06/09/2025
🇵🇱🇩🇪 Dwie wizje autonomii Górnego Śląska – Latacz kontra Polska
📅 4 września 1921 roku w Berlinie polityk śląski Ewald Latacz staje u progu wielkiej polityki. Spotyka się z niemieckim ministrem spraw wewnętrznych Georgiem Gradnauerem i kanclerzem Josephem Wirthem. Mówi odważnie:
> „Śląsk nie jest ani niemiecki, ani polski. Śląsk jest śląski!”
Latacz chce, by Górny Śląsk stał się samodzielną republiką albo przynajmniej miał tak szeroką autonomię w Niemczech, by decydować o sobie – własny sejm, własne finanse, kontrolę nad przemysłem.
Ale równolegle w Warszawie toczy się inna gra. Polski Sejm Ustawodawczy uchwala w 1920 roku ustawę o autonomii Śląska. Polska k**i:
🔔własny Sejm Śląski w Katowicach,
🔔niezależny Skarb Śląski,
🔔realną władzę lokalną.
To nie tylko gest dobrej woli – to sprytna polityka. Warszawa wie, że bez autonomii Ślązacy mogą się odwrócić i szukać własnej drogi.
🔹 Dwie drogi, jeden spór
Latacz marzy o Republika Górnośląska, niezależnej od Berlina i Warszawy.
Polska oferuje autonomię jako pomost do integracji.
Obie wizje łączy jedno: przekonanie, że Śląsk nie jest zwykłą prowincją. To ziemia z własną duszą, kulturą i siłą gospodarczą.
🎭 Historia wybrała
Latacz przegrywa – Berlin nie poprze jego projektu, Liga Narodów też wybierze prostsze rozwiązanie: podział Śląska. Polska autonomia natomiast staje się faktem – w 1922 roku w Katowicach zbiera się Sejm Śląski, a region aż do 1939 roku cieszy się wyjątkową pozycją w II RP.
Dwie wizje – jedna zapomniana, druga zrealizowana – pokazują, że w tamtym czasie Śląsk miał szansę pójść trzecią drogą, ale historia zdecydowała inaczej.
🇩🇪 Zwei Visionen für Oberschlesien – Latacz gegen Polen
📅 Am 4. September 1921 in Berlin tritt der schlesische Politiker Ewald Latacz ins Rampenlicht. Er spricht mit Innenminister Georg Gradnauer und Reichskanzler Joseph Wirth. Seine Botschaft ist klar:
> „Oberschlesien ist weder deutsch noch polnisch. Oberschlesien ist schlesisch!“
Latacz träumt von einer Republik Oberschlesien oder zumindest von einer Autonomie innerhalb Deutschlands – mit eigenem Parlament, eigener Finanzverwaltung, Kontrolle über die Industrie.
Doch in Warschau verfolgt man einen anderen Plan. Bereits 1920 verabschiedet der polnische Sejm ein Gesetz zur Autonomie Oberschlesiens:
🔔ein eigener Schlesischer Landtag in Kattowitz,
🔔ein Schlesischer Schatz,
🔔weitgehende Selbstverwaltung.
Polen bietet Autonomie – aber als Lockmittel zur Integration.
🔹 Zwei Wege, ein Konflikt
Latacz: Autonomie als Schritt zur Eigenstaatlichkeit.
Polen: Autonomie als politisches Instrument zur Eingliederung.
Beide Seiten sind sich in einem Punkt einig: Oberschlesien darf keine gewöhnliche Provinz sein.
🎭 Die Entscheidung der Geschichte
Die Vision Latacz’ scheitert – Berlin lehnt ab, der Völkerbund entscheidet sich für die Teilung Schlesiens. Die polnische Autonomie hingegen wird Realität: 1922 tritt der Schlesische Landtag zusammen, bis 1939 bleibt Oberschlesien ein Sonderfall im polnischen Staat.
So zeigen sich zwei Visionen – die eine vergessen, die andere gelebt – und die verpasste Chance, dass Oberschlesien seinen eigenen Weg hätte gehen können.
📢 Wesprzyj Haus Oberschlesien
Jeśli podoba Ci się nasza praca – podziel się postem i wesprzyj naszą działalność:
Nr konta: PL 93 2490 0005 0000 4530 0024 6728
Tytuł przelewu: darowizna HO
Unterstützen Sie uns – jeder Beitrag zählt!
IBAN: PL 93 2490 0005 0000 4530 0024 6728
Verwendungszweck: Spende HO
