Librarium Haemus

Librarium Haemus Publishing House. Director: Gentian Kyçyku

[AL] E themeluar në vitin 2006 në kuadrin e Shoqërisë Kulturore Shqiptare “Haemus”, Shtëpia Botuese Librarium Haemus ka si pikësynim kryesor shtypjen dhe bërjen të njohura të disa veprave të rëndësishme të autorëve të lindur dhe/ose të formuar në hapësirën ballkanike, por edhe të autorëve nga treva të tjera kulturore. Përmes koleksioneve “Enkelana” (antologji autorësh, poezi, prozë e shkurtër, ese

), “” (vargje), “Clio” (vepra nga lëmi i historisë dhe i memorialistikës, monografi kushtuar disa personaliteteve të shkencës dhe të artit), “bashkë-Bisedime” (dialogë, intervista), “Thaeatrum” (pjesë teatrore), “Prosa” (antologji proze, romane, novela) dhe “hArta” (albume kushtuar arteve figurative, fotografisë artistike dhe skulpturës), e përkrahur nga Revista Evropiane Haemus (themeluar në Bukuresht më 1998), botuar në gjuhë të ndryshme ose në dy gjuhë, Librarium Haemus jep ndihmesë për një njohje sa më të mirë të kulturës e të psikologjisë së pakicave kombëtare të Rumanisë dhe jo vetëm të tyre, duke u përpjekur t’i afrojë kulturat eurojuglindore mes tyre dhe të shtrijë një urë komunikimi të çiltër e real drejt pjesës tjetër të kontinentit tonë.

[RO] Înființată în anul 2006 în cadrul Asociației Culturale Albaneze ”Haemus”, Editura Librarium Haemus are ca scop principal tipărirea și mediatizarea unor opere importante semnate de autori născuți și/sau formați în spațiul balcanic, dar și de autori din alte spații culturale. Prin colecțiile Enkelana (antologii de autor, poezii, proză scurtă, eseistică), (versuri), Clio (opere din domeniul istoriei și memorialisticii, monografii dedicate unor personalități științifice și artistice), con-Vorbiri(dialoguri, interviuri), Thaeatrum (piese de teatru), Prosa (antologii de proză, romane, nuvele) și hArta (albume dedicate artelor plastice, fotografiei artistice și sculpturii), sprijinit de Revista Europeană Haemus (fondată la București în 1998), editate în diferite limbi sau chiar bilingv, Librarium Haemus contribuie la o cunoaștere mai bună a culturii și psihologiei minorităților naționale din România și nu numai, încercând să apropie culturile sud-estului european între ele și să întindă un pod de comunicare, sinceră și reală, spre restul continentului nostru.

[ENG] Founded in 2006 in the framework of the Albanian Cultural Association "Haemus", the Haemus Librarium Publishing House has as its main purpose the printing and publicizing of important works signed by authors born and/or formed in the Balkan space, but also of authors from different cultural spaces. Through the Enkelana collections (author anthologies, poetry, short prose, essays), (lyrics), Clio (works in the domains of history and memoirs, monographies dedicated to different scientific and artistic personalities), con-Vorbiri (dialogues and interviews), Theatrum (theater plays), Prosa (prose anthologies, novels) and hArta(albums dedicated to plastic artists, artistic photography and sculpture), with the support of the European Magazine Haemus (founded in Bucharest in 1998), edited in different languages or even bilingual, Librarium Haemus contributes to a better knowledge of the culture and psychology of national minorities in Romania and other countries, trying to bring closer the South-Eastern European cultures and to extend a bridge of sincere and real communication, towards the rest of our continent.

24/06/2025

KOPI KYÇYKU, NJË RRUGË E NISUR NGA POGRADECI DHE QË SHKROI PËR NJË KONTINENT TË TËRË

Në një qoshe të qetë të Tiranës, në një nga kafenetë ku takoheshin herë pas here njerëzit e letrave, mund të shihje një burrë të gjatë, me trup të drejtë dhe sy që i gëlonin dijes. Ishte ai, Akademik Prof. Dr. Kopi Kyçyku, që ndërsa pinte kafen, fliste me dashuri për historinë, për letërsinë, për Ballkanin dhe për gjuhët. Kur fliste, dukej sikur i jepte jetë fjalës, sikur edhe ajri përreth ndalej për ta dëgjuar.

