Głosy Humanistyki

25/11/2025

Marmurowy globus, wielka szklarnia i
świeży remont 🌎🪟🚧

Przy wcześniejszych podróżach często wspominaliśmy w opisach o przeszklonych budynkach, jednak tak dużej ilości szkła na uczelni jeszcze nie widzieliśmy.
Ściany, okna i sufity- z każdej strony przebijało się słońce, a po drugiej stronie widać było piękne, błękitne niebo. Na każdym kroku można było spotkać jakieś nawiązanie do geografii, zarówno na artystycznych malunkach, jak i rzeźbach czy wewnątrz pokaźnych gablotek z książkami. To, co nas jednak zaskoczyło, to brak jakichkolwiek powiązań z geografią w gabinecie prof. Bartosiewicza. Właściwie poza biurkiem, komputerem i stolikiem z krzesłami, w pomieszczeniu nie było… nic. Dlaczego?

Dowiecie się z najnowszego odcinka Głosów Humanistyki! 🎙️

🌐Odcinek już dostępny!🌐
YouTube: https://youtu.be/NE2YlhzCOEU
Spotify:
LinkTree: https://linktr.ee/glosy_humanisty

22/11/2025

Czy zielone tereny mogą szkodzić?🏙️🌿🌲🌳☘️

Bartosz Bartosiewicz, profesor związany z Uniwersytet Łódzki .

Geograf społeczno-ekonomiczny. Bada struktury i powiązania przestrzenne regionów miejskich, ich policentryczność i ewolucję, wzorce dojazdów do pracy oraz mobilność miejską. Interesuje się nierównościami przestrzennymi, dostępnością cenową mieszkań oraz polityką przestrzenną.

🏫Zaangażowanie zawodowe i naukowe prof. Bartosiewicza związane jest z Uniwersytetem Łódzkim. W 2008 roku uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy "Zróżnicowanie przestrzenne infrastruktury komunalnej w gminach miejsko-wiejskich regionu łódzkiego". Habilitację w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna zdobył w 2022 roku na podstawie rozprawy “Struktury i powiązania przestrzenne regionów miejskich w Polsce”. Obecnie wykłada w Instytucie Zagospodarowania Środowiska i Polityki
Przestrzennej Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego.

Był uczestnikiem licznych projektów naukowych, zarówno lokalnych, jak i
międzynarodowych, m.in.: “Big Data and Housing Dynamics”, “Spójność Terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego” czy “Dojazdy do pracy w Polsce: wzory i zachowania przestrzenne”. Obecnie pełni rolę wykonawcy w projektach “ReHousIN” i “Dostępność cenowa mieszkań w miastach Polski – procesy, wzorce i trendy”, a także kierownika badania “Ewolucja struktury przestrzennej regionów miejskich w Polsce”.

Wyróżniany wielokrotnie nagrodami, m.in. Nagrodą Marszałka Województwa Łódzkiego za najlepszą pracę habilitacyjną, doktorską i magisterską tematycznie związaną z województwem łódzkim oraz nagrodą zespołową I stopnia Rektora Uniwersytetu Łódzkiego. Prof. Bartosiewicz jest członkiem Zarządu Głównego Towarzystwa Urbanistów Polskich.

Autor i współautor licznych publikacji naukowych. Wśród nich m. in.:
- “Urban Structure in Transition: Evidence from Poland, 1983–2011” (2022, z: S. Marcińczak, Regional Studies, vol. 56.)
- “Investigating Polycentric Urban Regions: Different Measures-Different Results” (2020, z: S. Marcińczak, Cities, vol. 105.)
- “Spatial Patterns of Travel Behavior in Poland” (2019, z: I. Pielesiak, Travel Behaviour and Society, vol. 15.)
- “The Socialist Metropolis in Flux: Urban Structure and Commuting Patterns in Poland, 1973–1983” (2024, z: S. Marcińczak, Journal of Historical Geography, vol. 83.)
- “Commuting patterns and urban form: Evidence from Poland.” (2018, z: S. Marcińczak, Journal of transport geography, 70, 31-39.)

