เจริญกรุง

24/07/2025

EP.269 "ท่อนแขนนางรำ"...เรื่องสั้นของมนัส จรรยงค์
#รวีโรจน์เล่าเรื่อง #ประวัติศาสตร์ #ประวัติศาสตร์ไทย

24/07/2025

🙏🙏🙏

24/07/2025

จารึกปราสาทตาเมือนธม เป็นจารึกสำคัญที่ค้นพบในจังหวัดสุรินทร์ อันเป็นดินแดนชายขอบของจักรวรรดิขอมในสมัยพระเจ้าศรีสุริยวรมันที่ ๑ ซึ่งจารึกนี้ไม่เพียงบันทึกเหตุการณ์ทางการเมืองและการบริจาคที่ดินแก่ขุนนางชั้นผู้น้อยเท่านั้น หากยังสะท้อนโลกทัศน์ของสังคมเขมรโบราณต่อศาสนสถานในฐานะศูนย์กลางของอำนาจ อุทิศกรรม และความศักดิ์สิทธิ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งปรากฏการใช้ “คำสาป” (Curse Formula) เพื่อคุ้มครองสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ มิให้ผู้ใดบังอาจล่วงละเมิดหรือทำลาย ซึ่งคำสาปในจารึกหลักนี้แสดงให้เห็นถึงกลไกทางวัฒนธรรมที่ใช้รักษาระเบียบและศีลธรรมในสังคมโบราณได้อย่างลึกซึ้ง

จารึกหลักนี้มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า “จารึกปราสาทตาเมือนธม ๕” หรือ “สร. ๑๖” (เลขทะเบียนโบราณวัตถุ ๔๒/๑๓๑/๒๕๔๔, K.๑๑๘๗) จารึกด้วยอักษรขอมโบราณ บนหินทรายรูปใบเสมา มีขนาดกว้าง ๒๙.๕ เซนติเมตร สูง ๕๘ เซนติเมตร หนา ๗ เซนติเมตร พบเมื่อ พุทธศักราช ๒๕๓๕ บริเวณมุขกระสันปราสาทประธาน ปราสาทตาเมือนธม ตำบลตาเมียง อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ ปัจจุบันเก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สุรินทร์ จารึกมี ๓ ด้าน รวม ๔๐ บรรทัด เป็นภาษาสันสกฤตและเขมร กำหนดอายุในมหาศักราช ๙๔๒ ตรงกับ พุทธศักราช ๑๕๖๓ ตรงกับรัชสมัยของพระเจ้าศรีสุริยวรมันที่ ๑

ด้านที่ ๑ ของจารึกกล่าวถึงพระบรมบพิตร กัมเสตงศรีชยสิงสวรมัน มีพระอาลักษณ์ส่งไปถึง กัมเสตงสภาบดี ขุนนางชั้นตรี ให้ร่วมกับคณะไปปักหลักเขตที่ดินเมืองสิทธิปุระ ซึ่งพระราชทานแก่ เตงตวนปิตถะเว ผู้ดำรงตำแหน่ง กัมรเตงอัญ ชั้นตรี พร้อมให้สาธยายพระธรรมศาสตร์แก่ โขลญสวาย ทั้งหลาย ด้านที่ ๒ เป็นคำกล่าวของ เตงปิตถะเว ผู้สร้างจารึก มอบสิทธิในที่ดิน วัด และข้าทาสแก่ กัมรเตงชคัตศิวบาท และ ตวนหวร พร้อมทั้งออกคำสาปแช่งผู้ที่เคยอยู่อาศัยซึ่งยุยงข้าทาสให้แข็งข้อว่า ให้ “ตกนรก” หากกระด้างกระเดื่องต่อบุตรหลานของตน นอกจากนี้ยังกล่าวถึงการถวายทองคำบรรจุไว้ ณ ฐานของพระศิวะ ซึ่งพระเจ้าศรีสุริยวรมันทรงมีพระราชประสงค์ให้ฐานนั้นคงอยู่มั่นคง และตรัสสาปแช่งผู้ทำลายฐานนั้นให้ “ตกนรก” ตลอดกาลนาน ด้านที่ ๓ ของจารึกแม้ชำรุด แต่ยังจับใจความได้ว่ากล่าวถึงบุตรและภรรยาของเขาที่ต้องรักษาฐานพระศิวะให้คงอยู่

