03/07/2025
“Yung Baby Sa Ibang Unit, Hindi Tao”
Akala ko, paglipat namin dito sa bagong bayan na lilipatan ay simula na ng bagong kabanata ng buhay namin ni Leo. Isang fresh start, ika nga. Luma na ang apartment pero mura ang renta, tahimik ang paligid, at higit sa lahat… malayo sa alaala ng nawala naming anak.
Dalawang taon na ang lumipas mula nang dumanas ako ng miscarriage. Hanggang ngayon, parang may butas pa rin sa puso ko. Walang araw na hindi ko naaalala ‘yung pakiramdam ng may buhay sa loob mo… tapos biglang wala na lang.
Kaya nang inalok kami ni Leo na lumipat dito, pumayag na ako. Kailangan ko raw ng bagong simula.
Pero simula pa lang ng unang linggo, may napansin na agad ako.
Tuwing alas-dos ng madaling-araw, may maririnig akong iyak ng sanggol mula sa kabilang unit — Unit 3B. Mahina lang. Parang may tinatakpan. Paulit-ulit. Mabagal. Malungkot.
Una’y binalewala ko. Baka bagong panganak lang ‘yung kapitbahay. Pero kinabukasan, habang bumibili ako ng s**a sa baba, tinanong ko si Aling Delia, ang matandang janitress.
“Ate Delia, may baby po ba sa 3B?” tanong ko habang abot ang bayad.
Napatingin siya sa akin ng matagal bago sumagot, “Wala, iha. Matagal nang bakante ‘yan.”
Natahimik ako. Hindi ko alam kung niloloko lang ako ng pandinig ko o… may mali sa unit na ‘yun.
Tuwing madaling-araw, bumabalik ang iyak. Minsan mahina, minsan parang paos. Pero palagi sa eksaktong oras—2:00 AM.
Si Leo, wala tuwing ganoong oras. Call center supervisor siya, night shift. Ako lang ang nakakakarinig. Ako lang palagi ang gising. At habang tumatagal, mas nagiging malinaw ang iyak. Hindi ito basta reklamo ng gutom o lampin. Iba ang tono. May pakiusap. May lungkot.
Parang…
Parang nangangailangan ng kalinga. Ng ina.
Isang madaling-araw, dala ng awa at takot, hindi ko napigilang lumapit sa pintuan ng Unit 3B. Tahimik. Wala akong naririnig sa loob. Pero nung sumilip ako sa bintana, nanlamig ang batok ko.
May boses na mahina. Pilit. Halos hindi ko maintindihan.
“Ma…”
Napaatras ako. Nanigas ang katawan ko. Tumakbo ako pabalik sa unit namin at isinara ang lahat ng pinto at bintana.
Hindi ako makatulog. Hindi ako mapakali. Simula no’n, tuwing hatinggabi, sinisigurado kong bukas ang ilaw sa kusina at may dasal akong paulit-ulit sa isip.
Nung kinaumagahan, hindi ko na kinaya. Kinausap ko si Aling Delia.
“Hindi niyo po talaga alam kung may nangungupahan sa 3B? May naririnig po akong iyak ng sanggol gabi-gabi.”
Bigla siyang tumigil sa pagwawalis. Tumingin sa akin, at dahan-dahang nagsalita.
“May nakatira diyan noon. Babaeng buntis. Mag-isa lang. Tahimik. Parang may tinatakasan. Hanggang isang gabi… may narinig daw na sigaw mula sa loob ng unit. Kinabukasan, puro d*go raw ‘yung CR.”
“Nasaan ‘yung baby?” tanong ko, bagamat alam ko na ang sagot.
“Wala. Hindi na nakita ‘yung babae. Basta na lang nawala. At mula noon… tuwing madaling-araw, may umiiyak na sanggol sa unit na ‘yan. Pero wala naman talaga do’n.”
