Chindwinyoma News-Burmese Edition

Chindwinyoma News-Burmese Edition "အညာပြည်သူတို့၏အသံ ပဲ့တင်ထပ် ပျံ့နှံ့စေမည်" We produce news what is really happening in Myanmar and the voice of Myanmar people to hear from international.

About us

Chindwin Yoma News was founded in December 7 2021 and is based in Monywa City, Sagaing Region, Myanmar, Located 136 kilometers north-west of Mandalay on the eastern bank of the River Chindwin. Chindwin Yoma News is a non-profit Burmese independent media to provide news for Myanmar citizens who lost human rights and democracy during coup. Also we produce news of the international politics

, business, so that we stand as an independent media and provides advance social and other human rights news.

ဝက်လက်တွင် မန္တလေးတိုင်းမှ စစ်ရှောင်ထောင်ချီရှိနေ--------------------------------၉ သြဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမစစ်ကိုင်းတ...
09/08/2025

ဝက်လက်တွင် မန္တလေးတိုင်းမှ စစ်ရှောင်ထောင်ချီရှိနေ
----------------
----------------
၉ သြဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ

စစ်ကိုင်းတိုင်း ဝက်လက်မြို့နယ်တွင် မန္တလေးတိုင်းမှ စစ်ရှောင်လာသည့် ပြည်သူ ထောင်ချီရှိနေသည်ဟု ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

မန္တလေးတိုင်း စဉ့်ကူး၊သပိတ်ကျင်းမြို့နယ်များတွင် စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်းထိုးနေပြီး မြို့နယ်ချင်းထိစပ်နေသည့် ဧရာဝတီမြစ်အနောက်ဘက်ခြမ်း စဉ့်ကူးမြို့နယ်သို့ စစ်ဘေးရှောင်နေကြရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကူညီပေးနေသူတစ်ဦးကပြောသည်။

"အဓိကကတော့ စဉ့်ကူးကများတယ် ၁၀၀၀လောက်ရှိမယ် ဧရာဝတီမြစ်ကူးတံတားလည်းရှိတော့ ရှောင်လာကြတာ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတော့ စဉ့်ကူးထဲကို ပြည်သူတွေ မဝင်နိုင်ကြဘူး"ဟုဆိုသည်။

စစ်ရှောင်ပြည်သူများကို တော်လှန်ရေးတပ်များ ထိန်းချုပ်ထားသည့်ရွာများတွင် အသီးသီးနေရာချထားသည်ဟုလည်း သိရသည်။

စစ်ရှောင်များကို ကူညီထောက်ပံ့မှုအားနည်းနေပြီး စားဝတ်နေရေး အခြေအနေကြုံတွေ့နေရသည်ဟု ရွှေဘိုခရိုင် အမှတ်-၁၅ တပ်ရင်းမှူး ဗိုလ်ကောက်ရိုးက ပြောသည်။

"ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက အိမ်ထောင်စု ၉၀အတွက် တပ်ရင်းကနေ ဆန်လှူနိုင်ခဲ့တယ် ကျွန်တော်တို့လည်း ကိုယ့်တပ်ရိက္ခာထဲကနေ ကူနိုင်တာကူခဲ့တာပါ သူတို့လိုအပ်တာတွေကို ကြည့်ရတာတော့ အမိုးအကာနဲ့ ဆန်၊ဆီတို့ လိုနေတာပါ"ဟုဆိုသည်။

စစ်ကောင်စီက ဇူလိုင်လကုန်ပိုင်းမှစပြီး ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းတလျှောက် စစ်သင်္ဘောများ စေလွှတ်နေပြီး မြစ်ကမ်းဘေးရွာများကို လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်မှုများရှိနေသည်။

ထူးခြားသတင်းများကို အောက်ပါလင့်ခ်များတွင်လည်း ဖတ်ရှုနိုင်သည်။.............................................
Website - https://www.chindwinyomanews.com
YouTube - https://bit.ly/3zt7gPq
Telegram - https://t.me/chindwinyoma



#ချင်းတွင်းရိုးမ

မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းရှိ မြေရှားသတ္တုသယံဇာတက ပြည်တွင်းစွမ်းအားနှင့် ကမ္ဘာ့ပြိုင်ဆိုင်မှုကို ပုံဖော်နေ------------------...
08/08/2025

မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းရှိ မြေရှားသတ္တုသယံဇာတက ပြည်တွင်းစွမ်းအားနှင့် ကမ္ဘာ့ပြိုင်ဆိုင်မှုကို ပုံဖော်နေ
------------------------------------
၈ ဩဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး)

ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများသည် အရေးပါသော သတ္တုသယံဇာတများကို ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုများသည် အဖိုးတန်ရတနာ ဖြစ်လာသကဲ့သို့ ပဋိပက္ခ၏ အဓိကနေရာတစ်ခုလည်း ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်ရက်သတ္တပတ်က ရိုက်တာသတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်အရ ထရမ့်အစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုများကို ရရှိရန်အတွက် ယှဉ်ပြိုင်နေသော အဆိုပြုချက်များကို အတွင်းကျကျ ပြန်လည်သုံးသပ်နေကြောင်း သိရသည်။

ထိုအဆိုပြုချက်များတွင် မြန်မာစစ်အုပ်စုနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်း၊ မြေရှားသတ္တုတူးဖော်ရေးနေရာများကို ထိန်းချုပ်ထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖြစ်သည့် ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ် (KIA) နှင့် တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း တရုတ်နယ်စပ်အနီး ကချင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၌ မြေရှားသတ္တု တူးဖော်မှုများ အရှိန်အဟုန်မြင့်လာခဲ့သည်။ ထိုနေရာရှိ အလွန်အဖိုးတန်သော ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုတွင်းများနှင့် ကမ္ဘာ့ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးကွင်းဆက်တွင် အရေးပါသောလမ်းကြောင်းကို KIA က သိမ်းပိုက်ထား၏။

ဒေသခံတော်လှန်ရေးအဖြစ် စတင်ဖြစ်တည်ခဲ့သော KIA သည် ယခင်ကတည်းက တရုတ်၊ အိန္ဒိယနှင့် ဆက်ဆံခဲ့ဖူးသကဲ့သို့ ယခုအခါ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့ ပါဝင်လာသည့် သယံဇာတအကြောင်းပြုသော သံတမန်ရေးရာအဖြစ် ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသို့ အရေးပါသော ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းတလျှောက်ကို KIA စိုးမိုးအုပ်ချုပ်နေ
------------------------------

မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အရေးကြီးဆုံးသော မြေရှားသတ္တု ထောက်ပံ့သူ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း နှစ်စဉ်တင်ပို့မှုတန်ဖိုး၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို တင်ပို့ပေးနေခဲ့သည်။ KIA သည်လည်း အဆိုပါမှီခိုအားထားမှုကို ၎င်း၏တရားဝင်မှု (Legitimacy) အတွက် အသုံးချနေပါသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလတွင် KIA သည် ကမ္ဘာ့အဖိုးတန်ဆုံး မြေရှားသတ္တုသိုက်များ စုဝေးရာနေရာအနီးရှိ ချီဖွေနှင့် ပန်ဝါ မြို့နှစ်မြို့ကို ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ ယင်းသတ္တုများ၊ အထူးသဖြင့် ဒိုင်စ်ပရိုစီယမ်နှင့် တာဘီယမ်တို့သည် လျှပ်စစ်ကားများ၊ လေရဟတ်တာဘိုင်များနှင့် ခေတ်မီကာကွယ်ရေးစနစ်များ ထုတ်လုပ်ရာတွင် အရေးပါ၏။ တရုတ်နိုင်ငံက နယ်စပ်ဂိတ်များကို ပိတ်ဆို့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှ မြေရှားဓာတ်သတ္တုတင်ပို့မှုများကို ရပ်တန့်ခြင်းဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကူမင်းမြို့၌ လျှို့ဝှက်တွေ့ဆုံပြီးနောက် ဆွေးနွေးမှုများ တဖြည်းဖြည်း အရှိန်ရလာခဲ့သည်။ ထို့နောက် KIA က တင်ပို့သည့် မြေရှားဓာတ်သတ္တု အာရုံစူးစိုက်မှုရှိသော ပစ္စည်းများအပေါ် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း တရုတ်အခွန်ကောက်ခဲ့သည်။ ဧပြီလတွင် နှစ်ဖက်စလုံးသည် တစ်တန်လျှင် ယွမ် ၃၅,၀၀၀ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄,၈၃၀) နှုန်းဖြင့် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

KIA ၏ စည်းမျဉ်းများအောက်တွင် ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်စတင်ခဲ့ရာ ၎င်းသည် နိုင်ငံတော်မဟုတ်သော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်အဖြစ် အရေးပါသော ထောက်ပံ့ရေးလမ်းကြောင်းကို တရားဝင် အုပ်ချုပ်ကိုင်တွယ်နိုင်ခဲ့သည်။

