Burzymy stereotypy, uświadamiamy wagę tradycji i oswajamy z jej nowym obliczem. Prowadzimy audycje
(1)
31/10/2025
Smutek... to uczucie pojawia się, gdy sami słuchamy materiałów, które przygotowaliśmy dla Was na te dni. Opowieści z dawnych lat naprawdę potrafią przypomnieć głębię tego, co jest istotą Świąt Zadusznych.
O tym m.in. mówili bohaterowie "Źródeł":
🖤o Śmierci w kulturze ludowej, szczególnie na Podtatrzu, opowiadała zmarła 10 lat temu etnografka - dr Urszula Janicka-Krzywda
🖤W wywiadzie Mariana Domańskiego Leon Szczepański mówił o zwyczajach popularnych w Warszawie przed II wojną światową (zwyczaje ludności, żebranie dziadów warszawskich, bale dziadowskie),
🖤Wspomnieliśmy też św. Łukasza, patrona dobrej śmierci, oraz zmarłe artystki ludowe:
🔘ZOFIĘ SORDYL oraz 🔘ZOFIĘ PAWEŁEK
Pogrzeb pięcioletniej dziewczynki w Mszance.Foto: POLONA
31/10/2025
Pieśni i słowa na pożegnanie
1 listopada w sobotnim "Poranku Dwójki" w Dwójka - Program 2 Polskiego Radia spotkamy się z Olga Kozieł Śpiew i Anna Jurkiewicz, które opowiedzą o pieśniach pogrzebowych. To ważna część polskiej ludowej tradycji, ale – niestety – już zanikająca. Pieśni pogrzebowe mogą być pożegnaniem zmarłego z bliskimi i całym światem. Niektóre zawierają rady i ostrzeżenia dla tych, którzy jeszcze żyją. co mówią nam o świecie? O tym porozmawiamy z naszymi gościniami o 9.30.
Z kuratorką Emilią Jeziorowską porozmawiamy z kolei o otwartej niedawno w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu wystawie „Jan Giejson. Od nowa”. Mieszkający w Bardzie Jan Giejson (rocznik 1947) jest rzeźbiarzem-samoukiem, członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych od 1974 roku. W jego twórczości dominują tematy religijne, głównie sceny biblijne i postaci świętych czy aniołów, często pojawiają się także sceny rodzajowe. Artysta jest laureatem konkursów i przeglądów, od wielu lat prowadzi też autorską galerię, stanowiącą jeden z najbardziej charakterystycznych punktów na mapie Barda szczegóły o 9.10.
Do tego:
Jak co roku 1 listopada, wspominać będziemy twórców, którzy odeszli: Edwarda Cyfusa i Stanisława Tyma.
7.50 - nowy odcinek Historii Polskiego Folku Wojciecha Ossowskiego
8.00-9.00 - nabożeństwo świąteczne
9.10 - z kuratorką Emilią Jeziorowską porozmawiamy o otwartej niedawno w Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu/Ethnographic Museum in Wrocław wystawie „Jan Giejson. Od nowa”
9.25 - kolejna odsłona cyklu „Twarze tradycji”, w którym opowiemy o gdańskiej Fundacji Polanki Fundacja Polanki
Do dobycia płyta: "Ostatnia przysługa", wyd. Piszczałka.
Na audycję od 7 zapraszają Małgorzata Nieciecka-Mac i Aldona Łaniewska-Wołłk.
31/10/2025
🍁🍂🎇⚱️ Dziś 31 października, data wyjątkowo intrygująca...
▪️Jak można spędzić ten dzień?
▪️Czy w ogóle można go świętować?
▪️Z czego wzięła się idea świętowania tego dziwnego momentu w roku... gdy drzewa straszą łysiną, na horyzoncie widać różne zimowe zagrożenia: bardzo krótkie dni, niepokojącą ciemność, przeszywający chłód. Nawet dziś napawa to nas lękiem, jak więc działało to na ludzi wieki temu?
🎧O tym w nowym odcinku podcastu "Świętujemy" opowiada folklorystka, etnografka Basia Derlak Bashi Bishi !
30/10/2025
Kilkudniowe czuwania, różaniec, przygotowania, rodzina, sąsiedzi, znajomi. A w centrum ciało zmarłego - tak niegdyś przeżywano pogrzeby i moment śmierci na Sądecczyźnie.
Ale czy tylko dawniej? To bada etnolog Kamil Basta z Muzeum Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu, który zajmuje się muzyką tradycyjną i obrzędowością rodzinną, w szczególności obrzędowością pogrzebową.
