Burzymy stereotypy, uświadamiamy wagę tradycji i oswajamy z jej nowym obliczem. Prowadzimy audycje
(2)
10/08/2025
Gruzińska polifonia i nowa tradycja ze Skandynawii
Już o 17 w Dwójka - Program 2 Polskiego Radia zaczynamy audycję "Za słońcem", a w niej...
Polifonia z wschodniej Gruzji w wykonaniu grupy Shemodzakhili oraz nowo skomponowane ludowe melodie ze Skandynawii w twórczości szwedzko-norweskiego tria MOJNA.
Zespół Shemodzakhili istnieje od 2005 roku i i został nazwany na cześć legendarnego gruzińskiego pieśniarza Andro Simaszwilego, zgłębia i ożywia tradycyjną muzykę ze wschodniej Gruzji, szczególnie z regionu Kartli-Kachetia.
MOJNA, trio muzyków ze Szwecji i Norwegii wypracowało oryginalne brzmienie oparte na tradycyjnych melodiach z obu krajów, improwizacji i wykorzystaniu kontrapunktu. Zespół tworzą Thomas Eriksson (gitara), Tuva Færden (skrzypce hardanger, śpiew) oraz Anna Malmström (klarnet, klarnet basowy), w 2022 roku skandynawski magazyn muzyczny Lira obwołał ich "Instrumentalnym Zespołem Roku". Zarówno MOJNA jak i Shemodzakhili wystąpiły podczas tegorocznego EBU Folk Festival w Rudolstadt, w audycji posłuchamy fragmentów obu tych koncertów, zarejestrowanych w Teatrze Miejskim w Rudolstadt oraz w barokowym kościele św. Andrzeja.
Na audycję zaprasza Magdalena Tejchma.
10/08/2025
🍎"Na święty Wawrzyniec, czas orać oziminiec"
🍏"Na święty Wawrzyniec przez pole gościniec"
To bardzo zajęty święty. Nic dziwnego, że w kulturze ludowej powierzono mu opiekę nad tym, co na wsi było najważniejsze - domowym ogniskiem, ogniem (sic!) oraz... żniwami.
Św. Wawrzyniec pochodził ponoć z Hiszpanii i w młodym wieku został włączony do kleru rzymskiego. Z zalecenia papieża zarządzał dobrami materialnymi Kościoła, ale szczególną troską otoczył ubogich. Za nich właśnie zginął śmiercią męczeńską, spalony na ruszcie.
Stąd jest patronem ubogich, piekarzy, bibliotekarzy czy - o zgrozo! - kucharzy. Uważano, że św. Wawrzyniec chroni od pożarów i pomaga w chorobach reumatycznych i w poparzeniach.
Od niego wziął się niezwykły zwyczaj związany z beskidzkim folklorem - Wawrzyńcowe Hudy w Ujsołach. A jeśli w nocy po zabawie na niebie zobaczycie Perseidy - pamiętajcie, że to łzy św. Wawrzyńca!
O świętym opowiada etnograf i historyk sztuki Łukasz Ciemiński.
09/08/2025
Dzisiaj w audycji "Na pograniczach" wędrujemy w cztery strony Polski, literacko, muzycznie i historycznie.
🔶Daria Kuziak, kompozytorka i Łemkini, zaprasza na spektakle pierwszej opery mniejszości narodowej w Polsce, opery "Hołos". Najbliższy - 7 września w Opera Krakowska. Czekają WEJŚCIÓWKI!
🔶Piotr Malczewski zaprosi na zbliżający się Festiwal literacki Patrząc na Wschód, podczas którego Suwalszczyznę, Podlasie i nie tylko można poznawać za pośrednictwem niezwykłych książek i spotkań
🔶a reporterka, dziennikarka i Kaszubka Stasia Budzisz powie, czemu warto mówić o wystawie „Nasi chłopcy. Mieszkańcy Pomorza Gdańskiego w armii III Rzeszy” Muzeum Gdańska w obliczu rosnących wokół niej kontrowersji.
O 18.10 do Jedynka - Program 1 Polskiego Radia zaprasza Aleksandra Tykarska.
09/08/2025
🎼 Jakie bębny wykorzystywano w Polsce zanim pojawiły się dobrze nam znane zestawy perkusyjne? Co to jest "baraban", czym była "taca", jak brzmi "triangiel"?
