14/10/2025
Czy koty różnych ras naprawdę różnią się tylko wyglądem? 🐱
W psim świecie to oczywiste – każdy wie, że border collie czy husky potrzebują dużo ruchu, a mops czy buldog to raczej domatorzy. Ale w przypadku kotów świadomość różnic behawioralnych wciąż jest niska. Wiele osób wybiera rasę oczami – bo „piękny”, „hipoalergiczny” ( o tym już pisałam), „dobry dla dzieci” – i tyle. Tymczasem koty, podobnie jak psy, różnią się temperamentem, poziomem aktywności i podatnością na stres. Brak tej wiedzy często prowadzi do frustracji po obu stronach – mruczka i opiekuna.
Na szczęście mamy coraz więcej badań, które pokazują, że różnice między rasami naprawdę istnieją. Fińscy naukowcy przeprowadzili dwa duże badania. W pierwszym zebrali dane od właścicieli ponad sześciu tysięcy kotów, reprezentujących około czterdziestu ras, które następnie pogrupowano do dziewiętnastu głównych kategorii, aby łatwiej analizować różnice w cechach charakteru. Badanie koncentrowało się na takich cechach jak aktywność, zabawowość, lękliwość, agresja wobec ludzi oraz towarzyskość wobec innych kotów. Wyniki pokazały, że najbardziej aktywne i zabawowe były bengale i abisyńczyki, najmniej aktywne persy, ragdolle i koty brytyjskie. Najbardziej płochliwe okazały się rosyjskie niebieskie, tureckie vany i koty nierasowe, a wśród kotów najbardziej agresywnych wobec ludzi znalazły się tureckie vany, maine coony i bengale. Z kolei wśród ras najbardziej towarzyskich wobec innych kotów przodowały orientalne, burmskie, koraty, syjamskie i balijskie, a najbardziej kontaktowe z ludźmi były syjamskie, balijskie, burmskie, orientalne, syberyjskie i neva masquerade.
W drugim badaniu fińscy naukowcy skupili się już nie na cechach charakteru, lecz na problemach behawioralnych. Chcieli sprawdzić, które rasy częściej wykazują nadmierną aktywność, lękliwość czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Wyniki w dużej mierze potwierdziły wcześniejsze obserwacje – najbardziej aktywne były cornish rexy, koraty, bengale, abisyńczyki i devon rexy, najmniej aktywne brytyjczyki, ragdolle i święta birma. Najbardziej lękliwe koty należały do ras rosyjskich niebieskich, nierasowych i tureckich vanów, a najczęściej występujące zaburzenia obsesyjno-kompulsywne obserwowano u tureckich vanów, kotów burmskich, orientalnych, cornishów i devonów. Najrzadziej problemy behawioralne występowały u persów, brytyjczyków, kotów norweskich leśnych i syberyjskich.
Ktoś mógłby zarzucić, że przecież badane były dorosłe koty, a charakter został ukształtowany w okresie socjalizacji. Więc badania nie wiele udowadniają.
I tutaj też mam odpowiedź.
Włoscy badacze z czasopisma Physiology & Behavior postanowili sprawdzić, jak zachowują się kocięta w pierwszych tygodniach życia. W eksperymencie śledzono kocięta abisyńskie/syjamskie i norweskie leśne, obserwując je w tzw. teście otwartego pola – czyli w zupełnie nowym, nieznanym środowisku. Okazało się, że już w pierwszych sześciu tygodniach życia maluchy abisyńskie i syjamskie były bardziej aktywne i częściej stresowały się nową sytuacją, podczas gdy kocięta norweskie leśne poruszały się mniej i wykazywały mniejszy stres, co sugeruje wolniejszy rozwój układu nerwowego i inną percepcję otoczenia. To pokazuje, że różnice w zachowaniu ras istnieją już od narodzin i nie wynikają wyłącznie z socjalizacji czy wpływu środowiska.
Takich badań jest coraz więcej i pokazują one jedno - rasa ma znaczenie!
Musimy przestać szerzyć stereotyp, że wszystkie koty są takie same.
Każdy kot to oczywiste indywiduum, ale dane naukowe pokazują, że statystycznie pewne cechy i potrzeby częściej pojawiają się u konkretnych ras.
Dlatego zanim zdecydujecie się więc na kota, warto poznać jego rasowe predyspozycje. Nie chodzi o ograniczanie wolności mruczka, ale o dopasowanie stylu życia opiekuna do potrzeb kota – żeby oboje byli szczęśliwi.
Bibliografia:
Martos Martinez-Caja, A., Rosseau, J., Vervaecke, H., & Moons, C. (2021). Behavior and health issues in Bengal cats as perceived by their owners : a descriptive study. Journal of Veterinary Behavior 41(1)
Wassink-van der Schot A.A.; Day C. i in. (2016): Risk factors for behaviour problems in cats presented to an Australian companion animal behavior clinic. Journal of Veterinary Behavior 14: s. 34–40.
Wilhelmy, J., Serpell, J., Brown, D., Siracusa, C (2016): Behavioral Associations with Breed, Coat Type, and Eye Color in Single Breed Cats, Journal of Veterinary Behavior
Marchei P., Diverio S., Falocci N. i in.. (2011): Breed differences in behavioural response to challenging situations in kittens. Physiology & Behavior 102: s. 276–284.
Salonen M., Vapalahti K., Tiira K., Mäki-Tanila M., Lohi H. (2019): Breed differences of heritable behaviour traits in cats, Scientific Reports 9:7949: s. 1-10.
Borns-Weil S. i wsp. (2015): A case-control study of compulsive wool-sucking in Siamese and Birman cats (n = 204). Journal of Veterinary Behavior, 2015, Volume 10, Issue 6, November–December 543-548.