ဤဖြစ်စဉ်သည် ဒေသတွင်း မြေရှားသတ္တုတူးဖော်မှုနှင့် တင်ပို့မှုများ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်လာသည့် နောက်ခံအခင်းအကျင်းတွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ISP-Myanmar ၏ အဆိုအရ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ကချင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၌ လှုပ်ရှားနေသော သတ္တုတွင်း ၁၃၀ ခန့်ရှိရာမှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ကုန်တွင် ၃၇၀ ကျော်အထိ တိုးလာခဲ့သည်။ ချီဖွေမြို့ တစ်ခုတည်းတွင်ပင် ယိုစိမ့်ထွက်သည့် တွင်းပေါင်း ၂,၅၀၀ ကျော်ကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံသည် တန်ဖိုးအားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၂ ဘီလီယံကျော်ရှိသော မြေရှားသတ္တု တန်ချိန် ၂၉၀,၀၀၀ ကျော်ကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ခဲ့ရာ ထိုအထဲမှ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ထွက်ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုပမာဏ၏ သုံးပုံတစ်ပုံခန့်သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ချီဖွေနှင့် ပန်ဝါကို KIA သိမ်းပိုက်ခြင်းသည် အဆိုပါအဖွဲ့၏ မဟာဗျူဟာမြောက် အခန်းကဏ္ဍကို အသစ်တဖန် ဖြစ်ထွန်းလာစေခဲ့သည်။
ယခင်ကကဲ့သို့ နယ်မြေပိုင်နက်စိုးမိုးရေးအတွက် တော်လှန်တိုက်ခိုက်ခြင်းသီးသန့်မဟုတ်တော့ဘဲ KIA သည် ယခုအခါ အရေးပါသော သယံဇာတနယ်မြေများကို အုပ်ချုပ်ခြင်း၊ တင်ပို့ကုန်များအပေါ် အခွန်အကောက်များကို စီမံခန့်ခွဲခြင်းနှင့် အဓိကဒေသဆိုင်ရာ အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်ရပ်နှင့် တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်နေပြီ ဖြစ်သည်။

ထိုသို့လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို KIA သည် ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအလယ်ပိုင်းတွင် ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေးမှ ဝင်ငွေများဖြင့် ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ခိုင်မာစေပြီး အုပ်ချုပ်ရေးစွမ်းရည်ကို တည်ဆောက်ပုံနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်နိုင်သည်။

KIA ၏ ပုံစံသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ သံဖြူတင်ပို့မှုကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သော ‘ဝ’ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ် (UWSA) နှင့် တဖြည်းဖြည်း ဆင်ဆင်တူလာနေသည်။

UWSA သည် တရားမဝင် အခွန်ကောက်ခံမှုများကို အသုံးပြု၍ နိုင်ငံရေးအရ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ခြင်းတို့ကြောင့် သယံဇာတများကို အေးအေးလူလူ ထုတ်ရောင်းနိုင်ခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကချင်ပြည်နယ်တွင်လည်း UWSA ကဲ့သို့ အလားတူ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့၏ကုန်သွယ်ရေးပုံစံကို ခွင့်ပြုနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။

သို့သော် UWSA သည် စုစည်းကျစ်လစ်သော်လည်း နိုင်ငံရေးအရအထီးကျန်သောနယ်မြေကို အုပ်ချုပ်နေချိန်တွင် KIA ကတော့ ခရစ်ယာန်ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် ပြည်ပရောက် ကချင်လူမျိုးများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုများရှိသော ဒေသတွင် ခြေကုပ်ယူပြီး လှုပ်ရှားနေသည်။ ပြည်ပရောက် ကချင်အများအပြားသည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကို ထောက်ခံကြသည်။ ယင်းထောက်ခံမှုက KIA ကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ အတိုက်အခံ၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ထောက်ခံမှုနှင့် ဒီမိုကရေစီရေး ရည်မှန်းချက်များနှင့် ချိတ်ဆက်ပေးသည်။

ထို့ကြောင့် KIA သည် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အဖိုးတန်သော သယံဇာတမိတ်ဖက်ဖြစ်နိုင်သော်လည်း ၎င်း၏ နိုင်ငံရေးနှင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးများအတွက်တော့ အရှုပ်အထွေးရှိနိုင်သည်။

နယ်မြေထိန်းချုပ်မှုကို တရုတ်တင်းကျပ်ချိန်တွင် အိန္ဒိယကလည်း မြန်မာ့မြေရှားပါးသတ္တုကို စောင့်ကြည့်ရင်း ဖြစ်နိုင်ခြေအန္တရာယ်ကိုပါ စဉ်းစား
----------------------------

ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များကို ကွဲပြားအောင် ကြိုးပမ်းနေသော တရုတ်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ အဆိုပါပြတ်တောက်မှုများကြောင့် အားနည်းချက် ကြုံနေရဆဲဖြစ်ပါသည်။ ပြည်တွင်း၌ ဒိုင်စ်ပရိုစီယမ်နှင့် တာဘီယမ် ထုတ်လုပ်မှုသည် အဆင့်အတန်းနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်များကြောင့် အကန့်အသတ်သာ ရရှိနိုင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လုပ်အားခနည်းပါးခြင်းနှင့် စည်းမျဉ်းများ လျော့ရဲခြင်းတို့သည် စီးပွားရေးအရ ဆွဲဆောင်မှုရှိနေဆဲ ဖြစ်ပြီး အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာအားသာချက်များသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ဘဲ ညှိနှိုင်းရယူလိုခြင်းကို ပြသနေသည်။

Global Witness, ISP-Myanmar (၂၀၂၄) နှင့် ဒေသတွင်းသတင်းထောက်များ၏ မကြာသေးမီက စုံစမ်းလေ့လာချက်များအရ ကချင်ပြည်နယ်တွင် သတ္တုတူးဖော်ရေးနေရာများ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်လာမှုနှင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်ရေးစီးဆင်းမှုများကို မီးမောင်းထိုးပြပုံကို သိရသည်။

ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုနှင့် ပတ်သက်၍ ရပ်တည်ချက်သည် အမေရိကန်-တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးတင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခြင်းအပါအဝင် ပိုမိုကြီးမားသော ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲများလည်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် မြေရှားသတ္တုတင်ပို့မှုကန့်သတ်ချက်များကို တင်းကျပ်ခြင်းအပါအဝင် အဆိုပါသတ္တုဆိုင်ရာ အစီအမံအချို့ကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ပြင်ပမှ လေ့လာသူအများအပြားအတွက် အရေးမပါသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြောက်ပိုင်းစင်္ကြံလမ်းသည် အမေရိကန်-တရုတ်ကုန်သွယ်ရေးအတွက် အရေးပါသော ဖိအားပေးစရာနေရာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ထိုသို့အခြေအနေကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက ကောင်းစွာသတိထားမိခဲ့သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် နယူးဒေလီအစိုးရပိုင် အိန္ဒိယမြေရှားသတ္တုလီမိတက် (Indian Rare Earths Limited) မှ အရာရှိများသည် ထိပ်ပိုင်းစီးပွားရေးမိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးများကို အကဲဖြတ်ရန်အတွက် ကချင်ပြည်နယ်သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယသည် အဆိုပါ ဒေသတွင်းမှာ ခြေကုပ်ရယူခြင်းဖြင့် ပြည်တွင်းအရန်သိုက် အကန့်အသတ်ရှိမှုကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ခြင်း၊ ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုအတွက် တရုတ်အပေါ် မှီခိုမှုကို လျှော့ချနိုင်ခြင်းနှင့် အိန္ဒိယနယ်စပ်တလျှောက် တရုတ်ဩဇာကို ဟန့်တားနိုင်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။

သို့သော် နယူးဒေလီအစိုးရသည် အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်တလျှောက်ရှိ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ကန့်သတ်ထားသော ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုများကို စတင်ခဲ့သော်လည်း မြန်မာအစိုးရမဟုတ်သော အဆိုပါအဖွဲ့များနှင့် ဤသို့နက်ရှိုင်းပြီး ကျယ်ပြန့်သော အတိုင်းအတာဖြင့် အထူးသဖြင့် သယံဇာတစီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ အခြေအနေမျိုးတွင် ညှိနှိုင်းမှု အပေးအယူမျိုး ယခင်က မလုပ်ဖူးခဲ့ပေ။

ကချင်ပြည်နယ်၏ ရှားပါးသတ္တုသိုက်များကို ရယူခြင်းသည်လည်း ပြန်လည်ပေးဆပ်ရမှု ကြီးမားလွန်းလှသည်။ မြေရှားသတ္တုတူးဖော်ခြင်းသည် သစ်တောပြုန်းတီးမှု၊ မြေအောက်ရေ ညစ်ညမ်းမှုနှင့် အဆိပ်အတောက်များ စီးဆင်းမှုများအပါအဝင် ပြင်းထန်သော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးယိုယွင်းမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ သတ္တုတူးဖော်မှုမှ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုများသည် ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းသို့ပါ ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး ဒေသခံများကလည်း အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနှင့် မြေယာပိုင်ဆိုင်မှုအပေါ် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုများရှိလာခဲ့၍ သယံဇာတအပေါ် အခြေခံသောစီမံမှုများတွင် မတည်ငြိမ်မှုကို ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။

သယံဇာတအထောက်အပံ့ဖြင့် သံတမန်ရေးရာ တည်ငြိမ်အောင် ဆောင်ကြဉ်း
နိုင်ပါ့မလား
-------------------------------

