10/12/2025
📌คุณใช้สิทธิ์ฟ้องคดีที่ศาล ถูกต้องตามกฎหมายแล้วหรือไม่
สวัสดีค่ะ ทนายพราวรวีค่ะ
ก่อนอื่นต้องอธิบายก่อนว่า ในการฟ้องคดีขึ้นสู่ศาลหลักๆจะมีอยู่ 2 ประเภทคดี
1 คดีฟ้องแพ่ง
2 คดีฟ้องอาญา
👉คดีแพ่ง บุคคลที่ยื่นฟ้องต้องเป็นผู้ถูกโต้แย้งสิทธิ์ เป็น “โจทก์” ส่วนคนที่ถูกฟ้องเป็น “จำเลย” ซึ่งเป็นคนที่ถูกกล่าวหาว่า โต้แย้งสิทธิ์ของผู้ฟ้อง
คำว่า "ผู้ถูกโต้แย้งสิทธิ" คือ บุคคลที่มีสิทธิ หรือ หน้าที่ตามที่กฎหมายให้การรับรอง หรือ คุ้มครองสิทธิ หรือหน้าที่นั้น ไม่ว่าจะเป็นสิทธิ หรือ หน้าที่ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หรือ กฎหมายอื่นก็ได้ สามารถยื่นฟ้องต่อศาลได้ โดยอ้างว่า ถูกโต้แย้งสิทธิ /หน้าที่ที่มี ต่อศาลที่มีเขตอำนาจ เช่น
เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์รูปภาพ ดอกไม้ 1 ดอก ถูกลอกเลียนแบบภาพไปขายเพื่อการพาณิชย์ ทำมห้ยอดขาดภาพดอกไม้ของตนขายได้น้อยลง จึงยื่นฟ้อง โดยกรณีนี้ต้องฟ้องต่อศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลาง
เป็นแม่ ฝากลูกไว้กับย่า ต่อมาแม่ของคืน ย่าไม่ให้ เช่นนี้หากประสงค์จะได้ลูกคืน ต้องยื่นฟ้องต่อศาลเยาวชนและครอบครัวที่มีเขตอำนาจ โดยดูตามทะเบียนบ้านของย่า หรือ สถานที่ที่ย่าเอาเด็กไปเลี้ยงก็ได้
เป็นนายจ้าง ลูกจ้างขโมยของ และทำให้งานเสียหาย เช่นนี้ต้องฟ้องต่อศาลแรงงานที่มีเขตอำนาจ
แต่.........................การยื่นฟ้อง แม้จะอ้างว่า เสียหาย ถูกโต้แย้งสิทธิ หากจำเลยสืบพยานหักล้างได้ หรือ โจทก์เองสืบพยานไม่ได้ตามข้อกล่าวอ้าง(สืบไม่สม) ศาลยกฟ้อง ระวังว่า จะถูกฟ้องกลับหรือไม่นั้น ต้องดูข้อเท็จจริงเป็นรายคดีไปนะคะ ไม่ใช่ว่า ศาลยกฟ้องแล้วจะถูกฟ้องกลับเสนอไป
👉คดีอาญา ผู้เสียหาย ยื่นฟ้องได้เอง / มอบคดีให้พนักงานสอบสวนทำสำนวน สืบสวนและสอบสวนจนเชื่อว่า มีความผิดอาญาเกิดขึ้น จึงสรุปสำนวนสั่งฟ้องส่งให้พนักงานอัยการฟ้อง
“ผู้เสียหาย” คือ บุคคลผู้ได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำผิดฐานใดฐานหนึ่ง รวมทั้งบุคคลอื่นที่มีอำนาจจัดการแทนได้ ดังบัญญัติไว้ในมาตรา 4, 5 และ 6 (ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา)
ขออนุญาต ลงมาตรา 4-6 ไว้ให้นะคะ เพื่อเป็นคำอธิบายค่ะ
มาตรา 4 คือ ในคดีอาญาซึ่งผู้เสียหายเป็นหญิงมีสามี หญิงนั้นมีสิทธิฟ้องคดีได้เองโดยมิต้องได้รับอนุญาตของสามีก่อน
ภายใต้บังคับแห่งมาตรา 5 (2) สามีมีสิทธิฟ้องคดีอาญาแทนภริยาได้ ต่อเมื่อได้รับอนุญาตโดยชัดแจ้งจากภริยา
หมายเหตุ ปกติแล้ว มาตรานี้ไม่นิยมใช้แล้ว เพราะแต่ละคนก็ใช้สิทธิส่วนตัวของตนเอง
มาตรา 5 บุคคลเหล่านี้จัดการแทนผู้เสียหายได้