🥁 W audycji odwiedzimy warsztat jednego z ostatnich wiejskich wytwórców bębnów obręczowych i innych instrumentów, pana Zbigniewa Butryna i posłuchamy wielu dawnych perkusjonaliów.
🧚♂️ Ponadto, czeka nas kolejne spotkanie z Basią Derlak i jej przyjaciółmi w ramach cyklu "Bajki Waszych Regionów".
💜 Do usłyszenia w Źródełku w niedzielę o 11.00! W Polskie Radio Dzieciom przywita Was Mateusz Dobrowolski!
fot. Stanisław Motyl skrzypce, Stanisław Wiatkowski bębenek. Skrzyńsko. Muzyka Odnaleziona
08/08/2025
W weekend 9-10 sierpnia spotykają się barwy, wzory i muzyka rodzimego folkloru. Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi zaprasza na Etnotrendy!
Podczas Etnotrendów tradycyjne stroje z różnych zakątków Polski ożyją na Krakowskim Przedmieściu. Pierwszego dnia zobaczymy m.in. ubiór biskupiański, kujawski, kurpiowski z Kurpi Białych i Zielonych, łowicki, podlaski, świętokrzyski, wilanowski i zagórzański. Drugiego - biłgorajski, z Bukowca Górnego, krajeński, krakowski zachodni, krzczonowski, lasowiacki, opoczyński, sieradzki i wilamowski. Nie zabraknie muzyki, stoisk z regionalnymi wyrobami i potańcówek.
Około 9.30 Poranek Dwójki odwiedzi etnolożka NIKiDW, Magdalena Trzaska, która zaprosi na to weekendowe wydarzenie.
Ponadto w audycji:
▫️ o 7.15 Kalendarium wydarzeń przedstawi Maria Czok
▫️ 7.50 kolejny odcinek Historia Polskiego Folku wg Wojciecha Ossowskiego
▫️ 8.00 Etnowieści przedstaw Aldona Łaniewska-Wołłk
▫️ 8.10 Zaprosimy do Pałac Przebendowskich w Wejherowie – w audycji „Dwójka na miejscu” oprowadzą po nim Monika Zając i Karol Furtak
▫️ 8.35 Jakie działania planuje Istebna w związku z dofinansowaniem z programu Niematerialne – Przekaż dalej! sprawdzi Aldona Łaniewska-Wołłk
▫️ 8:45 Kolejny odcinek cyklu Nasze Niematerialne od Aleksandry Stec
▫️ 9:10 O baroku i folklorze oraz o nowym albumie z Avim Avitalem rozmawia Jakub Kukla
Do Dwójka - Program 2 Polskiego Radia zapraszają Andrzej Zieliński i Aldona Łaniewska-Wołłk. Start - w sobotę o 7.00!
08/08/2025
Przy drewnianych krosnach Agnieszka Niwińska od lat pielęgnuje i promuje tradycje tkackie Mazowsza, łącząc rodzinne dziedzictwo z autorską twórczością. W jej pracowni powstają pasiaki, kraciaki i kilimy inspirowane dawnymi wzorami, ale też tworzone według własnych projektów. – „Ja właśnie bardzo lubię tkać. Siadam do tego warsztatu, czuję takie połączenie. To ciężka praca fizyczna, ale zapomina się wtedy o bożym świecie” – mówi, podkreślając, że w każdej tkaninie zawiera cząstkę swojej historii.
„Śtadra, ino śtadra, posło dziewce na drwa” to fragment góralskiej śpiewki, który dał nazwę Zespołowi Regionalnemu Śtadra z Szaflar.
w dzisiejszych Źródłach Magda Tejchma rozmawiała z prymistą muzyki Śtadry - Bartłomiejem Fetlerem.
Posłuchajcie o tożsamości i autentyczności muzyki góralskiej, jej regionalnym zróżnicowaniu, a także roli edukacji i przekazu kulturowego. W audycji zabrzmi także wypowiedź Jana Karpiela Bułecki o wzajemnych wpływach nut polskich i słowackich: „Melodia jest jedyną rzeczą, którą bez cła można przenieść. Nikt jej nie zabierze. A że ją w tej głowie przenosili, czasami zapamiętali tak, potem interpretowali po swojemu, to następowały różne odmiany. I tak się tworzy muzyka”...
O Kaszubach mówimy za rzadko, ale dziś okazja, żeby to nadrobić. I to jak!
