The Grain

The Grain THE CAMPUS PAPER OF TRUTH. The Official Student Publication of San Jose City National High School Nuรฑez as Principal and Thomas Vince T. Mejia as Editor-in-Chief.

The Grain is the official student publication of San Jose City National High School. It started with hand-drawn copies on short bond paper, then later on turned into printed materials like broadsheets and magazines. In 2015, The Grain established its first online platform (thegrainonline.wordpress.com) under the leadership of Dr. Vilma C. The publication also launched its official page (w

ww.facebook.com/thegrainonline) the same year, where it posted works from its first website as well as other updates. The online publication went into a hiatus in the following years as the editorial staff focused on broadsheet productions for regional contests. The region even awarded its 2017 issue 6th place on the news page, and it has become one of the official entries for group categories in the National Press Con. During the pandemic, The Grainโ€™s official page was revived, and a new online publication was born. The publication also blazed the trail for the first journalism podcast in the Division of San Jose City and published its e-magazine in 2021. The said e-magazine was uploaded to ISSUU to reach a wider audience. For this year, The Grain powered up its website and online platforms by including Quick Response (QR) code in their publication materials. This is to make information easily accessible to SJCNHS students and the members of the community.

๐“๐ˆ๐๐†๐๐€๐ | ๐†๐ž๐ซ๐จ๐ง๐ข๐ฆ๐จ ๐ก๐ข๐ง๐ข๐ซ๐š๐ง๐  ๐›๐ข๐ฅ๐š๐ง๐  ๐‹๐ข๐ญ๐ญ๐ฅ๐ž ๐‚๐ข๐ญ๐ฒ ๐•๐ข๐œ๐ž ๐Œ๐š๐ฒ๐จ๐ซ; ๐‹๐š๐ง๐ณ๐š๐ง๐ข๐๐š, ๐๐š๐ฌ๐œ๐ฎ๐š๐ฅ, ๐ง๐š๐ข๐ญ๐š๐ฅ๐š๐ ๐š ๐ฌ๐š ๐ฆ๐ ๐š ๐Ž๐ฉ๐ข๐ฌ๐ข๐ง๐š๐ง๐  ๐๐š๐ง๐ ๐ค๐š๐ ๐š๐ฐ๐š๐ซ๐š๐ง ...
15/10/2025

๐“๐ˆ๐๐†๐๐€๐ | ๐†๐ž๐ซ๐จ๐ง๐ข๐ฆ๐จ ๐ก๐ข๐ง๐ข๐ซ๐š๐ง๐  ๐›๐ข๐ฅ๐š๐ง๐  ๐‹๐ข๐ญ๐ญ๐ฅ๐ž ๐‚๐ข๐ญ๐ฒ ๐•๐ข๐œ๐ž ๐Œ๐š๐ฒ๐จ๐ซ; ๐‹๐š๐ง๐ณ๐š๐ง๐ข๐๐š, ๐๐š๐ฌ๐œ๐ฎ๐š๐ฅ, ๐ง๐š๐ข๐ญ๐š๐ฅ๐š๐ ๐š ๐ฌ๐š ๐ฆ๐ ๐š ๐Ž๐ฉ๐ข๐ฌ๐ข๐ง๐š๐ง๐  ๐๐š๐ง๐ ๐ค๐š๐ ๐š๐ฐ๐š๐ซ๐š๐ง ๐ง๐  ๐‹๐ฎ๐ง๐ ๐ฌ๐จ๐

Matapos ang eleksyon para sa Little City Officials sa Learning and Development Room ng San Jose City Hall ngayong araw, ika-15 ng Oktubre, naihalal bilang Little City Vice Mayor si Gia Gaile A. Geronimo, Pangulo ng Supreme Secondary Learner Government (SSLG) ng San Jose City National High School (SJCNHS).

Samantala, naitalaga si Ram Carlos V. Pascual, Pangulo ng We Advocate Time Consciousness and Honesty Club (SJCNHS Project WATCH) bilang Little City Librarian at si Ashley Mae Ventura Lanzanida, Pangulo ng SJCNHS Barkada Kontra Droga (BKD) naman bilang Little City IPMR & Ex-Officio SP Member.

Nakatakdang umupo sina Geronimo at Lanzanida sa sesyon ng Sangguniang Panlungsod sa darating na Linggo ng Kabataan, Nobyembre 3-7 ng taong kasalukuyan. Ang dalawa, kabilang si Pascual, ay katuwang ding mangangasiwa sa kani-kanilang nakatalagang opisina.

Isinulat at Kuhang Larawan ni Moises Neil Angeles Bautista
Iwinasto ni Nick Noah Taberna Ventura
Inianyo ni Maria Anna Paula Asuncion Camposano

๐“๐ˆ๐๐†๐๐€๐ | ๐†๐š๐ญ๐จ๐ซ๐š๐๐ž ๐† ๐…๐ฎ๐ž๐ฅ ๐€๐œ๐š๐๐ž๐ฆ๐ฒ: ๐’๐œ๐ก๐จ๐จ๐ฅ ๐‚๐š๐ซ๐š๐ฏ๐š๐ง, ๐ก๐š๐ญ๐ข๐ ๐š๐ง๐  ๐๐จ๐ง๐š๐ฌ๐ฒ๐จ๐ง๐  ๐ค๐š๐ ๐š๐ฆ๐ข๐ญ๐š๐ง ๐ฉ๐š๐ฆ๐ฉ๐š๐ฅ๐š๐ค๐š๐ฌ๐š๐ง ๐ฉ๐š๐ซ๐š ๐ฌ๐š ๐ฆ๐ ๐š ๐ฆ๐š๐ -๐š๐š๐ซ๐š๐ฅ ๐ง๐  ๐’...
14/10/2025

