25/08/2025
👉 Z czym kojarzy Wam się Tajwan? 🥴
Przeszukując internet najczęściej natraficie na zdjęcia Taipei 101 albo artykuły o półprzewodnikach i chipach, analizy o strachu przed wojną Chin ze Stanami Zjednoczonymi oraz oczywiście przedstawienie Tajwanu jako najniebezpieczniejszego miejsca na ziemi.
Sam podtytuł książki Kristoffera Rønneberga również sugeruje właśnie ten kontekst geopolityczny: „Tajwan - wyspa w oku cyklonu. Walka o przyszłość demokracji na świecie”. Czy może być bardziej wymowny kontekst dla reportażu? Sęk w tym, że owszem, książka w głównej mierze dotyczy tego problemu, ale jednocześnie pokazuje nam, że Tajwan to nie tylko miejsce zapalne, które może wywołać kolejną wojnę światową i potęga gospodarcza, ale również ludzie, historia, cudowna lokalizacja, różnorodność etniczna i suma doświadczeń ludzi. Niekiedy naprawdę dramatycznych.
Najmocniejszym punktem tej książki jest właśnie efekt osiągnięty przez autora: Kristofferowi Rønnebergowi udało się na 400 stronach zmieścić zarówno historię wyspy, jak również nakreślić czym Tajwan jest obecnie i jakie ma szansę na przetrwanie. A wszystko w oparciu nie tylko o liczne źródła, ale też te najważniejsze: rozmowy na miejscu z mieszkańcami.
Historię Tajwanu w wielkim uproszczeniu można podzielić na trzy główne okresy:
1️⃣ Zanim wielkie imperia zainteresowały się wyspą.
2️⃣ Moment od kiedy Tajwan stał się kolonią do zajęcia wyspy przez Kuomintang.
3️⃣ Od 1990 do współczesności.
Rønneberg płynnie przeprowadza nas przez te wszystkie okresy, sprawiając, że jego reportaż informuje o najważniejszych kwestiach, może też stanowić inspirację do dalszego odkrywania historii wyspy. Znajdziecie tu bowiem historię szlaków handlowych na Pacyfiku, moment kiedy Europejczycy odkrywają Tajwan oraz to, jak żyło się mieszkańcom pod obcym władaniem.
Autor na samym początku swojej książki stawia pytanie: kim są dzisiaj Tajwańczycy? Odpowiedź na nie znajdziecie sami pod koniec reportażu, bo Norweg skrupulatnie prowadzi nas do celu. Tak jak wspomniałem, nie brakuje tu źródeł, jak i rozmów z żyjącymi mieszkańcami, co przykuwa uwagę czytelnika, ale takich historii nigdy nie czyta się szybko, dlatego Wasza uwaga jest tu potrzebna.
Szczególnie, że Rønneberg porusza w swojej książce bardzo dużo ciekawych wątków. Kto głównie zamieszkuje Tajwan i jaka jest różnica między waishengren a benshengren? Dlaczego status był i do dziś jest niejasny? Dlaczego Chiny Ludowe roszczą sobie prawa do wyspy i z czym to się wiąże? Jak to się stało, że w tym samym okresie XX wieku ludność Tajwanu szybko wzbogaciła się, a ta u czerwonego sąsiada nie? Jak dokonało się to, że wyspa w ponad 30 lat stała się jedną z najsilniejszych demokracji świata? Czym różni się „Zasada jednych Chin” od „Polityki jednych Chin”? I w końcu jaka jest dziś największa siła Tajwanu i dlaczego jest tak ważna dla Stanów Zjednoczonych oraz całego wolnego świata, jak wygląda różnorodność etniczna mieszkańców wyspy oraz dlaczego nazywana jest „najniebezpieczniejszym miejscem na ziemi”? Jak widzicie, tematów jest naprawdę multum i trochę szkoda, że moment napisania reportażu nastąpił rok przed wyborem Donalda Trumpa na prezydenta USA… Mielibyśmy jeszcze bardziej aktualną sytuację w tym rejonie Pacyfiku, ale i tak jest bardzo ciekawie, i dlatego niezmiernie gorąco polecam!
Szczeliny