Czasopismo naukowe, Uniwersytet Warszawski
/ Academic journal, University of Warsaw, Poland
27/09/2025
~ Weekendowo słuchamy... 🎙~
Odcinka podcastu tygonika „Polityka” „Polityka o historii”, w którym Agnieszka Krzemińska rozmawia z Magdaleną Kopeć, autorką książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy”.
„Choć dziś dzieciństwo kojarzy się z beztroską i edukacją, przez wieki wyglądało zupełnie inaczej. A nawet jeszcze całkiem niedawno – w XIX i XX w. – w Polsce tysiące dzieci harowało fizycznie w fabrykach, kopalniach, na służbie u obcych czy w gospodarstwach. Często zaczynały jako sześciolatki. Były wycieńczone, niedożywione, pozbawione ochrony zdrowia, edukacji i dziecięcej radości. [...] Wiele z tych dzieci – już jako dorośli – wspominało swoją pracę z dumą. Niektórzy traktowali ją jako naturalny element dorastania, sposób na przynależność do dorosłego świata i źródło wartości.”
Miały się bawić, uczyć i rosnąć pod opieką dorosłych. Tymczasem zamiast szkoły był warsztat, zamiast zabawy fabryka, a zamiast snu nocna zmiana przy maszynie. Opowiada Magdalena Kopeć, autorka książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy”.
24/09/2025
Wrzesień to World Kid Lit Month, czyli coroczne święto obchodzone we wrześniu, które ma na celu promowanie literatury dziecięcej i młodzieżowej z całego świata, w szczególności książek przetłumaczonych na język angielski i pochodzących z krajów nieanglojęzycznych. Z tej okazji organizacja World Kid Lit opublikowała listę tłumaczeń opublikowanych w 2025 - znajdują się na niej trzy tytuły z Polski: „630 Maple Street: Explore Our Building Through the Year” Marta Kuleszy (tłum. Polly Lawson, wyd. Floris Books), „No One Is Home ” Mikołaja Pa i Gosi Herby (tłum. Scotia Gilroy, wyd. Greystone Kids) i „What Feelings Do at Night” Tiny Oziewicz i Aleksandry Zając (tłum. Antonia Lloyd-Jones, wyd. Pushkin Press).
We’re delighted to reveal our 2025 translations list! Here at World Kid Lit, we aim to connect young readers with world literature. That can mean all kinds of things: stories, p…
22/09/2025
🟢[Tom 7 nr 1 (2025) / Vol 7 No 1 (2025)]
We are presenting the article by Naidi Atika Zundaro, Yasraf Amir Piliang, Riama Maslan Sihombing, and Acep Iwan Saidi (Bandung Institute of Technology, Indonesia) “Reimagining the Malin Kundang Story for Children: Visual Representations of Filial Piety Violation in Folktale Illustration.”
“Malin Kundang,” a nationally well-known Indonesian folktale, conveys a moral lesson about a disobedient child and is commonly told by parents to their children. The story’s moral theme has remained consistent across various adaptations and has been visually interpreted by different illustrators. This study examines the visual representations of filial piety violation in illustrations of Malin Kundang’s final scene.
“The illustrations reveal visual expressions of social hierarchy through compositional elements such as the vertical positioning of figures and the contrasting clothing of the rich and the poor. Power dynamics are further emphasised through distinct gestures, for example, individuals of lower status are often depicted bowing to those of higher status, symbolising the submission of the weak to the powerful. In five of the illustrations, the mother, representing the lower and more vulnerable class, is consistently shown in a stateof neglect and emotional distress, despite her evident longing for her son. This portrayal underscores her role as a sacrificial figure, ultimately reduced to an object of abandonment and harsh treatment.”
Z radością witamy nową członkinię naszego zespołu redakcyjnego! Joanna Hnatów jest związana z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie przygotowuje rozprawę doktorską poświęconą XXI-wiecznej verse novel dla młodzieży w świetle zwrotu afektywnego. W DLK będzie się opiekowała działem artykułów recenzyjnych.
***
We are delighted to welcome a new member of our editorial team! Joanna Hnatów is affiliated with the University of Warsaw, where she is preparing a doctoral dissertation on the 21st-century verse novel for young readers in the light of the affective turn. At DLK, she will be in charge of the review articles section.
W „Sezonie spadających gwiazd” Marcin Podolec zabiera czytelników do szatni młodzieżowej amatorskiej drużyny sportowej – do świata znajdujących się z dala od świecznika maszyn do mieszkania i wyrastających ponad nie aspiracji, importowanych z USA gestów i elementów garderoby, monitorów CRT i raczkującej Neostrady, sztubackich [...] żartów oraz innych, zależących od miejsca w grupowej hierarchii, blasków i cieni dojrzewania.
