31/07/2025
“เมื่อคำพูดกลายเป็นอาวุธ ถอดบทเรียนจากตัวพ่อโฆษณาชวนเชื่อ โจเซ็ฟ เกิบเบิลส์ “
โฆษณาชวนเชื่อ (Propaganda) คืออะไร?
โฆษณาชวนเชื่อคือรูปแบบการสื่อสารที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อโน้มน้าวหรือชักจูงผู้รับสารให้คล้อยตามความคิด หรือเป้าหมายของผู้ส่งสาร โดยมักเน้นการกระตุ้นอารมณ์มากกว่าการใช้เหตุผล อาจมีการนำเสนอข้อมูลจริงเพียงบางส่วน หรือบิดเบือนข้อเท็จจริงเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ที่ต้องการ โดยทั่วไปแล้ว โฆษณาชวนเชื่อมักถูกใช้เพื่อส่งเสริมเป้าหมายทางการเมือง ศาสนา หรืออุดมการณ์ เช่น การโฆษณาชวนเชื่อของนาซีเยอรมนีในสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ใช้สร้างความชอบธรรมให้พรรคนาซีและปลุกระดมความเกลียดชังต่อชาวยิว ในปัจจุบัน โฆษณาชวนเชื่อสามารถแพร่กระจายผ่านสื่อหลากหลายรูปแบบ เช่น สื่อสังคมออนไลน์ ภาพยนตร์ ข่าวสาร และโฆษณา ทำให้ผู้รับสารอาจไม่ทันตระหนักว่ากำลังถูกชักจูงทางความคิด
ลักษณะสำคัญของโฆษณาชวนเชื่อ
1. การให้ข้อมูลแบบเลือกข้าง เน้นข้อดีของฝ่ายตนเองและข้อด้อยของฝ่ายตรงข้าม
2. การใช้สื่อมวลชนจำนวนมาก เพื่อเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายในวงกว้าง
3. การจูงใจด้วยอารมณ์: เช่น ความกลัว ความภาคภูมิใจ หรือ สร้างความเกลียดชัง
4. การบิดเบือนหรือปกปิดข้อเท็จจริง เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
คำว่า "propaganda" มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน "propagare" ซึ่งหมายถึงการขยายหรือเผยแพร่ เดิมใช้ในความหมายของการเผยแพร่ศาสนา แต่ในยุคปัจจุบัน คำนี้มักมีความหมายเชิงลบที่สื่อถึงการชักจูงที่ไม่เป็นธรรมและการควบคุมความคิดของประชาชน
โจเซ็ฟ เกิบเบิลส์ ได้รับการยกย่องว่าเป็น "ตัวพ่อแห่ง Propaganda" หรือ "เจ้าแห่งการโฆษณาชวนเชื่อ" จากบทบาทสำคัญของเขาในฐานะหัวหน้ากระทรวงประชาสัมพันธ์และโฆษณาชวนเชื่อในสมัยนาซีเยอรมนี เกิบเบิลส์เป็นผู้บุกเบิกการวางรากฐานการโฆษณาชวนเชื่ออย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพสูงสุดในประวัติศาสตร์การเมือง
กลยุทธ์การโฆษณาชวนเชื่อของเกิบเบิลส์
เกิบเบิลส์จัดการชุมนุมทางการเมืองขนาดใหญ่ โดยนำเสนอฮิตเลอร์ในฐานะผู้กอบกู้เยอรมนี เขาควบคุมสื่ออย่างพิถีพิถัน ทั้งการผลิตภาพยนตร์ มุมกล้อง และการจัดวางไมโครโฟน เพื่อเสริมสร้างภาพลักษณ์ของฮิตเลอร์ นอกจากนี้ เขายังส่งเสริมแนวคิดเรื่องความเหนือกว่าของชาวอารยันผ่านภาพยนตร์และสื่อต่างๆ โดยให้คำมั่นสัญญาถึงความรุ่งโรจน์แก่ชาวเยอรมันที่สนับสนุนฮิตเลอร์ วิกฤตเศรษฐกิจโลกในปี 1929 โดยเฉพาะอย่างยิ่งการล่มสลายของตลาดหุ้น "วันอังคารทมิฬ" เปิดโอกาสให้เกิบเบิลส์และฮิตเลอร์กล่าวโทษชาวยิวว่าเป็นต้นเหตุของปัญหาเศรษฐกิจของเยอรมนี