https://www.facebook.com/131571613259059/

Kuya janric, talayan Street, Quezon City (2025)

10/12/2025

ISLAM(QUR-AN) TELIHIYONG LAYUNING KAPAYAPAAN AT KATAHIMIKAN PURONG KABANALAN

✅ 1.panahon ni Prophet Muhammad (570–632 CE)
WALANG extremist na Muslim noong panahon niya.
Siya mismo ang nagbawal sa:
pagpatay ng sibilyan, babae, bata, matatanda
pagsira ng bahay, puno, hayop
pag-atake nang walang dahilan
pagpapahirap🤲🤲
Ang mga labanan noong panahon niya ay puro depensa mula sa mga tribong gustong puksain ang mga Muslim.

BAKIT NAG KAROON NG KARAHASAN SA ISLAM 👇
🟥 PINAKA-UNANG KARAHASAN NA MAY KINALAMAN SA ISLAM

👉 Nagsimula ito sa pag-uusig ng Quraysh sa Mecca (610–622 CE)
Noong nagsisimulang kumalat ang Islam, walang ginagawang karahasan ang mga Muslim.
Pero ang tribo ng Quraysh (Mecca) ay:
nagpapahirap sa mga unang Muslim
nagtotorture
pumapatay ng ilan
nagbabawal sa kanila magdasal
nagba-ban sa kanila ng pagkain/trade
sinusubukang patayin si Muhammad
Ito ang pinakaunang conflict sa history ng Islam.

Ang mga Muslim noon ay bawal lumaban.
13 taon silang endure-only, walang retaliation

🟥 UNANG MILITARY CONFLICT SA ISLAM: The Battle of Badr (624 CE)
Ito ang kauna-unahang laban na may kinalaman sa Islam.
Pero mahalaga:
👉 Hindi ito pag-atake.
👉 Hinatid sila dito dahil pinalayas sila, ninakawan ang ari-arian nila, at gustong patayin si Muhammad
Context:
Ang mga Muslim umalis ng Mecca (Hijrah) papuntang Medina (622 CE).
Kinuha ng Quraysh ang mga bahay, ari-arian, negosyo ng mga Muslim na tumakas.
Pinaplano ng Quraysh na lusubin ang Medina para tapusin ang Islam.
Nagkaroon ng laban — pero depensa ito, hindi conquest.
🟥 BAKIT AKALA NG IBA “marahas ang Islam”?
Dahil sa:
1. Mga war verses sa Qur’an na walang konteksto
2. Mga extremist group sa modern times (ISIS, Al-Qaeda
3. Political conflicts na pinalabas na “religious”
Pero kung babalikan mo ang history:
✔ Ang earliest violence AGAINST Muslims
✔ Ang earliest battle DEFENSIVE ng Muslims
❌ Walang earliest “Islamic terrorism” o “Islamic attack” noong unang siglo ng Islam

SO BAKIT NGA NAG KAROON NG TERORIST GROUP ANG ISLAM🤔🤷 ITO ANG MALINAW NA SAGOT

✅ 1. Totoo na ang Iraq War ay partly kasalanan ng US
Ito ay hindi conspiracy, kundi opisyal na inaamin ng maraming government officials at US reports:
✔ Pinasok nila ang Iraq kahit walang nakita na Weapons of Mass Destruction (WMD).
Nagkamali sila ng intelligence o pinalaki ang banta.
✔ Pagbagsak ng gobyerno ni Saddam Hussein → nag-trigger ng chaos

Dahil dito:
nagkawatak-watak ang gobyerno
walang police at military structure
lumakas ang sectarian conflict
nabuo ang unang grupo na magiging ISIS
👉 Ito ang totoo: ang Iraq War ay malaking dahilan kung bakit lumitaw ang ISIS.
Hindi ito conspiracy — historical fact. dito na naboo ang Inst ibang TERORIST group kasama na ang maute at abusayaf sa Pilipinas

23/11/2025

Alam niyo ba ? Na merong na mga naitala sa kasaysayan na mga labanan sa PAGITAN NG MGA PINTADOS tribe at MOROS tribe sinasabi di UMANO sa source 👇

