23/09/2025
สมองเสื่อมในด้านการจัดการ (Executive dysfunction / Executive impairment) ใช่ไหมคะ
โดยทั่วไป สมองเสื่อมไม่ได้หมายถึงแค่ความจำเสื่อม แต่ยังมีหลายด้าน เช่น ภาษา การรับรู้เชิงพื้นที่ อารมณ์ และที่สำคัญคือ “การจัดการ (Executive function)” ซึ่งเกี่ยวข้องกับ
• การวางแผน (Planning)
• การตัดสินใจ (Decision making)
• การควบคุมตนเอง (Self-control, inhibition)
• การแก้ปัญหา (Problem-solving)
• การจัดลำดับความสำคัญ (Prioritization)
• การทำงานหลายอย่างพร้อมกัน (Multitasking)
ลักษณะอาการของ “สมองเสื่อมด้านการจัดการ”
• ทำกิจวัตรประจำวันยากขึ้น เช่น จัดการเรื่องการเงิน ทำอาหาร หรือการเดินทาง
• ตัดสินใจผิดพลาดง่าย
• ทำงานที่เคยง่ายกลับยากขึ้น เพราะจัดลำดับไม่ถูก
• ควบคุมอารมณ์ตนเองไม่ค่อยได้ หงุดหงิดง่าย
• ขาดความยืดหยุ่นเวลาเจอสถานการณ์ใหม่
โรคที่เกี่ยวข้อง
• ภาวะสมองเสื่อม (Dementia) เช่น Alzheimer’s, Frontotemporal dementia
• โรคทางสมองส่วนหน้าผาก (Frontal lobe) เช่น เนื้องอก อุบัติเหตุ เลือดออกในสมอง
• โรคพาร์กินสัน หรือภาวะอื่น ๆ ที่กระทบวงจรสมองส่วนการควบคุม
แนวทางช่วยเหลือเบื้องต้น
1. สิ่งแวดล้อมที่เป็นระบบ – ทำตาราง กำหนดเวลา ใช้ปฏิทิน/โน้ตช่วย
2. กิจกรรมฝึกสมอง – เกมฝึกคิด วางแผน หรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้ลำดับขั้นตอน
3. การออกกำลังกาย + อาหารที่ดีต่อสมอง – ช่วยชะลอความเสื่อม