07/10/2025                                                                            
                                    
                                                                            
                                            Dhulkii udduga—-Land Of Punt——Tanetjeru
MagacA Punt iyo macnaha
Taariikh ahaan: Masaaridu waxay u yaqaanaan Ta Netjeru, macnaheeduna waa "Dhulka llaahyada".
Qoraallada masriyeed waxay muujinayaan in Punt loo arki jiray meel barakaysan oo hodan ku ah alaabta dabiiciga ah sida fooxa, malmal, geedo daawo iyo xoolo....
GOORTA IYO GOOBTA IYO DHAMADKA
Waxaa la aasaasay qiyaastii 2500 BC (BC) Waxa laga soo gaabiyay ("BEFORE CIISE") ama ka hor, xilligii h**e ee Masar (Old Kingdom).
Waxay ahayd boqortooyo ganacsi iyo xoolo-dhaqaale oo ku taal Geeska Afrika: Somalia, Djibouti, Eritrea, iyo koonfurta Yemen.
2. Xilligii Masar ku xidhnaanta ganacsi
Qarnigii 25 BC ilaa qarnigii 11 BC: Punt waxay xiriir ganacsi oo xooggan la lahayd Masar.
Safarro caan ah:
Boqorad Hatshepsut (1479-1458 BC) – safar weyn oo ganacsi.
Marka h**e wa Tuma "Hatsheput"
Wa Boqorad ka mid ah Boqordii somaray "Ancient Masar"
lyado Anan dhaqan iyo Isir ulaheyn Masar in ay Haween" Ama dumar ay madax u noqden hadane Hatshepsut waxa ay aheyd Haweney maskax badan
iyado ka dhadhicisay Wasiiradi in AAMUUN U USO waxyoday ay ilaah ahaan wagas/Xiligas ay cabudi jiren u riyada ugu imaday una shegay in ay mamusho boqortooyada Waxana Xaq u laha THUTMOSE I Sidas ay ugu suurto gasahay in ay xukumto..
Boqor Sahure (2487-2475 BC) iyo Neferirkare (2475- 2455 BC) ayaa sidoo kale xiriir la lahaa Punt.
3. Xilligii burburka Punt
Burburkiisu wuxuu dhacay si tartiib tartiib ah qarnigii 4aad CE.
Sababaha burburka:
1. Abaarta iyo isbeddelka cimilada ee Geeska Afrika.
2. Isbeddelka waddooyinka ganacsiga, gaar ahaan markay Carabta iyo Roomaanka ganacsiga xukumaan.
3. Kacaankii Boqortooyooyinka Axum (Ethiopia) iyo Yemen (Sabaean) oo awoodooda ku qabsaday marinadii ganacsi.
4. Dhamaadka Punt
Qarnigii 4aad CE, Punt wuxuu si rasmi ah u waayay awood ganacsi iyo siyaasadeed.
Waxaa loo arkaa in burburkiisu ahaa mid tartiib ah oo aan hal mar dhicin, halkaas oo boqortooyadii h**e u kala daatay.
MAGACYADA BOQORADA SOMARAY
Boqortooyadii Punt, sida laga soo xigtay qoraallada Masaarida, magacyada boqorrada iyo boqoraduhu ma badna, laakiin waxaa la xusay:
Magacyada boqorrada iyo boqoradihii Punt inta badan waxaa laga helay qoraallada Masaarida:
Boqor Parahu-Baraxow iyo Boqorad Ati-Xadiyo-waxaa lagu xusay sawirrada temple-ka Hatshepsut ee Deir el-Bahri.
Waxaa la rumeysan yahay inay jireen boqorro kale oo gudaha Punt ka talin jiray, laakiin magacyadooda ma badna waxayna ku lummeen qoraal la'aan
GANACSIGII DHAX MARI JIRAY ANCIENT MASAR
1. Alaabta Punt dhoofin jirtay
Foox (Incense) - xabag cadar iyo malmal, oo loogu talagalay cibaadada Masar.
Qalin iyo dahab - dahabka dabiiciga ah iyo qalin loo isticmaalo qorista.
Xoolo - geel, lo', shabeel, iyo daanyeero.
Geedo iyo daawooyin - geedo dhir udgoon iyo daawooyin dabiici ah.
2. Alaabta Masar dhoofin jirtay
Masar waxay u dirtay Punt: dharka, alaabta biraha ah, qalabka dhismaha, iyo mararka qaar dahab ama dhar xarrago leh.
3. Safarradii ganacsi
Safarrada ugu caansan waxaa sameeyay Boqorad Hatshepsut (1479-1458 BC).
Safarkeedii Punt waxaa lagu sawiray Deir el-Bahri Temple, oo muujinaya maraakiibta, alaabta, iyo dadka Punt.
4. Qaabka ganacsiga
Ganacsiga wuxuu ahaa mid nabad ku dhisan oo lagu heshiiyo.
Masar iyo Punt waxay lahaayeen xiriir isdhaafsi: Punt waxay siisay Masar alaabta dabiiciga ah, Masarna waxay siisaa alaabo farsamo iyo bir.
DHAMAADKA BOQORTOYADI FACA WEYNED IYO MESHA AYKU DAMBEYSAY
1. Xilliga Burburka
Punt wuxuu si tartiib ah u burburay qarnigii 4aad CE.
Waxaa loo arkaa in burburkiisu ahaa mid tartiib ah, iyadoo awooddii siyaasadeed iyo ganacsi ay hoos u dhacayeen.
2. Isbeddelka waddooyinka ganacsiga
Ganacsiga xabagta (incense) iyo alaabta kale ayaa loo wareejiyey Carabta iyo Roomaanka, taasoo Punt ka dhigtay mid lumay faa'iidada ganacsiga.
UGU DAMΒΕΥΝΤΙ
Punt Kadib rafaadki ay so maren waxay tariikhyanada sida Herodotus iyo Bugagti romanka lagu xusay in ay ku milmeen boqortooyoyin ka mid ah kuwa Faca weyn e somalia somaray Sida.
Macrobians Empire
Ajuuran Empire
———-TURJUME"ANAS C.LAAHI FAARAX————
——————-Cabdirisaaq Awrfuul——————-