
08/05/2025
GURIGA CIDUU KU DUMAYAA WAA SOOMAALIYA
Weli ma is weydiisay sababta Xasan Sheikh isugu maqiiqayo Jidkii shalay Farmaajo u shaqeyn waayey ee uu ciriiriga ku sheegay.
Cudurka shalay Farmaajo ku dhacay ee lumiyey, haddana Xasan Shiekh muddo sedex sano ah ka mashquuliyey dhammaan howlihi Qaranka waxaa loo yaqaana "Sunk Cost Fallacy”.
Sunk Cost Fallacy waa marka aad sii wado mashruuc ama qorshe la ogyahay natiijadiisa iney qasaaro tahay, iyadoo lagu go’aan qaadanayo waqti iyo qarash horay loo galiyey oo aan laga sabrin.
Tusaale:
Bal qiyaas inaad bilowday dhisme guri weyn. Waxaad ku bixisay lacag badan iibka dhulka, naqshadda, iyo aasaaska. Laakiin markii dhismihii meel dhexe marayo, injineeradu waxay kuu sheegeen in aasaaskii uu qalloocnaa oo dhismaha oo dhan uu halis ugu jiro inuu dumo. Wax kasta oo aad hadda ka dib ku kordhiso waa khasaare, dhismahana marnaba ma noqon doono mid ammaan ah ama ujeeddadii laga lahaa fulinaya. Caqliga saliimka ahi wuxuu ku leeyahay, "Jooji dhismaha, aqbal khasaarahaaga, oo dib uga fikir." balse hadaad tahay Madaxweyne Xasan Sheekh ama Farmaajo waxaas kuuma muuqdaan.
Qiimaha iyo Qasaaraha
1-Mudo kordhinta Madaxda Maamul Goboleedyadii Farmaajo kuraasta u boobay
Madaxweyne Xasan Sheikh markii la doortay, wuxuu fursad u arkay adigoon waqti iyo qarash iska galin ayaad heleysaa kuwii shalay Farmaajo u shaqeeyey. Wuxuuna halhays ka dhigtay dadku waxba isma dhaamaan. Taasi waxay dhaxal siisay labo qasaaro.
A: Saaxibadiisi siyaasadda ee uu hubay isku halleyntooda (Loyalty) lana soo tijaabiyey maanta mahaysto daacadnimadoodi waayo isagaa qiyaamay Ballankii in looga baxay ayey aaminen madaama kuraastoodii uu kula heshiiyey raggii shalay ku dulmiyey.
B: Kuwii Farmaajo ka haray oo uu isyiri waxaad ku heshay Qiima raqiis ah, waxay gadanayeen waqti oo marna daacad uma noqon. Waxaana koox waliba ay sugaysaa maalinkeeda iyo markuu tabar yareeyo duqa.
2-Guuldarradii Jubaland
Isku daygii ahaa in rabitaanka Dowladda Federaalka laga hirgaliyo Jubaland iyadoo la adeegsanayo awood Millatery waa caddeynta sida madaxweyne Xasan Sheikh isagu maqiiqayo meel aan jid marin. Horayna loogu daalay. Waxaana ka dhashay inuu kala gooyey Ra’isul wasaarihiisi iyo deegaanka uu kasoo jeeday. Maanta kalsoonidi Jubbaland waa Lumiyey, Ra’isul wasaare Xamse na wuxuu noqday sida xildhibaanada reer Somaliland.
Madaxweynaha isagoo og in Jubland uusan heyn awood uu ku qasbo ayuu hadana weli ku bixinayaa tacab siyaasadeed iyo resources si kale loogu baahan yahay.
Caqliga saliimka ah wuxuu tilmaami lahaa in halkan dib loo qiimeeyo istiraatiijiyadda, la qirto fashilka dhacay, lana raadiyo waddo cusub oo is-afgarad iyo wada-shaqeyn ku dhisan.
3-Xisbiga cusub waa indho-sarcaad lagu qarinayo khasaaraha la galay.
Tallaabadani waxay u muuqataa isku day lagu doonayo in lagu abuuro sawir ah in horumar la gaaray, in weli la hayo taageero ballaaran, iyo in himiladii h**e ay weli nooshahay. Si kastaba ha ahaatee, iyadoo la og yahay in qaar ka mid ah xubnahan laftoodu ay leeyihiin dano siyaasadeed oo gaar ah oo aan mar walba la jaan qaadi karin kuwa Madaxweynaha, go'aankani wuxuu u eg yahay tacab kale oo lumay oo lagu sii kordhinayo qasaarahii h**e. Wuxuu ogyahay in daacadnimada qaar ka mid ah xubnahan ay beentahay, haddana wuu sii koriyay . Maxaa ku kallifaya? waxaa marin habaahinaya waa damac.
Baaqashada Shirwaynaha Xisbiga buuqa uu ka taagan yahay iyo qanacsanasn la’aan Madaxwayne Laftagareen waxay daliil kale u tahay in aan niyadda la iska rabin ee jilliin lagu wada joogo.
Madaxwaynuhu wixii uu muddo ka shaqaynayay oo talo walba oo maangal ah oo loo soo jeedinayay uu uga maagayay, hadda ayuu qayb ahaan natiijadeeda k**adanbaysta ah shaashad ka daawan karaa. Ma se hubo in uu sidaas yeeli doono!
Maxa laga baran karaa xaaladda Madaxweynaha uu ku jiro?
Sheekada Madaxweyne Xasan Sheekh waxay xambaarsan tahay cashar weyn oo siyaasadeed. Mararka qaarkood, go'aanka ugu adag laakiin ugu wanaagsan waa in la qirto marka istiraatiijiyaddaadu ay shaqayn weydo, lana yeesho geesinimada lagu beddelo jihada, xitaa haddii ay taasi ka dhigan tahay in la qirto khaladaad h**e.
In aad lafahaaga caynsato ma aha calaamad daciifnimo ama quusasho. Waa calaamada hoggaan bisil. Madaxweyne Xasan Sheekh wuxuu halis ugu jiraa in isku daygiisa ah inuu ku dheganaado aragtidiisii h**e uu ku lumiyo wax walba oo uu ilaa hadda soo dhisay iyo kalsoonidii shacabka, Soomaaliyana sidaas ku dunto
WQ: Abdikadir Ali Dige