05/03/2025
Mid kamid ah sheekooyinka ugu quruxda badan marka laga hadlayo jacaylka, waa jacaylkii u dhexeeyay Nabi Muxammad ﷺ iyo Caisha bintu abi bakar.
Jacaylka iyo xidhiidhkii u dhaxeeyay Nabi Muxammad ﷺ iyo Caa'isha wuxuu ahaa mid ka mid ah tusaalooyinka ugu quruxda badan ee jacayl, xushmad, iyo xidhiidh adag oo ka dhexeeya nin iyo xaaskiisa. Waa mid ka mid ah sheekooyinka laga baran karo naxariista, ixtiraamka, iyo dulqaadka ay ku wada noolaayeen.
Caa'isha waxay ahayd gabadhii uu jeclaa oo uu si gaar ah u doortay Nabi Muxammad ﷺ isaga oo markii dambe ka dhigtay xaaskiisa. Waa la soo weriyay in uu arkay riyo muujinaysa inay tahay xaaskiisa mustaqbalka, taas oo ahayd farriin ka timi Eebbe, taas oo muujineysa muhiimadda xidhoodhka saaxiibtimo ee kala dhexeeyay Abuu Bakar, oo ahaa saaxiibkiisa ugu dhow iyo caawiyihiisa, wuu ku farxay Abuu bakar in inantiisu noqoto xaaska Nabiga ﷺ.
Nebigu ﷺ wuxuu si gaar ah ugu dadaali jiray farxadda iyo daryeelka Caa'isha. Mar walba wuxuu la wadaagi jiray hadallo naxariis leh oo ay ka mid tahay "Waxaan ahay kii ku jeclaa" iyo 'Waxaan ahay kii kugu raalli noqday. Sidoo kale, wuxuu la qabsan jiray dabcigeeda iyo danaha ay leedahay isagoo tusin jiray dulqaad badan.
Jacaylkooda waxaa sidoo kale lagu muujiyay waqtiga badan ee ay isla qaadan jireen, xitaa haddii uu mashquul ku ahaa shaqada nabinimada iyo shaqada dacwadda. Waxaa la sheegay inay mararka qaarkood isla ciyaari jireen ama ay ku tartami jireen orodka, si ay u muujiyaan dhallinyaranimada iyo farxadda xidhiidhkooda. Nebigu wuxuu dadaal ku bixin jiray inuu u helo waqti Caa'isha, isaga oo tusinaya muhiimada ay noloshiisa ku leedahay.
Caa'isha waxay ahayd mid caqli badan, oo wax badan ka baratay Nabiga ﷺ. Waxa ay ahayd qof uu ka qarin jirin wax walba oo uu isdhaho murugo iyo werwer ayay ku dhalinayaan. Intaas waxaa dheer, markii ay xaalado adag soo wajahaan, sida xanuunka ama dhibaatooyinka, Caa'isha way ku barbar joogtay kuna dhiirrigelin jirtay.
Jacaylka uu u qabay ma dhamaanin xitaa marka uu dhimanayay Nabigu ﷺ. Waxaa la sheegaa in markii uu xanuunsaday uu rabay inuu waqti badan ku qaato guriga Caa'isha, halkaasna ay ku daryeeshay. Waxa uu ahaa mid xasuusan wanaagga iyo naxariista ay u muujisay. Inta uu noolaa wuxuu sheegay inuu ugu jeclaa dadka.
Jacaylka Nabi Muxammad ﷺ iyo Caa'isha wuxuu ahaa mid ku dhisan kalsooni, dulqaad, naxariis, iyo qaddarin joogto ah. Waxay tusineysaa sida lammaane is-jecel ay u wadaagaan farxadaha iyo dhibaatooyinka, iyadoo mid walba uu ku dadaalayo wanaagga iyo farxadda kan kale.
"Maxa dhici lahaa hadii raggu dumarkoda ay jacayl badan dareensiin lahaayeen, gabadh walbana ay adeeci lahyd ninkeeda." Ogaada qofwalba masuuliyaddiisa in aakhiro la weydiin doono. Ninka ragga ah masuliyaddiisa waa reerkisa inu Eebbe uga baqo Gabadhana waa in ay ninkeda adeecdo.
Isjeclaada, isu dhimriya, isla ciyaara oo ha isku ciyaarina, isu sheekeeya oo ha iska sheekaynina, wadajira oo hakala jirina.