Kopi Kyçyku lindi në Pogradec, më 30 qershor 1943, në të njëjtin qytet që lindi Lasgush Poradecin e Mitrush Kutelin. Si ata, edhe ai u rrit me një etje për dije që nuk mund të përmblidhej vetëm në një profesion. Dhe kështu bëri. Inxhinier me profesion të parë, por me zemër të lirë që i përkiste penës, mendimit dhe dialogut ndërkulturor.

U diplomua në dy fakultete të ndryshme, Gjeologji dhe Histori-Filologji. Më vonë u bë doktor i shkencave, akademik, pedagog, përkthyes dhe shkrimtar. Jetoi mes librave, klasave universitare dhe arkivave të Ballkanit, ku hulumtonte kujtesën e harruar të popujve.

Ai ishte një njeri që nuk u mbyll kurrë në një zyrë akademike. Kyçyku udhëtonte nëpër konferenca, simpoziume e universitete nga Tirana në Bukuresht, nga Roma në Ankara, dhe nga Baku në Sofje. Folte nëntë gjuhë të huaja, por gjithmonë e mbronte të drejtën e të qenit shqiptar.

Në një intervistë të dhënë për gazetën “Drita”, ai thoshte:
"Gjuhët janë si dritare. Çdo dritare të jep një pamje tjetër të botës. Por shtëpia ime është gjithmonë gjuha shqipe."

Dhe kjo shtëpi gjuhësore e frymëzoi të shkruante e përkthente mbi tridhjetë vepra nga dhe në gjuhët shqipe, rumune, italiane, turke, ruse. Ishte autori i shumë monografive që sot shërbejnë si bazë për studiuesit e historisë së Ballkanit: “Mustafa Qemal Ataturku”, “Kryengritja e Ilindenit”, “Historia e Shqipërisë”, “Historia e Maqedonisë”, “Historia e Azerbajxhanit”, “Arumunët në kontekst ballkanik”, “Ataturkizmi dhe Turqia e Mileniumit të Tretë”, “Hajdar Alijev – një Ataturk i kohës sonë” etj.

Personazhet e letërsisë së tij janë njerëz të zakonshëm: fëmijë që ëndërrojnë, burra që vuajnë, gra që durojnë, popuj që jetojnë përtej kufijve. Ai kishte një mënyrë të rrallë për të vënë njeriun në qendër të historisë. Në një intervistë tjetër, thoshte:
"Historia e popujve fillon me jetën e njeriut të zakonshëm. Heroi nuk është gjithmonë ai që mban armën, por ai që ruan identitetin."

Ai mbrojti me pasion minoritetet në Ballkan, sidomos çështjen e arumunëve. I konsideronte “element stabiliteti e urë bashkëpunimi” dhe dëshironte një Ballkan ku kultura të mos ishin armiq, por bashkëbisedues.

Një miku i tij, studiues rumun, shkruante pas vdekjes së Kyçykut:
"Kopi nuk e njihte fjalën ‘pushim’. E njihte vetëm fjalën ‘kërkim’. E pashë të shkruante në tren, në avion, në aeroport, mes nxitimi. Por gjithmonë, me një përkushtim që të turpëronte për çdo minutë të humbur."

Për këtë, ai u nderua me dhjetëra çmime e medalje, ndër to Medalja “Mihai Eminescu”, tituj “Doctor Honoris Causa”, “Nderi i Qarkut Korçë” dhe “Shqiponja e Artë”. Por ai e mbante më lart një tjetër çmim: buzëqeshjen e studentëve kur mësonin diçka të re dhe lotin e lexuesit kur e prekte fjala e tij.

E ndërsa u nda nga jeta në fund të vitit 2024, dritarja që ai hapi mbi Ballkanin e kulturës dhe historisë nuk do të mbyllet. Vepra e tij do të mbetet një hartë për studiuesit, një frymëzim për shkrimtarët dhe një kujtesë për lexuesit.

E mbyllim këtë profil me një tjetër thënie të tij:

"Nuk ka histori të vogla. Ka njerëz që nuk i dëgjojnë."

Dhe ai, Akademik Prof. Dr. Inxh. Kopi Kyçyku, dëgjoi gjithmonë, shkroi me veshin e zemrës, e foli me gjuhën e përbashkët të dinjitetit.

Qofsh i paharruar, Profesor.
Të ikurit si Ti mbeten jetësisht të ardhur.