Prywatnie prof. Bartosiewicz jest mężem i ojcem trójki dzieci. Pasjonuje się podróżami do miejsc nieoczywistych i nieturystycznych, z zamiłowaniem zwiedza wyjątkowe dzielnice miast. W ciągu ostatnich 10 lat przejechał około 5 tys. mil po Stanach Zjednoczonych oraz dwa lata z rzędu po 3 tys. km po Europie.Relaksuje się, wykonując prace fizyczne na działce na wsi oraz podczas spacerów z psem. Lubi czytać, ale ze względu na obowiązki czasem wybiera audiobooki, również w trakcie jazdy samochodem.

Cały odcinek dostępny jest w naszym opisie i wyróżnionej relacji!

🌐Odcinek już dostępny!🌐
YouTube: https://youtu.be/NE2YlhzCOEU
Spotify:
LinkTree: https://linktr.ee/glosy_humanisty

Bartosz Bartosiewicz, profesor związany z Uniwersytetem Łódzkim.Geograf społeczno-ekonomiczny. Bada struktury i powiązania przestrzenne regionów miejskich, i...

22/11/2025

Dlaczego nie ma Nagród Nobla z geografii? 🏆

Prof. Bartosz Bartosiewicz idealnie nam to wyjaśnił! Są, ale nie mają swojej własnej kategorii. Podczas dzisiejszej rozmowy dowiedzieliśmy się, jak dużo nieścisłości powstaje po wypowiedzeniu słowa “geograf”, które często jest błędnie interpretowane. Nie każdy geograf musi być bowiem nauczycielem geografii.

O czym jeszcze rozmawialiśmy z prof. Bartoszem Bartosiewiczem?
- Jak tereny zielone wiążą się ze wzrostem nierówności mieszkaniowych?
- Dlaczego etyka jest tak ważna?
- Czy powinniśmy wprowadzać rewolucyjne zmiany?
- Jak zarządzać dużymi danymi?
- Czy wyniki badań przekładają się na działania?
- Dlaczego nie powinno się być naukowcem spełnionym?
- Czy nadal można mówić o odkryciach geograficznych?
- Czy powinno się robić to, co się lubi?
- Kto jest ważniejszy, decydent czy badacz?
- Czy tylko geograf może robić badania geograficzne?
- Czym tak naprawdę jest miasto 15-minutowe?
- Jak nie żałować niczego na starość?

Podczas dzisiejszego odcinka dowiedzieliśmy się masy nowych rzeczy, nie tylko o samym zawodzie geografa. Profesor przedstawił nam w uproszczonej wersji jedne z najciekawszych i najbardziej zaskakujących wyników swoich badań, co sprawiło, że jeszcze po zakończeniu nagrania, długo nie mogliśmy skończyć fascynującej rozmowy. Zresztą… przekonajcie się sami 🌳

Odcinek dostępny już wkrótce!

Do usłyszenia! 🎙️

21/11/2025

Jak odczytać świat, którego jestem częścią? 🌍♥️

Dzisiejsza rozmowa pomogła nam poznać pedagogikę od zupełnie innej strony- strony kojarzonej z miejscem. Prof. Maria Mendel wyjaśniała, że nie wszystkim musimy się dzielić, że nie uciekniemy przed postpamięcią i że bez tego świata nie ma ani nas, ani pani profesor, ani Was.

💬O czym jeszcze rozmawialiśmy z prof. Marią Mendel?
- Czy umiemy żyć jak we wspólnym pokoju?
- Co się stało na gdańskiej Pohulance?
- Jak zmiany klimatu wiążą się z pedagogiką?
- Jak skutecznie przekazywać wiedzę?
- Jakie jest nasze miejsce w świecie?
- Czy powinniśmy mówić również o tych “złych” historiach?
- Dlaczego nie powinniśmy pisać więcej książek?
- Czy musimy dzielić się po równo?
- Dlaczego teoria nie wystarcza?
- Czy akademickie “gadanie” ma sens?
- Czy da się przewidzieć wyniki badań?

