11/01/2025
(HMPV) ဆိုတာဟာ အအေးမိခြင်းလိုမျိုး လက္ခဏာတွေကို ဖြစ်စေတတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။
ချောင်းဆိုးတာ၊ အသက်ရှူကြပ်တာ၊ နှာရည်ယိုတာ၊ လည်ချောင်းနာတာအစရှိတာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါတရံမှာတော့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းအပေါ်ပိုင်း ပိုးဝင်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ပေမယ့် တစ်ခါတလေမှာတော့ အဆုတ်အအေးမိ၊ ပန်းနာရင်ကျပ်၊ နာတာရှည်လေပြွန်ကျဉ်းရောဂါ (COPD) လိုမျိုး အသက်ရှူလမ်းကြောင်းအောက်ပိုင်း ပိုးဝင်တာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
အပျော့စားဗိုင်းရပ်စ်ဆိုပေမယ့် ကလေးငယ်လေးတွေ၊ အသက် ၆၅ နှစ်အထက် လူကြီးတွေနဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ် အားနည်းနေသူတွေအတွက်တော့ ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ HMPV ဟာ အဖြစ်များပြီး လူအများစုဟာ အသက် ငါးနှစ်မပြည့်ခင်ကတည်းက ကူးစက်ခံရဖူးပါတယ်။ HMPV ဟာ တစ်ကြိမ်ဖြစ်ဖူးလည်း နောက်တစ်ဖန် ထပ်မံ ကူးစက်ခံရနိုင်ပေမယ့် ဒုတိယအကြိမ်ကူးစက်ခံရမှုဟာ ပထမအကြိမ်လောက်တော့ ပြင်းထန်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ များသောအားဖြင့်တော့ HMPV ကူးစက်မှုဟာ ဆောင်းတွင်းနဲ့ နွေဦးရာသီမှာ ပိုအဖြစ်များပါတယ်။
Human metapneumovirus ဟာ သာမန်အအေးမိခြင်းပဲလား?
Human metapneumovirus ဟာ လူအများစုအတွက် အအေးမိခြင်းလို လက္ခဏာတွေကိုသာ ဖြစ်စေတတ်ပေမယ့် တချို့သူတွေအတွက်တော့ အလွန်ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ ပထမအကြိမ်ကူးစက်ခံရတဲ့အခါမှာ အပြင်းအထန်ဖျားနာနိုင်ခြေများတာကြောင့် ငယ်ရွယ်တဲ့ကလေးတွေအတွက် အတော်ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ပထမဆုံးအကြိမ်ကူးစက်ခံရမှုဟာ ပြင်းထန်နိုင်ပေမယ့် နောက်တစ်ခါကူးစက်ခံရရင်တော့ သာမန်ဖျားနာသလိုသာ ခံစားရတော့မှာပါ။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာပြဿနာရှိနေတဲ့၊ သို့မဟုတ် ခုခံအားစနစ်အားနည်းနေတဲ့ အသက် ၆၅ နှစ်အထက် လူကြီးတွေဟာ ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။
HMPV ၏ ရောဂါလက္ခဏာတွေမှာ ဖျားခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ နှာရည်ယိုခြင်း သို့မဟုတ် နှာစေးခြင်း၊ အသက်ရှူကြပ်ခြင်း၊ လည်ချောင်းနာခြင်းနှင့် အဖုများထွက်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ သူ့လက္ခဏာတွေဟာ သာမန်အအေးမိတာနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။
Human metapneumovirus က ဘယ်လိုကူးစက်နိုင်လဲ?
HMPV ဟာ ရောဂါပိုးရှိသူနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့တာ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါပိုးရှိသူ ကိုင်တွယ်အသုံးပြုထားတဲ့အရာတွေကို ထိတွေ့မိရာမှ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ-
ချောင်းဆိုး နှာချေခြင်း၊ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ခြင်း၊ ပွေ့ဖက်ခြင်း သို့မဟုတ် နမ်းခြင်း၊ ရောဂါပိုးရှိသူ ကိုင်တွယ်ထားတဲ့ ဖုန်း၊ တံခါးလက်ကိုင်၊ ကီးဘုတ် သို့မဟုတ် အရုပ်တွေကို ကိုင်တွယ်မိရာမှတစ်ဆင့် ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။
Human metapneumovirus အတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေ အကြောင်းရင်းတွေက ဘာတွေလဲ?
ဘယ်သူမဆို HMPV ကူးစက်ခံရနိုင်ပေမယ့် ဒီလိုလူတွေမှာတော့ ပြင်းထန်တဲ့ဖျားနာနိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။
အသက် 5 နှစ်အောက်ကလေးငယ်များ (အထူးသဖြင့် လမစေ့ဘဲ မွေးတဲ့ မွေးကင်းစကလေးများ) နဲ့ အသက် 65 နှစ်အထက် လူကြီးများ ကိုယ်ခံအားနည်းနေတဲ့သူများ (HIV၊ ကင်ဆာခံစားနေရသူတွေ၊ ခုခံအားစနစ်ကို ဖိနှိပ်တဲ့ ဆေးဝါးသောက်သုံးနေရသူတွေ)
ပန်းနာရင်ကျပ် သို့မဟုတ် COPD ခံစားနေရသူများ
Human metapneumovirus ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေက ဘာတွေလဲ?