အရေးပါသော ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုလမ်းကြောင်းများကို ထိန်းချုပ်ခြင်းအားဖြင့် KIA သည် ဝင်ငွေရရှိရုံသာမက သြဇာအာဏာပါ ကြီးမားလာခဲ့သည်။

တင်ပို့မှုပမာဏသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အဆင့်နီးပါး ရှိနေပြီး တစ်တန်လျှင် ယွမ် ၃၅,၀၀၀ နှုန်း သတ်မှတ်ထားသဖြင့် KIA သည် နှစ်စဉ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၂၀၀ ကျော်အထိ ဝင်ငွေရရှိနိုင်သည်။ ဒေသခံများနှင့် မကြာသေးမီက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများအရ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၊ အခွန်ကောက်ခံမှုနှင့် သတ္တုတူးဖော်မှုအပေါ် အခြေခံသော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မော်ဒယ်အသစ်တစ်ခုအတွက် ရှာဖွေစူးစမ်းဆွေးနွေးမှုများ ရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။

၎င်း၏ အနှစ်သာရမှာ သယံဇာတထိန်းချုပ်မှုသည် နိုင်ငံရေးအရ ပြေလည်စေရေး၏ အဓိကအချက်ဖြစ်သည်ဟူသော အယူအဆဖြစ်သည်။ ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုများသည် မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၏ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းကို ပုံဖော်နေပြီး၊ ထိုနေရာတွင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အုပ်ချုပ်မှု၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ ပြိုင်ဆိုင်မှုတို့သည် သွားရောက်ပေါင်းစုံနေသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဦးစားပေးမှာ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုမှတစ်ဆင့် ရယူခြင်း ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယနှင့် အခြားနိုင်ငံများကမူ နိုင်ငံတော်အဆင့်နီးပါး သက်ဆိုင်ရာအစိတ်အပိုင်းများကို ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းနှင့် အရှေ့တောင်အာရှ၏ သယံဇာတအနာဂတ်မှ ချန်လှပ်ခံရခြင်းအန္တရာယ်များကို ချိန်ဆနေကြသည်။

KIA သည် မဟာဗျူဟာမြောက် သယံဇာတများ၏ တံခါးစောင့်အဖြစ် ရပ်တည်လာခြင်းသည် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့၏ တရားဝင်မှု (legitimacy) နှင့် ကြားဝင်စေ့စပ်မှုဆိုင်ရာယုတ္တိကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်သတ်မှတ်ပေးလိုက်သည်။

နယ်မြေနှင့် တူးဖော်ရေးနေရာများကို ထိန်းချုပ်နိုင်မှုက သြဇာအာဏာကို ဖန်တီးပေးပြီး မြေပြင်ပေါ်တွင် အာဏာကိုင်ထားသူ မည်သူ့ကိုမဆို တရုတ်က လက်တွေ့ကျကျ ထိတွေ့ဆက်ဆံလိမ့်မည်ဟူသော အမြင်ကို ပိုမိုခိုင်မာစေသည်။

ပြောရမည်ဆိုလျှင် ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တုများသည် ထူးခြားချက်နှစ်ခုရှိသော ဓားတစ်လက် ဖြစ်လာသည်။ ထရမ့်အစိုးရ၏ မကြာသေးမီက အစည်းအဝေးများက ဖော်ပြသကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဝါရှင်တန်ရှိ မဟာဗျူဟာမြောက်မူဝါဒဆွေးနွေးမှုများသို့ ဝင်ရောက်နိုင်သည့် ထူးခြားသောအခွင့်အရေးကို ပေးအပ်လာသည်မှာ အဆိုပါသတ္တုကြောင့်ပင်ဖြစ်ပါသည်။

သို့သော် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက လက်တွေ့ကျကျ ရယူနိုင်မည်လားဆိုသည်မှာ သီးခြားကိစ္စတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့အရေးအကျပ်အတည်းကို ရှားပါးမြေဓာတ်သတ္တု ရရှိရေးဆိုသည့် ကျဉ်းမြောင်းသော ရှုထောင့်မှ ကြည့်မြင်မိလျှင် မဟာဗျူဟာကျသော တုံ့ပြန်မှုအစား အပေးအယူဆန်သော တုံ့ပြန်မှုကိုပဲ အားပေးနိုင်ပါသည်။

၎င်းသည် ရေရှည်တည်ငြိမ်ရေး အလားအလာများကို လျှော့ချပြီး အငြင်းပွားနေသော ဒေသများတွင် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ပြိုင်ဆိုင်မှုကို မြင့်တက်စေနိုင်သည်။

မြေရှားသတ္တုများသည် နိုင်ငံတကာအပြောင်းအလဲများတွင် နောက်ခံဇာတ်ကြောင်းတစ်ခုသာ မဟုတ်တော့ဘဲ၊ ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေး၊ နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှုနှင့် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအန္တရာယ်တို့၏ ဆုံမှတ်တွင် တည်ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ။

ကိုးကား : New Security Beat

(newsecuritybeat.org ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် လွှင့်တင်ထားသော မူရင်းဆောင်းပါးရှင် အမရသီဟ၏ သုံးသပ်ချက်ကို ဆီလျော်အောင် မြန်မာပြန်ဆိုပါသည်)

#ချင်းတွင်းရိုးမ
#ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး

ယာယီသမ္မတ မြင့်ဆွေကွယ်လွန်ပြီဟု စစ်တပ်က သတင်းထုတ်ပြန်----------------------------------------၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုး...
07/08/2025

ယာယီသမ္မတ မြင့်ဆွေကွယ်လွန်ပြီဟု စစ်တပ်က သတင်းထုတ်ပြန်
--------------------
--------------------
၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ

ယာယီသမ္မတ မြင့်ဆွေ ကွယ်လွမ်ပြီဟုစစ်တပ်က ယနေ့သတင်းထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ဒီနေ့ မနက် ၈ နာရီ ၂၈ မိနစ်အချိန် အမှတ် ၂ စစ်ဆေးရုံမှာ သေဆုံးပြီး အသုဘကိုတော့ နိုင်ငံတော်ဈာပနအဖြစ်ပြုလုပ်မည်ဟု စစ်ကောင်စီကသတင်းထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

မြင့်ဆွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှစတင်၍ လှုပ်ရှားရာမှာ တုံ့နှေးခြင်း၊ အစာ အာ ဟာရ စားသုံးနိုင်မှု နည်းပါးလာခြင်း၊ ပါကင်ဆင်အာရုံကြောအားနည်းရောဂါ ခံစားခဲ့ရသည်ဟု စစ်ကောင်စီက ထုတ်
ပြန်ခဲ့သည်။

#ချင်းတွင်းရိုးမ
#ဦးမြင့်ဆွေ

ယာယီသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေကွယ်လွန်သည့်သတင်း မှန်ကန်မှုမရှိဟု စစ်ကောင်စီငြင်းဆို-----------------------------------------------...
06/08/2025

ယာယီသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေကွယ်လွန်သည့်သတင်း မှန်ကန်မှုမရှိဟု စစ်ကောင်စီငြင်းဆို
-----------------------------
-----------------------------
၆ ဩဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ

ယာယီသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေကွယ်လွန်ပြီဆိုသည့်သတင်း ယနေ့ နံနက်တွင်ပျံ့နှံ့ခဲ့ရာ အဆိုပါသတင်းသည် သတင်းအမှားသာဖြစ်သည်ဟု စစ်ကောင်စီသတင်းပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ငြင်းဆိုလိုက်သည်။

ထို့ပြင် ဦးမြင့်ဆွေသည် တပ်မတော် အမှတ် ၂ စစ်ဆေးရုံတွင် ဆေးကုသမှုခံယူလျက်ရှိသည်ဟု စစ်ကောင်စီက ယနေ့သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယမန်နေ့ ဩဂုတ်လ ၅ ရက်တွင် ယာယီသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေသည် ကျန်းမာရေးအရအထူးစိုးရိမ်ဖွယ်ရှိသဖြင့် တပ်မတော် အမှတ် ၂ စစ်ဆေးရုံတွင် အရေးပေါ်ဆေးကုသမှုခံယူနေရသည်ဟု စစ်ကောင်စီက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

#ချင်းတွင်းရိုးမ


#ဦးမြင့်ဆွေ

ကရင်နီတိုက်ပွဲအတွင်း KNDF တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁ ဦး ကျဆုံး--------------------------------------------------------------------၅ ဩ...
05/08/2025

ကရင်နီတိုက်ပွဲအတွင်း KNDF တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁ ဦး ကျဆုံး
----------------------------------
----------------------------------
၅ ဩဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ

ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ​ရှေ့တန်း၌ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရင်း စစ်ကောင်စီတပ်နှင့်တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားကာ ရဲဘော်ချမ်းမြေ့အောင် ကျဆုံးခဲ့သည်ဟု အမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF)၊ အမှတ် (၁၄) တပ်ရင်းက ယနေ့သတင်းထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ဓါတ်ပုံ-KNDF

ထူးခြားသတင်းများကို အောက်ပါလင့်ခ်များတွင်လည်း ဖတ်ရှုနိုင်သည်။.............................................
Website - https://www.chindwinyomanews.com
YouTube - https://bit.ly/3zt7gPq
Telegram - https://t.me/chindwinyoma



