01/08/2025
Hindi ko alam kung galit ba ako sa Ate ko… o nalulungkot lang dahil iniwan niya kami nang tuluyan.
Ate Danica. Siya ang panganay sa aming tatlong magkakapatid. Lahat ng "bawal" at "hindi pwede" kay Mama, siya ang unang nakatikim. Sa totoo lang, bata pa lang ako, napapansin ko na talaga kung gaano kahigpit si Mama sa kanya. Konting pagkakamali lang ni Ate, sinisigawan na siya. Kapag bumagsak sa exam, hindi siya tinutulungan — pinapamukha sa kanya na “bobo” siya. At kapag may gusto siyang bagay tulad ng bagong sapatos o gamit sa school, madalas ang sagot ni Mama ay, “Hindi ka karapat-dapat bigyan kasi hindi ka marunong tumanaw ng utang na loob.” Wala kaming tatay, kaya si Mama lang talaga ang bumuhay sa amin. Pero sa dami ng problema niya sa buhay, parang si Ate ang naging unan ng lahat ng init ng ulo niya. Si Ate lang ang hindi niya kayang kausapin nang mahinahon. Lumaki si Ate na tahimik, pero matatag. Siya ang unang nagturo sa’kin magbilang, gumawa ng takdang-aralin, at mag-ayos ng bag. Kahit nasasaktan siya ni Mama, hindi niya kami iniiwan. Pero dumating ang araw na grumadweyt siya sa kolehiyo — scholarship ang pinanghawakan niya, walang tulong galing kay Mama. Pagkagraduate niya, agad siyang nakahanap ng trabaho. Tumulong pa siya sa mga gastusin sa bahay. Pero kahit anong gawin niyang tama… hindi pa rin siya pinuri ni Mama. Hanggang sa isang araw, umalis si Ate. Wala siyang iniwang sulat. Wala siyang paalam. Basta na lang nawala. Noong una, inakala naming lilipas lang. Na baka magpapalamig lang ng ulo. Pero dumaan ang mga buwan, taon… wala na talaga. Wala nang tawag. Wala nang text. Wala nang kahit anong balita. Nalaman na lang namin sa Facebook — may sarili na siyang buhay. May trabaho sa ibang bansa. May boyfriend. May bagong pamilya. Pero ni minsan, hindi niya kami binanggit. Hindi niya kami kinilala. Si Mama? Tahimik lang noong una. Pero minsan nahuli ko siyang umiiyak habang hawak ang lumang larawan ni Ate. Sinabi niya sa akin, “Hindi ko alam kung paano ko siya babalikan… kung paano ko huhugutin ‘yung mga salitang nasabi ko sa kanya noon. Baka hindi na sapat ang sorry ngayon.” Hindi ko alam kung anong mas masakit, Kuya Mid: ‘yung nawala si Ate, o ‘yung katotohanang baka kami mismo ang dahilan kung bakit pinili niyang kalimutan kami. Minsan, gusto ko siyang i-message. Gusto ko siyang kamustahin. Pero lagi kong natatandaan ‘yung sinabi niya noon bago siya umalis: “Pag may anak ka na, sana hindi mo gawin sa kanya ‘yung dinanas ko kay Mama.” Siguro tama lang na lumayo siya para maghilom. Pero sana, kahit hindi na siya bumalik sa bahay… bumalik man lang siya sa puso naming nananabik. Kahit isang "kamusta." Kahit isang "okay lang ako." Kahit hindi na "Ate" — kahit pangalan lang niya sa screen ng cellphone ko… sapat na siguro ‘yon para mapawi ‘tong lungkot na iniwan niya.
From sender Reign, 18 age