และรวบรวมการสนับสนุนจากประชาชน หลังฮิตเลอร์ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีในปี 1933 เกิบเบิลส์ได้รับการแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการเผยแพร่ความรู้สาธารณะและโฆษณาชวนเชื่อ เขาใช้โฆษณาชวนเชื่อเพื่อปลูกฝังความกลัวการปฏิวัติคอมมิวนิสต์ โดยพรรณนาถึงฮิตเลอร์ว่าเป็นผู้พิทักษ์ชาวเยอรมันเพียงคนเดียว เขายังวางแผนการเผาหนังสือที่ไม่ใช่ของเยอรมันและปราบปรามสื่ออิสระ เกิบเบิลส์ใช้กระบวนการโฆษณาชวนเชื่อสี่ขั้นตอนหลัก
1. การสร้างวีรบุรุษ พรรณนาถึงฮิตเลอร์ว่าเป็นวีรบุรุษสงครามและ "ซูเปอร์แมน" ที่จะกอบกู้เยอรมนี
2. การผลิตภาพยนตร์ ใช้ภาพยนตร์เพื่อฟื้นฟูภาพลักษณ์ของเยอรมนีและตอบโต้ภาพลักษณ์เชิงลบที่สร้างโดยชาติพันธมิตร
3. การจัดตั้งวิทยุนาซี แจกจ่ายวิทยุราคาถูกให้กับครัวเรือนชาวเยอรมัน เพื่อให้แน่ใจว่า 70% ของบ้านเรือนจะได้รับโฆษณาชวนเชื่อของนาซีแต่เพียงผู้เดียว
4. การปลูกฝังพิธีกรรม การนำคำทักทายประจำวัน วันหยุดนักขัตฤกษ์ (เช่น วันเกิดของฮิตเลอร์) และงานพิธีกรรมขนาดใหญ่มาใช้ เพื่อส่งเสริมความจงรักภักดีต่อแนวคิดของนาซี
เพื่อสร้างและควบคุมความคิด รวมถึงอารมณ์ของประชาชนให้สนับสนุนพรรคนาซีและอดอล์ฟ ฮิตเลอร์อย่างแข็งขัน เกิบเบิลส์มีความสามารถพิเศษในการบริหารจัดการและใช้เทคนิคโฆษณาชวนเชื่อที่เน้นการส่งข้อความซ้ำๆ อย่างมีเป้าหมาย นอกจากนี้ เขายังสร้างภาพลักษณ์ของฮิตเลอร์ให้เป็นผู้นำที่ยิ่งใหญ่และไร้เทียมทาน
เกิบเบิลส์ตอบโต้ฝ่ายตรงข้ามด้วยการบิดเบือนข้อมูลและปิดกั้นเสียงวิจารณ์อย่างรุนแรง เช่น การเผาหนังสือ และการแบนสื่อที่ไม่สอดคล้องกับแนวคิดของพรรคนาซี เขายังปลุกระดมความเกลียดชังต่อชาวยิวและกลุ่มเป้าหมายอื่นๆ เพื่อใช้เป็นเครื่องมือควบคุมและสร้างความเชื่อมั่นในระบอบเผด็จการ ด้วยวิธีการที่เข้มงวดและครอบคลุมทุกช่องทางการสื่อสาร ภายใต้ระบบที่เรียกว่า Gleichschaltung หรือการกลืนกลายทางสังคมจากบนลงล่าง เกิบเบิลส์จึงเป็นผู้อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของพรรคนาซีในการยึดอำนาจและควบคุมประชาชนในยุคนั้นได้อย่างลึกซึ้ง
โฆษณาชวนเชื่อที่ดำเนินการโดยเกิบเบิลส์ มีบทบาทอย่างยิ่งในการสร้างความเชื่อมั่นและปลุกเร้าความรู้สึกร่วมของชาวเยอรมัน จนสามารถขับเคลื่อนผู้คนให้สนับสนุนสงครามและอุดมการณ์ของพรรคนาซี ซึ่งท้ายที่สุดแล้วได้นำไปสู่โศกนาฏกรรมครั้งใหญ่ในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ
สิ่งที่เกิบเบิลส์ทำอาจจบลงด้วยการพ่ายแพ้ของนาซีในสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่โฆษณาชวนเชื่อก็ยังถูกใช้ในโลกปัจจุบัน เมื่อถ้อยคำยังมีอำนาจในการปลุกเร้าอารมณ์ สร้างความเกลียดชัง และบิดเบือนความจริง ให้กลายเป็นสิ่งที่ถูกยอมรับ บทเรียนจากเกิบเบิลส์จึงไม่ใช่เพียงหน้าหนึ่งในประวัติศาสตร์ หากแต่เป็นคำเตือนที่สำคัญของปัจจุบันและอนาคต