๐“๐ˆ๐๐†๐๐€๐ | ๐†๐š๐ญ๐จ๐ซ๐š๐๐ž ๐† ๐…๐ฎ๐ž๐ฅ ๐€๐œ๐š๐๐ž๐ฆ๐ฒ: ๐’๐œ๐ก๐จ๐จ๐ฅ ๐‚๐š๐ซ๐š๐ฏ๐š๐ง, ๐ก๐š๐ญ๐ข๐ ๐š๐ง๐  ๐๐จ๐ง๐š๐ฌ๐ฒ๐จ๐ง๐  ๐ค๐š๐ ๐š๐ฆ๐ข๐ญ๐š๐ง ๐ฉ๐š๐ฆ๐ฉ๐š๐ฅ๐š๐ค๐š๐ฌ๐š๐ง ๐ฉ๐š๐ซ๐š ๐ฌ๐š ๐ฆ๐ ๐š ๐ฆ๐š๐ -๐š๐š๐ซ๐š๐ฅ ๐ง๐  ๐’๐ƒ๐Ž ๐’๐š๐ง ๐‰๐จ๐ฌ๐ž ๐‚๐ข๐ญ๐ฒ
Sari-saring kagamitan pang-isports ang inilaang donasyon ng Gatorade G Fuel Academy: School Caravan bilang suporta sa disiplinang pampalakasan ng Pampaaralang Sangay ng Lungsod San Jose at mga atleta nito, ika-14 ng Oktubre, sa San Jose City National High School (SJCNHS) - JHS PAG-ASA Gymnasium.

Dinaluhan ng mga opisyal mula sa Schools Division Office sa pamumuno ni Dr. Romeo R. Vicmudo, Hepe ng School Governance Division (SGOD) at iba pang kawani, Dr. Vilma C. Nuรฑez, Punongg**o IV ng JHS at Gng. Estrelita B. Ortiz, Punongg**o II ng SHS, mga Ulong G**o at kinatawang g**o ng mga pampublikong hayskul ng Lungsod San Jose sa aktibidad upang tanggapin ang mga handog ng Gatorade sa mga paaralan sa lungsod, kabilang ang SJCNHS.
Samantala, ang mga mag-aaral na lumahok sa gawain ay binigyang-pagkakataon na makisaya sa Q&A at pagsasayaw na tinumbasan naman ng libreng inuming Gatorade sa pagtatapos ng programa.

Inaasahan ang mas komportable at masinsinang pagsasanay ng mga atleta ng dibisyon sa tulong ng mga bagong kasangkapan.

Isinulat nina Nick Noah Taberna Ventura at Jhonas Ondivilla
Kuhang Larawan ni Moises Neil Angeles Bautista

14/10/2025

๐Š๐€๐Œ๐๐”๐’ ๐๐€๐‹๐ˆ๐“๐€ | ๐Œ๐š๐ -๐š๐š๐ซ๐š๐ฅ ๐š๐ญ ๐Š๐š๐ฐ๐š๐ง๐ข ๐ง๐  ๐’๐‰๐‚๐๐‡๐’ - ๐’๐‡๐’, ๐ฉ๐ข๐ง๐š๐ข๐ ๐ญ๐ข๐ง๐  ๐š๐ง๐  ๐ƒ๐ข๐ฌ๐š๐ฌ๐ญ๐ž๐ซ ๐๐ซ๐ž๐ฉ๐š๐ซ๐ž๐๐ง๐ž๐ฌ๐ฌ ๐ฌ๐š ๐ฉ๐š๐ฆ๐š๐ฆ๐š๐ ๐ข๐ญ๐š๐ง ๐ง๐  ๐”๐ง๐š๐ง๐ง๐จ๐ฎ๐ง๐œ๐ž๐ ๐„๐š๐ซ๐ญ๐ก๐ช๐ฎ๐š๐ค๐ž ๐ƒ๐ซ๐ข๐ฅ๐ฅ

Kasunod ng kabi-kabilang pagyanig sa iba't ibang bahagi ng bansa, nagsagawa ng isang unannounced earthquake drill ang San Jose City National High School - Senior High School nitong Oktubre 13 upang matiyak ang kahandaan ng mga mag-aaral at g**o sa mga hindi inaasahang kalamidad, partikular na ang lindol.

Tutukan ito sa ๐Š๐š๐ฆ๐ฉ๐ฎ๐ฌ ๐๐š๐ฅ๐ข๐ญ๐š!

Isinulat nina ๐‘๐‘–๐‘๐‘˜ ๐‘๐‘œ๐‘Žโ„Ž ๐‘‡๐‘Ž๐‘๐‘’๐‘Ÿ๐‘›๐‘Ž ๐‘‰๐‘’๐‘›๐‘ก๐‘ข๐‘Ÿ๐‘Ž at ๐‘‡๐‘Ÿ๐‘–๐‘ฅ๐‘Ž๐‘› ๐ฟ๐‘’๐‘’ ๐‘…๐‘Ž๐‘š๐‘œ๐‘  ๐‘ˆ๐‘ ๐‘œ๐‘›
Iniulat ni ๐‘‡๐‘Ÿ๐‘–๐‘ฅ๐‘Ž๐‘› ๐ฟ๐‘’๐‘’ ๐‘…๐‘Ž๐‘š๐‘œ๐‘  ๐‘ˆ๐‘ ๐‘œ๐‘›
Mga kuhang bidyo nina ๐‘€๐‘œ๐‘–๐‘ ๐‘’๐‘  ๐‘๐‘’๐‘–๐‘™ ๐ด๐‘›๐‘”๐‘’๐‘™๐‘’๐‘  ๐ต๐‘Ž๐‘ข๐‘ก๐‘–๐‘ ๐‘ก๐‘Ž, ๐ท๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘ฆ๐‘› ๐ด๐‘”๐‘ข๐‘–๐‘™๐‘Ž๐‘Ÿ ๐‘ƒ๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘œ๐‘โ„Ž๐‘Ž at ๐‘‡๐‘Ÿ๐‘–๐‘ฅ๐‘Ž๐‘› ๐ฟ๐‘’๐‘’ ๐‘…๐‘Ž๐‘š๐‘œ๐‘  ๐‘ˆ๐‘ ๐‘œ๐‘›
Mga Grapiks ni ๐‘๐‘–๐‘˜๐‘˜๐‘Ž ๐ฝ๐‘’๐‘ง๐‘Ÿ๐‘’๐‘’๐‘™ ๐ถ๐‘œ๐‘Ÿ๐‘‘๐‘’๐‘Ÿ๐‘œ
In-edit ni ๐ท๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘ฆ๐‘› ๐ด๐‘”๐‘ข๐‘–๐‘™๐‘Ž๐‘Ÿ ๐‘ƒ๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘œ๐‘โ„Ž๐‘Ž