#ချင်းတွင်းရိုးမ

သရက်ချောင်းမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့၂ ဦး လက်နက်ခဲယမ်းများနှင့် အတူ အလင်းဝင်----------------------------------------...
05/08/2025

သရက်ချောင်းမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့၂ ဦး လက်နက်ခဲယမ်းများနှင့် အတူ အလင်းဝင်
----------------------------------
----------------------------------
၅ ဩဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ

တနင်္သာရီတိုင်း၊ သရက်ချောင်းမြို့နယ် အခြေစိုက် ခလရ ၄၀၃ တပ်ရင်းမှ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၂ ဦး လက်နက်ခဲယမ်းများနှင့်အတူ ဩဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် အလင်းဝင်လာသည်ဟု KNU- မြိတ် - ထား ဝယ်ခရိုင်၊ ပြည်သူ့ဆက်ရေးနှင့်သတင်းပြန်ကြားရေးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်သည်။

စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်၂ ဦးသည် MA-1 အမျိုးအစား သေနတ် ၁ လက်၊ MA-2 အမျိုးအစား သေနတ် ၁ လက်၊ ကျည်‌ဆံ ၄၀၀ ၊ ကျည်ဘောင် ၈ ဘောက်တို့နှင့်အတူ ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက် ရေးတပ်တပ်မတော် K.N.L.A တပ်မဟာ - ၄ ၊ တပ်ရင်း ၁၂ ၊ တပ်ခွဲ ၂ ထံသို့ အလင်းဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အလင်းဝင်လာသူ ၂ ဦးကို ကရင် အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရးတပ်မတော် K.N.L.A တပ်ရင်း ၁၂ တပ်ရင်းမှူးဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးစောဒါးဒါးက တစ်ဦးလျှင် ဂုဏ်ပြုဆုချီးမြှင့်ငွေကျပ် သိန်း ၄၀ စီပေးအပ်ခဲ့ပြီး၊ ၄◌င်းတို့၂ ဦး ဘက်ပြောင်းခိုလှုံနိုင်ရန် ဆက်သွယ်ကူညီပေးခဲ့သော တပ်သား မောင်ကျော်ကျော် ကိုလည်း ဆုချီးငွေ သိန်း ၂၀ ကျပ်ပေးအပ်ခဲ့သည်ဟု KNU- မြိတ် - ထား ဝယ်ခရိုင်၊ ပြည်သူ့ဆက်ရေးနှင့်သတင်းပြန်ကြားရေးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်သည်။

‎ဓာတ်ပုံ- KNLA

ထူးခြားသတင်းများကို အောက်ပါလင့်ခ်များတွင်လည်း ဖတ်ရှုနိုင်သည်။.............................................
Website - https://www.chindwinyomanews.com
YouTube - https://bit.ly/3zt7gPq
Telegram - https://t.me/chindwinyoma



#ချင်းတွင်းရိုးမ

တရုတ်ပြည် ခမ်းနားကြီးကျယ်မှုမှ နောက်ပြန်ဆုတ်အောင် ရှီကျင့်ဖျင် ချုပ်ကိုင်ထားသလား----------------------------------------...
04/08/2025

တရုတ်ပြည် ခမ်းနားကြီးကျယ်မှုမှ နောက်ပြန်ဆုတ်အောင် ရှီကျင့်ဖျင် ချုပ်ကိုင်ထားသလား
------------------------------
------------------------------
၄ သြဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး)

ဘိုင်ဒန်အစိုးရလက်ထက်တွင် ကမ္ဘာ့သမိုင်း၏ နောက်လာမည့်ခေတ်သည် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်အကြား စီးပွားရေး၊ ပထဝီဝင်မဟာဗျူဟာပြိုင်ဆိုင်မှုများဖြင့် အများစု သတ်မှတ်ခံရမည်ဟု ကျနော်တို့အများစုက ထင်မှတ်မိခဲ့ကြသည်။ ယခုရက်ပိုင်းတွင်မူ ထိုသို့ဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းပါးလာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် တရုတ်အပေါ် တစ်ခါတရံ ပြင်းထန်သော စကားလုံးများ ပြောဆိုလေ့ရှိသော်လည်း ၎င်း၏ချဉ်းကပ်မှုသည် ယခင်ကထက် ပိုမိုပျော့ပျောင်းလာခဲ့ပြီး ပြေလည်စရာ တိုးလာခဲ့သည်။ ဘိုင်ဒင်အစိုးရတုန်းက တရုတ်ကို ရင်ဆိုင်ရန် အသုံးပြုခဲ့သော မူဝါဒအများစုကို ထရမ့်က နှေးကွေးစွာ သို့မဟုတ် လျင်မြန်စွာ ဖျက်သိမ်းနေခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်မှုများကို ဖျက်သိမ်းခြင်း၊ စက်မှုမူဝါဒများကို ဖျက်သိမ်းခြင်း၊ အဓိကမဟာမိတ်နိုင်ငံများအပေါ် အခွန်စည်းကြပ်ခြင်း၊ သုတေသနရန်ပုံငွေဖြတ်တောက်ခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်သည်။

တရုတ်အင်အား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခြင်း
-------------------------------

ဤအတောအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏အင်အား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိနေခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်မှုတွင် တရုတ်၏ဈေးကွက်ဝေစုသည် ၂၀ ရာစုအလယ်ပိုင်းက အမေရိကန် စံစားခဲ့ရသည့် အဆင့်အတန်းမျိုးအထိ တရှိန်ထိုး မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အမေရိကန်သည် ကမ္ဘာမှာ ပြိုင်ဘက်ကင်းသော စက်မှုလုပ်ငန်းဘီလူးကြီး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ယခုအခါ တရုတ်မြို့ကြီးများသည် ပြည်ပမှ လာရောက်လည်ပတ်သူများအတွက် အထက်ပါ အနာဂတ်အလားအလာမျိုး ထပ်တူခံစားရသည်ဟု ဖွင့်ဟကြသည်။

တရုတ်၏ အခြေခံအဆောက်အအုံများသည် ကြီးမားပြီး အသစ်တည်ဆောက်ထားကြသည်။ စက်ရုပ်များ၊ လျှပ်စစ်ကားများ၊ ခေတ်မီငွေပေးချေမှုစနစ်များဖြင့် ပြည့်နှက်နေပြီး အဆောက်အအုံများကို LED မီးများဖြင့် အလှဆင်ထားသည်။

တရုတ်၏ တီထွင်ဆန်းသစ်မှုစနစ်သည် အမေရိကန် အထွတ်အထိပ်ရောက်စဉ်ကကဲ့သို့ ကမ္ဘာကြီးကို ပြောင်းလဲစေမည့် ကြီးမားသော တီထွင်ဖန်တီးမှုများ နည်းပါးသော်လည်း တိုးတက်မှုအနည်းငယ်စီ စုဆောင်းခြင်းဖြင့် တိုင်းပြည်ကို သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာနယ်ပယ် ရှေ့တန်းသို့ ရောက်ရှိအောင် တွန်းပို့နိုင်ခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့လျှပ်စစ်ကားများ၊ ဒရုန်းများ၊ သင်္ဘောများ၊ စက်မှုစက်ပစ္စည်းများနှင့် စက်ရုပ်များကို တရုတ်နိုင်ငံတွင် ထုတ်လုပ်နေပြီဖြစ်သည်။ ထရမ့်က တစိတ်တပိုင်းနောက်ဆုတ်ပေးပြီး လိုက်လျောခဲ့ခြင်းကြောင့် တပိုင်းလျှပ်ကူးများ (semiconductors) နှင့် လေယာဉ်များသည်လည်း မကြာမီ တရုတ်ပြည်တွင်းမှာ တိုးချဲ့ထုတ်လုပ်လာနိုင်တော့မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။

ရာစုနှစ်တစ်ခုအတွက် တရုတ်အားနည်းချက်များ
--------------------------------

သို့သော် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဆင့်မြင့်ဆုံးနှင့် အင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်ဆိုခြင်းမှာ နှိုင်းယှဉ်ချက်တစ်ခုသာ ဖြစ်သည်။ အလုံးစုံခြုံငုံကြည့်လျှင်မူ လက်ရှိရာစုနှစ်သည် တရုတ်ရာစုနှစ် (သို့မဟုတ် တရုတ်ရာစုနှစ်ထက်ဝက်) ဆိုသည်မှာ ထင်ထားသလောက် ဖြစ်လာနိုင်ခြေနည်းနေသည်ကို စာရေးသူအနေဖြင့် ယူဆမိပါသည်။

နည်းပညာပိုင်းတွင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသော နိုင်ငံအများစုသည် အရာခပ်သိမ်းကို ပိုကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းကြပြီး အသစ်သစ်များ ဖန်တီးနိုင်အောင် အသွင်ကူးပြောင်းဖို့ ကြိုးစားကြသည်။ သို့သော် တရုတ်သည် အများအားဖြင့် လျင်မြန်စွာ အမီလိုက်နိုင်သူအဖြစ်သာ ရှိနေနိုင်သည်။ စီးပွားရေးအရ တရုတ်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးမားဆုံးသော လွှမ်းမိုးမှုရှိမည်ဖြစ်သော်လည်း ပြည်တွင်းလူနေမှုအဆင့်အတန်းသည် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့အောက်တွင်သာ ရှိနေနိုင်သည်ဟုလည်း အကဲခတ်သမားများက ရေးသားဖော်ပြကြသည်။