✍️ Kreshnik Mersinllari

“Nuk qe vegim nga ata që mbajnë gjallë heshtjen e të vdekurve e as ndonjë nga ato rrëfenja që përgjumin sado shkarazi ml...
27/05/2025

“Nuk qe vegim nga ata që mbajnë gjallë heshtjen e të vdekurve e as ndonjë nga ato rrëfenja që përgjumin sado shkarazi mllefin e paanë të të gjallëve.
Qe një vezullim i ruajtur me vetmohim, në të Padukshme, në anën tjetër, vetëm për zemërthyerit, mes zemrës dhe thyerjes së saj, duke mbajtur të pandashme copërat e zemrës së thyer dhe zemrën, aty ku dëgjimi është më i thellë se nata, muzgu, dita. Shkëndijë më e hershme se Vetja, pak më e vlefshme se bota, si e sa një buzëqeshje, mes kujtimit dhe shijes së një kohe kur prisnim një përgjigje vendimtare e kur, pasi koha bëhej pritje, mbërritja e përgjigjes na gjente të dashuruar, ose të skllavëruar ndaj pyetjesh pa përgjigje. Aq kishim, aq mund të merrnim nga Zoti – e kjo ishte, për çudi, njëlloj sikur të mbaje brenda zemrës së thyer gjithë Zotin”. (f. 365)

“Dija vetëm që atë vit kur varreza më fali trëndafilin, Komandantit i qe tekur ta pagëzonte Enkelanën Qyteti i Luleve, (mbase i qenë veguar para kohe malet me lule që do të rropateshin t’ia davaritnin kutërbimin e krimeve) dhe shyqyr që s’i pat rënë udha nga varret, se do ma kish këputur trëndafilin fatsjellës. Asgjë më tepër, por as më pak. Përndryshe, kalëroja drejt thelbeve, drejt përfundimeve dhe aty ku mbaronte një djegie, një lumturi, niste tjetra. Ose ndodhnin të gjitha njëheresh. S’mund të jem i saktë. E gjitha më kujtonte fatin e thëngjijve në mangall: digjeshin, shndërroheshin ngadalë në hi, dhe s’mund të përcaktoje se cili digjej më shumë, para a pas të tjerëve. Thëngjijtë ishte jeta ime, kurse hiri – mbijeta. Sepse hiri m’i mbante fshehur thëngjijtë, me gjithë dhembjen, dhimbsurinë, mallin, mallëngjimin dhe ëndrrat e tyre nga sytë e të tjerëve e sidomos nga pështymat. Një thëngjill mund të cilësohej shajnia ime mes varreve, me trëndafil në dorë, duke e gdhirë si puna e fëmijëve të dikurshëm, që, për të dhënë sprovën e parë të burrnisë, viheshin ta gdhinin mes varrezës. U ktheva në Enkelanë edhe më i dashuruar, me trefish më shumë miq në botën tjetër, se sa në këtë botë. Thëngjilli tjetër vezulloi mes liqenit dhe shesh*t para hyrjes në parkun e Drilonit, ditën kur Komandanti bujti si përvit të shpinte kokallat dhe të mufaste kujtimet. Kisha dalë me Arielën për piknik dhe autobuzi na kish ndalur mes misrave e ferrave ndanë rrugës, sepse po vinte Komandanti. Dy javë më parë qenë dyndur në qytet toga ushtarësh të zgjedhur, t**a, mortaja, tanke dhe dy nëndetse të vogla. Kur Komandanti po na përshëndeste si puna e atij sazexhiut që flladit kakofonitë e një gazele, isha gjendur mes veturës së tij dhe Lasgush Poradecit që ndodhej në shesh bashkë me vajzën e madhe. Krokama e parrullave, përbetimeve dhe urimeve më kish topitur. Edhe Komandantin, edhe Lasgushin i shihja për herë të parë gjallë. Pata qënë ca kohë bebëza e njërit prej syve të Komandantit, mirpo më kishin pushuar nga heroizmi, sepse më pat zënë gjumi nga kapitja dhe nuk e pata hapur bebëzën në kohën e duhur. Isha ende i magjepsur nga muzika dhe përndritjet e verbit lasgushian. Në përputhje me vegimet e mia prej xhindi bibliotekash e kinemash, librat e Lasgush*t ishin stër-libra. E shndërronin letrën e vet në atllas ngjyrë qielli vjeshtor dhe mbanin era mysk, unap e hënë pesëmbëdhjetëshe edhe sikur t’i shfletonin parreshtur qënie me dhëmbë të prishur, me ndjenja të mykura, dështakë e papagaj që ishin zënë jo me lot, najrí[1] e spermë, po me jargë, edhe sikur t’u vije flakën apo t’i burgosje në ndonjë nga shumë depot e atdheut e të vëmendjes. Thëngjilli im pipëtiu në shesh. Komandanti zbriti nga vetura dhe u kthye me sytë largpamës nga mileti. Lasgushi sapo qe kthyer në drejtim të Enkelanës. Ja, më foli thëngjilli: historia, poezia dhe ti. Po, ia ktheva: ja dy pushtete, njëri me sot - me nesër, tjetri me nesër - me përjetë, mirpo është edhe një pushtet i tretë këtu, ndofta i treti - i vërteti. Një pushtet që s’e njeh ende askush, por që do të ndihet një ditë. Sepse ky është pushtet njerëzish që vdesin të rinj e me shumë pengje e malle, një pushtet që vetëm ndihet, nuk flet shumë, nuk mban shënime, nuk mburret, nuk zë vend as në kujtesën e njerëzve, as në vëmendjen e tyre. Ky pushtet vetëm vepron. Në heshtje, me përkushtim të frikshëm, pa mëshirë, njëlloj si arti, njëlloj si sëmundjet, si shpresa, si vdekja, si ngjallja, si diplomacia a triplomacia e të shumtëve. Hëpërhë ky pushtet më ka mua, jeton, vepron dhe shprehet përmes meje. Më vonë, shohim e bëjmë”. (f.179-181)