๐€๐†๐“๐„๐Š | ๐๐š๐ค๐š๐š๐›๐š๐ง๐  ๐ฌ๐š ๐๐š๐ง๐ ๐š๐ฆ๐›๐š: ๐Š๐š๐ฅ๐ข๐ฐ๐šโ€™๐ญ ๐Š๐š๐ง๐š๐ง๐  ๐๐š๐ ๐ฅ๐ข๐ง๐๐จ๐ฅ ๐ฌ๐š ๐๐š๐ง๐ฌ๐šSa ilalim ng katahimikan ng gabi, muli na namang umuugo...
14/10/2025

๐€๐†๐“๐„๐Š | ๐๐š๐ค๐š๐š๐›๐š๐ง๐  ๐ฌ๐š ๐๐š๐ง๐ ๐š๐ฆ๐›๐š: ๐Š๐š๐ฅ๐ข๐ฐ๐šโ€™๐ญ ๐Š๐š๐ง๐š๐ง๐  ๐๐š๐ ๐ฅ๐ข๐ง๐๐จ๐ฅ ๐ฌ๐š ๐๐š๐ง๐ฌ๐š

Sa ilalim ng katahimikan ng gabi, muli na namang umuugong ang puso ng lupa. Mula Luzon, Visayas, hanggang Mindanao, ang mga bilang ng pagyanig ay tila paalala ng lakas ng kalikasan, bulong na hindi kailanman dapat ipagwalang-bahala. Sa panahon ng mabilis na pag-unlad, bawat galaw ng lupa ay nasusukat, nasusubaybayan, at naipaaabot sa mamamayan sa loob lamang ng ilang segundo.

๐—Ÿ๐˜‚๐˜‡๐—ผ๐—ป: ๐—”๐—ป๐—ด ๐—›๐—ถ๐—ป๐—ฑ๐—ถ ๐—œ๐—ป๐—ฎ๐—ฎ๐˜€๐—ฎ๐—ต๐—ฎ๐—ป๐—ด ๐—ฃ๐—ฎ๐—ด๐˜†๐—ฎ๐—ป๐—ถ๐—ด

Sa hilagang bahagi ng bansa, isang magnitude 4.9 na lindol ang tumama sa Cabangan, Zambales noong Oktubre 11, 2025, bandang 5:32 ng hapon. Ito na ang ikalawang hudyat matapos yanigin ng magnitude 4.4 ang Hilagang Luzon noong Oktubre 9.

Bagama't hindi kasinlakas kumpara sa mga lindol sa Visayas at Mindanao, ang patuloy na pag-ugoy ng lupa ay nagbabadya ng posibilidad ng mas malalim na pag-aayos sa mga fault ng Central Luzon at Zambales Trench.

๐—ฉ๐—ถ๐˜€๐—ฎ๐˜†๐—ฎ๐˜€: ๐—”๐—ป๐—ด ๐—Ÿ๐˜‚๐—ฝ๐—ฎ๐—ถ๐—ป๐—ด ๐—›๐—ถ๐—ป๐—ฑ๐—ถ ๐—ฃ๐—ฎ ๐—ง๐—ฎ๐—ฝ๐—ผ๐˜€ ๐˜€๐—ฎ ๐—ฃ๐—ฎ๐—ด๐˜†๐—ฎ๐—ป๐—ถ๐—ด

Sa bahagi ng Cebu sa Visayas, isang magnitude 6.9 na lindol ang naranasan noong Setyembre 30, 2025, na nagdulot ng pagguho ng ilang gusali at pagkasira ng mga imprastruktura. Ayon sa inilabas na talaan, umabot sa humigit-kumulang 10,006 na aftershocks ang naitala sa loob ng dalawang linggo, at 44 rito ay malinaw na naramdaman ng mga residente.

Bagamaโ€™t unti-unti nang humihina ang mga kasunod na paggalaw ng lupa, patuloy pa rin ang pagbabantay at pagtutok ng Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOLCS) at ng mga lokal na siyentipiko. Sa pamamagitan ng mga seismic station na konektado sa central data hub sa Maynila, nagagamit nila ang geospatial satellite mapping at accelerograph networks upang mas mabilis na masukat ang intensity at lawak ng pinsala.

