Pleograf

30/09/2024

„Siedzą dwie myszy w archiwum filmów”… Nie, zamiast dowcipu cokolwiek ponurego (kończy się wszak westchnieniem: „Książka była lepsza”), archiwistom i archiwistkom z okazji ich święta polecamy w prezencie nowy numer „Pleografu”.

Zespół kwartalnika, przy życzliwym wsparciu Rady Naukowej, szczególne znaczenie przykłada do poszerzania bazy źródłowej do badań nad historią rodzimej kultury filmowej. Celowi temu służą opracowania dokumentów archiwalnych - w najnowszym numerze proponujemy lekturę planu rozwoju kultury wideo z 1986 roku (z komentarzem Emila Sowińskiego). Uwadze Czytelników polecamy także rozmowę Michała Dondzika z Maciejem Drygasem, którego znaczna część dorobku twórczego to praca na found footage. Reżyser opowiada o kulisach realizacji swych filmów, ale także dzieli się swoimi doświadczeniami w organizacji dwóch cennych projektów: archiwum etiud Szkoły Filmowej oraz Polskiego Archiwum Filmów Domowych.

Na tym jednak nie koniec – wprowadzamy bowiem osobny dział: PAMIĘTNIK „PLEOGRAFU”: artykuły bardziej osobiste, pisane w pierwszej osobie, ale nie w trybie felietonowym, lecz autobiograficznym. W humanistyce i naukach społecznych XX wieku pamiętniki nie są, oczywiście, nowością. Słynne pamiętniki chłopów, zainicjowane przez Floriana Znanieckiego w połowie lat 30., w PRL pamiętniki z Ziem Odzyskanych, pamiętniki inżynierów… – wszystkie te inicjatywy, niezależnie od ich naukowych i publicystycznych „użyć”, miały na celu zebranie relacji biograficznych tych, których zbyt rzadko o nie pytano. Tymczasem w rodzimym filmoznawstwie nadal wiemy zbyt mało o faktycznych doświadczeniach widzów, które były istotne w danym czasie dla danej społeczności, a mimo to pozostają przemilczane. Marzenie o zebraniu większej liczby materiałów do takiej „ludowej historii kina” (people’s history of film), czy też „historii oddolnej kina” (cinema history from below) już jest realizowane i będzie rozwijane przez placówki uniwersyteckie. Na łamach zaś „Pleografu” zamierzamy – w Polsce trudno, niestety, o realizację długofalowych planów, nie mamy więc pewności, czy zamysł ten się ziści – zebranie kolekcji materiałów dotyczących oglądania filmów przez osoby publiczne, twórców i krytyków. W dziale „Pamiętniki oglądania” – inspirowanym zbiorem „Pamięć kina” przygotowanym przez Andrzeja Gwoździa w 2013 roku – będą publikowane wspomnienia dotyczące uczestnictwa w kulturze filmowej. W NOŚNIKACH zapraszamy do lektury wspomnienia Olgi Drendy, autorki m.in. słynnej „Duchologii polskiej” (2016), dobrze rezonującej z VHS-ową częścią tego numeru.

https://pleograf.pl/index.php/nosniki-1-2024/

Foto na okładce: Mikołaj Zacharow / Muzeum Kinematografii w Łodzi

26/09/2024

Witamy nowych Czytelników - radzi jesteśmy, polecamy się.

Dowiedziałem się dziś o istnieniu magazynu Pleograf, wydawanego przez Filmotekę Narodową. W środku najnowszego numeru wątek piractwa VHS oraz raport z badań "Praktyki odbiorcze ostatniego pokolenia VHS w Polsce" (poniżej jedna z przytaczanych wypowiedzi). Bardzo polecam.

25/09/2024

Wyszedł (nam) nowy numer „Pleografu” – z hasłem wywoławczym: NOŚNIKI. To czwarty numer pisma, który można w całości pobrać w pdf (można też czytać w html - linki w komentarzu).

Materiał podzielono na dwie części – kinową i VHSową. Z pierwszej Czytelnicy dowiedzą się, w jaki sposób sieć kin wąskotaśmowych pogrążyła finansowo kinematografię PRL (analizuje Konrad Klejsa), kim był Roman Trzeszewski (o którym pisze Marek Cieśliński), wreszcie – jak polski rynek kinowy dawał sobie radę w czasie pandemii Covid-19 (Konrad Burandt). Materiał fotograficzny do tego ostatniego tekstu pozyskano dzięki uprzejmości prężnie działającego łódzkiego kina Charlie (podziękowania dla Sławek Fijałkowski).

