30/08/2025
Ngayong Pambansang Araw ng Malayang Pamamahayag, mariing kinikilala ng UP Solidaridad, ang pinakamalawak na alyansa ng mga publikasyon sa buong UP System, ang walang-tinag na tapang at paninindigan ng mga mamamahayag na patuloy na naglalantad ng mga kwentong pilit ikinukubli sa dilim.
Malaon nang tradisyon ng estado ang busalan ang mga mamamahayag na humahamon at nagbubunyag ng katiwalian. Hanggang sa kasalukuyan, sala-salabat na panunupil ang patuloy na humahadlang sa malaya, kritikal, at militanteng pamamahayag. Subalit, paulit-ulit na ring pinatunayan ng mga peryodista ang kanilang puwersa: ang pagsasamang-lakas at mahigpit na pagtangan sa mandatong mag-ulat at manindigan, anuman ang kapalit.
Nitong buwan lamang, hinarap ng Himati, ang opisyal na publikasyon ng UP Mindanao, ang hayagang interbensyon at paninindak ng administrasyon matapos nitong ilantad ang banta sa Computerized Student Records System ng unibersidad. Hindi naiiba ang kasong ito sa mapait na danas ng iba pang publikasyon sa UP, kabilang ang UP Vista at Ang Mangingisda, na patuloy na isinasailalim sa garapalan at malalang panghihimasok ng mga nasa kapangyarihan.
Sa gitna ng mga pag-atake, higit na umiigting ang kahalagahan ng panawagan para sa opisyal na pagkilala at sapat na pagpopondo sa mga publikasyon ng pamantasan. Kung may tunguhin man ito, iyon ay hindi pagsusumasamo ng pagkilala sa nakatataas kundi pagtitiyak na may sapat na puwang at lakas ang midyang pangkampus upang higit pang mahasa ang mga kampanyang nakatuon sa pagbubunyag ng katiwalian at sa paglaban sa mga naghaharing-uri.
Kaakibat ng pagkilalang ito ang kagyat na pangangailangan na patatagin at buhayin muli ang mga publikasyon bilang haligi ng pagpapaunlad ng kritikal at militanteng peryodismo. Tungkulin, kung gayon, ang kolektibong paggaod upang itaguyod ang mga publikasyon tulad ng Scientia, KALASAG, at Impulse ng UP Diliman, at Visayan Current ng UP Visayas. Hamon din na maisakatuparan ang pagtatatag ng mga publikasyon sa UP Manila School of Health SciencesโKoronadal at College of Arts and Sciences at College of Agriculture and Food Science ng UP Los Baรฑos, upang higit pang mapalawak ang tinig ng mga estudyante sa bawat sulok ng pamantasan.
Kasabay ng mga hamong ito, araw-araw na hinaharap ng mga mamamahayag ang lantad na red-tagging na walang ibang layunin kundi pilayin at tapakan ang malayang pamamahayag. Minamaniobra ng estado ang kanilang huwad na propaganda upang pagtakpan ang katiwalian at bigyang-matwid ang mararahas na atake laban sa mga nagsusulong ng katotohanan. Nagdidiwang-anyo ang ganitong panunupil sa pamamagitan ng Anti-Terror Law at NTF-ELCAC, na ang tanging tunguhin ay manindak at kitilin ang buhay ng mga naglalakas-loob na tumindig.
Matingkad na halimbawa nito ang pagsampa ng gawa-gawang kaso sa mga progresibong aktibista at mamamahayag tulad ng Tacloban 5 na kinabibilangan ni Frenchie Mae Cumpio, dating punong patnugot ng UP Vista at kasapi ng College Editors Guild of the PhilippinesโGreater Leyte.
Pinatutunayan ng mga kasong ito na ngayon, higit kailanman, napapanahon at kinakailangan ang pagpasa ng batas na kikilala at magtitiyak ng proteksyon sa mga pahayagang pangkampus.
Noong Agosto 28, sa pangunguna ng College Editors Guild of the Philippines at Kabataan Partylist, muling inihain sa Kongreso ang Campus Press Freedom Bill. Layunin nitong ipagtanggol ang mga publikasyon laban sa lahat ng anyo ng atake, kabilang ang harassment, libel, at red-tagging. Sa harap ng walang humpay na pandarahas ng estado, higit na kailangang igiit ang awtonomiya, seguridad, at suporta para sa mga publikasyong pangkampus upang higit pang mapanday ang malaya at kritikal na pamamahayag ng kabataan.
Hinihimok ng UP Solidaridad ngayong Pambansang Araw ng Malayang Pamamahayag ang lahat ng publikasyon at manunulat na tumindig at lumaban laban sa anumang anyo ng pambubusal at karahasan. Sa gitna ng unos, mananatiling buhay ang tradisyon ng mapangahas at mapagpalayang pamamahayag, na kailanmaโy hindi yuyukod sa kapangyarihan kundi buong-paninindigang hahamon dito.
