01/10/2025
“การที่ยังสามารถมีชีวิตได้อย่างอิสระ คือ การที่เราไม่มีครอบครัวแต่ยังสามารถทำอะไรที่อยากทำ เช่นออกไปไหนมาไหนเองได้ มีบริการที่มาช่วยเสริมครอบครัวแทน แต่คำถามคือ การทดแทน (Compensation) ของสังคม มันตอบโจทย์เรื่องนี้จริงๆ หรือเปล่า เพราะถ้าไม่มีเงินก็ใช้บริการไม่ได้ ราคาสูงมากก็จ่ายไม่ไหว คงต้องนั่งอยู่บ้านเฉยๆ ไม่มีความสุขแน่นอน” อ.ณัฏฐพัชร กล่าว
ตอนนี้ประเทศไทยมีคนอายุเกิน 100 ปีเป็นจำนวนกว่า 45,561 คน
ถ้ามีอายุครบ 100 ปีในปีนี้ ก็เรียกได้ว่าผู้สูงวัยผ่านมาแล้ว 5 แผ่นดิน (รัชกาลที่ 6 - รัชกาลปัจจุบัน) แต่สำหรับคนที่ยังอายุไม่ใกล้เคียงกับเลขหลักร้อย คงมีคำถามในใจมากมายว่า การเป็นผู้สูงวัยที่มีอายุมากกว่า 100 ปีเป็นแบบไหน และ 1 ในคำถามที่ทุกคนน่าจะมีในใจ คือ “ถ้าเราอายุ 100 ปี ความสุขของเราจะเป็นอย่างไร?”
คำถามนี้เป็นคำถามปลายเปิด ไม่มีถูกผิด สำหรับบางคน ความสุข คือ ‘การไม่แก่ชรา’ หลายคนจึงความคิดตรงกันว่า ถ้าจากโลกนี้ไปก่อนแก่ได้ก็คงจะดี เพราะไม่อยากพึ่งพาใครในวัยที่ช่วยเหลือตัวเองลำบาก
แต่ถ้าเอาคำถามเดียวกันนี้ไปถามผู้สูงวัยอายุ 100 ปีขึ้นไป จาก ‘รายงานวิจัยวิถีชีวิตและความสุขของผู้สูงอายุเกิน 100 ปี’ สนับสนุนโดย สำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ (สำนัก9) ความสุขของพวกเขาคือ ‘การไม่มีหนี้สิน ไม่มีเงินออม แต่มีครอบครัวที่ดี’
“ปัจจัยของการมีชีวิตยืนยาวและมีคุณภาพ งานวิจัยนี้บ่งชี้ชัดเจนว่า สิ่งที่สำคัญ คือ ครอบครัวและการดูแลเอาใจใส่จากครอบครัว ไม่ได้หมายถึงเรื่องเงินทองนะ แต่หมายถึงการมีปฏิสัมพันธ์กับครอบครัว”
ผศ.ดร.ณัฏฐพัชร สโรบล อาจารย์ประจำภาควิชานโยบายสังคม การพัฒนาสังคมและการพัฒนาชุมชน คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 1 ในคณะวิจัย ชี้ว่า การที่คนในยุคนี้ไม่อยากแก่ ไม่อยากตกอยู่ในวัยที่ต้องพึ่งพิงใคร เป็นเพราะสังคมในปัจจุบันมีความเป็นปัจเจกมากขึ้น การมีครอบครัว มีลูกหลานคอยดูแล กลายเป็นเรื่องที่เรามองไม่เห็นภาพและจินตนาการไม่ค่อยออก
พอตั้งคำถามกับตัวเองว่า “อยากแก่อย่างโดดเดี่ยวหรือเปล่า” คำตอบจึงเป็นคำว่า “ไม่” และ “ขอไม่แก่ดีกว่า”
แต่ความคิดแบบนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในหมู่คนโสดเท่านั้น เพราะคนมีคู่ในยุคนี้ก็คิดแบบนี้เช่นกัน
“คนโสดหลายคนมีความกังวลว่า เราจะแก่ตัวไปยังไงถ้าปราศจากครอบครัวหรือคู่คิด และตอนนี้คนมีคู่ก็คิดว่า ถ้ามีครอบครัวแล้วความสัมพันธ์ในครอบครัวมันลดลงไปมาก เราจะแก่ตัวไปยังไง หลายคนเลยมีความกังวลเมื่อนึกถึงอนาคต”
แม้ว่างานวิจัยจะชี้ว่า การมีเงินทองไม่สามารถทดแทนความสัมพันธ์ได้ แต่เมื่อคนในยุคนี้เตรียมตัวที่จะเข้าสู่วัยชรา มักมีเรื่องเงินมาเป็นประเด็นหลักเสมอ เพราะการมีเงินอาจทำให้บั้นปลายชีวิตมี ‘อิสระ’ ซึ่งเป็น 1 ในรูปแบบการแสวงหาความสุขที่ค้นพบในงานวิจัยชุดนี้
และจากงานวิจัย แม้ว่าผู้สูงอายุเกิน 100 ปีส่วนใหญ่ไม่มีหนี้ แต่ก็ยังไม่มีเงินออม เพื่อการเตรียมตัวสู่สังคมผู้สูงวัยอย่างอิสระ การวางแผนทางการเงินแต่เนิ่นๆ จึงสำคัญ
“การที่ยังสามารถมีชีวิตได้อย่างอิสระ คือ การที่เราไม่มีครอบครัวแต่ยังสามารถทำอะไรที่อยากทำ เช่นออกไปไหนมาไหนเองได้ มีบริการที่มาช่วยเสริมครอบครัวแทน แต่คำถามคือ การทดแทน (Compensation) ของสังคม มันตอบโจทย์เรื่องนี้จริงๆ หรือเปล่า เพราะถ้าไม่มีเงินก็ใช้บริการไม่ได้ ราคาสูงมากก็จ่ายไม่ไหว คงต้องนั่งอยู่บ้านเฉยๆ ไม่มีความสุขแน่นอน” อ.ณัฏฐพัชร กล่าว
ติดตามอ่านบทความเรื่องผู้สูงวัยไทยอายุเกิน 100 ปี เร็วๆ นี้
เรื่อง : ธันยพร เกษรสิทธิ์
ภาพประกอบ : ภัทราภรณ์ สงสาร
#ผู้สูงอายุ #สูงวัย100ปี #ประชากรกลุ่มเฉพาะ #สำนัก9 #สสส #นับเราด้วยคน #เสียงที่คนอื่นไม่ได้ยิน #สานพลัง #สร้างนวัตกรรม #สื่อสารสุข ับเราด้วยคน #ก้าวสู่ทศวรรษที่3กับสสส