จารึกปราสาทตาเมือนธม ๕ มีลักษณะเฉพาะที่น่าสนใจคือ การกล่าวถึง “คำสาป” อย่างเด่นชัดในสองบริบท ได้แก่
๑) การสาปผู้ที่เคยอาศัยในพื้นที่มาก่อน โดยเตงปิตถะเวกล่าวว่า คนเหล่านี้ยุยงให้ข้าทาสแข็งข้อ ไม่เชื่อฟังบุตรหลานของตน เขาจึงออกคำสาปว่า “ให้พวกเขาตกนรก”
๒) การสาปผู้ที่ทำลาย “ฐานของพระศิวะ” ซึ่งเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และรองรับทองคำที่พระเจ้าศรีสุริยวรมันถวาย โดยกล่าวว่า ผู้ใดทำลายให้ “ตกนรกสิ้นกาลมหาโกฏิ” ซึ่งเป็นการลงโทษที่มีมิติทั้งทางโลกและทางธรรม

การใช้คำสาปเช่นนี้มีบทบาทสำคัญในสังคมโบราณ เพราะเป็นกลไกทางวัฒนธรรมในการควบคุมพฤติกรรมมนุษย์ และเป็นการประกาศ “อำนาจเชิงศีลธรรม” ของผู้ปกครองและเจ้าภาพการสร้างวัดหรือศาสนสถานให้ได้รับการยำเกรง แม้จะไม่มีระบบกฎหมายอย่างเป็นทางการในรูปแบบสมัยใหม่ แต่คำสาปในจารึกกลับเป็น “เครื่องมือกฎหมายเชิงจิตวิญญาณ” ที่มีผลต่อความกลัวและความเชื่อของผู้คนในสังคม

ข้อความจารึกด้านที่ ๒ บรรทัดที่ ๑๔–๑๙ กล่าวถึง “ฐานอันมั่นคงของพระศิวะ” ที่มีการบรรจุทองคำไว้ พระเจ้าศรีสุริยวรมันทรงมีพระราชดำริให้ฐานนี้ได้รับการปกปักรักษาอย่างยั่งยืน และมีพระราชโองการสาปแช่งผู้ใดที่บังอาจทำลายฐานนี้ให้ตกนรก เป็นการแสดงให้เห็นว่า ฐานพระศิวะในบริบทเขมรโบราณ มิใช่เพียงแท่นประดิษฐานเทวรูปเท่านั้น แต่ยังเป็น จุดศูนย์รวมของจักรวาล (axis mundi) ที่สื่อถึงโลกสวรรค์ โลกมนุษย์ และโลกบาดาล การทำลายฐานจึงเท่ากับทำลายสมดุลของจักรวาล และต้องถูกลงโทษอย่างร้ายแรงในโลกหน้า

จารึกปราสาทตาเมือนธม ๕ ไม่ได้เป็นเพียงบันทึกทางการเมืองหรือเศรษฐกิจในบริบทท้องถิ่นเท่านั้น หากยังสะท้อนการใช้ “คำสาป” เพื่อสร้างความศักดิ์สิทธิ์และอำนาจในการคุ้มครองศาสนสถานอย่างมีนัยสำคัญ โดยคำสาปในจารึกนี้มิใช่ถ้อยคำไร้เหตุผล แต่เป็นเครื่องมือในการรักษาระเบียบสังคมผ่านความเชื่อในกฎแห่งกรรมและโลกหลังความตาย จึงสามารถกล่าวได้ว่า จารึกนี้เป็นพยานสำคัญที่บ่งบอกถึงการผสานระหว่างศาสนา กฎหมาย และอำนาจในจักรวรรดิขอมอย่างแนบแน่นและลึกซึ้ง

เรื่อง: นพรัศมี

อ่านจารึกฉบับเต็มได้ที่:
ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย | จารึกปราสาทตาเมือนธม 5 https://share.google/gfLlBPtw1x8sAQ5GZ

บรรณานุกรม:
- ชะเอม แก้วคล้าย. “จารึกปราสาทตาเมือนธม ๕.” ศิลปากร ๔๓, ๒ (มีนาคม-เมษายน ๒๕๔๓): ๑๐๒-๑๐๘.
- นวพรรณ ภัทรมูล. โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร, ๒๕๕๐.
- Saveros Pou. Dictionnaire Vieux Khmer-Français-Anglais. Paris: Centre de Documentation et de Recherche sur la Civilisation Khmère, ๑๙๙๒.

