag-usap nang maayos. Sa mga seminar, magkalayo sila ng upuan. Sa mga pulong, pareho silang tahimik, pero ang paligid nila’y puno ng tensyon. Ang buong faculty alam na may hidwaan. Pero walang nangahas manghimasok.
Habang papalapit ang kanilang sabayang retirement, naramdaman ng lahat ang bigat ng katahimikan sa silid-g**o. Magkaibang-magkaiba sila pero magkapareho ang hangganan.
Isang linggo bago ang programa, lumabas ang balita: isang seremonyas lang para sa dalawa. "Tipid budget," paliwanag ng principal. Wala silang magawa. Ang sabayang pamamaalam ay nakatakda.
Dumating ang araw ng programa.
Isang simpleng pagtitipon sa multipurpose hall. Mga estudyante, kapwa g**o, at dating alumni ang dumalo. Parehong nakaupo sa harap sina Leticia at Lynn, ngunit may isang bakanteng silya sa pagitan nila. Maraming pumansin, ngunit walang nagsalita.
Unang tinawag si Leticia. Tumayo siyang tuwid, parang hindi nadagdagan ng tatlong dekada ang kanyang gulang.
“Tatlongput limang taon,” panimula niya. “Tatlongput limang taon ng pagtuturo, paghubog, at paniniwala sa edukasyon. Wala akong anak, ngunit binigay ko ang sarili ko sa libo-libong batang dumaan sa silid-aralan ko. Ang bawat isa sa kanila ang naging dahilan kung bakit ako nagpatuloy.”
Tahimik ang lahat. Maraming napaluha.
“Hindi ako perpekto,” patuloy niya, “pero sinikap kong maging patas, maging matuwid, at panindigan ang prinsipyo kahit minsan ay may masasaktan.”
Pagkaupo niya, tinawag si Lynn. Mabigat ang hakbang, halatang naiiyak na.
“Hindi ko kayang pantayan ang galing ni Ma’am Leticia,” panimula niya, may halong biro ngunit bakas ang pait. “Ako ‘yung tipo ng g**o na madalas kulang, kulang sa oras, kulang sa budget, kulang sa tulog.”
Tawanan ang ilan, ngunit agad ding natahimik.
“Pero hindi ako kulang sa dahilan,” dagdag niya. “Lahat ng pagkukulang ko sa papel ay kabayaran para sa pag-aaral ng mga anak ko. Ang bawat loan, bawat dagdag load, bawat pangungutang, lahat ‘yon para sa kanila. At ngayon, kahit ako'y nananatiling Teacher I hanggang huli, ang apat kong anak ay patunay ng tagumpay ng sakripisyo ng isang g**o’t ina.”
Tumigil siya. Lumuha.
“Pero may isang bagay akong di naisip noon… Yung sakit na dinadala ko sa dibdib ko para sa isang tao na pinaniwalaan kong humadlang sa akin.”
At saka siya tumingin kay Leticia.
“Ma’am Leticia, alam kong matagal na. At hindi ko sinabi noon, pero pinasan ko ‘yung sama ng loob hanggang sa puntong ito. Pero habang nakikinig ako sa inyo kanina, napagtanto kong pareho tayong nagmahal, magkaiba lang ang direksyon. Ikaw sa propesyon. Ako sa pamilya. Pero parehong totoo. Parehong sakripisyo.”
Tahimik ang buong hall. Walang umimik.
Sa unang pagkakataon sa loob ng maraming taon, tumingin si Leticia kay Lynn, hindi bilang kasalungat, kundi bilang kapwa.
“Lynn,” sagot niya, “sig**o nga naging mahigpit ako. Kasi ang buong buhay ko, wala akong inatupag kundi ang pagiging g**o. Pero hindi ibig sabihin na hindi ko nakita ang pagod mo. Ngayon, malinaw sa akin: Ang tagumpay ay hindi nasusukat sa ranggo. Minsan, mas malalim ang marka ng sakripisyo.”
Tumayo si Leticia, at dahan-dahang nilapitan si Lynn. Walang yakapan, walang eksenang parang teleserye. Pero sapat na ang tinginan nilang dalawa upang maunawaan ng lahat: ang kapatawaran ay dumarating hindi dahil napilitang magkabati, kundi dahil may pag-unawang pinili.
Sa huling bahagi ng programa, habang sabay silang binigyan ng plake ng pagkilala, marahang tumugtog ang school bell, hudyat ng pagtatapos ng klase, at hudyat din ng pagtatapos ng kanilang serbisyo.
Hindi man naging magkaibigan, naging magkapantay. Sa dulo, pareho silang g**o. Parehong nagsakripisyo. Parehong tumanda sa pag-aalay.
At pareho silang karapat-dapat.
-GalawangFrancisco