W „Sezonie spadających gwiazd” Marcin Podolec zabiera czytelników do szatni młodzieżowej amatorskiej drużyny sportowej – do świata importowanych z USA gestów i elementów garderoby, monitorów CRT i raczkującej Neostrady
17/09/2025
🔵[Tom 7 nr 1 (2025) / Vol 7 No 1 (2025)]
Zapraszamy do lektury artykułu Ewy Serafin ( Wydział Filologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego) pt. „Ziemia, rośliny i cykl wegetacyjny w zbiorze »Maryjki. Opowieści o Matce Boskiej« Justyny Bednarek w kontekście edukacji o folklorze i kulturze ludowej”!
Analizie zostały poddane wątki i motywy zawarte w siedmiu opowieściach związanych z ziemią, roślinami i ludowo-chrześcijańskim kalendarzem maryjnym. Skoncentrowano się na sposobach literackiej kreacji ludowej wizji świata, postaci Matki Bożej i jej relacji z przyrodą oraz mechanizmach reinterpretacji ludowych bajek ajtiologicznych. W lekturze wykorzystano wybrane pojęcia i ustalenia folklorystyki, etnologii i antropologii kultury.
„Przesłanie Maryjek bliskie jest postulatom humanistyki ekologicznej, wskazującej na możliwość poszerzania widzenia świata o natywne sposoby doświadczania przyrody i wykorzystywania zawartej w nich wiedzy i intuicji [...]. [...] Zawarta w opowieściach Bednarek wizja solidarności i współpracy ludzi z ziemią, opisane wierzenia i praktyki oraz promowanie postawy pokory człowieka wobec jej sakralnego wymiaru może uwrażliwiać odbiorców i poszerzać ich perspektywę rozumienia złożoności przyczyn obecnego kryzysu klimatycznego.”
🔵Dzielimy się pierwszym artykułem z nowego numeru! 😊
Jego autorką jest redaktorka gościnna i pomysłodawczyni tego wydania, Kamila Kowalczyk (Zakład Literatury Ludowej, Popularnej i Dziecięcej w Instytucie Filologii Polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego). W tekście „Literackie konstrukty dawnej wsi, ludowości i folkloru we współczesnych publikacjach dla dzieci. Między mitem a fantazmatem – rekonesans” podjęto rozważania na temat współczesnych publikacji dla dzieci, wydanych w latach 2014–2024, dla których tematami organizującymi strukturę narracyjną, formalną i tematyczną stały się takie konstrukty jak kultura tradycyjna, ludowość, polski folklor, tzw. dawna wieś czy ludowa wizja świata i człowieka. Problematyzacji i opisowi poddane zostały m.in. takie zjawiska jak mitologizacja, symplifikacja, stereotypizacja, folkloryzm czy stylizacja na ludowość.
„Kiedy przyjrzymy się współczesnym tekstom dla dzieci, umieszczając je także w szeregu wspomnianym przez historyka, dostrzeżemy, że obrazowanie »dawnej wsi« czy ludowej wizji świata i człowieka związane jest często z daleko posuniętą symplifikacją treści składających się na autorskie wyobrażenia na temat polskiej kultury tradycyjnej. Symplifikacja, rozumiana co do zasady jako uproszczenie polegające na wykorzystywaniu dualistycznych, »czarno-białych« schematów, jest oczywiście jednym z podstawowych mechanizmów stosowanych w publikacjach dla dzieci, przy czym w wielu (choć nie we wszystkich) analizowanych tekstach proces ten bywa zbyt radykalny, gdyż finalnie prowadzić może do redukcji »obrazu świata« do obrazu jednowymiarowego.”
Artyku do przeczytania tutaj:
01/09/2025
Polecamy lekturę recenzji książki „Góry” Reginy Giménez w Kultura Liberalna, autorstwa naszej redaktorki Anny Mik 😊📘
„Z perspektywy pedagogicznej połączenie sztuki i nauki proponowane przez autorkę odpowiada na potrzebę kształcenia zintegrowanego, w którym proces poznawczy nie jest oddzielony od doświadczenia estetycznego. Dziecko, które obcuje z faktami osadzonymi w artystycznej formie, nie tylko przyswaja dane, lecz także uczy się rozpoznawać struktury, relacje i ukryte porządki świata – nawet te tkwiące pod tysiącletnimi warstwami gór. W ten sposób książka o charakterze informacyjnym przestaje być zbiorem wydestylowanych informacji, a staje się doświadczeniem całościowym, w którym poznanie i zachwyt działają w tandemie.”
Ta książka to zbiór informacji i ciekawostek o najbardziej osobliwych szczytach na Ziemi, opatrzony niezwykłymi grafikami.