✅Franciscan Views (1764–1776)
✅History of Sulu
✅Conquest and Pestilence – Spain in the Philippines
✅Southeast Asian Studies Journal
✅Biliran / Leyte‑Samar Local History
✅SPAFA Journal
✅DBC Research Institute
✅Local Samar History Blog

Ayon sa mga source na ito ilang bisis na nag kakaroon ng engkwentro sa PAGITAN NG MGA waray waray tribe at MORO tribe particular sa sultanate of sulo dahil UMANO sa pangangalap ng mga alipin,ginto,bakal,at pag papalawak ng sultanato, na agad namn na ka counter ng mga PINTADOS WARRIORS ang mga salakay ng mga Moro tribe mahigit 4000 Moro warriors na may 70 peraso na barko ang dumaong sa leyte at biliran,catubig northern samar at ormoc upang mag captured ng mga alipin, dahil sa mga labanan na ito nag karoon ng respitu ang dalawang malalaking tribu sa PILIPINAS kinikilala ang tapang at lakas ng isat Isa bilang mga MANDIRIGMA nang Kani kanilang angkan, AYON SA HISTORY BOOK NG SAMAR nag Tayo ng watch tower or light house ang mga espanyol sa ibat ibang probensiya para mag silbing depensa laban sa PINTADOS TRIBE AT MOROS TRIBE

⚔️ What the Spaniards said about both tribes when compared

1. “The Pintados are very brave on land, the Moros are very brave at sea.”
2. “Both peoples are fierce warriors, but of different worlds.”
3. “The Visayans defended their shores from the raids of the Moros.”

23/11/2025

🌍 TOP 10 PINAKA-MATATAPANG NA TRIBU SA KASAYSAYAN

1. Māori Warriors (New Zealand)

Bakit kinatatakutan:

Gumagamit ng taiaha (close-combat staff).

May haka (war dance) na nakakatakot sa kalaban.

Warriors na kayang umatake nang mabilis at brutal.
---
2. Zulu (South Africa)

Pinuno: Shaka Zulu
Bakit legendary:

Kumalaban sa British empire nang ilang taon.

Close-combat specialists gamit ang iklwa (short stabbing spear).

Organized military formations.
---

3. Mongols (Central Asia)

Pinuno: Genghis Khan
Bakit astig:

Pinaka-epektibo na cavalry sa history.

Sinakop ang kalahati ng mundo.

Sanay sa gutom, lamig, at matinding disyerto.
---
4. Vikings (Scandinavia)

Bakit matapang:

Sea raiders na umaatake kahit sobrang layo.

Wild berserkers na kahit tamaan ng sibat, tuloy pa rin ang sugod.

Kilala sa hand-to-hand combat
--
5. Samurai (Japan)

Bakit exceptional:

May code of honor (Bushido).

Highly trained sa espada, pana, at strategy.

Walang inuurungan, handang mamatay sa tungkulin.
---
6. Spartans (Ancient Greece)

Bakit matindi:

Simula pagkabata, pinapahirapan na para maging elite soldier.

300 Spartans vs 100,000 Persians (Battle of Thermopylae).

Pure discipline at fearlessness.
---
7. Native American Apache (North America)

Bakit the best hunters:

Masters sa tracking at guerrilla warfare.

Kinatakutan ng US cavalry for decades.

Skilled sa ambush
---
8. Dayak (Borneo – Indonesia/Malaysia)

Bakit brutal:

Tribu ng headhunters.

Expert sa jungle warfare.

Kahit gabi, kaya lumusob tahimik.
-
9. Maori & Polynesian Warriors (Samoa, Tonga, Hawaii)

Bakit matapang:

Malalaking katawan, matitinding close-combat.

Known for spear and club fighting.

Hindi takot sa labanan ng tribu vs tribu.
--
10. Visayan Pintados (Ancient Philippines – Cebu, Leyte, Samar)
Bakit kasama sa pinakamalalakas:
Mga mandirigmang punô ng tattoo na simbolo ng tagumpay.
Mga Moro at Kastila mismo umamin na matapang ang mga Bisaya.
Galing sa sea raids, ambush, at tribal warfare.