လူမှုရေးအရ တရုတ်သည် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုများနှင့် ပိတ်လှောင်မှုများ ရှိနေဦးမည်ဖြစ်ပြီး ဂျပန်၊ အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်တို့ အထွတ်အထိပ်ရောက်စဉ်ကကဲ့သို့ အနုပညာနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားမှုမျိုး မရှိနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ထားသည်။ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအရ တရုတ်သည် သူ့ပြည်တွင်းရေးကိုသာ အဓိကထားပြီး အခြားအင်အားကြီးနိုင်ငံများကဲ့သို့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာစနစ်ကို ပြောင်းလဲပေးနိုင်ဦးမည် မဟုတ်ပေ။ (သို့သော် ၎င်း၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်သော နိုင်ငံရေးအရတော့ ထိုအချက်က ကမ္ဘာကြီးကို သက်သာရာရစေခဲ့သည်)

စာရေးသူအနေဖြင့် တရုတ်၏ အားနည်းချက်အားလုံးသည် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးတည်းကြောင့်ဟု လက်ညိုးထိုးမည်မဟုတ်ပါ။ ထိုသို့ လက်ညိုးထိုးခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်သော ကိစ္စဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတိုင်းတွင် အင်အားအထွတ်အထိပ်ရောက်ချိန်တွင်ပင် အဓိကကန့်သတ်ချက်များ ရှိနှင့်ကြသည်။

တရုတ်မြို့ကြီးများ၏အနေအထားသည် ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် လုံးဝမသက်ဆိုင်သော အကြောင်းရင်းများကြောင့် ကျယ်ပြန့်လွန်းသည်။ ယခုအခါ တရုတ်၏ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို နှေးကွေးလာစေသည့် အိမ်ခြံမြေပူဖောင်းကို ရှီကျင့်ဖျင် ဖန်တီးခဲ့ခြင်း မဟုတ်ပေ။ ထို့ပြင် သူသည် လက်ရှိရာစုနှစ်၏ ဒုတိယတဝက်တွင် တရုတ်စီးပွားရေးကို အကြီးအကျယ် ဖိအားဖြစ်စေမည့် ကလေးမွေးနှုန်း လျော့ကျစေခြင်းကို စေ့ဆော်ပေးခဲ့သည် မဟုတ်ပေ။

သို့စဉ်လျက် ရှီကျင့်ဖျင်၏ ကြီးမားသောအာဏာနှင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာကန့်သတ်ချက်များသည် ပေါင်းစပ်ကာ တရုတ်နိုင်ငံကို ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသော ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှုမှ တုံ့ဆိုင်းနိုင်စရာ နည်းလမ်းများစွာရှိသည်ဟု စာရေးသူ ထင်မြင်မိပါသည်။

စွမ်းရည်ထက်မြက်သော ခေါင်းဆောင်များရှိခြင်းသည် မည်သည့်နိုင်ငံအတွက်မဆို အန္တရာယ်များလှသော မဟာဗျူဟာတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ မော်စီတုံး၏ အုပ်ချုပ်မှုသည် တရုတ်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုပြိုင်ပွဲတွင် အများကြီး နောက်ကျကျန်ရစ်စေခဲ့ဖူးသည်။ ဥက္ကဋ္ဌမော်၏မူဝါဒများသည် စီးပွားရေးနှင့် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဘေးအန္တရာယ်အဖြစ်လည်း လက်တွေ့ကြုံခဲ့ရသည်။

တိန့်ရှောင်ဖိန်ကတော့ ခေတ်သစ်တရုတ်သမိုင်းအတွက် အမှန်တကယ်ကြီးမြတ်သူဖြစ်ပြီး စီးပွားရေးအရ လစ်ဘရယ်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးမှတစ်ဆင့် လျင်မြန်သော စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို ဖော်ဆောင်ခဲ့သည်။

တိန့်လမ်းကြောင်းအတိုင်း ဆက်လက်လျှောက်လှမ်းကြရန် နောက်ထပ်ခေါင်းဆောင်များ၊ ဆက်ခံသူများဖြစ်သည့် ကျန်ဇီမင်းနှင့် ဟူကျင်တောင်တို့ကိုလည်း ထားရစ်ခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင် အာဏာချုပ်ကိုင်ပုံနှင့် စတိုင်
--------------------------

တစ်ဦးတစ်ယောက်က အာဏာချုပ်ကိုင်ခြင်းသည် တရုတ်မှာပဲ ဖြစ်ပေါ်သော အစဉ်အလာတော့ မဟုတ်ပေ။ သို့သော် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီတိုင်းလိုလို၏အလေ့အထသည် အာဏာကို လူတစ်ဦးတည်းလက်ထဲတွင် စုစည်းလေ့ရှိသည်။

အကြောင်းမှာ အာဏာလွှဲပြောင်းမှုနှင့် အာဏာခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် လျှို့ဝှက်ကျောထောက်နောက်ခံပေးမှုနှင့် နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်များကို ထောင်ချရန် ဥပဒေစနစ်ကို ထုတ်သုံးမှုအပေါ် အခြေခံနေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် ပြည်တွင်း၌ တိန့်ရှောင်ဖိန် ရွေးချယ်ခဲ့သော ဆက်ခံသူများ လက်ကျန်မရှိတော့ချိန် ပါတီ၏ထိန်းချုပ်မှု အလျှော့အတင်း ကစားချိန်မှာ ပိုမိုထင်ရှားလာခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်သည် ဘိုရှီလိုင်နှင့် ကျိုးယုံကန်း အပါအဝင် ၎င်း၏နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်များကို ရက်ရက်စက်စက် နှိပ်ကွပ်ခြင်းအားဖြင့် သူ့အာဏာကို ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါတည်ဆောက်မှုများအတွင်း "အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး" စီမံချက်ကလည်း တစိတ်တပိုင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ရှီသည် တိန့်၊ ကျန် (သို့မဟုတ်) ဟူတို့ ခံစားခဲ့ဖူးသည်ထက် အများကြီး စုစည်းမိနေသော အာဏာကို သူ့ကိုယ်သူ အပ်နှင်းခဲ့သည်။
သူသည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီအပါအဝင် ပြည်တွင်းရှိ အဖွဲ့အစည်းများစွာကို ကိုယ်တိုင်ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး အာဏာပိုင်နေရာများတွင် နည်းပညာရှင်များအစား သူ့အပေါ် သစ္စာခံမည့် မိတ်ဖက်များကိုပဲ ခန့်အပ်စပြုလာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးကိုးကွယ်မှုကို ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး သူ့ကိုယ်သူနှင့် သူ့အတွေးအခေါ်အယူအဆစာပေများကို တရုတ်လူမှုဘဝ၏ ကဏ္ဍတိုင်းအတွက် အလွှာလိုက်ထည့်သွင်းခဲ့သည်။

ဤသို့ဖြစ်ပျက်ပုံနှင့် နောက်ဆက်တွဲအကျိုးဆက်များကို အသေးစိတ် သိရှိလိုပါက Chun Han Wong ၏ "Party of One" စာအုပ်နှင့် Cai Xia ၏ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် Foreign Affairs မဂ္ဂဇင်းဆောင်းပါးကို ဖတ်ရှုရန် အကြံပြုလိုပါသည်။

တကယ်တမ်းတွင် ရှီသည် ပါတီနှင့် တိုင်းပြည်ကို လွှမ်းမိုးသည့် ချဉ်းကပ်ပုံသည် ၂၀ ရာစုအတွင်း ထင်ရှားသော ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဂျိုးဇက်စတာလင်နှင့် အနည်းငယ်ဆင်တူသည်ဟု ပြောကြသည်။ အချို့ကတော့ စတာလင်၏အမည်ကို ကျူးလွန်ခဲ့သောသန်းနှင့်ချီသောလူများအပေါ် သတ်ဖြတ်စတေးခဲ့ခြင်းကြောင့် ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ချက်ကို မကြိုက်ကြပေ။

လက်တွေ့အားဖြင့်လည်း ရှီသည် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုများ ရှိလင့်ကစား မော်စကိုမှ စတာလင်၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများနှင့် နီးစပ်သောအပြုအမူမျိုးကို မလုပ်ခဲ့ပေ။ ဆိုလိုသည်မှာ တူညီသော ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံဖြစ်သည်။

ရှီနှင့် စတာလင် နှစ်ဦးစလုံးသည် အရေးပါသော ရာထူးတိုင်းတွင် သစ္စာခံများကို ခန့်အပ်ခြင်းနှင့် ပြိုင်ဘက်များကို ရက်စက်ပြီး စိုးရိမ်စိတ်များစွာဖြင့် ရှင်းထုတ်ခြင်းအားဖြင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ထိပ်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြသည်။

