Czas Kultury

12/09/2025

🔵 „Sceniczna opowieść o wędrówce, potrzebie zmiany i zerwaniu z dotychczasowym życiem maskuje próbę ucieczki przed problemami i odpowiedzialnością.”

🔵 Katarzyna Niedurny recenzuje „Trzask Prask” – spektakl pełen emocji, zagubienia i nieustannego ruchu, który skłania do refleksji nad tym, co naprawdę kryje się za naszymi decyzjami o zmianie.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Po spektaklu „Trzask Prask” w warszawskim TR długo zastanawiałam się, czy nie powinnam napisać o nim dwóch osobnych tekstów. Uzasadniałyby to względy formalne: dziewiąta realizacja z cyklu Debiut TR-u oparta została na książce Mateusza Górniaka „Dwie powieści ruchu” i ...

11/09/2025

🟠 „Nasza siła to właśnie ta peryferyjna pozycja – nie chcemy i nie możemy być częścią centrum, bo cenimy naszą autonomię, ruchliwość i wolność twórczą”.

🟠 Rozmowa Dominiki Górko z cyklu POZA CENTRUM z redaktorami dwutygodnika kulturalnego „artPAPIER” – Kamilą Czają i Wojciechem Rusinkiem. Jak wygląda praca redakcji działającej z pasji, poza głównymi ośrodkami kultury, w formule online i z ogromną autonomią? Jak udaje się tworzyć wartościowe pismo mimo ograniczonych środków i politycznych turbulencji? Jak ważne jest przekazywanie pałeczki kolejnym pokoleniom?

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Z Kamilą Czają i Wojciechem Rusinkiem, redaktorami dwutygodnika kulturalnego „artPAPIER”, rozmawia Dominika Górko

10/09/2025

🟣 „Ale spokoju nie odczuwa – jest wściekła. Złości się tak samo jak wszystkie inne znane jej kobiety”.

🟣 Powtarzalne czynności codzienności, niewidzialna praca kobiet i emocjonalna frustracja, która towarzyszy im każdego dnia. Bogna Goślińska odsłania brutalną prawdę o utracie kontroli, toksycznych związkach i cichej walce o samostanowienie.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Mama została w domu, a ojciec poszedł do pracy. […] Ale przecież równie dobrze mogłabym napisać: Została w pracy. Wyszedł z domu. I to też byłaby prawda.

09/09/2025

🟤 „Muzycy »grają dla kamienic«, które widziały i słyszały wiele”.

🟤 Hanna Kubaszewska pisze o kameralnym festiwalu WarszeMuzik, który ożywia zapomniane podwórka Warszawy muzyką przedwojennych kompozytorów żydowskiego pochodzenia.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Nikt mnie nie zauważa – ludzie zdecydowanie za rzadko patrzą w górę, zainteresowani tym, co na betonie. Wychylam się przez okno i mam podobną perspektywę co gołębie siedzące na dachu. Ludzie powoli wypełniają podwórze: rozkładają żółte leżaki, przysiadają na schodkac...

09/09/2025

📣📣📣 Przedłużamy nabór propozycji na tematy numerów „Czasu Kultury” do 15.09.2025!

Wiemy, że środowisko humanistyczne miało w tym roku trudne lato [nabory NPRH Nowe Wyzwania]. Wierzymy, że przy okazji powstało w waszych głowach sporo pomysłów oraz wizji mikro- i makroprojektów, które pasują do naszego profilu.

Zapraszamy do współpracy!

Więcej informacji na naszej stronie: https://czaskultury.pl/dla-autorow/call-for-covers-2/

08/09/2025

🟢 „Sekretne uroki życia burżuazji to właśnie wolność od polityki. Bycie »po prostu«, bycie, które nie jest nieustannie kwestionowane [...]”

🟢 J. Szpilka opisuje drogi powieściowych trans kobiet z wyższych klas społecznych, które przestają być wykluczone, a zaczynają żyć na własnych zasadach – między codziennością, intymnością i nowymi wyzwaniami.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Jednym z paradoksów otaczającej nas rzeczywistości jest fakt, że żyjemy zarówno w czasach bezprecedensowej, politycznej transfobii, jak też i w momencie, w którym po raz pierwszy można mówić o czymś takim jak transkowa burżuazja. Nie chcę sugerować, że nigdy wcześniej nie...