23/11/2025

🌍 TOP 10 MOST TATTOOED TRIBES (ANCIENT WORLD)
---
1. Polynesians (Samoa, Tonga, Tahiti)

Pinaka-natatanging tattoo: Pe’a at Malu
Coverage: Bewang → tuhod (dense), likod, dibdib, braso
Bakit #1:

Sobrang kapal, sobrang lawak.

Ritual na halos buong lower body natatakpan na halos wala ka ng nakikitang balat.

Ang salitang “tattoo” ay galing sa tatau nila.
---
2. Māori (New Zealand)

Pinaka-natatanging tattoo: Ta moko
Coverage: Buong mukha, ulo, katawan, hita
Bakit malakas:

Sila ang pinaka-kilala sa full-face tattoos sa buong mundo.

Ang moko ay parang ID ng tao — family, rank, battles.
---
3. Dayak (Borneo – Indonesia/Malaysia)

Pinaka-natatanging tattoo: Hand-tapped chest, arms, thighs
Coverage: Braso, likod, dibdib, hita, minsan leeg
Warrior culture:

Tattoos bilang ebidensya ng tagumpay sa raid o battle.

Marami ring protective spirit tattoos.
---
4. Pintados / Visayan Warriors (Philippines – Leyte, Samar)

Pinaka-natatanging tattoo: Full-body geometric & animal tattoos
Coverage: Halos buong katawan – dibdib, likod, tiyan, braso, leeg, hita
Bakit legendary:

Tinawag ng mga Kastila na Pintados dahil punong-puno ng tattoo.

Bawat tattoo = napatay sa labanan o mataas na status.
---
5. Kalinga / Butbut / Bontoc / Ifugao (Cordillera, Philippines)

Pinaka-natatanging tattoo: Batok
Coverage: Chest plate, back, full sleeves, arms
Bakit mataas sa ranking:

Pinaka-buhay pa hanggang ngayon (Apo Whang-Od).

Tattoos bilang warrior honor (Chaklag – chest tattoo ng mandirigma).
---
6. Inuit (Alaska, Siberia, Greenland)

Pinaka-natatanging tattoo: Facial line tattoos
Coverage: Mukha, braso, kamay, hita
Unique:

Ginagamit sa rites of passage, at paniniwalang pang-proteksiyon.
---
7. Ainu (Japan – Hokkaido)

Pinaka-natatanging tattoo: Mouth tattoos (ng babae)
Coverage: Paligid ng bibig, braso, kamay
Kultura:

Simbolo ng pagiging ganap na babae; bahagi ng kanilang espiritwal na kultura.
---
8. Berber / Amazigh (North Africa – Morocco, Algeria)

Pinaka-natatanging tattoo: Facial & body symbols
Coverage: Noo, pisngi, baba, kamay
Kahalagahan:

Tribal identity at protection sa “evil eye.”
---
9. Scythians (Ancient Eurasian Steppe – Russia, Kazakhstan)

Pinaka-natatanging tattoo: Mga hayop sa katawan (stag, eagle, wolf)
Coverage: Balikat, braso, binti
Bakit sikat:
Mummies sa Siberia na 2,500 years old may full-body animal tattoos.
---
10. Marquesans (French Polynesia – pre-historic)

Pinaka-natatanging tattoo: Complex geometric lines
Coverage: Buong likod, dibdib, mukha, ulo
Bakit kasama:

Sila ang may pinakamaaga at pinakamalawak na tattoo culture sa Polynesia
---
🔥 SINO ANG PINAKA-MARAMI TATTOO SA LAHAT?

