04/08/2025
ข้อมูลจากชาวแบงก์ สังคมไร้เงินสดไทยเติบโตต่อเนื่อง โดยเฉพาะ e-money 8 ปีผ่านไปเติบโตแรงกว่า 300% ขณะที่มูลค่าเติบโตมากกว่า 700% ใครยังไม่เข้าสู่ระบบการเงินดิจิทัล ควรเร่งปรับตัว เพราะแนวโน้มทั้งบัญชี สาขา และเอทีเอ็ม นับวันจะยิ่งหายากขึ้น
📱ไทยก้าวสู่สังคมไร้เงินสด
พฤติกรรมที่เปลี่ยนไป สู่โอกาสที่เปลี่ยนแปลง
💸เงินสดลดบทบาท e-Payment ผงาด
ตลาดสด ร้านค้า บริการรัฐ ไปจนถึงการจ่ายค่าก๋วยเตี๋ยวหน้าปากซอย วันนี้ไม่ต้องพกเงินสดอีกต่อไป
• Mobile Banking กลายเป็นช่องทางหลักของคนไทย
• PromptPay, QR Code และ e-Wallet เข้าไปอยู่ในชีวิตประจำวัน
• พ่อค้าแม่ค้ารุ่นใหม่ “ไม่มีเครื่องรูด…แต่มีมือถือ” ก็ขายของได้ทันที
🔄 เก่าไป–ใหม่มา: มือถือคือธนาคารคนไทย
📉ระบบเดิมกำลังหายไปจากชีวิต
• ตู้ ATM ลดลงกว่า 8,000 เครื่อง (ช่วงปี 2019–2023)
• บัตร ATM เหลือ 6.7 ล้านใบ (จาก 18.5 ล้านใบ ในปี 2010)
• บัตรเดบิต เหลือ 54.1 ล้านใบ (จาก 64.8 ล้านใบ ในปี 2019)
📱 Mobile Banking โตแบบก้าวกระโดด (เทียบปี 2024 กับ 2017)
• บัญชีผู้ใช้: 118 ล้านบัญชี (+267%)
• จำนวนธุรกรรม: 3.6 หมื่นล้านรายการ (+2,615%)
• มูลค่าธุรกรรมรวม: 74.3 ล้านล้านบาท (+678%)
• มูลค่าต่อรายการลดลงเหลือ ~2,000 บาท (จาก 7,300 บาท)
สะท้อนว่าคนไทยใช้มือถือจ่ายในชีวิตประจำวัน ไม่ใช่แค่รายการใหญ่ๆ
🚀 อะไรผลักไทยเข้าสู่ Cashless Society?
1️⃣โครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล
PromptPay + NDID ยกระดับความปลอดภัยและความสะดวกในการโอนเงิน
2️⃣นโยบายรัฐช่วงโควิด
“คนละครึ่ง” “เราเที่ยวด้วยกัน” ปลูกฝังการจ่ายเงินผ่านมือถือให้กลายเป็นนิสัย
3️⃣แรงเร่งจาก e-Commerce & Social Commerce
Facebook, TikTok, LINE กลายเป็นหน้าร้าน และมือถือคือกระเป๋าสตางค์
4️⃣ผู้บริโภคยุคใหม่ต้องการความเร็ว
“ไม่อยากรอ ไม่อยากนับแบงค์” แค่แตะ–สแกน–จบ
📈 ผลดีเชิงเศรษฐกิจ: ไม่ใช่แค่สะดวก แต่เปลี่ยนระบบทั้งประเทศ
• ลดต้นทุนพิมพ์/ขนส่ง/เก็บรักษาเงินสด
• เพิ่มความโปร่งใส ลดเศรษฐกิจเงา เพิ่มรายได้ภาษี
• สนับสนุน Data Credit Scoring เปิดโอกาสทางการเงินให้คนที่ไม่เคยเข้าถึงสินเชื่อ
• ช่วยรัฐออกนโยบายแม่นยำด้วยข้อมูลธุรกรรมจริง
⚠️ แต่ไม่ใช่ทุกคนที่พร้อมจะไร้เงินสด
กลุ่มเปราะบาง เช่น ผู้สูงอายุ คนในพื้นที่ห่างไกล ยังต้องการ “เวลาและการออกแบบ”
การเปลี่ยนผ่านจึงต้อง “ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง”
