04/09/2025
เงินทองของต้อง (อยาก) มี 💸
วันนี้ต้องยอมรับกันว่า ‘การจัดการการเงิน’ เป็นเรื่องสำคัญของยุคสมัย ข้อมูลมากมายเกี่ยวกับการเงินปรากฏขึ้นในโลกดิจิทัล ทั้งการใช้จ่าย การออม การหารายได้ การลงทุน ฯลฯ แล้วในฐานะผู้บริโภค เราควรจะเชื่อข้อมูลจากใครดี ?
ตลาดข้อมูลการเงินที่ใหญ่ขึ้น กลไกโฆษณา และอินไซต์ Creator ด้านการเงิน
ความเปลี่ยนแปลงในช่วง 5 ปีที่ผ่านมานับจากการระบาดของโควิด 19 นำมาซึ่งช่วงวิกฤตของโลกในหลายด้าน เกิดความเปลี่ยนแปลงขึ้นในทุกระดับ ทั้งเรื่องสุขภาพ สงคราม พลังงาน ฯลฯ ส่งผลต่อวิถีการดำเนินชีวิตและสร้างทั้งความหวดกลัว ความกังวลต่อผู้คน โดยเฉพาะการใช้เงิน สำหรับคนทำงาน ก็กลัวว่าจะตกงานไหม จะมีเงินชดเชยหรือไม่ และเมื่อดูเนื้อหาหรือคอนเทนต์ด้านการเงินที่นำเสนอออนไลน์ เราจะเห็นผู้สื่อสาร ที่อาจเรียกว่าเป็น ‘ผู้เล่นหน้าใหม่’ จำนวนมาก ทั้งสื่อเพจ ช่อง รวมถึง KOL (Key Opinion Leader) หรือ Influencer ที่มีผู้ติดตามจำนวนมากเป็นหลักแสนต่างค้นหาต้นทางความรู้ที่จะช่วยเรื่องการเงิน ซึ่งนับว่าเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญ ที่ทำให้ผู้คนสนใจเรื่องเงิน เรื่องการลงทุน ทำให้ตลาดข้อมูลเรื่องเงินเริ่มโตมากขึ้น
ส่วนหนึ่งที่ช่วยอธิบายว่าตลาดข้อมูลการเงินและการจัดการการเงินโตขึ้นด้วยสาเหตุใด คือกลไกเรื่องสปอนเซอร์หรือเม็ดเงินโฆษณาที่เข้ามาเป็นตัวกระตุ้นในการผลิต นอกจากนั้นยังมี KOL หรือ Influencer ที่มองเห็นช่องทางว่าข้อมูลการเงินเป็นคอนเทนต์ร่วมสมัย เริ่มรู้ว่าการแชร์ความรู้ผ่านสื่อสังคมออนไลน์นั้นสามารถต่อยอดไปสู่การสนับสนุนและนำมาซึ่งรายได้ที่เพิ่มขึ้น นอกจากนี้ เมื่อนำเสนอผ่านช่องทางออนไลน์จึงผลิตได้เร็วและง่าย แต่เบื้องหลังความง่ายในการผลิต ผู้บริโภคก็จำเป็นต้องพิจารณาด้วยว่ามีผลกระทบอะไรตามมาด้วยหรือไม่ การตรวจสอบข้อมูลจึงเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่ง
อีกข้อเท็จจริงหนึ่งเกี่ยวกับการนำเสนอข้อมูลเรื่องการเงินคือ เป็นกระบวนการที่สื่อสารกันอยู่ระหว่างคนส่งสารและคนเสพสาร อันได้แก่คนดู คนฟัง หรืออาจหมายถึงผู้บริโภค เป็นการแลกความไว้เนื้อเชื่อใจซึ่งกันและกัน สิ่งที่ซ่อนอยู่ในความรวดเร็ว จึงเป็นเรื่องของการสร้างความเชื่อมั่น (Trust) ให้ผู้รับสาร ในขณะเดียวกันผู้รับสารก็ต้องเข้าใจการทำงานของสื่อด้วยเช่นกัน และการมีตัวชี้วัดหรืออัลกอริธึมของสื่อออนไลน์ที่ส่งผลโดยตรงกับทิศทางเนื้อหาหรือวิธีการที่นำเสนอก็เป็นอีกปัจจัยที่มีความสำคัญต่อการเข้าถึงและได้รับข่าวสารเรื่องการเงินนี้ ผู้รับสารจึงต้องเท่าทันและเข้าใจมุมมองของผู้ผลิตด้วย
ข้อมูลแบบไหนที่ผู้บริโภคต้อง ‘เอ๊ะ’
อย่างไรก็ตามในโลกที่ข้อมูลผันผวนและยากที่จะตรวจสอบว่าอะไรจริงหรือไม่จริง ซึ่งก็คงปฏิเสธไม่ได้ว่าสื่อเกี่ยวข้อง สื่อเป็นศูนย์กลางในการกระจาย และกระตุ้นให้ตื่นตัว สำหรับผู้รับสารแล้ว ความเข้าใจและการยอมรับว่าอยู่ในยุคทุนนิยมที่มีเงินตราเป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจ จึงหมายถึงการต้องเท่าทันข้อมูลที่เกี่ยวกับการเงินให้มากขึ้น โดยข้อมูลการเงินนั้นมีรูปแบบหลากหลาย ทั้งที่เป็นเรื่องอ่านง่าย ประยุกต์ง่าย เช่น ‘สิบสิ่งที่คนไม่รู้เรื่องการเงินจะจัดการเงินได้’ ที่อาจให้ข้อมูลแบบนามธรรม เช่น แนะนำเรื่องการออม แต่ไม่ได้อธิบายรายละเอียด หรือถ้าเป็นรูปธรรมมากขึ้น ก็อาจแนะนำให้ออม 10% จากรายได้ ซึ่งอาจช่วยให้เข้าใจมากขึ้น แต่สิ่งที่ต้องตรวจสอบเสมอคือข้อมูลประเภทขายของ แนวเนื้อหาที่เป็นการแนะนำการลงทุน เช่น มีสินทรัพย์น่าสนใจ หรือแนะนำชื่อกองทุนที่การันตีผลตอบแทน การให้ข้อมูลลักษณะนี้ ผู้รับสารจำเป็นที่จะต้องตั้งคำถาม และหาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับ KOL หรือ Influencer ที่นำเสนอเนื้อหา รวมถึงตรวจสอบประวัติ ข้อมูลบริษัทที่เกี่ยวข้อง ว่าจดทะเบียนหรือไม่อย่างไร อีกข้อเท็จจริงหนึ่งคือ เมื่อการเงินเป็นหัวข้อทั่วไปที่ทุกคนเล่าได้ อาจเป็นจากข่าว การวางแผนการเงินจากประสบการณ์ส่วนตัว สิ่งที่ต้องระวังคือการจะข้ามเส้นไปขายผลิตภัณฑ์ ขายของ ขายกองทุนรวม หรือพูดเรื่องหุ้นตัวใดตัวหนึ่ง สำหรับผู้บริโภค ก็ต้องดูเจตนาว่าคนที่ส่งข้อมูลให้นั้นมีเจตนาอะไรอยู่เบื้องหลัง
ทักษะที่ต้องมีในโลกข้อมูลการเงินยุคใหม่สำหรับวัยทำงานเริ่มต้น
สิ่งสำคัญที่เป็นแนวทางการรับข่าวสารเกี่ยวกับการเงินสำหรับผู้บริโภค คือ 3 ทักษะ ได้แก่การ คิด วิเคราะห์ แยกแยะ ประกอบกับการมีความรู้ เช่น ในสื่อสังคมออนไลน์ที่มักจะเห็นภาพว่าการเป็นนักลงทุนไม่ยากและได้กำไรกันหมด จนทำให้ผู้รับสารคิดว่าอยากมีและเป็นแบบนั้นบ้าง จึงเอากำไรและความคาดหวังเป็นตัวนำ ส่วนความรู้และความเท่าทันอยู่ท้ายสุดของกระบวนการตัดสินใจ ตรงนี้ ผู้รับสารจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเข้าใจว่าข้อมูลลักษณะนั้นสามารถกระตุ้นความอยากได้อยากมีได้ การมีสติและเตือนตัวเองจึงสำคัญ และการเข้าใจว่าในโลกออนไลน์มี ‘ความตั้งใจ (อื่น) แฝง’ อยู่เสมอ ทำให้ข้อมูลที่เห็นอาจเป็นข้อมูลหลอกลวง ขายสินค้าก็เป็นได้
คำแนะนำสำหรับคนรุ่นใหม่และ First Jobber เกี่ยวกับการเงินคือ ควรเข้าใจภาพรวมของสังคม เช่น เข้าใจว่าการเมือง เศรษฐกิจเป็นอย่างไร รวมทั้งหาความรู้เพิ่มเติมพื้นฐานด้านการเงิน เช่น การนำเข้า ส่งออก GDP ฯลฯ สำหรับคนรุ่นใหม่นั้น อัตราการเรียนรู้ ความเข้าใจ และจังหวะในการใช้สื่อจะแตกต่างจากวัยอื่น ซึ่งอาจนับเป็นต้นทุนด้านเวลาได้ เพราะฐานชีวิตที่จะเป็นเวลาของการลงทุนจะยาวกว่าช่วงวัยอื่น ๆ ดังนั้น หากมีความรู้เรื่องการลงทุน เรื่องสินทรัพย์ความเสี่ยง เข้าใจกลไกการดำเนินธุรกิจ หรือมีต้นทุนเรื่องเครื่องมือสื่อ ก็อาจเห็นโอกาสที่จะผันตัวเองจากผู้รับสารมาเป็น Creator ที่มีรายได้เสริมได้
สิ่งสำคัญท้ายสุด คือทักษะด้านการคิด วิเคราะห์ แยกแยะ เลือกเสพข้อมูลเกี่ยวกับการเงินแล้วนำมาปรับใช้กับชีวิต Financial Literacy ความเข้าใจและเท่าทันเรื่องการเงินนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องปลูกฝังสำหรับคนรุ่นใหม่ เพื่อทำให้สามารถวางแผนการใช้จ่ายและการจัดการการเงินที่ดีได้ในระยะยาว
มีเดียมีเรื่อง เพื่อขับเคลื่อนการสื่อสารสาธารณะเรื่องทักษะการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศและสื่อดิจิทัล (MIDL) โดย Media Alert กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ ร่วมกับกลุ่มวิชาวารสารศาสตร์ คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
#มีเดียมีเรื่อง #สะท้อนสื่อสะท้อนสังคม #กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ #สื่อสร้างสรรค์เพื่อการเปลี่ยนแปลงสังคม #คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน #มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
#การเงิน #ลงทุน #วางแผนการเงิน #เงินทอง