28/08/2025
Kosmos dla Dziewczynek i Ola Daszkowska-Kamińska o wychowywaniu chłopców: „Terapeutka w swojej pracy spotyka chłopców, którzy widzą, że dziewczyny mają odwagę być takie, jakie chcą, i uważają, że każdy opis do nich pasuje. Ci chłopcy nie wiedzą, jak opisać siebie, bo chcieliby jakoś się odróżnić, ale dziewczyny »zgarnęły wszystko«”.
Gdy tyle uwagi poświęca się wspieraniu dziewczyn, co z chłopakami? Jak radzą sobie w sytuacji, gdy stare wzorce męskości odchodzą do lamusa, a nowe dopiero się wykluwają? I w jaki sposób nasze lęki związane z manosferą przekuć w budującą troskę? O wyzwaniach związanych ze ...
23/08/2025
🟢Premiera! Z radością ogłaszamy publikację nowego numeru DLK, „Wokół tradycji, folkloru i ludowości w kulturze dziecięcej i młodzieżowej”! Redaktorką gościnną i pomysłodawczynią tego wydania jest dr Kamila Kowalczyk z Zakładu Literatury Ludowej, Popularnej i Dziecięcej w Instytucie Filologii Polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. 😊🥰
🔵 Release day! We are pleased to announce the publication of a new issue of our journal, “Tradition and Folklore in Children’s and Young Adult Culture”! The guest editor and originator of this edition is Dr. Kamila Kowalczyk from the Institute of Polish Philology at the Faculty of Letters, University of Wrocław (Poland). 😊🥰
Przypominamy, że ogłosiliśmy niedawno CFP do naszego pierwszego numeru w 2026 r.! 📘📗😊 W obliczu 40. rocznicy założenia Studia Ghibli, proponujemy raz jeszcze spojrzeć na dziedzictwo wytwórni i związanych z nim twórców.
Zapraszamy również do przesyłania tekstów niezwiązanych z tematem numeru do działów Varia i Recenzje.
Termin zgłaszania artykułów: 4.01.2026 r.
***
Kindly reminder: we invite you to submit papers for the next issue of our journal, to be publish in 2026! 📘📗😊 On the occasion of Studio Ghibli’s 40th anniversary, we invite scholars to once again reflect on its legacy and the contributions of its creators.
We also encourage you to send texts not related to the topic of the issue to the Varia and Review Articles sections.
Bądź na bieżąco i daj nam wysłać e-mail, gdy Dzieciństwo. Literatura i Kultura umieści wiadomości i promocje. Twój adres e-mail nie zostanie wykorzystany do żadnego innego celu i możesz zrezygnować z subskrypcji w dowolnym momencie.
Skontaktuj Się Z Firmę
Wyślij wiadomość do Dzieciństwo. Literatura i Kultura:
W centrum rozważań prowadzonych na łamach czasopisma znajdują się konstrukty dzieciństwa: ich przeobrażenia (dawne i współczesne), kierunki tej ewolucji, jej dominujące tendencje, kulturowo-społeczne przyczyny przemian w postrzeganiu i traktowaniu „niedorosłości”. Prezentowane w periodyku analizy i interpretacje koncentrują się wokół wizji dzieciństwa pojawiających się w rozmaitych tekstach kultury – adresowanych nie tylko do odbiorców dziecięcych i młodzieżowych, lecz także dorosłych: w różnorodnych gatunkowo utworach literackich oraz innych formach kulturowego przekazu (z uwzględnieniem złożonego obszaru kultury popularnej).
Celem półrocznika „Dzieciństwo. Literatura i Kultura” – wydawanego na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego – jest inicjowanie i prezentowanie refleksji naukowej nad rozmaitymi reprezentacjami dzieciństwa obecnymi zarówno w utworach literackich, jak i w innych tekstach kultury: filmach, serialach, komiksach, sztukach teatralnych, pracach plastycznych, grach wideo etc.
Artykuły prezentowane w półroczniku dotyczą m.in. takich tematów, jak dające się wyczytać z poszczególnych dzieł przekonania twórców co do tego, czym (bądź jakie) dzieciństwo jest i być powinno, wychodzenie z dzieciństwa, powroty do dzieciństwa.
Każde wydanie zawiera artykuły naukowe poświęcone tematowi bieżącego numeru, zebrane w dziale „Studia”, a także rozprawy dotyczące różnorodnych zagadnień, niezwiązane z tematem numeru (dział „Varia”) oraz recenzje naukowe.
Ideą czasopisma jest łączenie zróżnicowanych dyscyplin i szkół badawczych. Ze względu na interdyscyplinarny charakter półrocznik jest adresowany do badaczy: literaturoznawców, kulturoznawców, medioznawców, filmoznawców, księgoznawców, bibliotekoznawców i historyków sztuki, a także do praktyków: animatorów kultury, bibliotekarzy, nauczycieli.