#คำสาปแช่ง #จารึกปราสาทตาเมือนธม๕ #จารึกในประเทศไทย #โบราณวัตถุ #โบราณสถาน #ประวัติศาสตร์ #เจริญกรุง

24/07/2025

ถ้าสามารถทำร้ายผู้บริสุทธิ์ได้เมื่อไหร่ ก็อย่าเรียกตัวเองว่าทหารอีกต่อไป!!! เพราะนี่มันคือการกระทำของผู้ก่อการร้าย!!! และที่เลวทรามยิ่งกว่าคือ รพ. นี้ มีผู้ป่วยจากกัมพูชาจำนวนมากเคยเข้ามา "รักษาฟรี" ด้วย "ภาษีประชาชนไทย" มาตั้งนาน!!

บุญคุณไม่เคยทดแทน
มีแต่เพิ่มความแค้นให้ชำระเนาะ!!!

Once you heard the Innocence on purpose.. You do not dare to call yourself Soldier!!! This is terrorist attack!!!

#กัมพูชายิงก่อน

#ไทยนี้รักสงบแต่ถึงรบไม่ขลาด

กัมพูชาโจมตีโรงพยาบาล

กัมพูชาโจมตีโรงพยาบาลพนมดงรัก มีผู้ได้รับบาดเจ็บ

URGENT REPORT: At 11:04 AM today, Cambodian forces launched an attack on Phra Nom D**g Rak Hospital,resulting in injuries.

#กัมพูชายิงก่อน

#ไทยนี้รักสงบแต่ถึงรบไม่ขลาด

24/07/2025

When "Peace Talks" doesn't work, we needed to defend to protect our homeland!!

ประเทศไทยไม่ได้เริ่มก่อน!! กรุณาอย่าบิดเบือน!! ช่วยกันแชร์ข่าวให้ช่าวโลกรู้ว่าเรา ไม่ได้เริ่ม แต่เรา "สู้กลับ" เพื่อปกป้องประเทศและอธิปไตยของเรา!!!

#กัมพูชายิงก่อน #ไทยนี้รักสงบแต่ถึงรบไม่ขลาด

24/07/2025

ช่วยกันส่งกำลังใจให้เจ้าหน้าที่กรมศิลปากรที่ทำหน้าที่ดูแลโบราณสถาน โบราณวัตถุ สมบัติของชาติไทยที่จังหวัดสุรินทร์ด้วยค่ะ 🙏🙏🙏

24/07/2025

ขอประณามการโจมตีพลเรือนและโรงพยาบาลว่าเป็นพฤติกรรมที่ "เลวทรามต่ำช้า" มาก!!!