Ważnym tematem była dla nas także głęboka refleksja nad akademią, szkolnictwem oraz szeroko pojętą nauką. Dowiedzieliśmy się, co na ten temat myśli nasza rozmówczyni, która sama na swojej drodze zawodowej obejmowała posadę dyrektorską w jednej z prywatnych gdańskich szkół. Czy nauka w ogóle ma sens, jeśli nie jesteśmy w stanie przekazać naszych wniosków dalej? 🤔

🌐Odcinek już dostępny!🌐
YouTube: https://youtu.be/18ieTgTecR8?si=PIeImDN2mZesN44a
Spotify: https://open.spotify.com/episode/5NWQhf9pMJ5lAJklbYwGrF...
LinkTree: https://linktr.ee/glosy_humanisty

15/11/2025

Mieszkamy w jednym, wielkim pokoju…🛋️

Wcale nie musimy się wszystkim dzielić po równo. Możemy na tym świecie po prostu współzamieszkiwać i wprowadzać do tej przestrzeni ruch. Podobnie do ulubionego fotela, nie musimy kupować go dla każdego, bo możemy zwyczajnie ustępować sobie miejsca po skończonym czytaniu.

Czy rzeczywiście jesteśmy w stanie tak funkcjonować? Opowie nam o tym nasza dzisiejsza gościni!

Maria Mendel, profesorka związana z Uniwersytet Gdański.

Pedagożka zajmująca się pedagogiką społeczną (publiczną) i rozwijająca “uprzestrzennioną” myśl edukacyjną - pedagogikę miejsca. W swoich badaniach porusza znaczenie partnerstwa edukacyjnego i współpracy środowiskowej. Interesuje ją - między innymi - animacja i edukacja społeczna, zaangażowanie obywatelskie, polityka publiczna w pedagogice, środowiska marginalizowane oraz praca socjalna. Analizuje relacje rodzina–szkoła–gmina, zastanawiając się nad tożsamością rodzicielską i rolą oraz miejscem rodziców w przestrzeni szkoły (jej kategorie “parental identity” i “parents’ spots in schools” funkcjonują w światowym obiegu). Jest jedną z pierwszych badaczek edukacyjnych angażujących przestrzeń, autorką koncepcji pedagogiki miejsca. Z tej perspektywy od lat bada podmiotowe sprawstwo, zjawisko pamięci zbiorowej i koncepcję miasta pedagogicznego. Ma za sobą liczne projekty badawcze, m.in. nagradzany „Wspólny Pokój Gdańsk. Ku miejskim modi co-vivendi”. Zajmuje się również dydaktyką akademicką, kształceniem studentów (wśród nich zagranicznych, w ramach cieszącego się ogromnym powodzeniem kursu Solidarity) oraz doktorantów - na Uniwersytecie Gdańskim oraz gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych.

🏫 Prof. Mendel swoją edukację i karierę badawczą związała z Trójmiastem — od liceum plastycznego w Gdyni-Orłowie po habilitację z nauk społecznych - potem profesurę tytularną w obszarze nauk humanistycznych - na Uniwersytecie Gdańskim. Karierę naukowo-dydaktyczną zaczynała jako nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 24 w Gdańsku, następnie pełniła funkcje wicedyrektorki ds. wychowawczych w SP nr 49 oraz dyrektorki I Społecznej Szkoły Podstawowej STO w Gdańsku (tę ostatnią, jedną z pierwszych w Polsce szkół niepublicznych, współzakładała w 1989 roku). W UG pracuje od 1989 roku, gdzie też pełniła liczne funkcje, między innymi prorektorki ds. kształcenia, wicedyrektorki i dyrektorki Instytutu Pedagogiki, kierowniczki Zakładu Pedagogiki Społecznej oraz kilku studiów podyplomowych, wśród nich studiów Animacji Współpracy Środowiskowej w kilku edycjach zrealizowanych z warszawskim Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, kwalifikujących pierwszych w Polsce animatorów społecznych. Obecnie koordynuje prace interdyscyplinarnego zespołu w ramach studiów magisterskich Solidarity Studies, powstających w Instytucie Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych UG.

🎖️ Jest członkinią Naukowego Komitetu Doradczego Marie Skłodowska-Curie Actions – Innovation Training Network Solidarity in Diversity (SOLiDi). Prowadząc badania nad współczesnymi przestrzeniami demokracji i edukacji obywatelskiej, zawsze wiązała je z działalnością edukacyjną i animacyjną, za co od Instytutu im. Heleny Radlińskiej i Europejskiego Centrum Solidarności otrzymała tytuł Animatorki Solidarności Codziennie. Wielokrotnie nagradzana za swoją działalność, m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, srebrnym Medalem Uniwersytetu Gdańskiego, medalami towarzystw naukowych w Gdańsku i Łodzi, medalem 100-lecia Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku, oraz Złotą Odznaką Społecznego Towarzystwa Oświatowego. Laureatka Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza („Pomorski Nobel”) za „wybitne osiągnięcia w obszarze nauk społecznych, koncepcję pedagogiki miejsca i teorię miejsca wspólnego oraz wkład w rozwój badań nad przestrzeniami podmiotowości”.