๐— ๐—ถ๐—ป๐—ฑ๐—ฎ๐—ป๐—ฎ๐—ผ: ๐—”๐—ป๐—ด ๐—ฃ๐˜‚๐˜€๐—ผ ๐—ป๐—ด ๐— ๐—ฎ๐—น๐—ฎ๐—น๐—ฎ๐—ธ๐—ฎ๐˜€ ๐—ป๐—ฎ ๐—ฃ๐—ฎ๐—ด๐˜†๐—ฎ๐—ป๐—ถ๐—ด

Magnitude 7.4 at 6.8 naman ang nagsanib-puwersa sa Davao Oriental. Ayon sa PHIVOLCS, tinatawag itong โ€œDoublet Earthquakes,โ€ kung saan dalawang magkasabay na malalakas na lindol ang nagaganap sa iisang fault zone. Sa nakalipas na unang 48 oras, naitala ang higit 831 aftershocks, at 824 dito ay nangyari sa loob lamang ng unang araw matapos ang pagyanig.

Ang tuloy-tuloy na aftershock swarm ay senyales ng matinding pagbabago sa ilalim ng lupa. Ipinaliwanag ng mga siyentipiko na sa bawat pagyanig, unti-unting bumabalik sa balanse ang mga fault plane. Sa tulong ng teknolohiya mula sa real-time seismic networks hanggang AI data analysis, nasusuri ng mga eksperto ang bawat galaw na ito.

Patuloy namang pinapalakas ang Earthquake Intensity Monitoring System (EIMS) ng Pilipinas sa pangunguna ng PHIVOLCS. Sa ilalim nito, bawat segundo ay may datos mula sa higit 150 seismic stations sa bansa na ipinadadala sa central hub.

Agarang nakatutulong din ang paggamit ng machine-learning algorithms upang ma-filter agad kung alin sa mga vibration ang aftershock o ambient noise.

Mahalaga rin ang pag-usbong ng mobile alert systems. Sa pamamagitan ng mga text broadcast at ng PHIVOLCS mobile app, nakatatanggap ng real-time warning ang publiko sa loob ng 5โ€“10 segundo bago maramdaman ang pagyanig.

โ€œNaghanap kami ng lugar na open space na walang malalaking kahoy at walang matutumba sa amin. Noong pumunta kami doon, hindi kami handa, at sarili lang namin ang aming sandigan,โ€ ani Escalicas.

Habang ang ilan ay patuloy na natatakot sa paulit-ulit na pagyanig, nakikita ng mga siyentipiko sa mga pangyayaring ito ang pagkakataong mas mapalalim ang pag-unawa sa galaw ng lupa. Bawat aftershock ay isang piraso ng palaisipan at isang ritmo ng kalikasan na binabasa ng agham upang mailigtas ang buhay.

Sa kabila ng banta, nagpapatuloy ang panawagan ng mga eksperto na maging handa ang bawat indibidwal: magtayo ng matitibay at ligtas na istruktura, sundin ang Building Code of the Philippines, at makibahagi sa mga earthquake drill.

Source: ABS-CBN News, GMA News

ABS-CBN NEWS : https://www.abs-cbn.com/news/health-science/2025/10/12/-recent-quakes-unconnected-phivolcs-warns-vs-social-media-predictions-0839

GMA NEWS : https://www.gmanetwork.com/news/video/24oras/729638/magnitude-7-4-at-6-8-na-pagyanig-doublet-o-2-lindol-na-magkaiba-ang-epicenter-ayon-sa-phivolcs-7-na-nasawi-ayon-sa-ndrrmc/video/

Isinulat ni Sherwin B. Cacdac
Inianyo ni Sherwin B. Cacdac
Iwinasto ni Giselle Dela Cruz

14/10/2025

G FUEL TOMORROW ACADEMY: SCHOOL CARAVAN

๐๐€๐‹๐ˆ๐“๐€ | ๐…๐ซ๐ž๐ž ๐๐ž๐ซ๐ข๐จ๐ ๐๐ซ๐จ๐๐ฎ๐œ๐ญ๐ฌ ๐๐ข๐ฅ๐ฅ, ๐ˆ๐ฌ๐ข๐ง๐ฎ๐ฌ๐ฎ๐ฅ๐จ๐ง๐  ๐ฌ๐š ๐Š๐š๐ฆ๐š๐ซ๐šIsinusulong ngayon sa Mababang Kapulungan ng Kongreso ang House...
13/10/2025

๐๐€๐‹๐ˆ๐“๐€ | ๐…๐ซ๐ž๐ž ๐๐ž๐ซ๐ข๐จ๐ ๐๐ซ๐จ๐๐ฎ๐œ๐ญ๐ฌ ๐๐ข๐ฅ๐ฅ, ๐ˆ๐ฌ๐ข๐ง๐ฎ๐ฌ๐ฎ๐ฅ๐จ๐ง๐  ๐ฌ๐š ๐Š๐š๐ฆ๐š๐ซ๐š

Isinusulong ngayon sa Mababang Kapulungan ng Kongreso ang House Bill No. 5179 o โ€œFree Period Products Bill,โ€ na naglalayong gawing libre at mas madaling ma-access ang mga produktong pang-menstrual hygiene sa mga pampublikong paaralan at health care facilities sa buong bansa.

Layon ng panukalang batas na tugunan ang isyu ng โ€œperiod poverty," ang kakulangan ng kakayahan ng ilang kababaihan at kabataan na makabili ng mga produktong tulad ng sanitary napkins, tampons, reusable pads, at menstrual cups.

Sa ilalim ng panukala, inaatasan ang Department of Health (DOH), sa pakikipagtulungan sa Department of Education (DepEd), mga State Universities and Colleges (SUCs), at Local Government Units (LGUs), na maglaan at mamahagi ng libreng menstrual products sa mga pampublikong paaralan, institusyong panlipunan, at mga health care providers sa bansa.