Kung coverage + density, panalo ang:

Polynesians (Samoa & Tonga)
— dahil halos buong lower body hanggang likod at braso, sobrang kapal at siksik.
Kung buong mukha + kataas-taasang ranking, panalo ang:
Māori
Kung pinaka-MATATAPANG na warrior tattoos, panalo ang:
Dayak at PINTADOS (Philippines)

23/11/2025

ang mga original na mandirigmang PINTADOS ay matatagpu-an sa leyte at Samar Peru pansin ko sa leyte lang Meron PINTADOS FESTIVAL SA SAMAR WALA BAKIT KAYA ?EH NONG UNANG PANAHON MAJORITY NG MGA PINTADOS WARRIORS AY MGA TAGA SAMAR LALONG LALO NA ANG CATUBIG NORTHERN SAMAR PERU BAKIT KINALIMUTAN NALANG NILA ANG MGA BAYANING MANDIRIGMA NG WARAY WARAY TRIBE

21/11/2025

1 “Iliganons / People of Illana Bay”

Bago sila naghati-hati, ang mga ninuno ng Maranao–Iranun–Maguindanao ay tinawag ng mga karatig tribu at ng mga unang manlalakbay bilang:

✔ “Illanaons / Ilanun / Ilanon”

(Tao ng Illana Bay area)

Ito ang pinakamatandang pangkat na pinagmulan ng Iranun, Maranao, at Maguindanao.

Kalaunan, yung Ilanun/Iranun ang naiwang gumamit ng pangalan, pero noon mas malawak ang ibig sabihin nito — halos buong grupo sa Mindanao na nasa central at western side.
---

📌 2. “People of Ranao & Pulangi” (Walang specific na ethnic name pa)

Sa mga lokal na alamat at lumang oral tradition, tinawag lang sila noon bilang:

✔ “Tau sa Ranao” – mga tao ng Lake Lanao

✔ “Tau sa Pulangi” – mga tao ng Pulangi River

Ito ay geographical identity, hindi pa “tribe” ang dating tingin.
---

📌 3. Sa mga Arab at Malay missionaries → “Bangsa Sug / Bangsa Mindanao”

Bago dumating ang Sultanates, tinutukoy sila bilang:

✔ “Bangsa Mindanao”

(o mga tao ng lupain ng Mindanao)

Ito ang pangkalahatang tawag sa kanila noong panahon ng Islamization
---

📌 4. Sa mga Kastila (colonial term)

Pinagsama-sama sila sa tawag na:

✔ “Moro”

Ito ang tawag ng mga Kastila sa LAHAT ng Muslim groups sa Mindanao at Sulu.

Pero ito ay hindi ethnic name, kundi religious-political label.

📌 Pinaka-importanteng sagot idol:

Bago sila naging Maranao, Iranun, at Maguindanao, ang sinaunang tawag sa pinagmulan nilang grupo ay “Ilanun/Ilanon” o “Illanaons,” isang malawak na ethnocultural group sa Mindanao.

At mula sa grupong ito, naghiwa-hiwalay ang 3 tribes ayon sa tirahan:

Sa Lawa → Maranao

Sa Ilog → Maguindanao

Sa Baybayin → Iranun

19/11/2025

🏝️ KASAYSAYAN NG MGA WARAY (Waray-Waray Tribe)

1. Saan sila nagmula?

Ang mga Waray ay katutubong grupo na matatagpuan sa:

Eastern Samar

Northern Samar

Western Samar

Leyte at Southern Leyte

Bilang maliit: Bohol at Masbate (ilang barangay lang)

Sila ay bahagi ng mas malawak na Austronesian peoples na unang dumating sa Pilipinas mga 4,000–5,000 years ago.

🏹 2. Kilala bilang “Pintados”

Noong dumating ang mga Kastila (1521 at 1565), nakita nila na ang mga Waray at iba pang Bisayan sa Leyte–Samar ay punong-puno ng tattoo ang katawan bilang:

simbolo ng tapang

ranggo sa lipunan

karangalan sa labanan

Tinawag sila ng Kastila na “Los Pintados” (The Painted Ones).
Sa buong Pilipinas, sila ang isa sa pinaka-matatapang at pinaka-ma-tattoo na grupo.

⚔️ 3. Mandirigma at Mangangalakal

Sinaunang Waray ay:

may malakas na tradisyon ng pakikidigma (mangangayaw / raiding)

naglalayag papuntang Bohol, Masbate, Cebu, at minsan hanggang Southern Luzon

mahusay sa panday, paggawa ng bangka at armas

Kaya sila naging kilala bilang magiting na warriors.