ถ้าคุณชอบเรื่องราวเกี่ยวกับแบรนด์และการตลาด กดติดตาม Branding Homemade ไว้ได้นะครับ มีเรื่องดี ๆ มาแบ่งปันเสมอ
#โฆษณาชวนเชื่อ #การตลาด #การเมืองล่าสุด #การบิดเบือน
อ้างอิง: (References)
1. The History Now. (n.d.). Joseph Goebbels and propaganda. https://thehistorynow.com/joseph-goebbels-and-propaganda/
2. Matichon Online. (2023, August 7). เมื่อคำพูดกลายเป็นอาวุธ ถอดบทเรียนจากโฆษณาชวนเชื่อในยุคนาซี. https://www.matichon.co.th/columnists/news_3907048
3. Study.com. (n.d.). What is propaganda? Definition, techniques, types, examples. https://study.com/academy/lesson/what-is-propaganda-definition-techniques-types-examples.html
4. The Standard. (2022, November 1). Propaganda through the media. https://thestandard.co/propaganda-through-the-media/
5. The Momentum. (n.d.). Screen & Sound: Fritz Lang กับศิลปะภาพยนตร์ในยุคนาซี. https://themomentum.co/screenandsound-fritz-lang/
6. Today.line.me. (n.d.). บทความเกี่ยวกับโฆษณาชวนเชื่อ. https://today.line.me/th/v3/article/5GyDJM
7. Wikipedia. (n.d.). Propaganda. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda
8. วิกิพีเดีย. (n.d.). โฆษณาชวนเชื่อ. ใน วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. https://th.wikipedia.org/wiki/การโฆษณาชวนเชื่อ
9. วิกิพีเดีย. (n.d.). โฆษณาชวนเชื่อในนาซีเยอรมนี. ใน วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. https://th.wikipedia.org/wiki/โฆษณาชวนเชื่อในนาซีเยอรมนี
10. วิกิพีเดีย. (n.d.). โยเซ็ฟ เกิบเบิลส์. ใน วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. https://th.wikipedia.org/wiki/โยเซ็ฟ_เกิบเบิลส์
11. Wikiquote. (n.d.). โยเซ็ฟ เกิบเบิลส์. https://th.wikiquote.org/wiki/โยเซ็ฟ_เกิบเบิลส์
12. KPI Wiki. (n.d.). Propaganda. https://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=Propaganda
13. Longdo Dictionary. (n.d.). Propaganda. https://dict.longdo.com/search/propaganda
14. Kids Britannica. (n.d.). Propaganda. https://kids.britannica.com/students/article/propaganda/276549
15. Engoo. (n.d.). Word: Propaganda. https://engoo.co.th/app/words/word/propaganda/C8W1T-TnQEKcEfxm40Cylw
16. YouTube. (2023, March 1). Goebbels: Master of propaganda [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=M9t0NmQjSz0
17. YouTube. (2023, April 5). Propaganda explained [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Nk08WKT71dQ