22/11/2025
သမိုင်းကို ရွှေအဖြစ်ပြောင်းတဲ့နိုင်ငံ
ကမ္ဘာပေါ်မှာ အီတလီနိုင်ငံလောက် သမိုင်းရဲ့ အမွေအနှစ်တွေနဲ့ ကြွယ်ဝချမ်းသာတဲ့ နိုင်ငံမရှိသလောက် ရှားပါလိမ့်မယ်။ ရောမမြို့ရဲ့ Colosseum ကနေ Florence မြို့က Renaissance အနုပညာတွေအထိ၊ Pompeii ရဲ့ ပြာပုံအောက်က မြို့ပျက်ကြီးအထိ၊ အီတလီနိုင်ငံတခုလုံးဟာ သက်ရှိပြတိုက်ကြီးတခုလိုပါပဲ။
ဒါပေမဲ့ အီတလီရဲ့ အကြီးကျယ်ဆုံးသော အောင်မြင်မှုကတော့ ဒီရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေကို ပိုင်ဆိုင်ထားရုံသာမကဘဲ အဲဒါတွေကို နိုင်ငံရဲ့ အဖိုးတန်ဆုံးသော စီးပွားရေးအရင်းအမြစ်တခုအဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့တာပါပဲ။
အီတလီဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ UNESCO ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ အများဆုံး ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ နိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်း ၆၁ ခုအထိ ရှိပါတယ်။ ဒီအဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ ရတနာသိုက်ကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် အီတလီအစိုးရဟာ အလွန်ခိုင်မာတဲ့ ဥပဒေမူဘောင်တခုကို ချမှတ်ထားပါတယ်။
ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန ဟာ နိုင်ငံတွင်းက ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်အားလုံးကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ဖို့၊ ပြန်လည်ပြုပြင်ဖို့နဲ့ စီမံခန့်ခွဲဖို့အတွက် အဓိကတာဝန်ရှိတဲ့ ဗဟိုအဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါအပြင် အီတလီနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာကိုက နိုင်ငံရဲ့ သမိုင်းဝင်နဲ့ အနုပညာဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်တွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရမယ်လို့ တရားဝင်ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။
အီတလီရဲ့ စီးပွားရေးမှာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဟာ အဓိကမောင်းနှင်အားတခုဖြစ်ပြီး အဲဒီခရီးသွားလုပ်ငန်းရဲ့ နှလုံးသားကတော့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ Colosseum, Pompeii, Uffizi Gallery လိုနေရာတွေကနေ ရရှိတဲ့ ဝင်ခွင့်လက်မှတ်ရောင်းရငွေ ဟာ တနှစ်ကို ယူရို ဘီလျံနဲ့ချီရှိပြီး အဲဒီဝင်ငွေတွေကို အဆောက်အအုံတွေ ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက် တိုက်ရိုက်ပြန်လည်အသုံးပြုပါတယ်။
အပေါ်ကနည်းက တိုက်ရိုက်ဝင်ငွေရတာဖြစ်ပြီး သွယ်ဝိုက်ဝင်ငွေနဲ့ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေလည်း ရရှိနေပါသေးတယ်။ ပြောရရင် ခရီးသွားတယောက်ဟာ ဝင်ခွင့်လက်မှတ်တခုတည်းအတွက်ပဲ ငွေသုံးတာမဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ဟာ ဟိုတယ်၊ စားသောက်ဆိုင်၊ ဒေသခံလမ်းပြ (Tour Guides)၊ အမှတ်တရပစ္စည်းအရောင်းဆိုင် တွေမှာပါ ငွေသုံးစွဲကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တခုဟာ သူ့ပတ်ဝန်းကျင်က လူ့အဖွဲ့အစည်းတခုလုံးအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းပေါင်းများစွာကို ဖန်တီးပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။
အီတလီဟာ သူ့ရဲ့အမွေအနှစ်တွေကို စီမံခန့်ခွဲရာမှာ အစိုးရတခုတည်းကိုပဲ အားမကိုးဘဲ ထူးခြားတဲ့ နည်းလမ်းများစွာကို အသုံးပြုပါတယ်။ အစိုးရဘတ်ဂျက်တခုတည်းနဲ့ မလုံလောက်တဲ့ ဧရာမပြန်လည်ပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီကြီးတွေရဲ့ အကူအညီကို ရယူပါတယ်။ ဥပမာ - ရောမမြို့က Trevi Fountain ရေပန်းကြီးကို Fendi ဆိုတဲ့ ဖက်ရှင်ကုမ္ပဏီက ပြန်လည်ပြုပြင်ပေးခဲ့သလို Colosseum ကြီးကို Tod's ဆိုတဲ့ ဇိမ်ခံကုန်ပစ္စည်းကုမ္ပဏီက စပွန်ဆာပေးပြီး ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုပြုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် အစိုးရက ငွေကုန်ကြေးကျသက်သာပြီး ကုမ္ပဏီတွေကတော့ ကမ္ဘာကျော်တဲ့ PR (Public Relations) ကို ရရှိပါတယ်။
ခရီးသွားဦးရေများလွန်းလို့ ပျက်စီးမှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ Venice မြို့ မှာဆိုရင် မြို့ထဲကိုဝင်ရောက်ဖို့အတွက် ဝင်ကြေးကောက်ခံတဲ့စနစ် ကို စတင်ကျင့်သုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ Over-tourism ကို ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် ခေတ်မီနည်းပညာကို အသုံးပြုလိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
အီတလီနိုင်ငံရဲ့ အောင်မြင်မှုဟာ သူတို့မှာ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေ အများကြီးရှိနေလို့သာမဟုတ်ဘဲ အဲဒီအမွေအနှစ်တွေကို ဒီအတိုင်းထားမယ့်အစား နိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိနဲ့ အနာဂတ်အတွက် တန်ဖိုးရှိတဲ့ စီးပွားရေးအရင်းအမြစ်တခုအဖြစ် ဘယ်လိုစီမံခန့်ခွဲရမလဲဆိုတာကို ကောင်းကောင်းနားလည်ကျွမ်းကျင်လို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ဆိုရလျင် မည်မျှပင် သမိုင်း အမွေအနှစ်တွေ ပေါများစေဦးတော့။ ဂရုတစိုက် ထိမ်းသိမ်းမှု ၊ စနစ်တကျ စီမံခန့်ခွဲနိုင်မှု နဲ့ အကျိုးရှိစွာ အသုံးချနိုင်မှု တို့မရှိလျင် အလဟဿသာ ဖြစ်ပေလိမ့်မယ်။