🌏 4. Sino ang ka-trade nila bago dumating ang Kastila?

Bago pa dumating ang Kastila, nakikipagkalakalan ang mga Waray sa:

mga Chinese (porcelana, bakal at seda)

mga Malay

mga Javanese

mga karatig isla sa Visayas
Mataas ang kanilang maritime culture.

⚓ 5. Wala silang naging malaking Muslim influence

Noong pumasok ang Islam sa Pilipinas (mga 1390–1500), kumalat ito sa:

Mindanao

Sulu

Palawan

ilang parte ng Luzon (Manila, Pampanga, Batangas)

Pero hindi nakarating ang mga Muslim missionaries sa Eastern Visayas dahil:

malayo sa ruta ng Arab traders

mas delikado ang karagatan ng Samar

matapang at sarado sa panlabas na kapangyarihan ang mga Pintados

mas nakasentro ang Islam sa Mindanao at Manila area

Kaya nanatiling animist ang Waray hanggang dumating ang Kastila.

⛪ 6. Kristiyanisasyon ng Waray

Pagsapit ng 1595–1600, naging sentro ang Samar at Leyte ng:

Franciscan at Jesuit missions

mabilis silang na-convert sa Kristiyanismo
Kaya ngayon, halos Katoliko ang karamihan ng Waray.

👑 7. Mga Kilalang Waray sa Kasaysayan

Bankaw (Datu ng Limasawa / Leyte, lumaban sa Kastila 1622)

Datu Iberein – kasama sa Bankaw Revolt

Dagohoy? (hindi Waray; Boholano pero malapit ang kultura)

Agustin sumuroy (PALAPAG northern samar ) Kilala sa tawag na somoroy revolution noong 1649

Waray guerrillas – kilala noong WWII bilang pinaka-matapang sa resistance movement

💬 8. Bakit Waray ang tawag sa kanila?

Galing sa salitang “wara” (wala), kasi madalas ginagamit sa pangungusap:
“Waray ako” (Wala ako).
Yun ang nakasanayan ng mga Kastila na marinig.

19/11/2025

⭐ MANDIRIGMA NG IBAT IBANG TRIBU SA PILIPINAS PANGALAN AT LEVEL NG BRUTALITY

Tribu Warrior Type Brutality Level

Moro (Tausug) Juramentado (su***de warriors) ⚔️⚔️⚔️⚔️⚔️
Waray Los Pintados (tattooed raiders) ⚔️⚔️⚔️⚔️
Igorot Headhunters (mountain warriors) ⚔️⚔️⚔️⚔️
Ilocano/Tingguian Northern headhunters ⚔️⚔️⚔️
Kapampangan Cavalry elite (Macabebe) ⚔️⚔️⚔️
Cebuano Tumanod/Tigbanwa ⚔️⚔️⚔️
Ilonggo/Panay Timawa maritime raiders ⚔️⚔️⚔️
Tagalog Maharlika warriors ⚔️⚔️
Negrito/Aeta Ambush hunters ⚔️⚔️

19/11/2025

May Nakita Ako sa FB group na nag Tatalo talo dahil daw dapat sultanate of iranun ang tawag imbis na sultanate of maguindanao, Tara alamin at himayin natin,take time to read mga idol 👇

Pinag kakatiwalaang source 👇
✅Studies in Moro History, Law, and Religion
✅The Genealogy of the Sultans of Magindanao
✅The Iranun and Balangingi: Globalization, Maritime Raiding and Ethnogenesis in the Sulu Zone
✅Maguindanao, 1860–1888: The Career of Datu Uto of Buayan
✅Barangay to Sulu Sultanate to Maguindanao: A Historical and Cultural Sketch
✅Lake Lanao Area Studies (various authors – Mindanao State University)

Kaya mahalaga talaga ang kaalaman Hindi Yung paniniwala lang 🤲🤲

✅ Kasaysayan ng Sultanate of Maguindanao

📌 1. Pinagmulan

Ang Sultanate of Maguindanao ay nabuo noong early 1500s.
Ang pinaka-kinikilalang nagtatag nito ay si:

➡️ Sultan Sharif Muhammad Kabungsuwan

Isang prinsipe mula sa Johor (Malaysia) na may dugong Arab–Malay.

