
18/09/2025
ปวดเข่า,เข่าเสื่อม
ปวดเข่า เข่าเสื่อมระยะที่ 4 ไม่อยากผ่าตัด ทำอย่างไรได้บ้าง
“หมอคะ หนูปวดเข่ามาหลายปีแล้วค่ะ เดี๋ยวนี้เดินแทบไม่ได้ เวลาลุกนั่งก็เจ็บมาก หมอบอกว่าเป็นเข่าเสื่อมระยะที่ 4 แล้ว แต่หนูกลัวการผ่าตัดมาก ไม่อยากผ่าค่ะ”
นี่คือคำพูดของคุณสมพร อายุ 65 ปี ที่เดินกะเผลกเข้าห้องตรวจด้วยไม้เท้า น้ำเสียงเต็มไปด้วยความกังวล ซึ่งจริง ๆ แล้ว คนจำนวนไม่น้อยที่เป็นเข่าเสื่อมระยะสุดท้าย มักจะมีคำถามเดียวกันว่า “ไม่ผ่าตัดได้ไหม?”
หมออยากเล่าให้ฟังอย่างอบอุ่นและเข้าใจง่าย ว่าเข่าเสื่อมระยะที่ 4 แม้จะรุนแรง แต่ยังมีวิธีดูแลและบรรเทาได้หลายทางสำหรับคนที่ยังไม่พร้อมผ่าตัด
เข่าเสื่อมระยะที่ 4 คืออะไร?
ภายในข้อเข่าปกติจะมีกระดูกอ่อนทำหน้าที่เหมือนเบาะนุ่ม ๆ รองรับแรงกระแทก เวลาเดิน วิ่ง หรือนั่งลุก แต่เมื่ออายุมากขึ้น หรือใช้งานเข่าหนักเกินไป กระดูกอ่อนจะบางลงและสึกหรอ
เมื่อถึงระยะที่ 4 แปลว่า กระดูกอ่อนในเข่าแทบไม่เหลือแล้ว กระดูกชนกระดูก เวลาเดินจึงเจ็บปวดมาก เข่าผิดรูป เดินลำบาก บางรายมีเสียงดัง “กรอบแกรบ” ทุกครั้งที่เคลื่อนไหว
อาการที่มักพบ
- ปวดเข่ามากเวลาเดินหรือลุกนั่ง
- เข่าตึง งอเข่าได้น้อย
- เข่าผิดรูป เดินกะเผลก
- มีเสียงดังในข้อเวลาเคลื่อนไหว
- ปวดแม้ตอนนั่งหรือนอน
ตรวจอย่างไรให้แน่ใจ
หมอจะเริ่มจากการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และถ่ายเอกซเรย์ (X-ray) เพื่อดูช่องว่างระหว่างข้อเข่า หากแคบจนกระดูกแทบติดกัน แสดงว่าเป็นระยะที่ 4 แล้ว
บางรายอาจต้องตรวจ MRI ถ้ามีภาวะแทรก เช่น หมอนรองกระดูกหรือเอ็นฉีกขาด ส่วนการตรวจเลือด มักใช้เพื่อแยกโรคอื่น เช่น เก๊าท์ หรือข้ออักเสบรูมาตอยด์
ถ้าไม่อยากผ่าตัด ทำอะไรได้บ้าง?
แม้การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าจะเป็นทางเลือกที่ได้ผลมากที่สุดในระยะที่ 4 แต่ถ้ายังไม่พร้อมผ่าตัด ยังมีวิธีบรรเทาอาการ เช่น
1. ปรับพฤติกรรมการใช้เข่า
- ลดการขึ้นลงบันได
- เลี่ยงการนั่งยอง ๆ หรือนั่งพับเพียบ
- ใช้ไม้เท้าช่วยพยุง เพื่อลดน้ำหนักที่กดลงเข่า
2. ลดน้ำหนักตัว
ทุก ๆ 1 กิโลกรัมที่ลดได้ จะช่วยลดแรงกดบนข้อเข่าหลายกิโลกรัม เวลายืนหรือเดิน
3. กายภาพบำบัด
เน้นการเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบเข่า เช่น กล้ามเนื้อต้นขา เพื่อช่วยพยุงข้อให้มั่นคงขึ้น
4. การใช้ยา
ยาแก้ปวด หรือยาแก้อักเสบที่หมอสั่ง สามารถช่วยให้ใช้ชีวิตประจำวันได้สะดวกขึ้น แต่ต้องใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์ เพื่อป้องกันผลข้างเคียง
5. ฉีดยาลดอักเสบในข้อ
ปัจจุบันนิยมใช้เครื่องอัลตราซาวด์ช่วยระบุตำแหน่ง เพื่อความแม่นยำในการฉีด ช่วยลดอาการปวดได้ชั่วคราว
6. ฉีดน้ำหล่อลื่นข้อเข่า (Hyaluronic acid)
ช่วยให้ข้อเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น บรรเทาอาการปวดในบางราย แม้ไม่หายขาด แต่ช่วยเลี่ยงการผ่าตัดได้ระยะหนึ่ง
พยากรณ์โรค
- เข่าเสื่อมระยะที่ 4 มักไม่หายขาดเอง
- หากไม่ผ่าตัด อาการอาจเรื้อรัง ต้องพึ่งไม้เท้า หรือรถเข็นในอนาคต
- แต่ถ้าปรับวิธีใช้ชีวิต กายภาพ และดูแลตัวเองดี ก็ยังใช้ชีวิตประจำวันได้ โดยเลี่ยงการใช้งานหนัก
ภาวะแทรกซ้อนที่ต้องระวัง
- ปวดเรื้อรัง ทำให้นอนไม่หลับ
- กล้ามเนื้อต้นขาลีบ เพราะไม่ค่อยได้ใช้งาน
- เสี่ยงหกล้มบ่อย จากการเดินไม่มั่นคง
- คุณภาพชีวิตลดลง ทำให้ซึมเศร้าได้
หมอสรุปให้ว่า…
เข่าเสื่อมระยะที่ 4 ไม่ใช่ว่าทุกคนต้องรีบผ่าตัดทันที หากอาการยังพอทน และเรายังอยากลองวิธีอื่นก่อน ก็สามารถทำได้ แต่สิ่งสำคัญคือการดูแลตัวเองอย่างถูกต้อง และติดตามอาการกับแพทย์อย่างสม่ำเสมอ
หากอาการปวดมากขึ้นจนใช้ชีวิตไม่ได้ หรือเข่าผิดรูปมากจนเดินแทบไม่ไหว นั่นคือสัญญาณว่าการผ่าตัดอาจเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด เพื่อให้กลับมาใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงปกติที่สุดครับ
บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์
สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่
ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง)
ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ
สอบถามปัญหาโรคกระดูกและข้อ ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเข่า ปวดไหล่ กระดูกพรุน ได้ครับ
📱 Line ID: โทร 081-5303666
#ปวดเข่า #เข่าเสื่อม #ไม่อยากผ่าตัด #หมอเก่งกระดูกและข้อ #ดูแลผู้สูงอายุ