Forum Akademickie

21/10/2025

Czy nauka staje się zakładnikiem własnych wskaźników, a świat publikacji rynkiem, na którym jakość przegrywa z ilością, zaś niezależność z koleżeńskimi układami?

Czy sami nie stworzyliśmy warunków sprzyjających rozwojowi nierzetelnych praktyk, napędzanych mechanizmami popytu i podaży?

Czy stosowane miary nie przyczyniły się do przekształcenia zjawiska fałszywej nauki – niegdyś marginalnego i przypisywanego nielicznym „czarnym owcom” – w zinstytucjonalizowany system, wspierany przez liczne „agencje” oferujące drogi na skróty przy powstawaniu publikacji naukowych?

❗️ Zachęcamy do dyskusji z tezami zawartymi w tekście trzech członków korespondentów Polska Akademia Nauk: prof. Adama Lieberta, prof. Romualda Zabielskiego i prof. Michała Mrozowskiego ⬇️

20/10/2025

Ministerialne rekomendacje dotyczące nowego modelu ewaluacji działalności naukowej przedstawiła w piątek na spotkaniu online wiceministra Karolina Zioło-Pużuk. Model będzie oparty na dwóch filarach:

🔸ocenie jakości działalności w dyscyplinach
🔹ocenie potencjału działalności naukowej podmiotu.

– Zdecydowaliśmy się utrzymać ocenę w dyscyplinach, bo jak wynika z analizy dokonanej przez Zespół ds. ewaluacji model dyscyplinarny daje najbardziej wiarygodne wyniki, pozwala m.in. wyznaczyć międzynarodową pozycję. Stąd wydaje się optymalny – wyjaśniała wiceszefowa resortu.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego udostępniło właśnie prezentację z piątkowego spotkania ⬇️⬇️⬇️

20/10/2025

📌 Czy i jakiego systemu ewaluacji działalności naukowej potrzebujemy?

Jeśli taki system jest potrzebny, to jakie powinny być jego cele i funkcje? 🔸 W jakim stopniu model ewaluacji powinien być powiązany z polityką naukową państwa? 🔸 Jaki model oceny może realnie wspierać wysoką jakość i rzetelność badań prowadzonych w Polsce?

📅 Debatę na ten temat organizuje 14 listopada w godz. 12–15 Komitet Naukoznawstwa Polska Akademia Nauk.

👥 Udział wezmą:

✅ prof. Zbigniew Błocki Uniwersytet Jagielloński – matematyk, były dyrektor Narodowego Centrum Nauki;
✅ prof. Agnieszka Chacińska IMol – biolog molekularna, dyrektor Międzynarodowego Instytutu Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN;
✅ dr hab. Adam Gendźwiłł Uniwersytet Warszawski – socjolog i geograf, były wiceprzewodniczący Rady Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej;
✅ prof. Błażej Skoczeń Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki – były przewodniczący Komitetu Ewaluacji Nauki.

Dyskusję moderować będzie dr hab. Joanna Golińska-Pilarek – logik i filozof, była członkini Rady NCN, należy do Komitetu Naukoznawstwa PAN.

💻 Możliwy jest udział online w spotkaniu. Szczegóły ⬇️⬇️⬇️

Patronat medialny nad wydarzeniem sprawuje „Forum Akademickie”.

19/10/2025

🎉🎉🎉 Jubileuszowa, 2️⃣5️⃣ edycja Nagród Naukowych Polityka rozstrzygnięta! Stypendia, każde w wysokości 15 tys. zł, trafiły do piątki badaczy młodego pokolenia. Otrzymali je:

🔹 dr Piotr Olechowski z Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Śląskiego

🔹 dr hab. Mariola Paruzel-Czachura z Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego

🔹 dr hab. n. med. Tomasz Gąsior z Akademia WSB - WSB University

🔹 dr inż. Aleksandra Wdowczyk z Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

🔹 dr inż. Marek Wodziński z Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Nagrody po 5 tys. zł trafiły także do pozostałych finalistów.

GRATULACJE👏👏👏

Szczegóły ⬇️⬇️⬇️

Patronem medialnym konkursu było „Forum Akademickie”
📸Leszek Zych

17/10/2025

Zaufanie do nauki nie może być dekretem – musi wyrastać z systematycznej, transparentnej komunikacji, która pokazuje naukę taką, jaka jest rzeczywiście: jako proces poszukiwania prawdy, pełen prób i błędów, dyskusji i rewizji wcześniejszych ustaleń. Nasz portal ma ambicję stać się platformą takiej właśnie autentycznej komunikacji – mówi prof. Dariusz Jemielniak, wiceprezes Polska Akademia Nauk.

💻 Wystartował nowy portal www.academia.pan.pl

Treści w serwisie opierać się mają na trzech filarach komunikacji: rzetelności, ciekawości i zaufaniu.