Bilang bahagi ng polisiya, binibigyang-diin ng panukala ang papel ng kababaihan at kabataan sa nation-building, kayaโ€™t layunin nitong mapangalagaan ang kanilang kalusugan, dignidad, at karapatan sa tamang kalinisan. Kabilang din sa panukala ang pagsasagawa ng menstrual health education upang mapataas ang kaalaman ng mga kabataan hinggil sa tamang pangangalaga at kalusugan tuwing buwanang dalaw.

Ipinapanukala rin ng Free Period Products Bill ang paggamit ng sustainable at environment-friendly na menstrual items, tulad ng reusable pads at menstrual cups, upang mabawasan ang basura at mapangalagaan ang kapaligiran.

Kapag naisabatas, inaasahang makatutulong ito sa pagbibigay ng pantay na oportunidad sa edukasyon at mas maayos na kalusugan at dignidad para sa lahat ng kababaihan at kabataan sa Pilipinas.

Source : https://www.facebook.com/share/1B1Y2V3CVD/

Isinulat ni Neal Ethan Nimes
Inianyo ni Dane Beltejar
Iwinasto ni Giselle Dela Cruz

๐„๐ƒ๐ˆ๐“๐Ž๐‘๐˜๐€๐‹ | ๐”๐ฌ๐จ๐ค ๐ง๐  ๐Š๐š๐ฉ๐š๐›๐š๐ฒ๐š๐š๐ง ๐ฌ๐š ๐‡๐š๐ซ๐š๐ฉ ๐ง๐  ๐๐š๐š๐ซ๐š๐ฅ๐š๐งNakababahala ang patuloy na pagtitinda ng sigarilyo at v**e sa mga ti...
13/10/2025

๐„๐ƒ๐ˆ๐“๐Ž๐‘๐˜๐€๐‹ | ๐”๐ฌ๐จ๐ค ๐ง๐  ๐Š๐š๐ฉ๐š๐›๐š๐ฒ๐š๐š๐ง ๐ฌ๐š ๐‡๐š๐ซ๐š๐ฉ ๐ง๐  ๐๐š๐š๐ซ๐š๐ฅ๐š๐ง

Nakababahala ang patuloy na pagtitinda ng sigarilyo at v**e sa mga tindahang malapit sa mga paaralan. Sa kabila ng umiiral na patakarang nagbabawal sa pagbebenta ng mga ito sa loob ng 100 metrong saklaw mula sa paaralan, tila nananatiling bulag at tahimik ang ilang mga tindahan sa batas na ito. Hindi lamang ito simpleng paglabag, kundi isang panganib na unti-unting lumalason sa kinabukasan ng kabataan.

Alinsunod sa Ordinance No. 17-034 ng Lungsod ng San Jose, mahigpit na ipinagbabawal ang paggamit, pagmamay-ari, at pagbebenta ng v**e o e-cigarette sa mga menor de edad. Nakasaad dito na ang mga mahuhuling menor de edad ay maaaring pagmultahin ng โ‚ฑ500 hanggang โ‚ฑ1,500, habang ang mga tindahang lalabag ay maaaring pagmultahin ng โ‚ฑ1,000 hanggang โ‚ฑ3,000 o makulong ng hanggang tatlong buwan, at kanselasyon ng business permit sa ikatlong paglabag. Dagdag pa rito, ang Republic Act No. 11900 o V**e Law ay nagbabawal sa pagbebenta, advertisement, at paggamit ng v**e at e-cigarette sa loob ng 100 metrong layo mula sa mga paaralan at pampublikong pasilidad na madalas puntahan ng mga menor de edad.

Gayundin, batay sa Republic Act No. 9211 o To***co Regulation Act of 2003, ipinagbabawal ang pagbebenta at paggamit ng sigarilyo sa parehong distansiya. Sa kabila ng mga ito, nitong Oktubre 8, 2025, naiulat na may mga mag-aaral umano ang naninigarilyo sa loob mismo ng isang tindahan malapit sa paaralan ng San Jose City National High School-Senior High School, isang malinaw na paglabag hindi lamang sa batas, kundi sa moral na tungkulin ng mga negosyante at tagapangalaga ng kabataan.

Nakasaad sa Department of Health (2023), 12% ng mga kabataang Pilipino na may edad 13โ€“15 taong gulang ay naninigarilyo na, at 70% sa kanila ay unang nakasubok sa loob o paligid ng kanilang komunidad at paaralan. Ang mga bilang na ito ay nagpapakita ng malawak na epekto ng kakulangan sa pagpapatupad ng batas at ng kawalang-disiplina ng ilan sa komunidad.

Ang ugat ng suliranin ay hindi lamang kakulangan ng pangangasiwa kundi ang patuloy na normalisasyon ng bisyo sa harap mismo ng mga kabataan. Kapag ang mga tindahan sa paligid ng paaralan ay nagiging bukas sa pagbebenta ng mga ipinagbabawal na produkto, nabubura ang hangganan sa pagitan ng tama at mali. Ang bunga nito ay hindi lamang pagkasira ng baga o kalusugan, kundi pati ng moralidad at reputasyon ng institusyon ng edukasyon.

Kailangang kumilos ang pamunuan ng paaralan, lokal na pamahalaan, at mga tindahang nakapaligid sa lalong madaling panahon. Mainam kung paiigtingin ang pagpapatupad ng batas, magsagawa ng regular na inspeksiyon, at maglunsad ng mga programang pangkamalayan tungkol sa masamang epekto ng paninigarilyo. Maging katuwang ang mga tindahan sa pagtuturo ng disiplina at hindi maging dahilan ng paglabag dito. Nararapat lamang na magsagawa ng masinsinang kampanya upang maipaalam sa mga mamamayan, lalo na sa mga negosyante, ang bigat ng kanilang pananagutan.

