03/12/2025
Nakakalungkot at nakaka-frustrate makita na ang konsepto ng Christmas tree na unang ipinakita at pinangunahan ng Leyte—isang proyektong pinaghirapan, pinag-isipan, at may malinaw na cultural identity—ay tila ginamit ng iba nang walang anumang pagkilala o simpleng pagbanggit na ito ay inspired by ang orihinal na ideya. Hindi naman masama ang pag-adopt o pag-develop ng inspirasyon mula sa gawa ng iba; sa totoo lang, normal at bahagi talaga ito ng creative process. Pero ang hindi pagtanggap o hindi man lang pag-acknowledge kung saan nanggaling ang inspirasyon ay nagdudulot ng maling impresyon at nawawala ang respeto sa pinagmulan ng konsepto.
Mahalaga ang recognition dahil hindi lang ito tungkol sa pagbanggit ng lugar o taong pinagmulan—ito ay tungkol sa pag-acknowledge ng creativity, effort, at heritage na kasama ng original na idea. Kapag naglabas ng design o project na halatang kaankla sa nauna nang ginawa, natural lang na umasa ng kahit simpleng kredito sa pinanggalingan nito. Hindi ito paghingi ng sobra, kundi pagsunod sa ethical and respectful creative practice na dapat sinusunod ng lahat, lalo na kung public project at ipinapakita sa mas malaking audience.
Hindi naman ito tungkol sa paglikha ng alitan. Ang punto lang ay malinaw: kung ang isang proyekto ay nakuha, na-inspire, o ginamit bilang basehan ang konseptong unang ipinakita ng Leyte, malaking bagay na kilalanin iyon nang maayos. Hindi nito babawasan ang halaga ng sarili nilang gawa—sa katunayan, mas magmumukha pa itong propesyonal, transparent, at may integridad.
Sa huli, ang pagbigay ng credit ay hindi kahinaan; ito ay tanda ng respeto, pagiging totoo, at tamang pagpapahalaga sa kreatibidad at originality ng iba. Sana sa mga susunod na proyekto, ito ay maisaalang-alang upang maiwasan ang ganitong kalituhan at upang patuloy na maitaguyod ang kultura ng tama at tapat na pagkilala sa pinagmulan ng mga ideya.
- Felipe Oneda