🗞️ Prof. Mendel pełni funkcje redakcyjne i naukowe w licznych czasopismach i komitetach: jest redaktorką naczelną „Rocznika Gdańskiego”, członkinią rad naukowych czasopism, np.: “International Journal About Parents in Education”, “Interdisciplinary Studies in Education & Society” (INSTED), “European Journal for Research on the Education and Learning of Adults” (RELA), “Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” (NOWIS), „Praca Socjalna”, „Pedagogika Społeczna Nova”, a także członkinią Editorial Advisory Board Bloomsbury Critical Education Series oraz Malta Review of Educational Research.

📚Autorka i współautorka wielu publikacji naukowych, w tym 35 monografii. Wśród nich m. in.:
- "Pedagogiczna kultura przestrzenna: Między Wschodem i Zachodem. Szkice do nie(tylko)ludzkich wymiarów edukacji w antropocenie" (współautorska z Justyną Pilarską) Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2025
- "Eduwidma. Rzeczy i miejsca nawiedzone" (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020.
- "Parent Engagement as Power" (red.) Wydawnictwo UG & Wolters Kluwer, Gdańsk 2019.
- "Pamięć i miejsce "(współredagowana z Wiesławem Theissem) Wydawnictwo UG, Gdańsk 2018.
- "Pedagogika miejsca wspólnego. Miasto i szkoła". Wydawnictwo Katedra, Gdańsk 2017.
- "Miasto jako wspólny pokój. Gdańskie modi co-vivendi", (red.), Gdańskie Towarzystwo Naukowe. Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk 2015.
- "Tożsamość gdańszczan. Budowanie na (nie)pamięci" (współredagowana z Alicją Zbierzchowską), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010.
- "Społeczeństwo i rytuał. Heterotopia bezdomności", Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
- "Pedagogika miejsca" (red), Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław 2006.

Prywatnie prof. Mendel, wraz z mężem i zwierzakami, dzieli życie między dwa domy - w Gdańsku i na Kaszubach. Ceni zarówno życie w mieście, jak i spokój wsi. Bardzo lubi prace ręczne, w tym lepienie z gliny oraz malowanie na płótnie albo na czymkolwiek 🎨🖌️

🌐Odcinek już dostępny!🌐
YouTube: https://youtu.be/18ieTgTecR8?si=PIeImDN2mZesN44a
Spotify: https://open.spotify.com/episode/5NWQhf9pMJ5lAJklbYwGrF?si=b05e50a5d80d4a82
LinkTree: https://linktr.ee/glosy_humanisty

Maria Mendel, profesorka związana z Uniwersytetem Gdańskim.Pedagożka zajmująca się pedagogiką społeczną (publiczną) i rozwijająca “uprzestrzennioną” myśl ed...

15/11/2025

Niesprawny pociąg, gryczana herbata i wspólna przestrzeń 🚂🍵

Gabinet prof. Marii Mendel wprowadza w życie badaną przez nią koncepcję współzamieszkiwania. Jest to przestrzeń dzielona i współtworzona zarówno przez profesorów, jak i studentów. Z tego powodu na każdej ścianie, możemy znaleźć inne ozdoby, plakaty czy zdjęcia. Wszystko to jednak tworzy spójną, harmonijną całość.
Jak powstają takie przestrzenie? Dowiecie się w naszym najnowszym odcinku.

Do usłyszenia! 🎙️

14/11/2025

Dżungla pod oknem, rysunek serca i gobelin 🪴❤️

Każda uczelnia, na jakiej byliśmy, zawsze nas w jakiś sposób zaskakuje. Za każdym razem trafiamy na wydziały humanistyczne i społeczne, które w fascynujący sposób różnią się od siebie. Tym razem zamiast przeszklonych, surowych przestrzeni mieliśmy do czynienia z klasycznym, wiekowym budynkiem. Od samego wejścia czuło się w powietrzu klimat minionych lat, który został tu nie tyle zachowany, co starannie pielęgnowany i uszanowany. Spójrzcie tylko na zdjęcia, czyż nie wyglądają one jak z filmu?