🌲"Kaszuby należą do tych regionów, które nie obfitują w zbyt liczne przykłady udanego współczesnego interpretowania tradycji; przykłady, które byłyby z jednej strony wyraziście oparte o źródła, z drugiej – pozbawione ckliwości, pretensjonalności", pisze dziś w recenzji Tomasz Janas.
KONTPRZYKŁADEM na to jednak, takim, którego naprawdę warto posłuchać, jest płyta zespołu Drëszë "Wundertuta".
💜"To muzyka, w której znajdziemy mnóstwo subtelności, szacunku wobec przeszłości, a zarazem jest ona pełna fantazji, lekkości, a wreszcie takiego pochłonięcia kulturowym dziedzictwem, że rzecz zdaje się własną autorską opowieścią zespołu, całością nieomal narracyjną"
🎉A tytuł nawiązuje oczywiście do wundertuty, czyli zanikającego już kaszubskiego zwyczaju obdarowywania dzieci rozpoczynających naukę szkolną specjalnym rożkiem pełnym słodyczy i drobnych upominków.
"Odkryłam, że głos jest takim przewodnikiem po przestrzeni. On sam wie, gdzie ma iść, żeby dotknąć tych zakamarków" mówi Antonina Nowacka, gościni Hanny Szczęśniak w audycji Nocna Stefa.
Artystka wraz z Sofie Birch stworzyły ostatnio album "Hiraeth". Przemawia przez niego umiłowanie natury, analogowych dźwięków i samego głosu, który zawsze znajdzie drogę...
- Markowa ostatnimi czasy to właściwie zasłynęła przez znaną rodzinę Ulmów, beatyfikowaną za niesienie pomocy rodzinie żydowskiej, ale wieś ma też bogate tradycje kulturalnej, jest orkiestra dęta, muzyka, więc warto tu przyjechać i to zobaczyć - mówił Jan Kilian, bohater dzisiejszych "Źródeł".
WIECHA - to temat, wokół którego krążyły dziś jego opowieści. Tak powszechna dawniej na wsi, bardzo związana była ze zwyczajami... weselnymi!
Wysadzanie wiechy, ośpiewywanie domu, gospodarzy, młodych i wiele innych ciekawych zwyczajów - to repertuar, który Jan Kilian z Zespołem Śpiewaczym "Sami Swoi" z Markowej zaprezentowali m.in. podczas ostatniego 59. Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym.
Przed tygodniem opowiadaliśmy o niezwykłej płycie dwóch wielkich artystek jazzowych, Grażyny Auguścik i Urszuli Dudziak, artystek, który na co dzień mieszkają w Stanach Zjednoczonych, a odwołały się w swej twórczości do naszych korzeni. Mówiliśmy o ich płycie "To i hola" z 2000 roku i zgodnie z obietnicą w "Historii polskiego folku" do niej wracamy.
"Większość rzeczy załatwialiśmy przez telefon, dlatego że Grażyna mieszkała w Chicago, a ja w Nowym Jorku, gdy stwierdziłyśmy, że będziemy ten projekt realizować. Powstało pytanie, po jakie sięgnąć utwory?", wspominała Urszula Dudziak proces produkcji albumu.
Artystki zdecydowały, że będą to pieśni im "najbliższe i najbardziej znane". Rozpoczęły przeszukiwania w piosenkach ludowych, i trafiły na dużo niespodzianek. "Jest to polska muzyka ludowa, nagrana z brzmieniu jazzowym. Jest swing, jest harmonia jazzowa, ale esencją źródłem i tym, co unosi to wszystko, jest oczywiście polska muzyka ludowa. Moim zdaniem jest to płyta ponadczasowa. Trochę tak jak sprzedaje się Chopin. Ten materiał ma w sobie coś niecodziennego, niezwykłego, a jednocześnie jest. Rozumiany przez cały świat" - wspominała Urszula Dudziak.
We wtorkowych "Źródłach" zaglądaliśmy dziś do archiwów... Po pierwsze - Polskiego Radia, aby posłuchać o zwyczajach żniwnych na wsi, a po drugie - archiwum Muzyka Odnaleziona i prof. Andrzeja Bieńkowskiego.