Sa huli, ang paninigarilyo at paggamit ng v**e sa paligid ng paaralan ay hindi simpleng bisyo, ito ay usok ng kapabayaan na patuloy na bumabalot sa mga kabataan. Panahon na upang lipulin ang usok na ito bago pa tuluyang lamunin ang hangin ng pag-asa. Kung mananatiling bulag ang pamahalaan, paaralan, at mamamayan, sino pa ang sasagip sa kinabukasan? Nawaโ€™y sa pagtutulungan, tuluyang maglaho ang usok ng kapabayaan, at sa halip, usok ng pagbabago at disiplina ang mamutawi sa harap ng ating paaralan.

๐—ฆ๐—ฎ๐—ป๐—ด๐—ด๐˜‚๐—ป๐—ถ๐—ฎ๐—ป:

โ—Department of Health. (2023). Global Youth To***co Survey: Philippines Fact Sheet. World Health Organization. Retrieved from https://www.who.int

โ—Republic Act No. 9211. (2003). To***co Regulation Act of 2003. Official Gazette of the Republic of the Philippines. Retrieved from https://www.officialgazette.gov.ph

โ—Republic Act No. 11900. (2022). Vaporized Ni****ne and Non-Ni****ne Products Regulation Act. Official Gazette of the Republic of the Philippines. Retrieved from https://www.officialgazette.gov.ph

โ—City Government of San Jose. (2017). Ordinance No. 17-034: An Ordinance Prohibiting the Sale, Use, and Possession of V**e/E-cigarette among Minors. San Jose City Public Order and Safety Office.

๐“๐ˆ๐๐†๐๐€๐ | ๐’๐‡๐’ ๐ƒ๐ž๐ฉ๐š๐ซ๐ญ๐ฆ๐ž๐ง๐ญ, ๐’๐ข๐ง๐ฎ๐›๐จ๐ค ๐š๐ง๐  ๐ค๐š๐ก๐š๐ง๐๐š๐š๐ง ๐ฌ๐š ๐ƒ๐ข-๐ข๐ง๐š๐›๐ข๐ฌ๐ฎ๐ก๐š๐ง๐  ๐„๐š๐ซ๐ญ๐ก๐ช๐ฎ๐š๐ค๐ž ๐ƒ๐ซ๐ข๐ฅ๐ฅBilang tugon sa posibilidad ng lindol ...
13/10/2025

๐“๐ˆ๐๐†๐๐€๐ | ๐’๐‡๐’ ๐ƒ๐ž๐ฉ๐š๐ซ๐ญ๐ฆ๐ž๐ง๐ญ, ๐’๐ข๐ง๐ฎ๐›๐จ๐ค ๐š๐ง๐  ๐ค๐š๐ก๐š๐ง๐๐š๐š๐ง ๐ฌ๐š ๐ƒ๐ข-๐ข๐ง๐š๐›๐ข๐ฌ๐ฎ๐ก๐š๐ง๐  ๐„๐š๐ซ๐ญ๐ก๐ช๐ฎ๐š๐ค๐ž ๐ƒ๐ซ๐ข๐ฅ๐ฅ

Bilang tugon sa posibilidad ng lindol matapos ang sunod-sunod na pagyanig sa ibaโ€™t ibang rehiyon sa bansa, pinaigting ng San Jose City National High School - Senior High School ang kahandaan sa kalamidad ng mga mag-aaral at kawani nito sa pamamagitan ng isinagawang di-inabisuhang earthquake drill ngayong araw, ika-13 ng Oktubre.

Sa pangunguna ng School-based Disaster Risk Reduction and Management (DRRM), ganap na 4:20 n.h. nang tumunog ang hudyat ng earthquake drill agad na nagsagawa ng "duck, cover, at hold" ang bawat isa, saka maingat na lumikas patungo sa ligtas na espasyo. Kumilos din ang Rover Circle 08 upang rumesponde sa aktibidad na layong suriin at palalimin ang kaalaman at pagkamaagap ng bawat isa.

Inaasahan ang pagpapatuloy ng mga ganitong pagsasanay sa paaralan bilang bahagi ng pinaigting na kampanya para sa kaligtasan at kahandaan sa panahon ng sakuna.

Ulat ni Nick Noah Taberna Ventura
Kuhang larawan nina Trixan Lee Ramos Uson at Moises Neil Angeles Bautista

12/10/2025

๐Š๐€๐Œ๐๐”๐’ ๐๐€๐‹๐ˆ๐“๐€ | ๐๐š๐ง๐๐š๐ข๐ ๐๐ข๐ ๐š๐ง๐  ๐€๐ซ๐š๐ฐ ๐ง๐  ๐ฆ๐ ๐š ๐†๐ฎ๐ซ๐จ, ๐ ๐ข๐ง๐ฎ๐ง๐ข๐ญ๐š ๐ง๐  ๐’๐‰๐‚๐๐‡๐’-๐’๐‡๐’ ๐ฌ๐š ๐ฉ๐š๐ ๐›๐ข๐›๐ข๐ ๐š๐ฒ ๐ฉ๐ฎ๐ ๐š๐ฒ ๐ง๐  ๐ฆ๐ ๐š ๐ฆ๐š๐ -๐š๐š๐ซ๐š๐ฅ ๐ฌ๐š ๐ค๐š๐ ๐ฎ๐ซ๐ฎ๐š๐ง

Katuwang sa paghubog ng kabataan, kasangga sa pag-abot ng pangarap. Ngayong araw, ikaanim ng Oktubre, puno nang pagpupugay na ipinagdiriwang ng San Jose City National High School - Senior High School ang Pandaigdigang Araw ng mga G**o.

Tutukan ang naging mga kaganapan sa selebrasyon, dito sa ๐Š๐š๐ฆ๐ฉ๐ฎ๐ฌ ๐๐š๐ฅ๐ข๐ญ๐š!