– Bezpośrednia komunikacja naukowców ze społeczeństwem to nie tylko kwestia skuteczności przekazu, ale przede wszystkim odpowiedzialności etycznej środowiska naukowego. W epoce postprawdy i rosnącej fali dezinformacji, milczenie uczonych tworzy próżnię, którą wypełniają pseudoeksperci i szarlatani. Dlatego stworzyliśmy miejsce, w którym nauka mówi własnym głosem – przekonuje redaktor naczelny portalu.

👩‍🔬👨‍🔬 Jego zdaniem ważne jest, by naukowcy sami mówili o swoich badaniach.

– Gdy naukowcy sami zabierają głos, nauka przestaje być anonimową, bezosobową siłą, a staje się przedsięwzięciem konkretnych ludzi z pasjami, dylematami, czasem także wątpliwościami. Ta humanizacja nauki jest niezbędna dla budowania społecznego zaufania. Wreszcie, bezpośrednia komunikacja naukowa to także forma społecznej kontroli nad rzetelnością badań.

Cała rozmowa ⤵️

Partnerem nowego portalu jest „Forum Akademickie”

Academia magazyn PAN

16/10/2025

Powszechna zgoda środowiska akademickiego co do konieczności wprowadzenia zmian w funkcjonującym modelu ewaluacji polskiej nauki to dobry punkt wyjścia. Jeszcze lepszym byłoby uzgodnienie, czemu tak naprawdę ewaluacja ma służyć – pisze prof. Zygmunt Lalak, prorektor Uniwersytet Warszawski ds. nauki i przewodniczący Uniwersyteckiej Komisji Nauki KRUP - Konferencja Rektorów Uniwersytetów Polskich.

Jego zdaniem. efektywny proces ewaluacji nie może ograniczać się wyłącznie do podsumowania, spisu z natury.

– Twarde dane, syntetyczne wskaźniki w postaci liczb i punktów są niezbędne, ale trzeba je projektować i interpretować w przemyślany sposób. Nie tylko liczyć, ale i rozumieć – przekonuje.

I dodaje:

– Jeśli ewaluacja premiować będzie wyłącznie szybkie publikacyjne „zdobycze”, to będziemy grywalizować naukę, sprowadzając ją do zdobywania kolejnych trofeów. Jeśli natomiast nagradzać będziemy wizję i jakość, mamy szansę zbudować trwałą kulturę doskonałości.

Więcej ⤵️

ℹ️ Przypomnijmy, że jutro wiceministra Karolina Zioło-Pużuk organizuje spotkanie online podsumowujące konsultacje dotyczące nowym zasadom ewaluacji. Szczegóły ⬇️

16/10/2025

👩‍🔬 Jeśli wierzysz w to, co robisz i wykonujesz uczciwą pracę, nie masz powodu się tego wstydzić. To motto mojej mamy przyświeca mi na co dzień – mówi w rozmowie z FA dr hab. Łucja Kowalewska z Wydział Biologii UW Uniwersytet Warszawski, która wczoraj odebrała Nagrodę NCN w obszarze nauk o życiu.

– Każdy z nas ma jakąś wizję patriotyzmu, dla mnie jego przejawem jest właśnie prowadzenie badań w Polsce. Nie wyjechałam z Polski i tę nagrodę odbieram jako dowód na to, że i tu, mimo czasem niesprzyjających warunków, da się robić jakościową naukę, wybierając przy tym niszową ścieżkę – podkreśla.

🔬 Zajmuje się biologią komórki roślinnej, w szczególności strukturą i dynamiką błon plastydowych.

– Nikt nigdy nie powstrzymywał mnie przed tym, co robię. Nie powiedział, by robić coś bardziej praktycznego. Nie jest dobrze, jeśli naukowców stara się wkładać do określonych szufladek. To nie przyniesie pożądanych efektów. Wolność wyboru tematu jest tym, z czym nigdy nie musiałam walczyć i co również stanowi o wyjątkowości pracy naukowej na tle innych zawodów.

🎼 Między innymi za jej sprawą, wśród tegorocznych laureatów była wyraźna nadreprezentacja... chórzystów.

– Znam wielu badaczy, zwłaszcza w naukach ścisłych, którzy aktywnie muzykują. Myślę, że to dobry sposób na wytrenowanie samodyscypliny.

Cała rozmowa ⬇️⬇️⬇️

📸 Narodowe Centrum Nauki

15/10/2025

🎉🎉🎉 wręczona po raz 1️⃣3️⃣. W tym roku Narodowe Centrum Nauki nagrodziło chemika, biolożkę i psychologa.