🌐Odcinek już dostępny!🌐
YouTube: https://youtu.be/zR2-juzHvh0?si=hABJqrChrXzXoZ9R
Spotify: https://open.spotify.com/episode/7svmpqCFWl5Eh3hcqP8G0h...
LinkTree: https://linktr.ee/glosy_humanisty

Do usłyszenia! 🎙️

03/11/2025

Czy rzeczywistość jest obiektywna?🧐

Zapewne zauważyliście, że z każdym odcinkiem to pytanie ma coraz więcej hipotetycznych odpowiedzi. Dzisiaj przedstawimy Wam kolejne ujęcie rzeczywistości, tym razem od strony różnorodności i… socjologii!

Małgorzata Bieńkowska, profesorka związana z Uniwersytet w Białymstoku.

Socjolożka i antropolożka zajmująca się przede wszystkim socjologią płci (gender studies) i socjologią pogranicza. Od wielu lat swoje badania skupia na tzw. transstudiach, opisując sytuację osób transpłciowych w Polsce. Zajmują ją również border studies, skupia się na życiu codziennym na pograniczu, studiuje wielokulturowość czy tożsamość etniczną ludzi żyjących przy granicy. Jednocześnie przykłada dużą uwagę do etycznych metod pracy z grupami wrażliwymi, jakimi są osoby znajdujące się w kręgu jej zainteresowań badawczych👥.

🏫Prof. Bieńkowska urodziła się w Bydgoszczy, jednak studia magisterskie ukończyła i tytuł doktora uzyskała na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika
w Toruniu, prezentując rozprawę doktorską na temat socjologii wielokulturowości. Natomiast habilitację zdobyła na Uniwersytet Warszawski, na podstawie rozprawy pt. “Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci”. Od 1997 roku zatrudniona jest w Uniwersytecie w Białymstoku. Jest kierowniczką Zakładu Socjologii Kultury, profesorem uczelni. Była prodziekaną ds. studenckich, prodziekaną ds nauki, a obecnie jest dziekaną Wydziału Socjologii.

Była koordynatorką (na Polskę) międzynarodowego projektu INTAS „LOCLAB”, obecnie rozpoczyna współrealizację grantu z British Academy wraz z dr Magdaleną Mogilnicką z University of Southampton w Wielkiej Brytanii. W 2024 roku była ambasadorką kampanii społecznej „Filary Tolerancji”. Jest członkinią Komisji ds. Etyki w Badaniach Naukowych na Wydziale Socjologii UwB. Należy do Association for Borderlands Studies, jest także członkinią Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Należy do rady naukowej pisma “Borders in Globalizations Review, Associacion for Borderlands Studies”, jest vice redaktorką pisma „Studia Podlaskie”.

W 2025 roku odpowiedzialna za organizację XIX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w Białymstoku, który odbywał się pod hasłem: "Ryzyka oswojone? Wyzwania współczesności". Współorganizatorka I Kongresu Badaczy i Badaczek Granic i Pograniczy, wspólnej inicjatywy ośrodków wiodących w badaniach z zakresu border studies z Wrocławia, Poznania, Gdańska, Opola i Białegostoku.

Organizatorka cyklicznych konferencji poświęconych socjologii pogranicza, które w Białymstoku mają swoją długą tradycję, sięgającą 1995 r., oraz dwóch międzynarodowych konferencji: „Identity and Identity Needs Among Culturally Diverse Communities of the Eastern EU Borderland” (Białystok, 22-23.11.2019, wydarzenie to było finansowane z programu Doskonała Nauka – wsparcie dla konferencji (DNK/SP/462623/2020.) oraz Relations on the Borderlands: Old and New Inhabitants”(Krasnogruda, 23-24.09.2021). W 2023 roku organizowała konferencję w ramach jubileuszu UwB „Rola uniwersytetu na pograniczu”.