မင်းဆိုးမင်းညစ်ပြဿနာ
---------------------------

အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင်တစ်ဦးရှိခြင်း၏ အသိသာဆုံးအန္တရာယ်မှာ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်၏အရည်အချင်း မပြည့်ဝချိန်မှာ ပေါ်ပေါက်လာတတ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မူဝါဒဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းနိုင်စွမ်းရှိသည့် အရည်အချင်းမျိုး အရေးကြီးသည်။ ဒီမိုကရေစီကျင့်သုံးသည့် နိုင်ငံမှာတော့ ပြည်သူများသည် သူတို့ မလိုလားသောခေါင်းဆောင်ကို ရွေးကောက်မဲဖြင့် ဖြုတ်ချနိုင်သည်သာ ဖြစ်သည်။

အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အာဏာရှင်စနစ် (bureaucratic oligarchy) တွင်မူ အရည်အချင်းမပြည့်ဝသော ခေါင်းဆောင်ကို ဖယ်ရှားနိုင်ရေးမှာ အတော်ပင် ခဲယဉ်းလှသည်။ သို့သော် အာဏာရှင်စနစ်ဖြစ်သည့်အတွက် အာဏာရှင်က လုပ်စေချင်သည့်အလုပ်ကိုသာ တိုင်းသူပြည်သူများ လုပ်နေရမည်ဖြစ်သည်။ အင်အားသုံး၍ ဖယ်ရှားရေးမှာ အလွန်အမင်း အန္တရာယ်ကြီးသည်။


၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်များတစ်လျှောက် တရုတ်နိုင်ငံသည် ခွန်အားနှင့် နည်းပညာများ တည်ငြိမ်စွာ တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ (နိုင်ငံပြင်ပတွင် အနည်းဆုံး) ရှီကျင့်ဖျင်သည် ထိရောက်သော ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ယေဘုယျအားဖြင့် ရှုမြင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလအတွင်းနှင့် ပြီးဆုံးသည့်နှစ်များတွင် သူသည် ကြီးမားသော အမှားများစွာကို လုပ်မိခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသည်။

အထင်ရှားဆုံးနှင့် အထူးခြားဆုံးအမှားမှာ ဇီးရိုးကိုဗစ် (Zero Covid) ပင် ဖြစ်သည်။ အဆိုပါဗိုင်းရပ်စ်သည် ပိုမိုကူးစက်လွယ်သော ပုံစံအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားပြီး ထိန်းချုပ်၍မရနိုင်ကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိသာလာချိန်အထိ ရှီက သူ့အယူအဆကို လက်မလွှတ်ခဲ့ပေ။

မကြာခဏဆိုသလို တရုတ်ပါတီ၏ ဝါရင့်ခေါင်းဆောင်များကို သူ့စိတ်သူသဘောဖြင့် ဆန့်ကျင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ထိုအချက်ကြောင့်လည်း တရုတ်၏စီးပွားရေးကို ထိခိုက်စေခဲ့ပြီး အိမ်ခြံမြေဈေးကွက်ပြိုလဲမှုကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သလားဟု စေ့ငုစရာရှိနေသည်။

ဇီးရိုးကိုဗစ်အယူအဆသည် တရုတ်အထက်တန်းလွှာများအကြား မော်စီတုန်းနောက်ပိုင်း အာဏာအရှိဆုံးခေါင်းဆောင်သည် သူတို့မျှော်လင့်ထားသကဲ့သို့ ထူးချွန်သူ မဟုတ်ကြောင်း ယေဘုယျနားလည်လာစေခဲ့သည်။

သို့သော် ကပ်ရောဂါတစ်ခုတည်းသာ ရှီလုပ်မိခဲ့သမျှထဲမှ ပထမဆုံးအမှားကြီးတော့ မဟုတ်ပေ။ တကယ်တမ်းတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ အမှားအယွင်းများနှင့် အခက်အခဲများ စုပုံလာခဲ့ပြီး ဇီးရိုးကိုဗစ်ပြီးနောက်တွင်လည်း ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့လာခြင်းဖြစ်သည်။

စာရေးသူသည် ဤအကြောင်းအရာများကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ရေးသားခဲ့သော ပို့စ်တစ်ခုတွင် ဖော်ပြခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။
စာရေးသူ ရေးသားခဲ့သော အချို့သောအပိုဒ်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

• ရှီသည် တရုတ်[အိမ်ခြံမြေ] ပဋိပက္ခကို ဖန်တီးခဲ့ခြင်း မဟုတ်သော်လည်း ပြေလည်အောင် ပြင်ဆင်ရန်လည်း များများစားစား မလုပ်နိုင်ခဲ့ပေ။
• တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ရှီသည် သူ, မကြိုက်သော လုပ်ငန်းများကို နှိမ်နင်းခြင်းသည် အမှားတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်စရာ အလားအလာ များသည်။

• သံတမန်ရေးရာအရ ရှီသည် တရုတ်ပြည်ကို ပိုမိုဆိုးရွားသော အနေအထားသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ် ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအပေါ် ရှီ၏ ဖိအားပေးမှုသည် ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် အခြားနိုင်ငံများအနေဖြင့် တရုတ်အပေါ် ခါးခါသီးသီး အနုတ်လက္ခဏာ ဆောင်သည့် သဘောထားများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အခြားအာရှနိုင်ငံများကဲ့သို့ပင် အိန္ဒိယကလည်း တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖြစ် သိသိသာသာ သဘောထားတင်းမာလာခဲ့သည်။

• ထို့နောက် ပိုးလမ်းမစီမံကိန်း (Belt and Road) ကိစ္စကလည်း အခြားနိုင်ငံများတွင် အခြေခံအဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ပေးပြီး သံတမန်ရေးအရ သစ္စာခံစေခြင်း၊ သဘာဝအရင်းအမြစ်သယံဇာတနှိုက်ထုတ်ရေးနှင့် တရုတ်ကုမ္ပဏီများအတွက် အကျိုးအမြတ်များ အလွန်အမင်းရယူခြင်းတို့ကြောင့် အချို့စီမံကိန်းများ ဆိတ်သုဉ်းသွားခဲ့သည်။

• ဒေဝါလီခံခဲ့ရသော သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရှိ ဆိပ်ကမ်းမှ အာဖရိကမီးရထားစီမံကိန်းများ၊ မလေးရှားရှိ စီမံကိန်းများစွာအထိ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများသည် ကတိပေးထားသော စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်များကို မရဘဲ တရုတ်ကို ငွေကြေးအရ အကြွေးတင်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။ တရုတ်အပေါ် သစ္စာရှိလှသည်ဆိုသော မဟာမိတ်ဖြစ်သည့် ပါကစ္စတန်တွင်ပင် ပိုးလမ်းမကိစ္စများ အတော်အတန်အဆင်မပြေဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပိုးလမ်းမစီမံကိန်းတစ်ခုလုံးသည် အရှိန်လျော့ကျနေပြီဖြစ်သည်။

ကိုးကား : Asia Times
(Asia Times ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Noah Smith ၏သုံးသပ်ချက်ကို ဆီလျော်အောင် မြန်မာပြန်ဆိုပါသည်)

#ချင်းတွင်းရိုးမ
#ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး

ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဖြစ်သွားသည့် PUBG မြန်မာအသင်း ဒေါ်လာငါးသိန်းကျော် ဆုချီးမြှင့်ခံရ-----------------------------------------...
04/08/2025

ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဖြစ်သွားသည့် PUBG မြန်မာအသင်း ဒေါ်လာငါးသိန်းကျော် ဆုချီးမြှင့်ခံရ
-------------------------------------
------------------------------------
၄ သြဂုတ် ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ

နိုင်ငံတကာမှ အသင်းပေါင်း ၂၄ သင်းယှဉ်ပြိုင်သည့် PUBG World Cup ပြိုင်ပွဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြုအသင်းဖြစ်သည့် Yangon Galacticos သည် ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာငါးသိန်းကျော် ဆုငွေရရှိခဲ့သည်ဟု Esports World Cup News က ဖော်ပြထားသည်။

ယခု ပြိုင်ပွဲတွင် ဗိုလ်စွဲခဲ့သည့်အတွက် Yangon Galacticos အသင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု ပထမဆုံး ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဖြစ်သည်။

အဆိုပါပြိုင်ပွဲကို ဆော်ဒီနိုင်ငံတွင်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

#ချင်းတွင်းရိုးမ


မြန်မာ့အရေးကို သံခင်းတမန်ခင်းအရ အာဆီယံချဉ်းကပ်ပုံသည် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုကင်းမဲ့သော တမင်ဖန်တီးမှုသပ်သပ်သာဖြစ်နေ ------...
03/08/2025

မြန်မာ့အရေးကို သံခင်းတမန်ခင်းအရ အာဆီယံချဉ်းကပ်ပုံသည် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုကင်းမဲ့သော တမင်ဖန်တီးမှုသပ်သပ်သာဖြစ်နေ
---------------------------------
---------------------------------
၃ သြဂုတ်၊ ၂၀၂၅-ချင်းတွင်းရိုးမ (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး)