Dumating sa Mindanao bandang 1515–1520.

Siya ang nagpalakas ng Islam sa Central at Western Mindanao.

Pinakasalan niya ang anak ng lokal na pinuno ng Maguindanao at doon nagsimula ang dinastiya.

---

✅ 2. Teritoryo ng Maguindanao

Ang sakop ng Sultanate noon ay hindi lang Maguindanao. Malawak ito:

Maguindanao

Sultan Kudarat

North Cotabato

Lanao del Sur (bahagi bago naghiwalay sa Maranao)

Ilan pang coastal areas ng Zamboanga Peninsula

Iranun Bay (Illana Bay)

Makikita mo na ang Iranun area ay nasa loob ng sphere of influence ng Maguindanao.

---

✅ 3. Papel ng Iranun sa sultanate

Ang Iranun ay isa sa pinaka-importanteng marítimo at military group ng Mindanao noong 1700–1800s.
Sila ang kilala sa:

Pagiging elite sailors

Pagiging main naval force ng Maguindanao

Pagkakaroon ng malalakas na datu at radja

Pagharap sa mga Spanish at Dutch attacks

Sa madaling salita:

The Iranun were the naval backbone of the Maguindanao Sultanate.

Pero sila hindi ang ruling dynasty.
Ang ruling lineage ay mula sa Kabungsuwan line, na naging mga Sultan ng Maguindanao.

---

🟦 Bakit may ilan sa Iranun na nagsasabing dapat “Sultanate of Iranun”?

Maraming reason, idol, eto ang pinaka-importante:

---

🟩 1. Dahil maraming Iranun leaders ang naging mahalagang opisyal ng sultanate

Maraming Iranun na naging:

Datu

Wazir (prime minister)

Naval commanders

Military chiefs

Kaya minsan ang tingin nila:
“Kung wala ang Iranun, hindi mabubuo o lalakas ang Maguindanao.”

Totoo ito to some extent — napakalakas ng ambag nila.

---

🟩 2. Dahil ang Iranun Bay (Illana Bay) ang puso ng maritime power

Ang Iranun area (Illana Bay) ang naging base ng mga barko at forces.

Kaya sinasabi nila:

“Kami ang backbone, bakit ’Maguindanao’ ang pangalan at hindi ‘Iranun’?”

---

🟩 3. Dahil may sarili ring identity at historical pride ang Iranun

May sarili silang kultura, wika, at political tradition.
Bagama’t nasa sphere ng Maguindanao, hindi sila simpleng “followers lang” — sila ay malalakas na datu at very influential.

Ito ang dahilan bakit may konting rivalry sa identity.

---

🟩 4. Dahil may mga Iranun na datu na minsan nag-attempt na maging independent

May mga panahon noon na ang Iranun chiefs ay:

Nagdeklara ng sarili nilang authority

Di laging sumusunod sa central Maguindanao Sultan

Nag-aangkin na dapat sila ang mas nakakataas

Kaya sa modern times, lumalabas ang narrative na:

“Dapat Sultanate of Iranun ’yan!”

Pero sa historical record:

❗ Ang opisyal, kinikilalang sultanate ay ang Sultanate of Maguindanao, hindi Iranun.

19/11/2025

Kaya pala tinawag na worst airport Ang pilipinas Kasi walang briefing o orientation manlang tungkol sa mga Bansa na mahihigpit sa pananamit 🤣 kawawa namn si sir Pina uwi pag dating sa Dubai 😅 kung halimbawa mag karoon byahe ang pinas papunta north Korea panigurado bawat pilipino na pupunta sa north Korea ma mamatay or makukulong 🤣🤣 awit pinas Ikaw na talaga 🤦

17/11/2025

BRIEF HISTORY OF SABAH (NORTH BORNEO)
TAKE TIME TO READ MGA KABABAYAN
1. Sinaunang Panahon

Bago pa dumating ang mga Europeo, ang Sabah ay tinitirhan ng iba’t ibang katutubong grupo tulad ng Kadazan-Dusun, Murut, Bajau, Sama, at Orang Sungai.