📚Autorka i współautorka wielu publikacji naukowych. Wśród nich m. in.:
- “Rola uniwersytetu na pograniczu/ The Role of Univeristy on the Borderland” (2025, współred. z Eweliną Sadanowicz, wyd .UwB, Białystok)
- “Ethical and Methodological Dilemmas in Qualitative Research Conducted among Vulnerable Groups - Guest Editiors’ Introduction” (2024, z: U. Kluczyńską, A. Kłonkowską w: Qualitative Sociology Review 20(1): 6-9)
- “Resilience as a Theoretical Framework for Analyzing the Polish -Belorusian During the Migration Crisis” (2024, w: SUP Sieć Uniwersytetów Pogranicza, tom 8)
- “Between Humanitarianism and Security—The Events at the Polish-Belarusian Border” (2023, w: Methi, J.S., Nikiforova, B. (eds) Borderology. Key Challenges in Geography. Springer, Cham.)
- “Creativity for multiculturalism: the artistic and educational action for developing borderland identity” (2021, w: Creativity Studies, nr 14 (2), s. 506-520, DOI: 10.3846/cs.2021.13898)
- “Beyond the border. Young Minorities in the Danish-German Borderlands, 1955-1971” (2020, artykuł recenzyjny w: Journal of Borderlands Studies, 36:3, 527-528, DOI: 10.1080/08865655.2020.1816203)
Voice recovery – paradigm shift in transgender research (2020, w: ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSISFOLIA SOCIOLOGICA, tom 72, 67-78, DOI: 10.18778/0208-600X.72.04)
- “Spotykając innego. Współcześni inni" (2019, w: Wyobrażone, przeżyte i przedstawione. Księga jubileuszowa dla profesora Janusza Muchy, red. Ł. Krzyżowski, K. Leszczyńska, M. Szmeja, Kraków: Nomos, 323-343)
- “Socjologia pogranicza – badania pogranicza w ujęciu białostockiego środowiska socjologicznego” (2019, w: Nauka, nr 3, 73-86 DOI: 10.24425/nauka.2019.129245)
- “Borderology: Cross-disciplinary Insights from the Border Zone: Along the Green Belt” (2019, eds: J. S. Methi, A. Sergeev, M Bieńkowska, B Nikiforova. Springer Nature, Cham)
- “Metodologia badań nienormatywnych tożsamości na przykładzie osób transseksualnych” (2014, red. A. Kłonkowska, K. Bojarska, w: Prawne, medyczne i psychospołeczne aspekty transpłciowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk)
- “Transobywatelstwo po polsku. Transseksualistka/ tka jako obywatel” (2013, w: Pogranicze. Studia Społeczne, tom XXII)
- “Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci” (2012, wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok)

Prywatnie pani profesor jest miłośniczką Puszczy Knyszyńskiej, w pobliżu której mieszka, lubi długie spacery z psem po Puszczy, fotografowanie natury, to daje jej wytchnienie i dystans do bieżących spraw. Lubi też pracę w ogrodzie i dalsze podróże 🌲🌳☘️

🌐Odcinek już dostępny!🌐
YouTube: https://youtu.be/zR2-juzHvh0?si=hABJqrChrXzXoZ9R
Spotify: https://open.spotify.com/episode/7svmpqCFWl5Eh3hcqP8G0h?si=2a2e263dbab94228
LinkTree: https://linktr.ee/glosy_humanisty

Małgorzata Bieńkowska, profesorka związana z Uniwersytetem w Białymstoku (UwB).Socjolożka i antropolożka zajmująca się przede wszystkim socjologią płci (gend...

03/11/2025

Czy osoby transpłciowe mają lepiej? 🩵🩷🤍🩷🩵

Zapytaliśmy o to prof. Małgorzatę Bieńkowską, która od lat zajmuje się badaniem sytuacji osób transpłciowych, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Jest to temat bardzo delikatny i trudny, który wymaga dużej uważności i nienagannej etyki badawczej. Pani profesor jednak nie bez powodu jest specjalistką w tej dziedzinie- doskonale wie, jak badać kwestie dotyczące grup mniejszościowych oraz wykluczanych. W dzisiejszej rozmowie dzieli się z nami cennymi spostrzeżeniami, zarówno od strony badawczej, jak i empatycznej.