- To było szaleństwo z mojej strony, żeby się tym zająć, ale wzięło się z tego, że robiłem wywiady dotyczące muzyki tradycyjnej. I kiedy rozmawiałem ze starszymi osobami, które śpiewały mi pieśni czy przyśpiewki, to często brzmiały jak przygotowane, tak jak to się słyszy na festiwalach. Odnosiłem wrażenie, że pieśni pogrzebowe w odróżnieniu od tego nie są żadną formą sceniczną, że za nimi idzie głębsza treść, że one mają moc rzeczywiście obrzędową i wierzy się w ich siłę i to, co jest w nich zawarte. Chciałem odejść od działalności scenicznej, poszedłem tropem tego co naprawdę tkwi podskórnie w ludziach. Zwłaszcza że podczas różańców, czyli czuwania przy zmarłym, przeplatają się pieśni bardzo stare, jak i nowe - mówił w rozmowie z Moniką Gigier Lemuria Gigier.
🌄 Przed czasem Wszystkich Świętych i Zaduszek przypominamy teksty mówiące o trudach, ale i radościach ludzkiego życia, wypowiedzianych w słowach wzniosłych, filozoficznych, jak i zupełnie prostych.
🍂 Porozmawiamy o związkach człowieka z przyrodą, o znaczeniu budowania wspólnoty, o przyjaźni, miłości i smutku związanym z przemijaniem.
🖋️ O tym właśnie w swoich tekstach i życiu mówił ks. prof. Józef Tischner, którego 25. rocznica śmierci przypada w tym roku, ogłoszonym też Rokiem Tischnerowskim.
🎻 W audycji "O wszystkim z kulturą" dziś o godz. 19.10 o filozoficznych treściach i poradach o tym "jak żyć", które Tischner wziął wprost z tradycyjnych przyśpiewek góralskich, porozmawiamy z Krzysztofem Trebunią-Tutką.
🔜 Przypominamy też, że już 10 listopada w Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie odbędzie się koncert Trebunie-Tutki "Górom"! Usłyszymy autorskie i premierowe utwory poświęcone ludziom gór i fenomenowi Tatr – miejscu, które od wieków inspiruje i zachwyca. Zapraszamy!
🎙️ Na spotkanie zaprasza Aleksandra Tykarska.
Krzysztof Trebunia-Tutka, fot. Daniel Franek
29/10/2025
[SHOWCASE'Y: co to jest i czy warto brać udział?]
W Tampere dobiegł końca tegoroczny WOMEX, święto muzyki z całego świata. Na świeżo o emocjach, wrażeniach i nowych zaskoczeniach muzycznych mówił dziś w "Źródłach" Kuba Borysiak", wspominając takich artystów jak Antti Paalanen z Finlandii, Yeison Landero z Kolumbii, syryjsko-belgijska Jawa, Etuk Ubong z Nigerii czy Kankou Kouyate z Mali.
WOMEX to jednak okazja do słuchania i oglądania SHOWCASE'ÓW. Czym one są i jak korzystne mogą być dla artystów, o tym mówili muzycy z polsko-ukraińskiej grupy ГрайБери / HrayBery, którzy zagrali w czymś takim w Tampere.
- Troszeczkę więcej teraz gramy, pracujemy nad nowym repertuarem, ale skupiamy się na graniu muzyki tradycyjnej Nadsania. Kozaki, kołomyjki, gramy to ciągle i chcemy udostępniać szerszej publiczności. Nowa Tradycja - Festiwal Folkowy Polskiego Radia dała nam dawkę energii, do organizowania koncertów, brania udziału w showcase'ach. Warto to robić, bo można poznać ludzi, nawiązać kontakty, zaprasza na swoje koncerty - mówili Serhii Postolnikov i Agata Weber.
▪️"Od pewnego momentu ciągłego powtarzania każda drobna zmiana, każdy mikro-ruch, przy zachowaniu ścisłej struktury, nagle nabiera ogromnej wartości emocjonalnej. To właśnie uważam za piękne".
▪️"Chodzi również o relację z czasem, zwłaszcza z tym czasem, który dzielimy z innymi – ze słuchaczami, a przede wszystkim z publicznością. Powtarzalność w muzyce to tworzenie relacji między nami a odbiorcami. Ten powtarzalny, długotrwający czas rzadko istnieje w codziennym życiu, gdzie wszystko dzieje się bardzo szybko, wręcz coraz szybciej. Sądzę, że to pewna forma szczerości".
Tak w "Nocnej strefie" o swojej muzyce opowiadali Cyril Bondi d'Incise z tria La Tène. Grupa właśnie świętuje swoje dziesięciolecie i wydała nowy album Moreïne / Déclives, o którym z muzykami rozmawiała Hanna Szczęśniak.