08/09/2025

🔵 „O warsztatowych umiejętnościach [Michaela] Shanksa najlepiej świadczy to, z jaką swadą korzysta on z najpopularniejszych narzędzi przynależących do bogatego instrumentarium kina grozy. Reżyser konsekwentnie buduje suspens, zwłaszcza w powracających sekwencjach majaków sennych, i wypełnia swój film odpowiednio dużą liczbą jump scare’ów, wkupując się tym samym w łaski największych fanów gatunku. Co jakiś czas pozwala jednak widzom na oddech – nie stroni od humoru, robiąc użytek z komediowego rodowodu [Alison] Brie i [Dave'a] Franco”

🔵 Jan Brzozowski na przykładzie „Together” pisze, jak dobry horror potrafi sięgać po nasze codzienne lęki i w jaki sposób internet wypuszcza nowych twórców kina.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

W „Uczcie” Platona pojawia się mit o dwóch połówkach człowieka – opowiadany przez Artystofanesa. Zgodnie z nim wszyscy ludzie posiadali u zarania dziejów cztery nogi, cztery ręce i dwie głowy. Zeus i inni bogowie dostrzegli jednak w takiej fizjonomii zagrożenie – ludzie po...

04/09/2025

🔵 „Narracja ‘Smutnej rzeki’ przekracza ramy rekonstrukcji śledztwa i procesu – wskazanie sprawców okazuje się równoznaczne z opowieścią o tym, jak zawiodły instytucje mające prawny obowiązek chronienia rzeki przed zatruciem oraz jak systemowo łamane są przepisy zapewniające Odrze bezpieczeństwo. Stąd faktycznym tematem spektaklu jest osobowość rzeki”.

🔵 Joanna B. Bednarek pisze spektaklu Instytutu Prawa Performatywnego w kontekście otwarcia Festiwal W poprzek wpław.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Z początkiem września nieco przeładowana, a zarazem wciąż niezwykle pojemna mapa festiwali literackich w Polsce poszerzy się o kolejne wydarzenie: gdański festiwal W poprzek wpław. Zespół organizatorek zapowiada, że będzie to impreza skoncentrowana „na złożonych relacjach prob...

04/09/2025

Nowy numer „Czasu Kultury” to nasz jubileuszowy powrót do korzeni, umożliwiający głębsze zrozumienie początków i misji pisma:

🟪 „Rozmowa jubileuszowa” o działalności czasopisma jako pracy kulturotwórczej, naukowej, organizacyjnej, aktywistycznej. Co nam daje? Czego wymaga? Jakie ponosimy koszty i dlaczego nie narzekamy, gdy narzekamy?

🟪 „Wypadając z obiegów… Lata 80. i kontynuacje” – proponujemy analizę formacyjnego okresu – dla współczesnej Polski i dla nas jako środowiska intelektualnego. Interesują nas formy buntu i oporu, które nie mieściły się w dominujących narracjach, a jednak zdołały przetrwać i wpłynąć na kształt polskiej kultury: kampowe antypolityki (Ksawery Stańczyk), undergroundowy punk (Krzysztof Gajda), queerowe przebieranki (Izabella Tyborowicz), siostrzeńskie wystawy zespołowe (Zuzanna Wilska) i praktyki feministyczne (Katharina Kinga Kowalski oraz Aleksandra Grzemska).

🟪 Studia przypadków: Miry Łukszty (Danuta Zawadzka), Jacka Sawaszkiewicza (Sławomir Iwasiów), Jerzego Andrzejewskiego (Oskar Meller) i Alicji Żebrowskiej (Jakub Banasiak) – ukazują różnorodne formy oscylowania pomiędzy obiegami: oficjalnym, emigracyjnym i niezależnym w wersji drugiej i trzeciej…

🟪 Ramą dla tekstów są świadectwa i zapisy życia. Blok otwierają fotografie Ryszarda Czapary, dokumentujące chwilę po zwolnieniu z aresztu w 1983 r., gdzie trafił z zarzutem za nielegalną działalność wydawniczą, oraz wybór zapisków z 1984/1985 r. z dziennika Rafała Grupińskiego, pierwszego naczelnego „CzK”, zamyka zaś analiza pamiętników stanu wojennego pisanych na konkursy autorstwa Katarzyny Stańczak-Wiślicz.

🟪 Re:wizyty – odwiedzają nas: Artur D. Liskowacki, Joanna Żabnicka, Maciej Melecki, Agnieszka Kłos i Izabela Kowalczyk.

🟪 Felietony – blok z tekstami Agaty Araszkiewicz i Ivana Davydenki zamyka bonusowy, z serii „Trafki z imentu” naszego wieloletniego felietonisty Adama Poprawy.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania i Województwa Wielkopolskiego. Publikacja ukazała się przy wsparciu Instytutu Książki w ramach programu wydawniczego Inne Tradycje ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach dotacji celowej Nr 90/DF-VII/2025.