Andrzej Bieńkowski cyklicznie dzieli się swoimi opowieściami i nagraniami z muzyką tradycyjną. Tym razem powraca on do ważnej dla niego opowieści o pewnym rodzaju polskiej muzyki tradycyjnej, muzyki z Polski Centralnej, gdzie się wychował - do muzyki żydowskiej. Wspomina słynnych braci Simsiów, opowieści Mariana Bujaka - który uczył się od muzyków żydowskich, i wspomina zespoły, które przyczyniły się do popularyzacji muzyki żydowskiej polskiej wsi - kapele Janusza Prusinowskiego, Witka Brody, rodziny Niwińskich czy śpiewaczkę Marizę.
O żniwach - ze względu na to, że przełom lipca i sierpnia, pierwsze dni sierpnia były niezwykle intensywnym czasem właśnie pod kątem prac w polu, opowiadały w archiwalnym nagraniu mieszkanki wsi Morośki, przesiedlone stamtąd po drugiej wojnie świtowej. Stamtąd, czyli z małej miejscowości położonej koło mińska na terenie dzisiejszej Białorusi. dawniej było to miasteczko w województwie wileńskim, w 1931 roku liczył nieco ponad 730 mieszkańców, głównie wyznania prawosławnego.
Audycję w Dwójka - Program 2 Polskiego Radia przygotowała Aleksandra Tykarska.
Bądź na bieżąco i daj nam wysłać e-mail, gdy Radiowe Centrum Kultury Ludowej umieści wiadomości i promocje. Twój adres e-mail nie zostanie wykorzystany do żadnego innego celu i możesz zrezygnować z subskrypcji w dowolnym momencie.
Skontaktuj Się Z Firmę
Wyślij wiadomość do Radiowe Centrum Kultury Ludowej:
Rolą powołanego w 1994 roku Radiowego Centrum Kultury Ludowej są działania na rzecz ochrony, promocji i dokumentacji kultury tradycyjnej oraz promowanie nowych, powstających obecnie zjawisk.
Centrum zajmuje się kulturą ludową w różnych formach: od promocji na antenach wszystkich programów Polskiego Radia, przez organizowanie stałej dokumentacji istniejących jeszcze tradycji, organizację koncertów i festiwali (Festiwal Folkowy Polskiego Radia Nowa Tradycja), promocję na antenach stacji zagranicznych zrzeszonych w Europejskiej Unii Nadawców, animowanie nowych wydarzeń artystycznych, aż po publikowanie serii płytowej "Muzyka Źródeł".
Do głównych zadań Radiowego Centrum Kultury Ludowej należą: informowanie o wydarzeniach z dziedziny szeroko pojętej kultury ludowej polskiej i świata, uświadamianie słuchaczom wagi tej części tradycji, oswajanie z jej nowym obliczem, zmianę stereotypu myślenia o niej, pokazywanie wartości i siły integrującej ludzi, a tkwiącej w kulturze ludowej.
Zespół: Maria Baliszewska, Anna Borucka-Szotkowska, Kuba Borysiak, Mateusz Dobrowolski, Piotr Dorosz, Piotr Kędziorek, Włodzimierz Kleszcz, Mariana Kril, Wojciech Ossowski, Adam Strug, Iwona Styka, Hanna Szczęśniak, Grzegorz Śledź, Magdalena Tejchma, Aleksandra Tykarska, Patrycja Zisch.
------------
The role of Polish Radio Centre for Folk Culture, established in 1994, is to protect, promote, and document traditional culture as well as popularize new emerging cultural phenomena. Our Center deals with folk culture in various ways: from promoting it on all Polish Radio stations and international radio stations associated in the European Broadcasting Union, through documenting the still existing traditions, to organizing events, concerts, and festivals (Polish Radio Folk Festival ‘Nowa Tradycja’), along with publishing the ‘Muzyka Źródeł’ album series.
The main tasks of the Polish Radio Centre for Folk Culture are: to inform about local, national, and international folk events, to explain the importance of this particular aspect of national culture, to familiarize with its new aspects, to change the stereotypes in thinking about tradition, and to show the strength and values that integrate people and are found in our roots.
Team: Maria Baliszewska, Anna Borucka-Szotkowska, Kuba Borysiak, Mateusz Dobrowolski, Piotr Dorosz, Piotr Kędziorek, Włodzimierz Kleszcz, Mariana Kril, Wojciech Ossowski, Adam Strug, Iwona Styka, Hanna Szczęśniak, Grzegorz Śledź, Magdalena Tejchma, Aleksandra Tykarska, Patrycja Zisch.