Isinulat ni ๐‘‡๐‘Ÿ๐‘–๐‘ฅ๐‘Ž๐‘› ๐ฟ๐‘’๐‘’ ๐‘…๐‘Ž๐‘š๐‘œ๐‘  ๐‘ˆ๐‘ ๐‘œ๐‘› at ๐‘๐‘–๐‘๐‘˜ ๐‘๐‘œ๐‘Žโ„Ž ๐‘‡๐‘Ž๐‘๐‘’๐‘Ÿ๐‘›๐‘Ž ๐‘‰๐‘’๐‘›๐‘ก๐‘ข๐‘Ÿ๐‘Ž
Iniulat ni ๐‘๐‘Ž๐‘กโ„Ž๐‘Ž๐‘› ๐‘…๐‘’๐‘–๐‘™๐‘ฆ ๐ท๐‘’ ๐ฟ๐‘Ž ๐ถ๐‘Ÿ๐‘ข๐‘ง
Mga bidyo nina ๐‘€๐‘œ๐‘–๐‘ ๐‘’๐‘  ๐‘๐‘’๐‘–๐‘™ ๐ด๐‘›๐‘”๐‘’๐‘™๐‘’๐‘  ๐ต๐‘Ž๐‘ข๐‘ก๐‘–๐‘ ๐‘ก๐‘Ž, ๐‘‡๐‘Ÿ๐‘–๐‘ฅ๐‘Ž๐‘› ๐ฟ๐‘’๐‘’ ๐‘…๐‘Ž๐‘š๐‘œ๐‘  ๐‘ˆ๐‘ ๐‘œ๐‘›, ๐‘๐‘Ž๐‘กโ„Ž๐‘Ž๐‘› ๐‘…๐‘’๐‘–๐‘™๐‘ฆ ๐ท๐‘’ ๐ฟ๐‘Ž ๐ถ๐‘Ÿ๐‘ข๐‘ง, ๐ฝ๐‘Ž๐‘›๐‘Žโ„Ž ๐ฟ๐‘™๐‘Ž๐‘ข๐‘Ÿ๐‘’๐‘› ๐บ๐‘Ž๐‘™๐‘™๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘‘๐‘œ
Grapiks ni ๐‘๐‘–๐‘˜๐‘˜๐‘Ž ๐ฝ๐‘’๐‘ง๐‘Ÿ๐‘’๐‘’๐‘™ ๐ถ๐‘œ๐‘Ÿ๐‘‘๐‘’๐‘Ÿ๐‘œ
In-edit ni ๐ท๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘ฆ๐‘› ๐‘ƒ๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘œ๐‘โ„Ž๐‘Ž

๐€๐†๐“๐„๐Š | ๐‡๐š๐›๐š๐ ๐š๐ญ ๐ฌ๐š ๐๐š๐ ๐ฅ๐š๐ฒ๐จ, ๐€๐ฆ๐ข๐ก๐š๐ง ๐ฌ๐š ๐๐š๐ ๐ฅ๐š๐ฉ๐ข๐ญHabang lumalayo ang ingay ng ulan at bumabalik ang bughaw sa kalangitan, u...
07/10/2025

๐€๐†๐“๐„๐Š | ๐‡๐š๐›๐š๐ ๐š๐ญ ๐ฌ๐š ๐๐š๐ ๐ฅ๐š๐ฒ๐จ, ๐€๐ฆ๐ข๐ก๐š๐ง ๐ฌ๐š ๐๐š๐ ๐ฅ๐š๐ฉ๐ข๐ญ

Habang lumalayo ang ingay ng ulan at bumabalik ang bughaw sa kalangitan, unti-unting nagigising ang mga alaala ng mga panahong natutong magtiis, umasa, at maghintay, bagkus sa bawat pag-ikot ng panahon, ang hangin ng Amihan nagsisilbing paalala na walang bagyong hindi lumilipas at walang dilim na hindi napapalitan ng liwanag.

Kapag tumigil ang unos, maririnig pa kaya natin ang bulong ng hangin? Inilabas na ng
Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA) ang pagtatapos ng Habagat at pagpasok ng Amihan. Unti-unting humihina ang ihip ng basang hangin mula sa timog, at sa halip nagpapalit ng malamig na simoy mula sa hilaga. Sa pagitan ng dalawang panahon, tila'y may lihim na sinasabi ang kalikasan na sa bawat paglipat ng hangin, may panibagong pag-asaโ€™t pagbangon na dumarating. Habang tumitigil ang ulan, nagigising ang katahimikan ng mga kabahayan, ang mga ilog muling humuhugot ng linaw, at ang mga mata ng mamamayan ay nakatingin sa bughaw na langit.

Habang lumalayo ang Habagat, bitbit nito ang mga alaala ng pagbaha, ng mga lansangang nilamon ng tubig, at ng mga pamilyang nagsumikap makabangon matapos madaanan ng unos ng kalamidad. Ngunit kasabay ng pagdating ng Amihan, dumarating din ang panibagong sigla ng kalikasan. Ang mga magsasaka'y muling nagtatanim, ang mga mag-aaral ay muling nakapapasok nang walang pangambang maipit sa ulan, at ang mga kababayan sa kanayunan ay humihinga ng mas malamig ngunit maginhawang hangin. Ang Amihan ay hindi lamang simoy ng hilaga ito rin ang paalala ng ginhawang dumarating matapos ang pagod, ng katahimikang sumusunod sa bagyo.