၅၈ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးကို ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင် ၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပပြီးစီးခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပိုမိုဆိုးရွားလာသောအကျပ်အတည်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် အဓိကနိုင်ငံရေးအကိုးအကားအဖြစ် အချက်ငါးချက်ပါ သဘောတူညီချက် (5PC) ကို ဆက်လက်ချမှတ်သွားရန် အတည်ပြုဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့ အတည်ပြုခြင်းကို မြန်မာပြည်တွင်းအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် ၂၀၂၅ ခုနှစ် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ၏ကြေညာချက်တွင်လည်း ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော် စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့သည်မှာ လေးနှစ်ကျော်လာချိန်တွင် အကြမ်းဖက်မှုများ ပိုမိုများပြားလာခြင်း၊ နေရပ်စွန့်ခွာရသူအရေအတွက်တိုးလာခြင်းနှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ကျယ်ပြန့်လာခြင်းတို့ကြောင့် အထက်ပါအာဆီယံ၏ချဉ်းကပ်မှုသည် မည်မျှထိရောက်မှု ရှိခဲ့ပါသနည်းဟု မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်လာခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ပိုပြီးရှင်းရှင်းလင်းလင်း မြင်သာလာသည်မှာ အာဆီယံ၏အပြောအဆိုမှုများနှင့် လက်တွေ့ဆောင်ရွက်မှုများအကြား ပေါင်းစပ်အကောင်အထည်ဖော်နိုင်စွမ်း ကင်းမဲ့လာခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာအတွက် အာဆီယံချမှတ်ထားသည့် အချက်ငါးချက် (5PC) သည် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းပြမြေပုံအဖြစ် ဩဇာလွှမ်းမိုးရမည့်အစား သံခင်းတမန်ခင်းအရ အစားထိုးမှု တစ်ခုသာ ဖြစ်လာပြီး ကြေညာချက်တိုင်းတွင် ထုံးစံအတိုင်း လေးနှစ်တိုင်တိုင်ထည့်သွင်းဖော်ပြသော်လည်း လက်တွေ့မြေပြင်အခြေအနေများနှင့် ကင်းကွာလို့နေသည်။ သည့်အတွက် ကွဲပြားခြားနားသည့်ဆန့်ကျင်ဘက်တုံ့ပြန်မှုများအဖြစ် အာဆီယံကို "သံတမန်ရေးရာထောင်ချောက်" ထဲသို့ထောင်ချောက်ထဲသို့ သက်ဆင်းစေခဲ့သည်။

ဤထောင်ချောက်က အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာရပ်တန့်နေမှုနှင့် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ပိုမိုကွဲပြားလာမှုကို မီးမောင်းထိုးပြနေသည်။ ခိုင်မာပြီး စည်းကမ်းရှိသော ဒေသတွင်းမဟာဗျူဟာကို ဖော်ဆောင်ရမည့်အစား အာဆီယံသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်းအလိုက် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုမရှိဘဲ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ယာယီအခိုက်အတန့်အဖြစ် အမျိုးသားရေးအစီအစဉ်များကိုသာ ဆောင်ရွက်ရန် ခွင့်ပြုခဲ့ကြောင်း တွေ့ရသည်။

ထိုဆောင်ရွက်ချက်များသည် အာဆီယံ၏တရားဝင်ယန္တရားများမှ မကြာခဏ ကင်းကွာနေပြီး ရှုပ်ထွေးမှုများဖြစ်ပေါ်စေသဖြင့် မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် စုပေါင်းဖိအားပေးမှုကို လျော့ကျစေခဲ့သည်။ သို့ဖြစ်၍ အာဆီယံအဖွဲ့နှင့်ပတ်သက်၍ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို ထိခိုက်လာစေခဲ့သည်။

တရားဝင်သတင်းမထုတ်ပြန်သည့် လျှို့ဝှက်ဆက်သွယ်လမ်းကြောင်းများ၊ Track 1.5 ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် အတွင်းစည်းဆွေးနွေးပွဲများသည် ရှုပ်ထွေးလှသော မြန်မာပဋိပက္ခအခြေအနေများတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သင့်သော်လည်း လက်တွေ့အားဖြင့် ထိရောက်မှုမရှိသည်ကို မျက်ဝါးထင်ထင်တွေ့မြင်နေရသည်။

သို့သော် အထက်ပါကြိုးပမ်းမှုများသည် ညှိနှိုင်းမှု သို့မဟုတ် ဘုံမဟာဗျူဟာ မြင်ကွင်းမရှိ၍ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ ထိုသို့သောအခြေအနေမျိုးတွင် ကွဲပြားခြားနားသော အာဆီယံ၏သံခင်းတမန်ခင်းသည် ပြည်ထောင်စုလက္ခဏာတစ်ရပ်သာ ဖြစ်ပြီး လက်ရှိအခြေအနေနှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိသော မဟာဗျူဟာ တစ်ရပ် မဟုတ်ပေ။

မြန်မာ့အရေးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ချဉ်းကပ်မှုကိုကြည့်ရင်လည်း ထိုသို့ လိုက်လျောညီထွေမရှိသည့်အကျိုးဆက်များကို ပုံဖော်ထားကြောင်း တွေ့ရသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် အာဆီယံမူဘောင်၏ပြင်ပတွင် မကြာခဏ လှုပ်ရှားလေ့ရှိပြီး မြန်မာစစ်ကောင်စီနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှုအဖြစ် "ဘန်ကောက်လုပ်ငန်းစဉ်" ဟု လူသိများသည့်လုပ်ငန်းစဉ်ကို ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုခဲ့သည်။

အဆိုပါလုပ်ငန်းစဉ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဒွန်ပရာမွတ်ဝီနိုင်း နေပြည်တော်သို့ သွားရောက်ခဲ့ခြင်းမှ စတင်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ထိုင်းအထူးကိုယ်စားလှယ် ခန့်အပ်ခြင်းဖြင့် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် စစ်ကောင်စီနှင့် ၎င်း၏အရင်းနှီးဆုံးမဟာမိတ်များ တက်ရောက်ကြသည့် အစည်းအဝေးများအပါအဝင် လျှို့ဝှက်ဆွေးနွေးမှုများစွာ ဆက်လက် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် စစ်ကောင်စီကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ဗီယက်နမ်တို့မှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများပါဝင်သည့် တံခါးပိတ်အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်။ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် စင်ကာပူတို့သည် 5PC အပေါ် ၎င်းတို့၏ ကတိကဝတ်ကို အကြောင်းပြ၍ ဘန်ကောက်ဦးဆောင်သည့်အစည်းအဝေးများကို သပိတ်မှောက်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီနှင့် ထွေးရောယှက်တင် ပတ်သက်မှုများကို အတိအလင်းကန့်ကွက်ခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လနှင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတို့တွင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအပေါ် မကြာခဏ အာရုံစိုက်၍ အလားတူ အာဆီယံအစည်းအဝေးများ ဆက်လက် ကျင်းပခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးအစည်းအဝေးကို လာအို၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်းနှင့် စင်ကာပူနိုင်ငံမှ ဝန်ကြီးများ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ကျန်နိုင်ငံများက အောက်ခြေအဆင့်ကိုယ်စားလှယ်များကို စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ဤလုပ်ရပ်များသည် စည်းလုံးညီညွတ်မှုထက် ယာယီလုပ်ဆောင်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဟာဗျူဟာထက် သံတမန်ရေးရာကိုလည်းကောင်း ဦးစားပေးကြောင်း ပြသသည်။

အင်ဒိုနီးရှားသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်စဉ် စက်တင်ဘာလအထိ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအပါအဝင် မြန်မာ့အရေးနှင့်သက်ဆိုင်သူ ၁၄၅ ဦးကျော်ကို ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခဲ့သည်။ ဤထိတွေ့ ဆက်ဆံမှုများသည် "ဂျကာတာကလပ်" ဟု လူသိများသော လျှို့နှက်ပူးတွဲညှိနှိုင်းရေး အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ယနေ့တိုင် အသက်ဝင်ဆဲ ဖြစ်သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ၏ ဆွေးနွေးပွဲက မြန်မာ့အရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဒေသတွင်း သဘောထားပိုမိုကွဲပြားလာမှုကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ ဖိလစ်ပိုင်က နိုင်ငံရေး မူဘောင်အသစ်တစ်ရပ်ကို အဆိုပြုခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ်က တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို နောင်လာမည့်ဆွေးနွေးပွဲများတွင် ထည့်သွင်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ထိုသို့ကွဲပြားသော ရပ်တည်ချက်များသည် ကျေနပ်အားရစရာဖြစ်ထွန်းမှုသို့ မရှေးရှုတော့ဘဲ အာဆီယံအတွင်း မဟာဗျူဟာမတည်ငြိမ်မှု ပိုမိုများပြားလာပုံကို ပြသနေပေသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလတွင် မလေးရှားသည် အရပ်သားဦးဆောင်သော အတိုက်အခံအဖွဲ့ဖြစ်သည့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)နှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှု စတင်ခဲ့သည်။ သို့သော် စစ်ကောင်စီနှင့် သံတမန်ရေးရာအလေ့အထ၊ နည်းပညာပိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို မလေးရှားက တစပြိုင်နက်တည်း ဆက်လက်ထားရှိနေဆဲဖြစ်သဖြင့် စစ်ကောင်စီကို တရားဝင်မှု (legitimacy) လက်တွေ့ကျကျ ပေးရာရောက်ပြီး ဒီမိုကရေစီလိုလားသူမြန်မာပြည်သူများအတွက် ဟန်ပြသာဖြစ်နေသည်။