* Ardian-Christian Kyçyku: “Ki$land - roman me fëmini“ (1992 / 2014)

* Një dëshmi e autorit: Fëmija, të cilin disa e quajnë I Vdekuri, I Puthuri, 185-a etj, endet si ndonjë shpirt mes rrugicave të Tiranës, duke i thurur vetiu një himn të kulluar asaj pjese të fëmijërisë, kur njeriu ende s’ka hyrë në llogaritë dhe lojnat shpesh cinike të të ashtuquajturit fat. Ai përshkon me një lirshmëri të çuditshme rrugën e shndërrimit të paganizmit në besimin Njëzotësh përmes tejkalimit, stërmbushjes me ëndje trupore, me halle e ëndrra si të gjithë të tjerëve - një dëshmi se kulti i trupit dhe hedonizmi në përgjithësi bartin zhdukjen e vet, deri në mundësinë e të lindurit nga Fryma. Shqipja shpirtërore (që na mban jashtë harresës) ndeshet si padukshëm, po për jetë a vdekje, me të folmet dhe nënfolmet që na ndajnë nga Kujtesa dhe nga njëri-tjetri. Duhet të kalojnë “njëzet e kusur vjet” derisa fëmija i dikurshëm, që ka si udhërrëfyese radiografinë e vet, skeletin e kohërave kur doktorët nuk zbulonin dot nga ç’sëmundje vuante, nis të pyesë vetëdijshëm se cilët janë emrat e vërtetë të njerëzve, me çfarë emrash jetojnë e mbijetojnë ata “në anën tjetër”, në Të Vërtetën e padukshme ku ngjizen historia dhe mitologjia vetjake e secilit prej nesh. (…)
https://ardiankycyku.blogspot.com/2008/04/romani-me-fmini-ose-kur-shenjti-puth.html

