19/05/2025
ရခိုင်ငလျင်သတိပေးချက်။ဒီနေ့ Florida စံတော်ချိန် May 18, 3:15 PM ခန့်၊မြန်မာစံတော်ချိန် May 19 ညသန်းခေါင်ကျော် 1:45 AM ခန့်မှာ၊ရခိုင်ပြည်နယ်၊ရမ်းဗြဲကျွန်းအနောက်ဖက်ပင်လယ်ပြင်ထဲမှာပြင်းအား (5.0)ခန့်ရှိတဲ့ငလျင်လတ်တစ်ခုလှုပ်ခတ်သွားခဲ့ပါတယ်။
-
ရခိုင်ကမ်းလွန်မှာပြင်းအား (5+)လောက်နဲ့လှုပ်ခတ်သွားတယ်ဆိုတာဟာပုံမှန်လုံးဝမဟုတ်ပါ။အထူးသတိထားရပါမယ်။
-
ဘာလို့အထူးသတိထားရမလဲဆိုတော့၊ဒီနေရာဟာ1762 ခုနှစ်မှာစစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ငလျင်တွေထက်(၁၀)ဆမကအင်အားကြီးမားတဲ့ Arakan Earthquake ငလျင်ကြီးလှုပ်ခတ်သွားခဲ့ဖူးတဲ့နေရာဖြစ်နေလို့ပါပဲ။အဲဒီခေတ်တုံးကဒီငလျင်ဟာကမ္ဘာမှာအကြီးမားဆုံးနဲ့အပျက်အစီးအများဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ဆူနာမီလှိုင်းကြီးတွေဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖူးတဲ့စံချိန်တင်ငလျင်ကြီးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
-
မန်းလေး-စစ်ကိုင်းငလျင်ကြီးရဲ့ aftershock တွေဆိုရင်ရခိုင်ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်ထဲမှာသွားပြီးလှုပ်ခတ်နိုင်စရာအကြောင်းလုံးဝမရှိပါ။ဒါဟာပုံမှန် aftershock မဟုတ်ပဲ၊နောက်ငလျင်ကြီးတစ်ခုရဲ့ရှေ့ပြေးငလျင် foreshock ဖြစ်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေအလွန်များပါတယ်။ဒါကြောင့်အရေးပေါ်ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု့တွေလုပ်ထားရပါတော့မယ်။
-
1762 Arakan earthquake ငလျင်ကြီးဟာစစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့နှင့်မသက်ဆိုင်ပဲ၊ (Indian Plate )နှင့်(Burma Micro Plate)အကြားလှုပ်ခတ်သွားခဲ့ပြီး၊ဒီနေရာဟာကျွန်တော်အရင်ကပြောခဲ့ဖူးတဲ့အလွန်အင်အားကြီးမားတဲ့ Indo Burma Megathrust ရှိနေတဲ့နေရာလဲဖြစ်ပါတယ်။
-
1762 ခုနှစ်တုံးကငလျင်တွေကိုပြင်းအားတိတိကျကျသေချာမတိုင်းတာနိုင်ကြသေးပေမယ့်၊ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု့အရွယ်အစားတွေကိုကြည့်ပြီး၊ဒီငလျင်ကြီးဟာအနည်းဆုံးပြင်းအား 8.5 ကနေ 9+ လောက်အထိရှိနိုင်တယ်လို့ခန့်မှန်းခဲ့ကြပါတယ်။
-
ဒီရခိုင်ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်မှာငလျင်ကြီးတွေမလှုပ်တာာ 1762 ခုနှစ်ကတည်းကဆိုတော့၊အခုဆိုရင်နှစ်ပေါင်း 263 နှစ်တောင်ကြာနေခဲ့ပါပြီ။ဒါကြောင့်ဒီတစ်ခါထပ်လှုပ်ရင်၊နှစ်ပေါင်း 260 ကျော်ကြာအောင်စုစည်းထားတဲ့အင်အားကြီးဖြစ်နေလို့ပြင်းအား(9+)အထိတောင်ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ငလျင်ဗဟိုချက်ကလဲကမ်းလွန်ပင်လယ်ထဲမှာဖြစ်နိုင်လို့ဆူနာမီလှိုင်းလုံးတွေဟာလဲပေ(100)ကျော်လောက်အထိတောင်ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။