03/09/2025

Mamy dziś w zespole dziwny dzień: bardzo awaryjny na wszystkich polach 😵‍💫 – ale reagujemy na to nadzwyczaj 😮‍💨 spokojnie. Tylko „CzasKultury.pl” jest jak zawsze na czas i nie widać po nim dzisiejszych zawirowań... W 18. numerze:

➡️ Nowe odcinki cyklów jubileuszowych: w ramach POZA CENTRUM Dominika Górko rozmawia z redaktorami dwutygodnika kulturalnego „artPAPIER” (https://czaskultury.pl/artykul/poza-centrum-peryferyjna-niezaleznosc/), a w ramach PO NIE-W-CZASIE Filip Matwiejczuk czyta tom nagrodzony właśnie Nagrodą Literacką Gdynia, czyli „Silesian Gothic” Anouk Herman (https://czaskultury.pl/artykul/po-nie-w-czasie-nowe-estetyki-potrzebuja-starych-budynkow/).

➡️ Publikujemy fragment książki Caroline Crampton „Ciało ze szkła. Historia hipochondrii” (https://czaskultury.pl/artykul/ludzie-ze-szkla-fragment/).

➡️ Wokół profili tematycznych festiwali: Joanna B. Bednarek pisze o otwarciu W poprzek wpław, czyli „Smutnej rzece” (https://czaskultury.pl/artykul/smutek-szuwarow-i-plynne-nadzieje/), a Hanna Kubaszewska o graniu „dla kamienic”, czyli WarszeMuzik (https://czaskultury.pl/artykul/relacja-parapetowa/).

➡️ Recenzje: Michał Piepiórka pisze o filmie „Sorry, Baby” (https://czaskultury.pl/artykul/pod-pozorami/), Jan Brzozowski o „Together” (https://czaskultury.pl/artykul/milosc-platoniczna/), Katarzyna Niedurny o spektaklu „Trzask Prask” (https://czaskultury.pl/artykul/zawsze-w-ruchu/), a Bogna Goślińska o powieści „Kłamcy” (https://czaskultury.pl/artykul/toksyczne-odpadki/).

➡️ Nowe odcinki cyklów niejubileuszowych: J. Szpilka pisze o urokach i rozczarowaniach w powieściach Nicoli Dinan (https://czaskultury.pl/artykul/gatunki-transkobiecosci-sekretne-uroki-burzuazji/), Katarzyna Czarnota rozmawia z Iwoną Krupecką o melancholii kolonialnej (https://czaskultury.pl/artykul/stany-wyjatkowe-filozofia-w-cieniu-kolonializmu/), a Maciej Kaczmarski przypomina historię przełomowego albumu The Cure (https://czaskultury.pl/artykul/drzwi-do-slawy/).

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

03/09/2025

🔵 „Jeśli faktycznie jest tak, że ekrany kin, karty książek i deski teatrów służą Zachodowi głównie przepracowaniu własnych win, należy pamiętać o tym, iż jednocześnie to on wyznacza granice, rytm i kierunek tej publicznej spowiedzi (na ile w niej żalu za grzechy – to inna dyskusja). Podczas gdy Zachód finansuje statuetki w formie symbolicznego zadośćuczynienia – sygnalizowania cnoty, mającego usprawiedliwiać estetyczny gust – rzeczywista pokuta outsourcowana jest ciągle w te same miejsca”.

🔵 Kacper Rydzewski pisze o uwikłaniu przemysłu filmowego w ludobójstwo w Gazie oraz o tym, co postawie, którą powinni wobec tego przyjąć krytycy.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

22 czerwca 2025 roku wrocławska Solidarnościówka wraz z innymi podmiotami opublikowała oświadczenie, w którym wyraziły one zaniepokojenie podjęciem przez festiwal Nowe Horyzonty współpracy z bankiem BNP Paribas, który „należy do instytucji finansowych aktywnie inwestujących w ...

03/09/2025

🟤 „Mam ogromną słabość do tego rodzaju pisarstwa, czyli retellingu. Moim zdaniem to znakomity sposób na ożywienie dyskusji wokół utrwalonych schematów myślowych, na podjęcie dialogu z tym, co uważa się za aksjomat, a co wcale takim pewnikiem nie jest. Świeższa perspektywa pozwala też dostrzec na nowo to, co w klasyce wartościowe”.

🟤 Aleksandra Majak rozmawia z Kają Gucio o przekładzie, literaturze i nagrodach.

☑️ Dofinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznania, Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Kaja Gucio: Od kilku lat mogę sobie pozwolić na większą selekcję i wybierać rzeczy, które sama chętnie bym przeczytała. Przychodzi mi na myśl zaledwie kilka osób w tej branży, które mają możliwość skupić się na tłumaczeniu jednej, wybitnej książki rocznie. Jeśli chcę...