Komitet redakcyjny
Weronika Kostecka (Uniwersytet Warszawski) – redaktor naczelna
Maciej Skowera (Uniwersytet Warszawski) – zastępca redaktor naczelnej
Marta Niewieczerzał (Uniwersytet Warszawski) – sekretarz redakcji
Katarzyna Slany (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie)
Karolina Stępień (Uniwersytet Warszawski)
Anita Wincencjusz-Patyna (Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu)
Rada naukowa
Cristina Bacchilega (Uniwersytet Hawajski w Mānoa)
Susan Deacy (Uniwersytet Roehampton)
Donald Haase (Uniwersytet Wayne State)
Grzegorz Leszczyński (Uniwersytet Warszawski)
Katarzyna Marciniak (Uniwersytet Warszawski)
Kimberly J. McFall (Uniwersytet Marshalla)
Dorota Michułka (Uniwersytet Wrocławski)
Xavier Mínguez-López (Uniwersytet w Walencji)
Melek Ortabasi (Uniwersytet Simona Frasera)
Veronica Schanoes (Queens College, Miejski Uniwersytet Nowojorski)
Violetta Wróblewska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Krystyna Zabawa (Akademia Ignatianum w Krakowie)
The most important subject of the deliberations pursued in the journal concerns constructions of childhood: their transformations (both in previous centuries and recent decades), the directions of this evolution and its dominant tendencies, and the cultural and social causes of changes in the perception and treatment of “non-adulthood”. Analyzes and interpretations presented in “Dzieciństwo. Literatura i Kultura” (“Childhood: Literature and Culture”) focus on visions of childhood in various texts of culture, ones addressed not only to children and young adults, but also to adults: both diverse literary genres and other cultural media (including the complex area of popular culture).
The aim of the biannual journal “Dzieciństwo. Literatura i Kultura” (“Childhood: Literature and Culture”) – published at the Faculty of Polish Studies, University of Warsaw – is to initiate and present scholarly reflection on various representations of childhood that can be found in both literary works and other cultural texts: films, TV series, comics, plays, works of art, video games, etc.
The articles published in the journal concern such topics as creators’ convictions about what (and how) childhood is and should be, motives of leaving childhood behind as well as going back to this state.
Each number contains scholarly articles devoted to the topic of the current issue, collected in the “Studies” section, as well as papers on various topics, unrelated to the theme of the issue (“Varia” section) and scholarly reviews.
The idea of “Dzieciństwo. Literatura i Kultura” is to affiliate differing disciplines and research schools. Due to the interdisciplinary nature, the journal is addressed to researchers: experts in literary and cultural studies, film scholars, media experts, bibliologists, library scientists, and art historians, as well as practitioners: culture animators, librarians, and teachers.
Editorial team
Weronika Kostecka (University of Warsaw) – director
Maciej Skowera (University of Warsaw) – vice-director
Marta Niewieczerzał (University of Warsaw) – editorial assistant
Katarzyna Slany (Pedagogical University of Cracow)
Karolina Stępień (University of Warsaw)
Anita Wincencjusz-Patyna (Eugeniusz Geppert Academy of Fine Arts in Wrocław)
Advisory board
Cristina Bacchilega (University of Hawai‘i-Mānoa)
Susan Deacy (University of Roehampton)
Donald Haase (Wayne State University)
Grzegorz Leszczyński (University of Warsaw)
Katarzyna Marciniak (University of Warsaw)
Kimberly J. McFall (Marshall University)
Dorota Michułka (University of Wrocław)
Xavier Mínguez-López (University of Valencia)
Melek Ortabasi (Simon Fraser University)
Veronica Schanoes (Queens College, City University of New York)
Violetta Wróblewska (Nicolaus Copernicus University in Toruń)
Krystyna Zabawa (Jesuit University Ignatianum in Cracow)
![🟢[Tom 7 nr 1 (2025) / Vol 7 No 1 (2025)]We are presenting the article by Naidi Atika Zundaro, Yasraf Amir Piliang, Riama...](https://img4.medioq.com/426/334/1378643004263343.jpg)
![🔵[Tom 7 nr 1 (2025) / Vol 7 No 1 (2025)]Zapraszamy do lektury artykułu Ewy Serafin ( Wydział Filologiczny Uniwersytetu W...](https://img4.medioq.com/808/030/1373806718080305.jpg)
![[EN below]Przypominamy, że ogłosiliśmy niedawno CFP do naszego pierwszego numeru w 2026 r.! 📘📗😊 W obliczu 40. rocznicy z...](https://img5.medioq.com/383/725/1349570543837256.jpg)