Twórczość tego zespołu to bogata i energetyczna mieszanka różnorodnych nastrojów muzycznych ze świata folku, mocno doprawiona humorem. Wojciech Ossowski przypomina o nim, idąc w swoim cyklu Historia Polskiego Folku śladem muzycznej kariery gitarzysty i lirnika Pawła Tomaszewskiego.
RODZIMOWIERSTWO budzi gorące emocje, a jako zjawisko tak głęboko sięgające do kultury tradycyjnej intryguje różne grupy ludzi - od miłośników słowiańszczyzny po naukowców. Tej kształtującej się w Polsce religii książkę poświęcił folklorysta, etnolog prof. Piotr Grochowski z UMK w Toruniu - "Rodzimowierstwo to współczesna religia odwołująca się do dziedzictwa przedchrześcijańskich Słowian"
W "Źródłach" rozmawialiśmy dzisiaj o fundamentach rodzimowierczych wierzeń, gromadach, najważniejszych obrzędach i świętach, w tym o tych zbliżających się i związanych ze wspomnieniem przodków...
- Są trzy najważniejsze momenty w życiu człowieka. To narodziny, ślub i śmierć, momenty przejścia. Zmarli są ważni, ponieważ przodkowie i ich dokonania jakoś nas kształtują, to znaczy to, co oni robili, wpływa na to, kim my jesteśmy. W przypadku rodzimowierstwa ważny jest ten kontakt: wiara w to, że zmarli rzeczywiście cały czas w pewnym sensie istnieją i wpływają na to, co się dzieje na tym świecie Mogą sprzyjać żyjącym albo im nie sprzyjać. Traktowani są też też jako opiekunowie dostatku, płodności, urodzaju i dlatego bardzo dba się o ten kontakt z przodkami - mówił w audycji prof. Grochowski.
Dwójka - Program 2 Polskiego Radia Aleksandra Tykarska
28/10/2025
Elektronika, perkusja, indyjskie harmonium. Brzmienia eksperymentalne, dronowe, powtarzalne. Nawiązania do tradycji francusko-szwajcarskiego pogranicza i równowaga między kontrolą a chaosem, między napięciami a uwolnieniami.
W Nocnej Strefie czeka nas dziś wywiad z członkami grupy La Tène, która właśnie świętuje swoje dziesięciolecie wydając nowy album Moreïne / Déclives, tym razem bez udziału liry korbowej, gitar i dud, z innym brzmieniem i innymi jego proporcjami. Choć na żywo występują w szerszym, sześcio- lub siedmioosobowym składzie, tę płytę zdecydowali się nagrać w trio, w którym dziesięć lat temu zaczynali - jako Alexis Degrenier, d'Incise i Cyril Bondi.
Artyści podzielą się swoimi przemyśleniami o mikro-ruchach w muzyce, zgłębianiu idei powtarzalności i trwania, o wspólnocie tworzenia i przeżywania muzyki, o budowaniu dramaturgii w drobnych cząstkach, o nowoczesnej formie tradycyjnego przekazu muzyki, o tym, czy słowo "trans" może dotyczyć tradycyjnej muzyki europejskiej oraz o tym, jak to jest, gdy tworzona przez nas muzyka zadziwia i zaskakuje nas samych.
Do zdobycia będzie płyta winylowa zespołu!
Poza tym w audycji inne nowości i przedpremiery ze świata brzmień poszukujących. Do Dwójka - Program 2 Polskiego Radia zaprasza Hanna Szczęśniak.
27/10/2025
W "Kiermaszu pod kogutkiem" w Jedynka - Program 1 Polskiego Radia powróciliśmy jeszcze raz do jedynego w swoim rodzaju wydarzenia, które z okazji Międzynarodowego Dnia Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego zorganizował ostatnio Narodowy Instytut Dziedzictwa - do uroczystej gali wręczenia decyzji o 31 nowych wpisach na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Mariana Kril audycję poświeciła zwłaszcza czterem nowym wpisom:
🔸hafciarstwo pałuckie
🔸 Wigilia Bożego Narodzenia
🔸pokłony feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską
🔸wykonywanie krywulek łemkowskich według tradycji z Komańczy i okolic
W audycji mówili o tym badacze, etnografowie i depozytariusze tradycji:
▪️folklorystka, prof. Katarzyna Smyk z Instytutu Nauk o Kulturze UMCS w Lublinie, kierowniczka pierwszej i jedynej w Polsce Katedry Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego
▪️etnomuzykolog, prof. Piotr Dahlig,
▪️hafciarki pałuckie - Krystyna Ługiewicz, Wiesława Gruchała, Lidia Kierejewska, Maria Kordyś
▪️Gabriela Lisius z powiatu wejherowskiego
▪️dr Robert Andrzej Dul, badacz biżuterii karpackiej
▪️i Anna Dobrowolska, twórczyni ludowa, krywulki łemkowskie z okolic Komańczy i okolic
- POLFONIA (...nie, to nie literówka!) ma dwa znaczenie: dosłowne i metaforyczne. Wzięła się z poczucia braku publikacji, która skupiałaby się na polskiej muzyce polifonicznej z różnych kierunków. Zawsze się mówiło, że polifonia to coś nie naszego, nierdzennego. My chcieliśmy pokazać, że z upływem dekad właśnie stała się nasza. Jak się spojrzy na mapę Polski, to poza Centrum wszędzie naokoło jest polifonia. Doszukiwaliśmy się więc polifonii muzycznej, kulturowej, językowej - mówią Piotr Braszak i Dorota Kurkowcz.