O czym jeszcze rozmawialiśmy z prof. Małgorzatą Bieńkowską?
- Dlaczego tworzymy podziały?
- Czy osób transpłciowych jest obecnie więcej niż kiedyś?
- Czy sytuacja osób transpłciowych w Polsce się poprawia?
- Jakie są trudności w badaniu pogranicza?
- Czy możemy być obiektywni?
- Co jest skuteczniejsze, badania ilościowe czy jakościowe?
- Jak internet zmienił sytuację osób transpłciowych?
- Co nowego pojawiło się w humanistyce?
- Czym są dyskursy antagonistyczne?
- Dlaczego nie możemy wyjść z pracy?

Nasza rozmowa wciąż wracała do zagadnienień uprzedzeń, podziału i antagonizmu. Pani profesor wyjaśniła nam, na czym tak naprawdę polegają kwestie, które w ciągu ostatnich lat zostały owiane złą sławą, na skutek czego stały się wręcz swego rodzaju tabu. Ten odcinek nie tylko uczy nowych rzeczy, ale także koryguje dotychczasowe błędy, tak jak mają w zwyczaju robić to nauki humanistyczne i społeczne.

Do usłyszenia! 🎙️

30/10/2025

Czy zmiana zawsze musi być wielka? 🚀

Prof. Galant, literaturoznawczyni, podczas naszej rozmowy wielokrotnie podkreślała, że jest badaczką prowincjonalną. Nie chodzi jej w pracy o zmianę świata, ale o mniejsze sukcesy, zachwyty i satysfakcję z dobrze napisanych publikacji. Przypomniała nam, że istnieje więcej niż jeden powód miłości do nauki i że radość z pracy można czerpać na różne sposoby- nie zawsze pędząc na oślep do przodu, na sam szczyt.

O czym jeszcze rozmawialiśmy z prof. Arletą Galant?
- O co chodzi w pracy literaturoznawcy?
- Czy istnieje lektura kobieca?
- Czego literatura uczy o mniejszościach?
- Jak czytać empatycznie?
- Czy obecnie literaturoznawstwo traci na ważności?
- Jak studenci odnoszą się do Gender Studies?
- Jak odbiera się nam czas?
- Czy publikacje naukowe muszą mieć czytelników?
- Jak być humanistką spełnioną?
- Po co uczyć się czytać i pisać?
- Dlaczego nie lubi się humanistów?
- Czy możemy zwolnić?
- Czy da się zdefiniować kobiecość?

📚 Porozmawiamy o literaturoznawstwie od strony krytyki feministycznej i nauki z nurtu Gender Studies. Zastanowimy się nad sensem nadawania utworom płci, a także nad tym, jak humanistyka przekłada się na stosunek do samego siebie. Jest to odcinek nie tylko o dyscyplinie, jaką jest literaturoznawstwo, ale przede wszystkim o człowieczeństwie- priorytetach, zmęczeniu, upływającym czasie i o drobnych radościach.

🔗 Odcinek znajdziecie w naszym opisie i w wyróżnionej relacji!

Do usłyszenia! 🎙️

29/10/2025

Czy da się opisać kobiecość? ✍🏻

Nasza rozmówczyni tłumaczy, że zarówno kobiecość, męskość, jak i panujące między nimi relacje są niezwykle trudne do zdefiniowania. Również w literaturze nie dzieli się utworów na płeć, a krytyka feministyczna pozwala na spojrzenie na publikacje od zupełnie innej, bardziej zniuansowanej strony. W dzisiejszym odcinku o feministycznym podejściu do literaturoznawstwa opowie nam prof. Arleta Galant.

Arleta Galant, profesorka związana z Uniwersytet Szczeciński.

Literaturoznawczyni zajmująca się teorią i historią literatury polskiej oraz jej krytyką i interpretacją. Jej zainteresowania badawcze obejmują w szczególności literaturę kobiet, feministyczną krytykę literacką oraz szeroko rozumianą problematykę gender w narracjach literackich, autobiograficznych i eseistycznych. W swoich analizach podejmuje także refleksję nad etycznym i empatycznym wymiarem lektury. Sama określa się mianem badaczki prowincjonalnej, ponieważ z niecentralnych perspektyw badawczych dostrzec można znacznie więcej.

🏫 W 2015 roku na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uzyskała habilitację w zakresie literaturoznawstwa, ze specjalnością historia i teoria literatury polskiej XX wieku. Podstawą była monografia Prowincje literatury. Polska proza kobiet po 1956 roku. Od 2004 roku prowadziła zajęcia w ramach Gender Studies na Uniwersytet Warszawski , jednak zdecydowała się powrócić do rodzinnego Szczecina, gdzie obecnie pracuje w Instytucie Literatury i Nowych Mediów Uniwersytetu Szczecińskiego.