အင်ဒိုနီးရှား၏ ဂျကာတာကလပ်၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဘန်ကောက်လုပ်ငန်းစဉ်နှင့် မလေးရှား၏ နှစ်ဘက်ချဉ်းကပ်မှု(စစ်ကောင်စီရော NUG ရော)သံတမန်ရေးရာစသည်ဖြင့် တရားမဝင် ယန္တရားများစွာ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းတို့ကို ထောက်ရှုလျှင် မြန်မာ့အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အာဆီယံထဲ အသစ်တီထွင်ဆန်းသစ်မှုနှင့် ရှုပ်ထွေးမှု နှစ်ခုလုံးကို ဖော်ပြနေပေသည်။ ထိုအချင်းအရာသည် စုစည်းညီညွတ်သော မဟာဗျူဟာ မရှိဘဲ အာဆီယံ၏လမ်းလွဲနေမှုကို အတိအလင်းမြင်နိုင်သည်။

စစ်ကောင်စီရော၊ အတိုက်အခံရော နှစ်ဘက်စလုံးနှင့် ထိတွေ့ခြင်းသည် နိုင်ငံရေးလမ်းပြမြေပုံ မခိုင်မာမှုမရှိဘဲ အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းနိုင်ရေးအစား တုံ့ဆိုင်းမှုသာ အမြဲတမ်းရှိတော့မည်ဟု ယူဆရပါသည်။
အထက်ပါမတည်မငြိမ်ဖြစ်မှု၏ တစိတ်တပိုင်းသည် အာဆီယံ၏ အဖွဲ့အစည်းအသွင်သဏ္ဌာန်တည်ဆောက်ပုံမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အလှည့်ကျအထူးကိုယ်စားလှယ် သဘောသဘာဝသည် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ အပြောင်းအလဲနှင့်အတူ ပြောင်းလဲသွားပြီး စဉ်ဆက်မပြတ်မှုနှင့် ရေရှည်မဟာဗျူဟာကို ထိခိုက်စေသည်။

ထိုသို့ထိခိုက်မှုကို ပိုမိုဆိုးရွားစေသည်က ဝန်ကြီးအဆင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အာဆီယံကိုယ်စားလှယ်ဆို၍ ဆွေးနွေးမှုစားပွဲဝိုင်းပေါ်တွင် မရှိတော့ခြင်း ဖြစ်သည်။

နောက်ထပ် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာချို့ယွင်းချက်အဖြစ် အသင်းဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်းအလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် မကိုက်ညီသော အစိုးရအပြောင်းအလဲများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ရှင်းလင်းပြီး ထိရောက်သည့်ယန္တရားသည် အာဆီယံတွင် ကင်းမဲ့နေခြင်းဖြစ်သည်။

အထက်ပါအဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာလစ်ဟာမှုသည် ပြစ်ဒဏ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့်ကိုသာမက ဒီမိုကရေစီ နောက်ပြန်ဆုတ်သွားသည့် နိုင်ငံများတွင် အာဏာရှင်များကို ကျေနပ်အားရစေလေသည်။

အခြေခံဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများ ချိုးဖောက်သော အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ထိရောက်စွာ အရေးယူ၊ အံတုရင်ဆိုင်ရဲသည့် သတ္တိမရှိပါက အာဆီယံတည်းဟူသော အဖွဲ့အစည်းသည် အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်တလျှောက် ဒေသတွင်းစီမံကိန်းပျက်စီးရာပျက်စီးကြောင်းဖြစ်လာပြီး ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးသာ အဖတ်တင်ပေလိမ့်မည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် (အတုအယောင်)ရွေးကောက်ပွဲစီစဉ်မှုအပေါ် အာဆီယံနိုင်ငံများ၏ တုံ့ပြန်မှုများကို ကြည့်လျှင်လည်း နောက်ထပ်စည်းလုံးမှု နတ္ထိဖြစ်နေပုံကို တွေ့ရပေမည်။ မလေးရှားနှင့် စင်ကာပူတို့က မြန်မာ့ရွေးကောက်ပွဲတရားဝင်မှုကို မှန်ကန်စွာ မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံကတော့ ဘက်မလိုက်ဘဲ နှုတ်ဆိတ်နေခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားက ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ စေလွှတ်ရန်ပင် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။

ထိုသို့ အကွဲအကွဲအပြားပြားဖြစ်နေသော ရပ်တည်ချက်များသည် အခြေခံဒီမိုကရေစီနိယာမများအပေါ် အာဆီယံ၏ တလေသံတည်းပြောနိုင်သည့်စွမ်းရည် ရေရှည်ချို့ယွင်းလာနေပြီဆိုသည်ကို မီးမောင်းထိုးပြလိုက်ခြင်းပဲဖြစ်သည်။ သည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းနှင့်အပြင်ရှိ အာဏာရှင်ဆန်သော သက်ဆိုင်သူများကို ပိုမိုအတင့်ရဲလာစေသည်။

အာဆီယံသည် အကျပ်အတည်း၊ ဗဟိုပြုနှင့် အကြောက်တရားစိတ်တို့ဖြင့် ပုံဖော်ထားသော အရေးပါသည့်အခြေအနေတစ်ရပ်သို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုများ၊ နေရပ်စွန့်ခွာရမှုများနှင့် အကူအညီပိတ်ဆို့ခံရခြင်းစသည့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာဘေးအန္တရာယ်သည် နယ်စပ်မှတဆင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများသို့ ပျံ့နှံ့နေပြီး မတည်ငြိမ်မှုနှင့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

အချို့ကမူ သံတမန်ရေးရာယန္တရားအားလုံးကို အသုံးချရန် ထောက်ခံပြောဆိုကြသော်လည်း စည်းကမ်းရှိသောခေါင်းဆောင်မှုနှင့် စုစည်းညီညွတ်သော မဟာဗျူဟာမရှိဘဲ နိုင်ငံရေးစတန့်ထွင်လျှင် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းအစား လှုပ်ရှားမှုမရှိခြင်းအတွက် အကာအကွယ်တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။

အာဆီယံ၏ ဗဟိုချက်အမှန်အစစ်အမှန်သည် တလေသံတည်းပြောဆိုနိုင်စွမ်း ကင်းမဲ့လာပြီဖြစ်၍ ဦးတည်ချက်မပျောက်အောင် အသံများစွာကို တညီတညားတည်းထွက်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ အရေးကြီးပါသည်။ ဗဟိုချက်သည် လုပ်ငန်းစဉ်ဆိုင်ရာ ထင်ရှားမှုထက် ပိုပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိရမည် ဖြစ်ပါသည်။ မဟာဗျူဟာညီညွတ်မှုနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင်မှုကိုလည်း ဖော်ပြနိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာ့အရေးအကျပ်အတည်းသည် အာဆီယံလမ်းလွဲနေမှု၏ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာလက္ခဏာများကို ပေါ်လွင်လာစေခဲ့သဖြင့် အချိန်မီမပြင်ဆင်ပါက အဖွဲ့အတွင်း စည်းလုံးမှုနှင့် ရည်ရွယ်ချက်ဆိုင်ရာ အခြေခံ အခိုင်အမာ ပြောဆိုမှုများ ပိုမိုအဓိပ္ပာယ်မဲ့လာတော့မည်ဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့် အာဆီယံသည် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ရှင်းလင်းပြတ်သားမှုကို တောင်းဆိုရမည် ဖြစ်သည်။ ကြောက်စိတ်ဖြင့် ဦးဆောင်ခြင်းသည် စစ်ရာဇဝတ်ကျူးလွန်သူများကို မဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း၊ ထိခိုက်နစ်နာသူများကို စာနာထောက်ထားမှု မရှိခြင်းနှင့် သံတမန်ရေးရာဟန်ပြဖြစ်နေခြင်းတို့ဖြင့် အာဆီယံပုံရိပ် အကျည်းဆန်နေတော့မည်ဖြစ်ပေသည်။

ကိုးကား : The Jakarta Post

(ဂျကာတာပို့စ်ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဖော်ပြထားသော မူရင်းစာရေးသူ Yuyun Wahyuningrum ၏သဘောထားအမြင်ဆောင်းပါးကို ဆီလျော်အောင် မြန်မာပြန်ဆိုပါသည်။ ၎င်းသည် လူ့အခွင့်အရေးအာဆီယံလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအဖွဲ့ (APHR) ၏ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာဖြစ်ပါသည်)

#ချင်းတွင်းရိုးမ
#ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး

#အာဆီယံ

ที่อยู่

101/1, Building A, City Condo
Phra Khanong
10260

เบอร์โทรศัพท์

+66950365764

เว็บไซต์

แจ้งเตือน

รับทราบข่าวสารและโปรโมชั่นของ Chindwinyoma News-Burmese Editionผ่านทางอีเมล์ของคุณ เราจะเก็บข้อมูลของคุณเป็นความลับ คุณสามารถกดยกเลิกการติดตามได้ตลอดเวลา

ติดต่อ ธุรกิจของเรา

ส่งข้อความของคุณถึง Chindwinyoma News-Burmese Edition:

แชร์