May ugnayan sila sa Sultanate of Brunei at Sulu Sultanate dahil sa kalakalan (trade) at pagkuha ng alipin noon (slave raids).
2. Pagpasok ng Sultanate of Sulu (1600s–1700s)

Noong 1704, iginawad ng Sultan ng Brunei ang malaking bahagi ng Sabah sa Sultanate of Sulu bilang “regalo” at pasasalamat dahil tinulungan ng Sulu ang Brunei sa isang digmaang sibil.

Dahil dito, nagkaroon ng historical claim ang Sultanate of Sulu sa Sabah.
3. Panahon ng mga Europeo (1800s)

Pumasok ang mga British adventurers tulad nina Alfred Dent at Gustav von Overbeck.

Noong 1878, nilagdaan ang kasunduan sa pagitan ng Sulu Sultanate at mga British kung saan:

Pinaupahan o ipinauubaya (depende sa interpretasyon) ang Sabah sa British North Borneo Company.

Dahil dito, naging British-controlled ang lugar.
4. British North Borneo (1881–1946)
Ginawang kolonya ng British para sa goma, kahoy, at iba pang products.

Dumami ang mga Chinese settlers at naging multi-ethnic ang Sabah.
5. World War II (1942–1945)

Inokupa ng Japan ang Sabah.
Matapos ang giyera, winasak ang maraming bayan at bumagsak ang ekonomiya.
6. British Crown Colony (1946–1963)

Pagkatapos ng WWII, hindi na makabangon ang British North Borneo Company, kaya ibinigay ang Sabah sa British government bilang crown colony

7. Pagsali sa Malaysia (1963)

Noong 1963, bumuo ang Malaysia (Malaysia Agreement 1963):
Malaya + Sabah + Sarawak + Singapore (later umalis ang Singapore noong 1965).

Pinilit man ng ibang grupo, lumabas sa plebisito na gusto ng karamihan sa Sabah na sumama sa Malaysia
8. Claim ng Pilipinas
Hanggang ngayon, ang Pilipinas ay may historical claim sa Sabah sa pamamagitan ng Sultanate of Sulu, dahil hindi malinaw kung ang 1878 agreement ay:
Lease (upa)
Cession (permanent transfer)

Ngunit Malaysia ay nagsasabing kanila na ito at wala nang dispute
9. Modern Sabah

Ngayon, ang Sabah ay isa sa pinakamayaman sa natural resources sa Malaysia.

Kilala sa turismo tulad ng Kota Kinabalu, Mount Kinabalu, at Sipadan Island.

🇵🇭 Mga Pagtatangka Noon Para Bawiin ang Sabah

1. Diplomatic Claim ng Pilipinas (1950s–1960s)

Pres. Diosdado Macapagal (1962–1965)

Siya ang unang presidente na pormal na nagsabi na ang Sabah ay may-ari ang Sultanate of Sulu, kaya’t may karapatan ang Pilipinas.

Ipinasa sa Pilipinas ng Royal Sultanate of Sulu ang kanilang rights sa Sabah noong 1962, kaya nagsimula ang PH official claim.

Paraan: Diplomatic / legal – hindi military.

2. PAGCOR Claim & UN Move (1963–1964)

Noong bubuutin ang Malaysia (MA63), tumutol ang Pilipinas.

Humiling ang Pilipinas ng UN investigation kung gusto ba talaga ng mga tao ng Sabah sumama sa Malaysia.

Nag-report ang UN na majority sa Sabah ay pabor sumama sa Malaysia, kaya naging de facto Malaysian territory.

Resulta: Hindi nabawi. Hindi pumayag ang Malaysia sa negotiations.

3. Jabidah Massacre & “Operation Merdeka” (1967–1968)

Ito ang pinaka-kontrobersyal na military attempt ng Pilipinas.