* Libri i plotë: https://www.smashwords.com/books/view/517685

Ballina/t: KŰdesign: https://kuciuk.blogspot.com/p/hic-nunc.html

20/02/2025

"- Me që ra llafi: të huaj që vdesin në Shqipëri ke ndërmend të çosh jashtë? Se janë shtuar si rëra e detit.
- Kështu e kanë punët e shtetit.
- Jo për gjë, po do shtohen gropat e lira për ne vendasit.
- Tani s’merret vesh se cili është i huaj.
- Duam-s’duam, - shtoi Taku, - jemi dy nga shqiptarët më të zgjuar e me shqipe më të pasur. Në mos po dy të vetmit. E meqë mëmëdheu e ka zakon t’i syrgjynosë zogjtë e vet më të mirë, ja ku jemi të dy jashtë trojeve.
- Por brenda shqipes. Dhe jashtë mësyshjeve.
- Vetëm brenda shqipes dhe jashtë mësyshjeve. Për këtë arsye s’kam mësuar asnjë gjuhë të huaj.
- Dëshmi se mëmëdheu s’është krejt hapsanë.
- Mund të jem i vetmi shqiptar njëgjuhësh. Mirë që s’më ka marrë njeri mësysh.
- Hë, se edhe gjarpri vetëm një gjuhë ka.
- Një, por me dy maja. Kjo do shkruar, për besë. Se mos harroj: ke shkruar ndonjë libër këtej?
- Më pyete një herë, - qeshi Tiku. - As këtej, as andej. Kanë vdekur shkrimtarët, a si?!
- Jo, mo, gjallë janë, gjallë… Vetëm se janë vetëm gjallë… Ke dëgjuar që të dënuarit me vdekje, kur po bëhej Franca Francë, lexonin? I kalonin orët e mbrame duke lexuar.
- Del se ma kanë falur jetën. S’lexoj dot as po të më varin.
- Lexonin para se t’i varnin apo t’u prisnin kokat. S’është për të qeshur. Librat ua hiqnin mendjen nga makthi i botës tjetër.
- Dhe kokat e prera rrokulliseshin si libra të pambaruar.
- E dija se puna me aq kufoma do të ta kish nxirë pak humorin.
- S’kam gjetur akoma ndonjë libër më bindës sesa një dopjo fërneti. Po të bëje punën time, as ti s’besoj se do mendoje ndryshe.
- Aty e kam llafin. Ta shkruajmë ne atë librin që ia kalon fërnetit.
- Më mirë presim, duke pirë, që Numratori Telefonik të bëhet kryevepër. Kështu shpëtojmë pa vdekur grykëtharë.
Gajaseshin së qeshuri si fëmijë çamarrokë, trokisnin gotat, habiteshin kur fërneti mbarohej, porositnin ëmbëlsira, asgjë tjetër, thithnin puro, vizatonin me gishta e shuplaka në tym, ndërsa kamerierët me fraqe e papionë kishin fytyra gjithnjë e më të vrerosura, a thua se gazmendi i Tik-Tak-ut u zbritej nga rroga." (...)

Zo-om, pjesa “Pastër”
https://ardiankycyku.blogspot.com/2025/02/gropa-te-lira.html

Libri PDF: https://libroteka.al/liber/zo-om-proza/6729

Foto: A.-Ch. Kyçyku, "de Scris"

-om

03/09/2024

Gjatë dehjes me verë, raki e hashash, duke mbajtur maskat herë mbi fytyra, para e pas koke, e herë mbi gjokse, qenë ngopur së thirruri shoshoqin me emra që, pas njëfarë kohe, nuk dukeshin as aq të huaj e as aq të papërshtatshëm. Si fëmijët, si fëmijët, qeshte Lola Morti me lotë (me aq sa i kishin lënë pa pirë emërshumtët). Nuk e paskëshin humbur shijen e lojës, ndonëse ajo lojë sikur kushtonte më shumë se vetë jeta. Mbante mend se atëhere kish nisur të kumbonte a të mërmërsite sërish Sahati i Madh i Vdekur. Po a qe ndalur vërtet ndonjëherë Sahati i Madh i Vdekur?! Po sikur, tek rropatej dikur ta shihte, Jani Morti të qe shurdhuar e më pas, gjatë gjithë ngujimit për shpëtim, të kish folur e të qe përgjigjur me fjalët që pat përdorur para shurdhimit?! Dihej ku sosje po të të udhëhiqte një i verbër. Po kur udhëheqjen e merrte në dorë e s’e lëshonte një shurdh... - Fragment nga romani Mortët (Akti IV): https://ardiankycyku.blogspot.com/2024/09/tek-luanin-maskash.html

03/09/2024
23/07/2024

A story about a strange type of harmony of little things in our existence, about absurdity, rebellion, humor and delicate freedom of eccentric individuals. The protagonist of the four of Kyçyku’s novels, Gined Enkelana, is ”a Genius without a cause.”

The Rivers of the Sahara - a novel. Original title: Lumenjtë e Saharasë (first edition 1999).

Translated from Albanian by Ukë Zenel Buçpapaj.

Cover: KÜdesign

Digital version: https://www.smashwords.com/books/view/1584949

Address

Uricani

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Librarium Haemus posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to Librarium Haemus:

Shortcuts

Share

Category