တစ်ခါတစ်ရံမှာ HMPV ဟာနောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါတလေမှာ ဆေးရုံတင်ထားဖို့တောင် လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်ဆက်တွဲတွေကတော့…
လည်ချောင်းနာ
နမိုးနီးယား
ပန်းနာရင်ကျပ် သို့မဟုတ် COPD
နားပိုးဝင်ခြင်း စတာတွေပါပဲ။
Human metapneumovirus ကူးစက်ခံရ ကြောင်း ဘယ်လိုအတည်ပြုနိုင်မလဲ?
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူတွေဟာ လူနာရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ကျန်းမာရေးရာဇဝင်ကို အခြေခံပြီး HMPV ကို စစ်ဆေးလေ့ရှိပါတယ်။ နှာခေါင်း သို့မဟုတ် လည်ချောင်းမှ Sample ရယူဖို့အတွက် Swab ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
တစ်ခါတစ်ရံမှာတော့ အဆုတ်ရဲ့ လေလမ်းကြောင်းပြောင်းလဲမှုတွေကိုရှာဖွေသိရှိနိုင်ဖို့အတွက် bronchoscopy သို့မဟုတ် ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းကိုလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။
Human metapneumovirus ကို ဘယ်လိုကုသမလဲ?
လတ်တလောမှာတော့ Human metapneumovirus ကိုကုသနိုင်တဲ့ ဆေးဝါးမရှိသေးပါဘူး။
သင် ဒါမှမဟုတ် သင့်ကလေး အပြင်းအထန်နေမကောင်းဖြစ်ရင်တော့ ဆေးရုံတင်ဖို့ လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါမှ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက အခြေအနေစောင့်ကြည့်ပြီး ခံစားရတာ သက်သာအောင် ပြုလုပ်ပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
Human metapneumovirus ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်ပါသလား?
HMPV နှင့် အခြားသော ကူးစက်ရောဂါများ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို အောက်ပါနည်းလမ်းလေးတွေနဲ့ လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။
လက်ကို ဆပ်ပြာသုံးပြီး ရေနဲ့ မကြာခဏ ဆေးပါ။ ဆပ်ပြာနဲ့ရေကို အသုံးမပြုနိုင်ရင် Alcohol ပါတဲ့ လက်သန့်ဆေးရည်ကို အသုံးပြုပါ။
နှာချေ သို့မဟုတ် ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ တံတောင်ဆစ်နဲ့ နှာခေါင်း၊ ပါးစပ်ကို အုပ်ထားပါ။
အအေးမိဖျားနာနေတဲ့အခါ တခြားသူတွေနဲ့ ဝေးဝေးနေပါ။
အကယ်၍ နေမကောင်းဖြစ်ပြီး အခြားသူတွေကို ရှောင်ဖို့လည်း မလွယ်ကူဘူးဆိုရင် Mask တပ်ထားပါ။
မျက်နှာ၊ မျက်လုံး၊ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်တို့ကို လက်မဆေးဘဲ မကိုင်တွယ်ပါနဲ့။
အစားအစာ (သို့) ခက်ရင်း၊ ဇွန်း၊ ပန်းကန်တွေကို အခြားသူများနှင့် ဝေမျှမသုံးစွဲပါနဲ့။
Human metapneumovirus ကူးစက်တဲ့အခါ ဘယ်လောက်ကြာကြာ ခံစားနေရမလဲ?
Human metapneumovirus ဟာ များသောအားဖြင့်တော့ ရက်အနည်းငယ်မှ တစ်ပတ်အထိသာ ကြာမြင့်တတ်ပါတယ်။ အရမ်းဖျားနာနေတယ်ဆိုရင်တော့ ပိုကောင်းလာဖို့ အချိန်ပိုကြာနိုင်ပါတယ်။ မဖျားနာတော့ရင်တောင်
ချောင်းဆိုး ကျန်နေတာမျိုးဖြစ်တတ်ပါတယ်။
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘယ်လို ဂရုစိုက်ရမလဲ?
ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် အရည်များများသောက်ပါ။
ရောဂါလက္ခဏာပေါ် မူတည်ပြီး အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး၊ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးစတာတွေ သောက်သုံးပါ။
ကလေးအထူးကုဆရာဝန်ကို ဦးစွာမမေးဘဲ ကလေးတွေကို ဆေးမပေးပါနဲ့။ လူကြီးအတွက် အဆင်ပြေတိုင်း ကလေးအတွက် အဆင်မပြေနိုင်ပါဘူး။
ဘယ်အချိန်မှာ ဆေးရုံတက်သင့်သလဲ?
အဖျားကြီးတဲ့အခါ (၁၀၃ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် / ၄၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ကျော်)
အသက်ရှူရခက်တဲ့အခါ
အသားအရေ၊ နှုတ်ခမ်း၊ လက်သည်းတွေ ပြာလာတဲ့အခါ ဆေးရုံတက်ရောက်သင့်ပါတယ်။
တခြားသူတွေလည်း သိရှိစေဖို့ ဒီအကြောင်းအရာလေးကို Share လေးတစ်ချက်နဲ့ မျှဝေပေးပါဦးနော်။
crdGandaWinMagazine
#သုတဇုံ #သုတ #ရသ #သတင်း #ဟာသ #ရယ်စရာ #သဲသဲ