-
ဒါကြောင့်ဒီနေရာမှာအင်အားကြီးငလျင်တစ်ခုထပ်လှုပ်မယ်ဆိုရင်၊ဆူနာမီကြောင့်ပျက်စီးသေဆုံးမှု့ဟာ၊စစ်ကိုင်း-မန်းလေးငလျင်ထက်အဆပေါင်းများစွာပိုများသွားနိုင်ပါတယ်။ဒါဟာချိန်းခြောက်နေတာမဟုတ်ပါ။ခြိန်းခြောက်နေတယ်လို့ထင်ရင်1762 ခုနှစ်ရခိုင့်ငလျင်သမိုင်းကိုကိုယ်တိုင်ပြန်လေ့လာကြည့်လိုက်ပါ။
-
1762 ခုနှစ်မြန်မာဘုရင်နောင်တော်ကြီးမင်းလက်ထက်၊ရခိုင်ဘုရင်စန္ဒပရမရာဇာမင်းလက်ထက်မှာရခိုင်ငလျင်ကြီးဟာရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်ပြင်းထန်စွာလှုပ်ခတ်ခဲ့ကာ၊ဆူနာမီလှိုင်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး၊ရခိုင်ဘုရင်စန္ဒပရမရာဇာမင်းနန်းစိုက်ရာမြောက်ဦးမြို့နေပြည်တော်အပါအဝင်ဒေသအတွင်းရှိမြို့ရွာအားလုံးပျက်စီးခဲ့ရပါသည်။
-
လူသေဆုံးမှု့မှာလဲထောင်ပေါင်းများစွာရှိခဲ့ပြီးအချို့သောကျေးရွာများဟာအစအနရှာလို့မရအောင်ကိုပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ဖူးပါသည်။မင်းနေပြည်တော်တစ်ခုလုံးတောင်ပျက်စီးသွားခဲ့ရဖူးပါတယ်။
-
ဒီငလျင်မျိုးဟာနှစ်ပေါင်း 200 မှ 250 ခန့်လောက်မှာနောက်တစ်ကြိမ်ထပ်လာနိုင်တယ်လို့အစောတုံးကခန့်မှန်းထားခဲ့ဖူးပေမယ့်၊အခုတော့နှစ်ပေါင်း 260 တောင်ကျော်သွားခဲ့ပါပြီ။ဒါကြောင့်နောက်တစ်ခုထပ်လာဖို့အတွက်လဲရက်လွန်နေပါပြီ။
-
1762 ရခိုင်ငလျင်အကြောင်းကို ရခိုင်ရာဇဝင်များ၊ မြန်မာမှတ်တမ်းများနှင့် ထိုခေတ်ကဥရောပသားကုန်သည်များ၏ မှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြထားပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဒတ်ချ် (Dutch) နှင့် ပေါ်တူဂီ (Portuguese) ကုန်သည်များက ဤငလျင်၏ ကြီးကျယ်ပျက်စီးမှု့ကို မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ကြရာ၊အဲဒီအချိန်တုံးကကမ္ဘာ့အပြင်းထန်ဆုံးငလျင်တစ်ခုအဖြစ်စံချိန်တင်မှတ်တန်းဝင်ခဲ့ပါသည်။
-
ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်၊မနေ့ညသန်းခေါင်ကျော်မနက်အစောပိုင်းမှာလှုပ်ခတ်သွားခဲ့တဲ့(5.0 )ငလျင်ဟာ၊နောက်ထပ်လာနိုင်တဲ့ရခိုင်ငလျင်ကြီးတစ်ခုရဲ့ရှေ့ပြေးငလျင် Foreshock တစ်ခုမဖြစ်ပါစေနဲ့လို့ပဲကျွန်တော်တို့ဆုတောင်းရပါမယ်။
-
ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်အထူးသတိရှိကြပါ။ရခိုင်ငလျင်ကြီးထပ်လာရင်စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ထက်ပိုဆိုးနိုင်ပါသည်။1762 ရခိုင်ငလျင်သည်မြန်မာ့သမိုင်းတွင်အင်အားအကြီးဆုံးငလျင်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ဖူးပါသည်။
-
အားလုံးဘေးရန်ကင်းကြပါစေ။
Crd- Kelvin Albert Power
