17/10/2025
ครูของกระผมเหมือนครับท่านเจ้าสำนัก
Werner Herzog ณ เชียงใหม่
แวร์เนอร์ แฮร์โซก ตำนานภาพยนตร์ที่ยังมีชีวิต นับถือเขาเป็นครูภาพยนตร์คนแรก เพราะได้ดูตั้งแต่สมัยยังวัยรุ่น น่าจะประมาณวัยที่เพิ่งเริ่มอ่าน "คนนอก" Albert Camus, 100 ปีแห่งความโดดเดี่ยว หรือ ยาสุนาริ คาวาบาตะ ได้ไม่นาน
Herzog เคยบอกว่าเขา “กำกับสัตว์และกำกับทิวทัศน์” ได้ และยังบอกว่าหนังของเขาแสดง “ภูมิทัศน์ที่ไม่มีใครเคยเห็นมาก่อน” ฟังดูโม้ไม่เบา แต่สำหรับหนังเขาในยุคแรก อย่าง Signs of Life, Fata Morgana, Even Dwarfs Started Small ก็ดูน่าเชื่อนะ ซึ่งบอกได้ว่า แวร์เนอร์ ไม่ได้สนใจการเล่าเรื่องเท่าไร ที่จริงการเล่าเรื่องของเขา หลายคนอาจจะมองว่าดูเหมือนมือสมัครเล่นด้วยซ้ำ บทหนังก็ใช่ว่าจะแข็งแรงอะไร แต่ยังไงภาพนิมิตบางอย่างในหัวเขา โดยเฉพาะหนังยุคแรกๆ 60, 70 มัน pure visual ในแบบสุดอุตริพิกลมากๆ (แม้เขาจะกำกับโอเปร่าด้วย) แต่เรานึกภาพเขาไปทำอย่างอื่นนอกจากหนังไม่ออก เหมือนอย่าง ฟาสบินเดอร์, อิงมาร์ เบิร์กแมน, มิฆาเอล ฮาเนเก้ หรือ ออร์สัน เวลส์ ซึ่งถ้าไม่มีหนังให้ทำ พวกนี้ก็คงไปเอาดีทางละครเวทีได้สบาย (แต่เชื่อหรือไม่ แวร์เนอร์ บอกว่าหนังเขาน่ะสู้งานเขียนเขาไม่ได้ อีกหน่อยงานเขียนของเขาจะเป็นอมตะ ไม่เหมือนงานหนังซึ่งจะถูกลืม - นอกจากหนังสือต่างๆ แกก็ยังเขียนนิยายออกมาด้วยเล่มหนึ่ง)
แน่นอนว่าตั้งแต่แวร์เนอร์อยู่กินในอเมริกา ทำหนังใช้ดาราดังฮอลลีวูด พลังทางภาพแกแผ่วลงไม่น้อย ความดิบ ความบริสุทธิ์ และความเหนือจริงมหัศจรรย์หายเกือบหมด อาจเป็นเรื่องของวัยด้วยเหมือนกัน ยุคหลังหนัง fiction ของแกเลยแข็งแรงสู้สารคดีของแกไม่ได้ (แต่ต้องไม่ลืมว่าสารคดีของแกก็ผสม fiction อยู่เหมือนกัน)
โชคดีมีโอกาสเจอ Werner Herzog อยู่ 2 ครั้ง ครั้งแรกที่ลอนดอน แค่ได้ลายเซ็น ครั้งที่สองตอนเขามาถ่าย Rescue Dawn ที่เชียงใหม่ กับ Christian Bale, Jeremy Davies (The Million Dollar Hotel) มีโอกาสได้เข้าเฝ้าใกล้ชิด (ขอบคุณธเนศน์ นุ่นมันและกองถ่ายฝ่ายไทยที่ช่วยประสานงาน) แน่นอนว่ามันไม่มีอะไรน่าตื่นเต้นยิ่งกว่าการได้เจอมาสเตอร์ระดับครูที่เราตามผลงานมานาน ดีใจที่ลุงแวร์เนอร์แกให้เวลาคุยเต็มที่และชวนไปดูถ่ายหนังวันรุ่งขึ้นด้วย ก็ชวนปลื้มใจ แม้ว่าหนังเรื่องนี้จะเป็นงานรีเมคจากสารคดีเก่า Little Dieter Needs to Fly ของแกเอง แต่มันขาดพลังแบบตอนที่แกเคยทำได้ดีมากๆ ในคราวก่อน - มารู้ทีหลังว่านักบาสอเมริกันผิวดำที่เป็นโปรดิวเซอร์เล่นเกมโกง จนโดนรัฐบาลไทยเชิญออกนอกประเทศ อาจจะฟอกเงินหรือเปล่าก็ไม่แน่ใจ ทำให้มีปัญหาการเงินและการเมืองหลังกล้อง แต่ใครดูเรื่องนี้จะได้เห็นนักแสดงไทยเข้าไปเล่นด้วยหลายคน รวมทั้ง คาเงะ ที่แสดงละครเวทีอินดี้มานาน - (ในรูปนี้ลุงแกซูบผอมมาก ทราบทีหลังว่าแกอดอาหารตามตัวละครของคริสเตียน เบล, เจเรมี่ เดวี่ส์ และ สตีฟ ซาห์น เป็นการให้กำลังใจกัน)
หนังลุงแกในกลุ่มที่รักมาก
1. Fata Morgana
2. Signs of Life
3. Land of Silence and Darkness
4. Even Dwarfs Started Small
5. The Enigma of Kaspar Hauser
6. The Wild Blue Yonder
7. Ten Thousand Years Older
กลุ่มชอบมาก
1. Nosferatu, The Vampire
2. Heart of Glass
3. Lessons of Darkness
4. My Son, My Son, What Have Ye Done
5. Little Dieter Needs to Fly
6. Grizzly Man
7. La Soufrière
8. Bad Lieutenant: Port of Call
9. The Great Ecstasy of Woodcarver Steiner
10. Into the Abyss
11. Family Romance, LLC
กลุ่มสุดคลาสสิก แต่เฉย ๆ
1. Aguirre, Wrath of God
2. Fitzcarraldo
3. Stroszek
กลุ่มหนังดี แต่ไม่ตื่นเต้น
1. Encounters at the End of the World
2. Cave of Forgotten Dreams
3. Woyzeck
4. Wheels of Time
5. The White Diamond
6. Herdsmen of the Sun
7, The Fire Within
8. Into The Inferno
9. On Death Row
10. Nomad: Bruce Chatwin
กลุ่มเฉยชา
1. Rescue Dawn
2. Cobra Verde
3. Queen of The Desert
4. Scream of Stone
5. Where the Green Ants Dream
6. Salt and Fire
7. Invincible
8. Happy People: A Year in the Taiga