Z kolei w części dotyczącej wideo znawcy tematyki przybliżają funkcjonowanie wypożyczalni u schyłku PRL (Grzegorz Fortuna-Skowron), dyskusje prasowe wokół wideo (Szymon Makuch), oraz praktyki odbiorcze „ostatniego pokolenia VHS” – osób urodzonych pod koniec lat 90. (Kornel Nocoń). Autor tego ostatniego artykułu był niedawno kuratorem ciekawej wystawy czasowej „Wideoświat. Powrót do kaset wideo” w Muzeum Kinematografii; zdjęcia dokumentujące tę wystawę – autorstwa Mikołaj Zacharow – wzbogacają tekst niniejszego numeru w jego części VHS-owej.

Zachęcamy także do lektury obszernej rozmowy Michała Dondzika z Maciejem Drygasem, którego znaczna część dorobku twórczego to praca na found footage. Do tego premiera nowej rubryki: PAMIĘTNIKI „PLEOGRAFU”. W pierwszej odsłonie cyklu swoimi wspomnieniami filmowymi dzieli się Olga Drenda, autorka m.in. słynnej „Duchologii polskiej” (2016), dobrze rezonującej z VHS-ową częścią tego numeru. Numer zamyka recenzja książki Justyny Budzik "Polski film i fotografia nowego wieku na tle kultury wizualnej", o której pisze Łukasz Kiełpiński.

18/06/2024

W oczekiwaniu na "uwolnienie do publikacji" nowego PLEOGRAFU (pod hasłem NOŚNIKI), przekazujemy krótką informację o trudnej sytuacji w holenderskim archiwum.

Dziennik nrc.nl donosi (wydanie wczorajsze, z 17 czerwca 2024): "Woda dostała się do jednego z podziemnych pomieszczeń magazynowych Eye Film Museum. W rezultacie uszkodzeniu uległo co najmniej osiemdziesiąt puszek z unikalnymi filmami. Ustalono, że 80 z 7000 puszek znajdujących się w tym miejscu miało kontakt z wodą. ''Od tego czasu przenieśliśmy puszki z niższych półek na wyższe. Obwiniamy się, że nie zrobiliśmy tego wcześniej". Filmy z uszkodzeniami spowodowanymi przez wodę są obecnie zamrażane w specjalnej firmie, a następnie poddawane obróbce w laboratorium filmowym Haghefilm. „Dopiero wtedy będziemy mogli określić, jak duże są uszkodzenia, na razie tego nie wiemy”.

https://www.nrc.nl/nieuws/2024/06/17/kwetsbare-films-van-eye-liepen-waterschade-op-in-opslagbunker-op-dit-moment-staan-we-in-crisisstand-a4856688

Filmerfgoed: In een van de opslagbunkers van Eye Filmmuseum is water gelopen. Daardoor hebben zeker tachtig blikken met unieke films schade opgelopen. „Door de klimaatcrisis is de urgentie toegenomen om een nieuwe nitraatbunker te bouwen.”

31/05/2024

W oczekiwaniu na "uwolnienie do publikacji" nowego "Pleografu" (temat numeru: NOŚNIKI), miło nam powiadomić, że SpoilerMaster - Podcast do słuchania po seansie - prawdopodobnie najlepszy podcast filmowy w Polsce - przywołuje nas (i chwali) w odcinku o filmie Jerzego Skolimowskiego "Ręce do góry". Polecamy zatem i my - link w komentarzu.

10/01/2024

"Zawsze mnie fascynował śmiech przez łzy, albo coś, co nas rozbawia, a potem zamienia się w koszmar" - mówił Janusz Majewski (1931 - 2024) w wywiadzie opublikowanym w ubiegłym roku w monograficznym numerze 'Pleografu'.

30/12/2023

W nowym numerze „Pleografu” dużo dobrego o FILMIE ANIMOWANYM. W kolejności alfabetycznej:
[bohaterowie] Kazimierz Bendkowski, Krystyna Dobrowolska, Jerzy Kotowski, Lechosław Marszałek, Damian Nenow, Ryszard Potocki, Józef Robakowski, Henryk Ryszka, Filip Szuksztul, Stefan Schabenbeck, Stefan Themerson, Zenon Wasilewski,
[autorzy] Patrycja Chuszcz, Ewa Ciszewska, Anna Krakowiak, Hanna Margolis, Patryk Oczko, Oliwia Nadarzycka, Dominik Piekarski, Paweł Sitkiewicz, Szymon Szul.
To trzeci numer „Pleografu”, który można pobrać w całości w pdf – link w komentarzu.

22/12/2023

Nowe książki członków redakcji „Pleografu” polecają się pod choinkę:
dr Michał Dondzik: „Grzegorz Królikiewicz – ostatni wywiad”
dr Paweł Jaskulski: „Dodatki filmowe Andrzeja Barańskiego”
[Linki w komentarzach].