Subalit may mga hamon pa ring kaakibat. Ang biglang lamig ay maaaring magdulot ng sakit lalo sa mga tao lalo na ang sipon sa mga bata, o magpalamig ng tanim sa kabundukan. Sa ilang lugar, may panganib na dala ang matitinding hanging kayang manira ng bubong o punongkahoy. Ngunit sa kabila ng mga ito, nananatiling malinaw ang aral ng panahon. Ang bawat paglipas ng Habagat ang siyang daan tungo sa bagong simula. Tulad ng buhay, matapos ang ulan ay may liwanag na sisikat, matapos ang unos may simoy na magpapakalma. Sa dulo ng lahat, ang Amihan ang humahaplos sa ating pagod at nagpapaalala. Ang bawat dumarating na panahon ay biyaya, basta marunong tayong makinig sa bulong ng hangin.

Source: https://www.facebook.com/share/p/17JZHrHKxD/

Isinulat ni Sherwin B. Cacdac
Dibuho ni Arelle B. Beltran
Inianyo nina Sherwin B. Cacdac at Giselle P. Dela Cruz
Iwinasto ni Giselle P. Dela Cruz

๐€๐๐๐Ž๐”๐๐‚๐„๐Œ๐„๐๐“ | The deadline for the Photo Essay, Comics, and Poem Competition has been extended to ๐Ž๐œ๐ญ๐จ๐›๐ž๐ซ ๐Ÿ–, ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ“. Plea...
06/10/2025

๐€๐๐๐Ž๐”๐๐‚๐„๐Œ๐„๐๐“ | The deadline for the Photo Essay, Comics, and Poem Competition has been extended to ๐Ž๐œ๐ญ๐จ๐›๐ž๐ซ ๐Ÿ–, ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ“. Please note that this will be the final date for submission of entries.

๐ด๐‘™๐‘™ ๐‘๐‘Ž๐‘ก๐‘’๐‘”๐‘œ๐‘Ÿ๐‘–๐‘’๐‘  ๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘’ ๐‘ ๐‘ก๐‘–๐‘™๐‘™ ๐‘œ๐‘๐‘’๐‘›. The final feature of entries will be on ๐Ž๐œ๐ญ๐จ๐›๐ž๐ซ ๐Ÿ๐ŸŽ, ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ“.

Thank you, and good luck, mga Batang Tatak City High!

Caption by Lourd Vismark Manuel

๐๐„๐–๐’ | ๐€ ๐“๐ข๐œ๐ค๐ข๐ง๐  ๐“๐ข๐ฆ๐ž ๐๐จ๐ฆ๐›: ๐๐ก๐ข๐ฏ๐จ๐ฅ๐œ๐ฌ, ๐‰๐ˆ๐‚๐€ ๐ญ๐จ ๐ซ๐ž๐ฏ๐ข๐ฌ๐ข๐ญ โ€˜๐“๐ก๐ž ๐๐ข๐  ๐Ž๐ง๐žโ€™ ๐ฌ๐ญ๐ฎ๐๐ฒ ๐ข๐ง ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ” The Philippine Government and the Japa...
06/10/2025

๐๐„๐–๐’ | ๐€ ๐“๐ข๐œ๐ค๐ข๐ง๐  ๐“๐ข๐ฆ๐ž ๐๐จ๐ฆ๐›: ๐๐ก๐ข๐ฏ๐จ๐ฅ๐œ๐ฌ, ๐‰๐ˆ๐‚๐€ ๐ญ๐จ ๐ซ๐ž๐ฏ๐ข๐ฌ๐ข๐ญ โ€˜๐“๐ก๐ž ๐๐ข๐  ๐Ž๐ง๐žโ€™ ๐ฌ๐ญ๐ฎ๐๐ฒ ๐ข๐ง ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ”

The Philippine Government and the Japan International Cooperation Agency (JICA) are set to revisit a 2004 study on the impact of so-called โ€œThe Big One,โ€ a 7.2-magnitude earthquake or stronger in Metro Manila.

This follows the 6.9-magnitude earthquake that struck Cebu and other parts of the Visayas, triggered by a fault that had been dormant for over 400 years.

โ€œWe have no idea yet when in 2026, but definitely [the investigatory] will start next year,โ€ Department of Science and Technology-Philippine Institute of Volcanology and Seismology (DOST-PHIVOLCS) Director Teresito Bacolcol said at the Saturday News Forum in Quezon City.

The director further added that, in fact, there were already ongoing talks with JICA (Japan International Cooperation Agency), OCD (Office of Civil Defense), DOST, and their office.

โ€œThe Big Oneโ€ refers to a massive earthquake that could occur along the Marikina Valley fault system, which extends from Doรฑa Remedios Trinidad in Bulacan to Canlubang in Laguna, should it move.

It is predicted that the National Capital Region will likely be struck by a 7.2-magnitude earthquake, as outlined by the 2004 โ€œEarthquake Impact Reduction Study for Metro Manilaโ€ by JICA, PHIVOLCS, and the Metropolitan Manila Development Authority (MMDA).

PHIVOLCS is estimating a death toll of around 51,500 from โ€œThe Big One.โ€ However, in Metro Manila alone, which at the time of the study had a population of almost 10 million, the casualty count could be as high as 33,500 fatalities and 113,600 injuries.

โ€œWe will revisit the study. Of course, thatโ€™s already 20 years old and a lot has already happenedโ€ฆ The population of Metro Manila grew, and there are a lot of new buildings, so we really need to revisit the study,โ€ Bacolcol expressed.

PHIVOLCS also expects residential buildings, around 12% to 13% would sustain heavy damage. The 10- to 30-storey buildings will have around 11% heavy damage, and then 30- to 60-storey buildings, 2%.

The new study is expected to be completed in two years, but the process will start next year.

Report by Patricia Arabella Santos
Illustration by Nathan Juztine Castillo

Address

San Jose City

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when The Grain posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to The Grain:

Share