(1) ผู้แทนโดยชอบธรรม (หมายถึง พ่อแม่ที่ชอบด้วยกฎหมาย และมีอำนาจปกครองบุตร) หรือ ผู้อนุบาล (ใช้กับคนวิกลจริตที่ศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ โดยมีผู้อนุบาลดูแลคนไร้ความสามารถ) เฉพาะแต่ในความผิดซึ่งได้กระทำต่อผู้เยาว์ หรือ ผู้ไร้ความสามารถซึ่งอยู่ในความดูแล
(2) ผู้บุพการี ผู้สืบสันดาน สามีหรือภริยาเฉพาะแต่ในความผิดอาญา ซึ่งผู้เสียหายถูกทำร้ายถึงตาย หรือ บาดเจ็บจนไม่สามารถจะจัดการเองได้
(3) ผู้จัดการหรือผู้แทนอื่น ๆ ของนิติบุคคล เฉพาะความผิดซึ่งกระทำลงแก่นิติบุคคลนั้น (หมายถึง กรรมการผู้มีอำนาจจัดการแทนบริษัท หุ้นส่วนผู้จัดการของ หจก. เป็นต้น)
มาตรา 6 ในคดีอาญาซึ่งผู้เสียหายเป็นผู้เยาว์ไม่มีผู้แทนโดยชอบธรรม หรือ เป็นผู้วิกลจริตหรือคนไร้ความสามารถไม่มีผู้อนุบาล หรือซึ่งผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้อนุบาลไม่สามารถจะทำการตามหน้าที่โดยเหตุหนึ่งเหตุใด รวมทั้งมีผลประโยชน์ขัดกันกับผู้เยาว์หรือคนไร้ความสามารถนั้น ๆ ญาติของผู้นั้น หรือผู้มีประโยชน์เกี่ยวข้องอาจร้องต่อศาลขอให้ตั้งเขาเป็นผู้แทนเฉพาะคดีได้
เมื่อได้ไต่สวนแล้วให้ศาลตั้งผู้ร้องหรือบุคคลอื่น ซึ่งยินยอมตามที่เห็นสมควรเป็นผู้แทนเฉพาะคดี เมื่อไม่มีบุคคลใดเป็นผู้แทนให้ศาลตั้งพนักงานฝ่ายปกครองเป็นผู้แทน
เมื่ออ่านมาถึงตรงไหน ขอให้ทำความเข้าใจก่อนว่า จะฟ้องคดีแพ่ง หรือ คดีอาญา ต้องพิจารณาหลักๆคือ
1. คุณมีสิทธิตามกฎหมาย
2. คุณเสียหาย ซึงความเสียหายมีกฎหมายรับรองสิทธินั้นไว้
3. คุณเอาผิดคนสร้างความเสียหายภายในขอบเขตที่กฎหมายกำหนด
4. ต้องใช้สิทธิที่ศาล โดยยื่นฟ้อง ไม่ใช่ ประจาน
5. คุณต้องมีหลักฐาน ยืนยันการกระทำผิด (พยานบุคคล พยานเอกสาร พยานวัตถุ ....ไม่ใช่ความรู้สึกส่วนตัวเฉยๆ) ซึ่งถ้าเป็นคดีแพ่ง ต้องมีหลักฐานยืนยันความเสียหาย แต่คดีอาญา มีกฎหมายกำหนดว่า “โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหาย..” แปลว่า ไม่ต้องเสียหายจริง แต่มีการกระทำความผิดครบองค์ประกอบของกฎหมายก็ฟ้องได้
ดังนั้น จะฟ้องคดีอะไรก็ตาม ลองดูว่า คุณมีครบทั้ง 5 ข้อนี้มั๊ยนะคะ
แต่ถ้า ฟ้องแล้ว ศาลยกฟ้อง ไม่พอใจก็อุทธรณ์/ฎีกาตามสิทธิที่มีได้
ส่วนการถูกยกฟ้อง จะถูกฟ้องกลับหรือไม่ เดี๋ยวมาต่อในโพสต์หน้าให้ค่ะ
ใครอ่านมาถึงตรงนี้แล้ว ขอบคุณนะคะ ข้อความยาว แต่อยากแบ่งปัน
อยากให้ทุกคนมีความรู้กฎหมาย ไม่ถูกเอาเปรียบ และกฎหมายเป็นเรื่องใลก้ตัว รู้ไว้ดีกว่า แม้ตอนนี้ยังไม่จำเป็น แต่ในวันที่จำเป็นจะได้ไม่เสียเปรียบใครนะคะ
ปล. ปรึกษาคดีมีค่าใช้จ่ายนะคะ เนื่องจากงานคดีค่อนข้างล้นจึงต้องมีคิวให้คำปรึกษาและมีค่าใช้จ่ายบ้างค่ะ เอาไว้เป็นค่ายาค่าหมอนะคะ ขอบคุณทุกคนที่สนับสนุนนะคะ จะพยายามแบ่งเวลา และลงโพสต์ให้ความรู้เท่าที่ตัวเองมีประสบการณ์ให้ในทุกๆวันค่ะ
🙏ขอบคุณที่ติดตามค่ะ
❤️ทนายพราวรวี❤️