📰 Jej teksty publikowane są w licznych czasopismach naukowych, takich jak m.in. Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ, Czas Kultury , “Ruch Literacki”, “Przestrzenie Teorii”, Forum Poetyki / Forum of Poetics . Współpracowała także z pismami literackimi, m.in. “Arkusz”, „Twórczość”, „Kresy” i „Pogranicza”. Uczestniczy w wydarzeniach literackich, ostatnio m.in. jako panelistka festiwalu Literacki Sopot . W latach 2016-2020 koordynatorka studiów pisarskich na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Szczecińskiego.

Wykonawczyni w dwóch zespołowych projektach badawczych: Po(st)graniczne narracje miejskie. Literackie i archiwalne re-konstrukcje żydowskiego Szczecina, Narodowe Centrum Nauki, Sonata 2, 2012-2016 (Uniwersytet Szczeciński) oraz Konstelacje krytyczne, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki 2016-2021 (Uniwersytet Jagielloński).

Za osiągnięcia naukowe została nagrodzona Nagrodą Indywidualną II stopnia JM Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego w roku: 2011, 2014, 2016 oraz 2019. Za szczególne osiągnięcia dydaktyczne Nagrodą JM Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego w 2023 roku 🏅

📖Autorka książek:
- Prywatne, publiczne, autobiograficzne: o dziennikach i esejach Jana Lechonia, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej i Jerzego Stempowskiego, Wydawnictwo DiG, 2010.
- Prowincje literatury. Polska proza kobiet po 1956 r., Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego 2013.
- Zwroty krytyczne. Szkice i studia nie tylko o literaturze, Wydawnictwo Universitas, 2018.

📖Współredaktorka i współautorka kilku tomów zbiorowych m. in.:
- Pisarstwo kobiet pomiędzy dwoma dwudziestoleciami, współ. red. I Iwasiów, Wydawnictwo Univeristas, 2011.
- Kobieta, literatura, medycyna, współ. red. A. Zawiszewską, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego 2016.
- Monady. Polsko-niemiecko-żydowskie po(st)graniczne narracje miejskie, współ red. E. Kasucki, P. Krupiński, P. Wolski, Wydawnictwo Austeria, 2015.

📖Autorka szkiców i artykułów naukowych m.in.:
- Biograf, czyli kto. Spór o Kapuścińskiego non-fiction, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2019, s. 277-285.
- Nie tylko eseistyczne „ty”, 2018, „Autobiografia”, s.37-45.
- Nogi. Męskość i niepełnosprawność w „Szpitalu Czerwonego Krzyża” Michała Choromańskiego, 2020 „Przestrzenie Teorii”, s. 345–356.
- Na falach, lądach, marginesach. O metaforach i możliwościach feministycznej historii literatury, 2017, “Forum Poetyki”, s. 22-30.
- Literatura z niepełnosprawnościami. Zarys możliwych lektur, 2019 „Czas Kultury”, s. 41-46.

Prywatnie prof. Galant żartuje, że miała zostać mistrzynią Polski w biegu na 100 metrów — dopóki nie okazało się, że inni biegają szybciej. Jest zapaloną rowerzystką; właśnie podczas jazdy odnajduje przestrzeń do medytacji i wewnętrznej regulacji. Od niedawna odkrywa także uroki pracy na działce 🌱

Jej rowerowe podróże prowadziły m.in. przez Bornholm, Niemcy, Polskę i Rugię. Dawniej wybierała wakacje rowerowe w towarzystwie przyjaciół, obecnie jednak częściej decyduje się na samotne wyprawy 🚲

🌐Odcinek już dostępny!🌐
YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=6qBABCBJ6wM
Spotify: https://open.spotify.com/episode/2UNhQt8BzvOUkKvrTwKbgx?si=661b693501934c91
LinkTree: https://linktr.ee/glosy_humanistyki

Arleta Galant, profesorka związana z Uniwersytetem Szczecińskim.Literaturoznawczyni zajmująca się teorią i historią literatury polskiej oraz jej krytyką i in...