🏆 Wyróżnienie dla badaczy młodego pokolenia za znaczące osiągnięcie naukowe odebrali:

🔹 Nauki o życiu: dr hab. Łucja Kowalewska Wydział Biologii UW

🔹 Nauki ścisłe i techniczne: dr hab. Bartosz Szyszko Wydział Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego

🔹 Nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce: prof. Maciej Stolarski Wydział Psychologii UW

G R A T U L A C J E 👏👏👏

Więcej o osiągnięciach laureatów ⬇️⬇️⬇️

Uniwersytet Wrocławski Uniwersytet Warszawski Akademia Młodych Uczonych PAN - AMU PAN

15/10/2025

‼️
Apelujemy do najważniejszych osób w naszym kraju o rozwagę i decyzje wybiegające poza bieżącą perspektywę budżetową. Konieczne są działania, które uwzględnią długofalowy rozwój polskiej gospodarki oraz miejsce Polski w globalnym obiegu innowacji – piszą szefowie Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Polska Akademia Nauk, KRASP - Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada Doskonałości Naukowej i Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także rektorzy uczelni.

Zwracają uwagę, że zamrożenie finansowania polskiej nauki w praktyce oznacza obniżenie realnego poziomu wsparcia. Za kluczowe uznają zwiększenie finansowania dla Narodowego Centrum Nauki – w przyszłym roku o 400 milionów złotych i dalsze w kolejnych latach na podstawie opracowanego harmonogramu.

Inicjatorem apelu jest prof. Krzysztof Pyrć, prezes FNP.

Szczegóły ⤵️

15/10/2025

🎉🎉🎉 Natalia Izdebska, doktorantka z Politechnika Warszawska, została zwyciężczynią XI edycji FameLab Poland!

🥇 „Baterie będą lepsze, ale czy można zbudować je z klocków Lego?” – to tytuł jej wystąpienia, które spośród 12 finałowych najbardziej spodobało się jury. W nagrodę otrzymała 9 tys. zł i bilet na międzynarodowy finał w szwajcarskim CERN.

🥈 II miejsce – Bartłomiej Łuszczuk, również z PW, za wystąpienie pt. „HepaSwitch: The Genetic Switch to a Healthy Liver”

🥉 III miejsce – Katarzyna Jurasz z Uniwersytet Śląski w Katowicach za wystąpienie pt. „Gdy stetoskop staje się za ciężki – o wypaleniu i depresji w białym fartuchu”

⏱ Uczestnicy mieli 3 minuty na zaprezentowanie publiczności wybranego przez siebie tematu naukowego w języku angielskim. Oceniano treść, jasność przekazu i osobowość prezentera (zasada 3C – content, clarity, charisma).

Finał odbył się w Katowicach. Organizatorem był Uniwersytet Śląski w Katowicach, a patronem medialnym „Forum Akademickie”.

14/10/2025

✍️ Ponad 6 tys. podpisów zebrano w ciągu dwóch tygodni pod petycją w sprawie finansowania nauki. W najbliższy czwartek autorzy listu zamierzają wysłać go do prezydenta, premiera i wicepremierów oraz marszałków Sejmu i Senatu.

❗️Nauka nie jest luksusem, jest fundamentem bezpieczeństwa państwa i nowoczesnej gospodarki!

❗️Polska ma świetnych naukowców i świetnie wyposażone ośrodki, kompetentnych ludzi, którzy chcą zostać w Polsce. Pozwólcie nam na to!

❗️Odkładanie inwestycji w naukę do momentu zakończenia wojny na Ukrainie jest krótkowzroczne – nasi naukowcy już odchodzą, a powstającą lukę pokoleniową będzie bardzo ciężko załatać.

❗️Wyższy budżet na naukę i szkolnictwo wyższe powinien być priorytetem każdego rządu.

To tylko kilka wybranych komentarzy, które sygnatariusze listu umieścili obok swoich podpisów.

ℹ️ W czwartek w Sejmie odbędzie się posiedzenie Komisji Edukacji i Nauki poświęcone finansowaniu nauki. Przed jego rozpoczęciem autorzy petycji zaplanowali briefing prasowy „Sześć tysięcy głosów za nauką” – link do transmisji ⤵️

14/10/2025

🎉 Po raz 32. przyznano doroczne nagrody Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia w zakresie działalności naukowej.

Wśród laureatów znaleźli się::

➡️ prof. Andrzej Bartoszewicz – Politechnika Łódzka
➡️ prof. Władysław Dąbrowski – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
➡️ prof. Małgorzata Filip, dr hab. Małgorzata Frankowska, dr Irena Smaga-Maślanka, dr Karolina Wydra-Kolarska i dr Joanna Jastrzębska – Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja Polskiej Akademii Nauk
➡️ prof. Krzysztof Jajuga – Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
➡️ prof. Marta Szulkin – Uniwersytet Warszawski
➡️ prof. Przemysław Urbańczyk – Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Nagrodzono również 28 autorów i autorek rozpraw doktorskich oraz 11 badaczy i badaczek, których osiągnięcia stały się podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego.

Więcej ⤵️

Prezes Rady Ministrów przyznał doroczne nagrody za osiągnięcia w zakresie działalności naukowej. Doceniono także autorów rozpraw doktorskich i habilitacyjnych.