Operation Merdeka (Secret Plan)

Plano ni Pres. Ferdinand Marcos na:

Mag-train ng mga Muslim recruits na galing Sulu/Tawi-Tawi

Gawing commandos

Palihim na pumasok sa Sabah

Magpasimula ng gulo para magkaroon ng dahilan ang PH na pumasok militarily

Pero bumagsak ang plano dahil:

Hindi binayaran at hindi tinrato nang maayos ang mga recruits

Nag-rebelde sila

Nauwi sa Jabidah Massacre (pinatay diumano ang ilan sa kanila)

Resulta: Hindi natuloy ang operasyon, lumala ang relasyon ng PH–Malaysia.

4. Panahon ni Pres. Marcos (1970s–1980s)

Marcos continued the claim “on paper” pero hindi na gumamit ng military, lalo na nang naging busy ang Pilipinas sa Martial Law at Mindanao conflict.

5. Legal Claim na Patuloy (1990s–2000s)

Mga presidente tulad nina Ramos, Arroyo, Aquino—hindi inatras ang claim, pero:

Diplomatic at legal lang ang paraan

Walang military attempt

Tahimik lang para hindi magkagulo sa ASEAN

6. 2013 Lahad Datu Standoff – Kiram Forces (Sulu Royal Army Attempt)

Ito ang pinakahuling totoong pagtatangka para "bawiin" ang Sabah — pero hindi Pilipinas ang nagpadala, kundi ang grupo ni Jamalul Kiram III, isa sa claimants ng Sultan ng Sulu.

Ano nangyari?

Humigit-kumulang 200 followers ng Sultanate of Sulu (Royal Security Forces)

Sumakay sa mga bangka

Tumawid papuntang Lahad Datu, Sabah

Sinabi na hindi sila umaatake, kundi “bumabalik sa ancestral land.”

Pero:

Hinarap sila ng Malaysian army

Nagkaroon ng matinding sagupaan

Dose-dosenang napatay

Naaresto at sinentensiyahan ang iba

Resulta:

Hindi kinilala ng Malaysia ang kanilang historical claim

Distance ang gobyerno ng Pilipinas — hindi sinuportahan ang armed entry

7. 2020–Present: Legal Battle (Arbitration in Europe)

Ang mga heirs ng Sulu Sultan ay nagsampa ng international arbitration case para kunin ang rental payments at i-assert na lease lamang ang kasunduan noong 1878.

Nagkaroon sila ng initial win sa France (PHP 300B award), pero

Pumalag ang Malaysia at nanalo sila sa mga susunod na appeals.

Resulta:
Legal battle ongoing, pero walang pagbabago sa teritoryo.
📌
2013 Sultanate of Sulu (Kiram) Armed incursion Defeated by Malaysia
2020–2023 Sulu heirs International arbitration Legal setbacks

14/11/2025

Kung babalikan kasaysayan mula sa pananakop ng Espanol Isa ang tribu ng mga waray sa pinaka matagal bago masakop ng kastila umabot ito ng 150 years in total,, ang pinaka unang dahilan kung bakit nakuha pa din ng Espanol ang Samar at leyte ay dahil sa watak watak ang mga tao bawat balangay kanya kanyang pinunu kahit na lumaban ng matagal ay nakuha pa din ng kastila ang Samar lyete Hindi tulad ng sa Islam tribe sa pilipinas na nag kakaisa at merong iisang pinunu bawat tribu,tinatawag na sultanate of sulo, sultanate of maguindanao sultanate of lanao,Kaya kahit kelan Hindi Sila nasakop,katulad din ng mga Igorot na Meron ding kinikilalang iisang namumuno, Kaya big salute sa mga tribung Hindi nasakop ✊🎖️💂 nakaka proud kung iisipin

,Kaya kahit Ganon,maging proud pa din Tayo bilang mga tribung waray,✅

Kuya janric

10/12/2025

23/11/2025

23/11/2025

23/11/2025

23/11/2025

21/11/2025

19/11/2025

19/11/2025

19/11/2025

19/11/2025

17/11/2025

14/11/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category