Parang binuhusan ng malamig na tubig ang likod ko. Gusto kong hindi maniwala, pero paano kung…
Paano kung ang iyak na naririnig ko ay sa isang hindi na dapat naririnig?
Isang madaling-araw, habang pinapainit ko ang tubig sa kettle, napalingon ako sa bintana. Lakas ng kabog ng dibdib ko.
At doon ko siya nakita.
May sanggol na nakaupo sa sahig ng unit 3B. Wala siyang saplot. Namumutla. Puting-puti ang balat, at ang mga mata…
Walang puti. Itim lang. Parang butas.
Tinititigan niya ako. At sa isang iglap—
“Ma…”
Parang huminto ang oras. Hindi ako makagalaw. Hindi ako makasigaw. Hanggang sa isang kisapmata… nawala siya.
Kinabukasan, sinundo ko si Leo. Pinakiusapan kong samahan ako. Pinabuksan namin ang 3B kay Aling Delia. Wala talagang tao sa loob. Walang gamit. Pero sa sulok ng kwarto, may isang feeding bottle—luma na, may tuyong d*go sa takip.
Simula noon, mas lumalim ang mga nararamdaman kong presensya. Hindi lang iyak. Minsan, naaamoy ko ang panis na gatas. Minsan, parang may dumadapong malamig sa balikat ko habang naliligo.
At isang gabi, nagising ako sa panaginip.
Sa panaginip ko, may umiiyak na sanggol sa loob ng tiyan ko. Hindi ko makita ang mukha niya, pero alam kong siya ‘yun. Ramdam ko.
Pagmulat ng mata ko, agad akong nag-pregnancy test.
Dalawa ang linya.
Nanghihinang umupo ako sa k**a. Hindi ko alam kung matutuwa ba ako o matatakot. Hanggang sa naramdaman kong may malamig na hininga sa batok ko. At may bumulong sa tenga ko:
“Hindi siya ang una.”
Isang gabi, habang naliligo ako, biglang nag-flicker ang ilaw sa banyo. Pagtingin ko sa salamin — nakita ko siya.
Sanggol. Hubad. Namumutla. At ang mga mata, itim na butas.
“Ma…”
Pero sa pagkakataong ito, hindi lang siya umiiyak. Gumapang siya paakyat sa salamin, parang nilalampasan ang batas ng grabidad.
At bumuka ang bibig niya.
“Ako ‘yung una.”
Nanigas ako.
Siya ba ‘yung anak naming nawala noon? Ang sanggol na hindi ko man lang nahawakan? Ang sanggol na hindi ko nailing sa sementeryo? Ang sanggol na hanggang ngayon, walang pangalan?
“Ma, bakit mo ako iniwan?”
Bumagsak ako sa sahig, umiiyak. Humagulgol. Paulit-ulit kong sinasabi, “Sorry. Sorry. Sorry, anak…”
Kinabukasan, nagpatawag ako ng pari. Pinabindisyunan namin ang unit 3B. Nagtayo ako ng maliit na altar. May kandila, rosaryo, at isang note:
“Para sa’yo, anak. Hindi kita nakilala. Pero mula ngayon, hindi na kita pababayaan. Hindi na kita kakalimutan.”
At simula noon, wala nang iyak.
Wala na ring anino sa salamin. Wala na ring malamig na hanging dumadapo sa likod ko. Tahimik na ang gabi.
Lumipat kami ni Leo bago ako manganak. Sa bagong bahay, bago ang lahat. Pero may dala akong bago ring pananaw. Buntis ako, oo. Pero may dalawa na akong anak—isang buhay, at isang iniwan.
At gabi-gabi, bago matulog, hinahaplos ko ang tiyan ko at binubulong:
“Hindi kita pababayaan. Kayong dalawa.”
“Ang kaluluwa ng isang batang hindi pa man isinilang ay may lakas na bumalik—hindi para maghiganti, kundi para humingi ng yakap. At minsan, kailangan lang nilang marinig na hindi sila kinalimutan.”
-WAKAS-