W "Źródłach" opowiadali dziś o poruszającym projekcie, w ramach którego zarejestrowali pieśni tradycyjna Polaków ze Wschodu, którzy reemigrowali do ojczyzny lub nagrani zostali jeszcze poza jej granicami, w społecznościach polonijnych na terenach dawnej Rzeczypospolitej.
Audycję przygotowała Justyna Piernik Dwójka - Program 2 Polskiego Radia
Bądź na bieżąco i daj nam wysłać e-mail, gdy Radiowe Centrum Kultury Ludowej umieści wiadomości i promocje. Twój adres e-mail nie zostanie wykorzystany do żadnego innego celu i możesz zrezygnować z subskrypcji w dowolnym momencie.
Skontaktuj Się Z Firmę
Wyślij wiadomość do Radiowe Centrum Kultury Ludowej:
Rolą powołanego w 1994 roku Radiowego Centrum Kultury Ludowej są działania na rzecz ochrony, promocji i dokumentacji kultury tradycyjnej oraz promowanie nowych, powstających obecnie zjawisk.
Centrum zajmuje się kulturą ludową w różnych formach: od promocji na antenach wszystkich programów Polskiego Radia, przez organizowanie stałej dokumentacji istniejących jeszcze tradycji, organizację koncertów i festiwali (Festiwal Folkowy Polskiego Radia Nowa Tradycja), promocję na antenach stacji zagranicznych zrzeszonych w Europejskiej Unii Nadawców, animowanie nowych wydarzeń artystycznych, aż po publikowanie serii płytowej "Muzyka Źródeł".
Do głównych zadań Radiowego Centrum Kultury Ludowej należą: informowanie o wydarzeniach z dziedziny szeroko pojętej kultury ludowej polskiej i świata, uświadamianie słuchaczom wagi tej części tradycji, oswajanie z jej nowym obliczem, zmianę stereotypu myślenia o niej, pokazywanie wartości i siły integrującej ludzi, a tkwiącej w kulturze ludowej.
Zespół: Maria Baliszewska, Anna Borucka-Szotkowska, Kuba Borysiak, Mateusz Dobrowolski, Piotr Dorosz, Piotr Kędziorek, Włodzimierz Kleszcz, Mariana Kril, Wojciech Ossowski, Adam Strug, Iwona Styka, Hanna Szczęśniak, Grzegorz Śledź, Magdalena Tejchma, Aleksandra Tykarska, Patrycja Zisch.
------------
The role of Polish Radio Centre for Folk Culture, established in 1994, is to protect, promote, and document traditional culture as well as popularize new emerging cultural phenomena. Our Center deals with folk culture in various ways: from promoting it on all Polish Radio stations and international radio stations associated in the European Broadcasting Union, through documenting the still existing traditions, to organizing events, concerts, and festivals (Polish Radio Folk Festival ‘Nowa Tradycja’), along with publishing the ‘Muzyka Źródeł’ album series.
The main tasks of the Polish Radio Centre for Folk Culture are: to inform about local, national, and international folk events, to explain the importance of this particular aspect of national culture, to familiarize with its new aspects, to change the stereotypes in thinking about tradition, and to show the strength and values that integrate people and are found in our roots.
Team: Maria Baliszewska, Anna Borucka-Szotkowska, Kuba Borysiak, Mateusz Dobrowolski, Piotr Dorosz, Piotr Kędziorek, Włodzimierz Kleszcz, Mariana Kril, Wojciech Ossowski, Adam Strug, Iwona Styka, Hanna Szczęśniak, Grzegorz Śledź, Magdalena Tejchma, Aleksandra Tykarska, Patrycja Zisch.
![[SHOWCASE'Y: co to jest i czy warto brać udział?]W Tampere dobiegł końca tegoroczny WOMEX, święto muzyki z całego świata...](https://img5.medioq.com/563/914/1428128465639147.jpg)