🔐 ทางรอดคือ เดินหน้าอย่างปลอดภัยและทั่วถึง
• เพิ่ม Cybersecurity
• สอน Digital Literacy
• เปิดให้ เอกชนแข่งขันอย่างเป็นธรรม
• ดันไทยให้ก้าวจาก “ผู้ใช้งาน” สู่ “ผู้นำเศรษฐกิจดิจิทัลของอาเซียน”
👛 แปลกแต่จริง: เมื่อเงินสดกลายเป็นของแปลก
🇸🇪 สวีเดน: ประเทศที่ "ขอทาน" ยังใช้ QR Code
• สวีเดนคือประเทศที่ไร้เงินสดที่สุดในโลก
• ร้านค้ากว่า 95% ปฏิเสธการใช้เงินสด
• แม้แต่ขอทานบางคนยังรับเงินผ่าน Swish (แอปโอนเงินยอดนิยมของสวีเดน)
🇳🇬 ไนจีเรีย: ใช้ QR โอนซื้อผักในตลาด
• แม้จะเป็นประเทศกำลังพัฒนา แต่ QR Payment โตแรงมาก
• คนขายของริมถนน เช่น คนขายผัก ผลไม้ รับเงินผ่าน USSD หรือ QR Code บนมือถือฟีเจอร์โฟน
• เป็นกรณีศึกษาระดับโลกของ “การกระโดดข้ามเทคโนโลยี” (leapfrogging)
🇯🇵 ญี่ปุ่น: สังคมไร้เงินสดที่...ไม่ไร้เงินสดเท่าไหร่
• ญี่ปุ่นมีเทคโนโลยีล้ำสมัย แต่คนยังนิยมใช้เงินสด
• ปี 2023 การชำระเงินผ่าน e-Payment ยังไม่ถึง 40% ของยอดรวม
• เหตุผลหลัก: ผู้สูงอายุไม่ไว้วางใจดิจิทัล และเชื่อว่าเงินสด "จับต้องได้ ปลอดภัยกว่า"
🏝️ ประเทศในหมู่เกาะแปซิฟิก: ไม่มีสัญญาณ = ไม่มีเงินใช้
• หลายประเทศ เช่น ตองกา หรือวานูอาตู พยายามไปสู่ Cashless แต่โครงสร้างพื้นฐานยังไม่พร้อม
• พอระบบล่ม อินเทอร์เน็ตดับ = ซื้ออะไรไม่ได้เลย
🇨🇳 จีน: Cashless ถึงขั้นที่ร้านค้าต้องมีป้าย “รับเงินสด”
• คนจีนใช้ WeChat Pay และ Alipay จนกลายเป็นมาตรฐาน
• มีรายงานว่าบางร้าน “ไม่รับเงินสด” ทำให้รัฐบาลต้องออกกฎหมายบังคับให้ร้านค้าต้อง “ยอมรับเงินสด” เพราะละเมิดสิทธิผู้บริโภค
💡 Cashless Society ไม่ได้วัดแค่ “ความพร้อมทางเทคโนโลยี”
แต่วัด “พฤติกรรม วัฒนธรรม ความไว้ใจ และโครงสร้างสังคม” ด้วย
ประเทศที่ไร้เงินสดได้เร็ว ไม่ใช่เพราะรวยที่สุด
แต่เพราะสร้างระบบที่ง่าย ปลอดภัย และทำให้ทุกคน “รู้สึกเชื่อมั่น”
🧠 บทสรุปที่ไม่ควรมองข้าม
การที่มือถือเครื่องหนึ่งกลายเป็น "กระเป๋า ธนาคาร และตลาด" พร้อมกัน
ไม่ได้เปลี่ยนแค่ "วิธีจ่ายเงิน"
แต่มันกำลังเปลี่ยน "โครงสร้างเศรษฐกิจไทยทั้งระบบ"
เรื่องและภาพ: สราลี วงษ์เงิน Economist, Bnomics
════════════════
Bnomics - Bangkok Bank Economist, Bnomics
'Be an Economist for Everyone'
วิเคราะห์ เจาะทุกประเด็นเศรษฐกิจ ให้เป็นเรื่องง่ายสำหรับคุณ
════════════════
# CashlessSociety #สังคมไร้เงินสด
#ธนาคารกรุงเทพ
