02/11/2025
2 listopada. 100 rocznica Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
2 listopada 1925 r. specjalnym pociągiem z Lwowa przyjechały szczątki Nieznanego Żołnierza. Po Mszy Św. w Architekatedrze Św.Jana w Warszawie prochy przewieziono na lawecie armatniej i złożono pod kolumnadą Pałacu Saskiego. Pierwszą wartę zaciągnęli weterani Powstania 1863 r. Później zmienili ich żolnierze 36 pułku Legii Akademickiej.
Idea uhonorowania Nieznanrgo Żołnierza poległego za Ojczyznę narodziła się pod koniec I Wojny Światowej. Pierwsi byli Francuzi, którzy prochy losowo wybranego spośród 8 poległych pod Verdun żołnierza złożyli już w 1920 r. pod Łukiem Triumfalnym. Anglicy swojego Nieznanego Żołnierza pochowali w murach Opactwa Westminsterskiego, także w 1920 r. W 1921 r. Amerykanie stworzyli Grób Nieznanego Żołnierza na Narodowym Cmentarzu w Arlington. Tradycją amerykańską jest składanie w Grobie szczątków żołnierzy z kolejnych wojen toczonych przez Stany Zjednoczone. Oprócz prochów żołnierza przewiezionych po I Wojnie Światowej z Francji w Arlington spoczywają szczątki poległych w II Wojnie Światowej, w Wojnie Koreańskiej i Wojnie Wietnamskiej. Ciekawostką jest fakt, że 11 listopada 1921 r. Marszałek Józef Piłsudski odznaczył prochy żołnierza amerykańskiego pochowanego na Cmentarzu w Arlington Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
W Polsce idea uhonorowania poległego Nieznanego Żołnierza zakiełkowala podobnie jak w innych krajach po I Wojnie Światowej. Początkowo planowano Grób Nieznanego Żołnierza umieścić albo w kaplicy Archikatedry Św. Jana, albo w praskiej części Parku Skaryszewskiego. Obydwa pomysły nie znalazły szerszego odzewu w opinii publicznej. 2 grudnia 1924 r. pod cokołem pomnika księcia Józefa Poniatowskiego na Placu Saskim pojawiła się tablica ufundowana przez nieznanego darczyńcę o treści: " Nieznanemu Żołnierzowi poległemu za Ojczyznę". Wydarzenie to przesądziło o ostatecznej lokalizacji miejsca uczczenia nieznanego bohatera. Wybrano arkady Pałacu Saskiego.
W kwietniu 1925 r. odbyła się procedura wyboru- najpierw pola bitewnego, z którego miały pochodzić szczątki, później ciała poległego. Z listy 15 pół bitewnych I Wojny Światowej, Wojny Polsko- Ukraińskiej i Wojny Polsko- Bolszewickiej, najmłodszy żyjący kawaler Krzyża Virtuti Militari, ogniomistrz Józef Buczkowski wylosował Lwów. Następnie matka poległego w obronie pod Zadwórzem Orlęcia Konstantego Zarugiewicza, Jadwiga wskazała trumnę jednego z trzech ekshumowanych na Cmentarzu Łyczakowskim bezimiennych obrońców Lwowa. Wybór padł na szczątki żołnierza bez dystynkcji wojskowych, z maciejówką z orzełkiem ( trumny były zamknięte. Jak się później okazało w pierwszej pochowano sierżanta, w drugiej kaprala).
Po upadku Powstania Warszawskiego Pałac Saski został wysadzony przez Niemców w powietrze. Legenda głosi, że sam Grób Nieznanego Żołnierza ocalał tylko dlatego, że jakiś anonimowy niemiecki żołnierz, którego ruszyło sumienie, nie włożył dynamitu w otwory wywiercone w tej części budowli.
Już w 1946 r. Grób Nieznanego Żołnierza odbudowano.
Przy Grobie Nieznanego Żołnierza płonie wieczny znicz a służbę pełni warta honorowa z Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego.
Tablice upamietniają rycerzy i żołnierzy polskich poległych za Ojczyznę od 972 r, po walczących z komunistycznym zniewoleniem Żołnierzy Wyklętych.
St.strz.ZS Rajmund Niwiński
Podoficer Strzelecki
Związek Strzelecki
wśród fanów
