23/07/2025
Ilbiriqsiyo kasta oo duniddu dhaafta, taariikh ayaa qormaysa. Quruumo ayaa kobcaya, ilbaxnimo ayaa fac u kordhaysa, adduunkuna mar walba wuu sii socda. Laakiin meel ka mid ah khariidadda Afrika, waxaa taagan ummad u muuqata in aysan ogeyn in waqtigu socdo. Dad aysan gaarin guuxa kacaanka caalamka. Waa annaga. Waa Soomaalida.
Dhawaan, Kenya waxay ku dhawaaqday tallaabo muujinaysa mideynta qaaradda: dhammaan muwaadiniinta Afrika waxay dalkooda ku geli karaan fiiso la’aan. Laakiin Soomaaliya waa laga reebay. Waxaa la yiri: "Adigu ma tihid qayb ka mid ah Afrika." Qaaradda aad ka dhalatay ayaa kuu sheegtay in aan lagu rabin. Waa dharbaaxo, balse ma aha mid kaliya siyaasadeed, waa mid taabanaysa jiritaan!
Xaqiiqdii, arrintu halkaas kuma istaagin. Maraykanka iyo Ingiriiska ayaa isla toddobaad gudihiis uga digay muwaadiniintooda in ay cagta soo saaraan Soomaaliya. Waxaa nalagu tilmaamay meel halisteedu sarreyso—Level 4, heerka ugu sareeya ee khatar amni: qaraxyo, dilal, afduub. Dal dhan oo loo aqoonsaday sida goob aan u qalmin nolasha aadanaha.
Su’aashu ma aha: Maxay Kenya nooga reebtay? ama muxuu Maraykanku nooga digayaan in dalkeenna la yimaado? Su’aashu waa: Annagu maanta maxaan nahay?Maxaa naga dhigay ummad la nacay, la inkiray, lagana baqayo? Maxaan samaynay si aan uga baxno liiska quruumaha la jecel yahay? Su’aashan waxay ku taallaa laabta qof kasta oo Soomaali ah. Goorma ayaan is ogaan doonnaa? Goorma ayaan garan doonnaa in ceebtu aysan ahayn in nalaga sheego, balse ay tahay in aynu ku nool nahay?
Maanta, haddii aad dib u eegto gudaha Soomaaliya, waxaad arkaysaa magaalo kasta oo dab ka holcayo, wiilal hub ku raran.
Waxaa la yaab leh in magaalo kasta ay leedahay dagaal u gaar ah — balse aysan jirin hal meel oo leh dadaal u gaar ah badbaado.
Soomaaliya ma aha oo keliya dal burburay — waa dad burburay. Waa damiir burburay. Waa ummad si siman u burburtay, si gooni gooni ah u aamusan, balse xalka lama wada raadinayo.
Waqtigu wuu socda. Taariikhdu way qormaysaa. Laakiin annaga? Waxaan taagan nahay sidii dad saacaddooda aysan socon. Duniddu h**e bay u socotaa — annagana dib ayaan u laabanaynaa!
Dhalliinyaradu qaar waxay ku qoslayaan TikTok, qaarna waxay muran aan waxtar u lahayn ka dhalinayaan baraha bulshada. Laakiin taariikhdu ma qosleyso. Taariikhdu wax bay qoraysaa.
Haddaba, maxaynu dhab ahaantii u baahan nahay? Ma aha in Kenya na oggolaato. Ma aha in Maraykanku naga qaado digniintiisa. Ma aha in dunidu na jeclaato. Waxa aan u baahan nahay waa in aynu nafteena oggolaanno. In aynu is jeclaanno. Ka hor inta dunidu noo furmin, aynu annagu isku furno. Ka hor inta taariikhdeena meel kale lagu qorin, aynu annaga qorno — si aynu jiilalka imanaya ugu reebno dhaxal sharaf leh.
Ummad aan isbeddel dooneynin, ma istaahisho in la baddalo. Ummad aan is qaban karin. Ummad aan is cafin, is jeclaan, is garab istaagin — k**a soo baxdo burburka ay ku jirto.