ขอให้ทหารไทยทุกนายและประชาชนทุกคนในพื้นที่ชายแดนปลอดภัย
🙏🙏🙏

#กัมพูชายิงก่อน #ไทยนี้รักสงบแต่ถึงรบไม่ขลาด

24/07/2025

ร่วมกันส่งแรงใจ
ให้ทหารไทยทุกนาย
และชาวบ้านในพื้นที่ทุกคนปลอดภัย ❤️🙏🇹🇭

24/07/2025

ขอความร่วมมือช่วยกันเพื่อชาติ 🙏🇹🇭🇹🇭🇹🇭

กองทัพบกขอความร่วมมือสื่อมวลชนและประชาชน งดเผยแพร่ภาพหรือข้อมูลเกี่ยวกับการปฏิบัติการทางทหาร เพื่อความมั่นคงของชาติ
กองทัพบกขอความร่วมมือจากสื่อมวลชนและพี่น้องประชาชนทุกท่าน งดการบันทึกภาพนิ่ง คลิปวิดีโอ หรือการเผยแพร่ข้อมูลใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายกำลังพล ยุทโธปกรณ์ หรือยานพาหนะทางทหารขนาดใหญ่ รวมถึงการระบุสถานที่หรือเส้นทางการเคลื่อนย้าย ไม่ว่าจะโดยทางตรงหรือทางอ้อม ผ่านช่องทางสื่อสาธารณะหรือสื่อออนไลน์ ในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ
ทั้งนี้ เพื่อป้องกันไม่ให้ข้อมูลด้านความมั่นคงถูกนำไปใช้โดยกลุ่มผู้ไม่หวังดี อันอาจนำไปสู่
การบิดเบือนข้อเท็จจริง หรือสร้างความเสียหายต่อความน่าเชื่อถือและความปลอดภัยของภารกิจทางทหาร
กองทัพบกตระหนักถึงความสำคัญของการดำเนินภารกิจด้วยความเรียบร้อย ปลอดภัย และมีเอกภาพ จึงขอความร่วมมือจากประชาชนทุกภาคส่วน ในการหลีกเลี่ยงการเผยแพร่ข้อมูลที่อาจกระทบต่อการปฏิบัติภารกิจของกำลังพลในพื้นที่ และเพื่อให้กองทัพสามารถทำหน้าที่ในการพิทักษ์อธิปไตย และดูแลความปลอดภัยของประชาชนโดยรอบพื้นที่ปฏิบัติการได้อย่างเต็มศักยภาพ
กองทัพบกขอขอบคุณในความเข้าใจ ร่วมมือ และกำลังใจที่ประชาชนมีให้แก่กำลังพลเสมอมา และขอยืนยันว่ากองทัพจะปฏิบัติภารกิจในการปกป้องประเทศชาติด้วยความเสียสละและมุ่งมั่น
เพื่อสร้างความสงบสุขให้แก่พี่น้องประชาชนทั่วประเทศ..........................................................
ศูนย์ประชาสัมพันธ์กองทัพบก โดยทีมโฆษกกองทัพบก, 23 กรกฎาคม 2568

24/07/2025

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ เป็นพระราชโอรสใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีประสูติในพระบรมมหาราชวัง ณ วันเสาร์ แรม ๙ ค่ำ เดือน ๓ ปีมะเมีย จัตวาศก จุลศักราช ๑๒๔๔ ตรงกับวันที่ ๓ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๒๕ ทรงมีพระนามตามอย่างเจ้าฟ้าชั้นเอก ว่า สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนารถ นริศรราชมหามกุฎวงศ์จุฬาลงกรณ์นรินทร สยามพิชิตินทรวรางกูร สมบูรณ์พิสุทธิชาติ วิมโลภาษอุทัยปักษ์ อรรควรรัตน์ ขัตติยราชกุมาร เรียกกันในพระราชสำนักว่า "ทูลกระหม่อมเล็ก"

มีพระเชษฐา พระเชษฐภคินี และพระอนุชาที่ดำรงพระชนม์ต่อมา ดังนี้
๑. สมเด็จฯ เจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย กรมพระเทพนารีรัตน์
๒. สมเด็จฯ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ กรมขุนเทพเทวารวดี (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖)
๓. สมเด็จฯ เจ้าฟ้าตรีเพชรุตม์ธำรง
จักรพงษ์ภูวนาถ
๔. สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ
๕. สมเด็จฯ เจ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา
๖. สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพชรบูรณ์อินทราไชย
๗. สมเด็จฯ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ กรมหลวงสุโขทัยธรรมราชา (พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗)

เมื่อยังทรงพระเยาว์ทรงได้รับการศึกษาภาษาไทยและภาษาอังกฤษในพระบรมมหาราชวัง โดยมีพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) และ ขุนบำนาญวรวัฒน์ (สิงโต) เป็นพระอาจารย์ถวายการสอนหนังสือไทย ส่วนวิชาภาษาอังกฤษมี นายวุสสเลย์ ลูวีส และ นายเยคอล พิลด์เยมส์ เป็นพระอาจารย์ เมื่อพระชนมายุ ๑๔ พรรษา ได้เสด็จไปทรงศึกษาในประเทศอังกฤษเป็นระยะเวลาหนึ่ง ต่อมาในคราวที่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสยุโรป ครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๐ และเสด็จพระราชดำเนินเยือนราชสำนักรัสเซีย สมเด็จพระจักรพรรดินิโคลัสที่ ๒ แห่งรัสเซีย ได้ทรงชักชวนให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวส่งพระราชโอรสมาศึกษาในประเทศรัสเซีย

ในการนี้พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมขุนพิษณุโลกประชานาถ (พระยศในขณะนั้น) ให้ทรงย้ายจากอังกฤษมาประทับและศึกษาในรัสเซีย ตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระจักรพรรดินิโคลัสที่ ๒ พร้อมด้วยสามัญชนชาวไทยอีก ๑ คน คือ นายพุ่ม สาคร นักเรียนทุนเล่าเรียนหลวงจากโรงเรียนเทพศิรินทร์ สมเด็จเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ จึงทรงเข้ารับการศึกษาวิชาทหาร ณ โรงเรียนนายร้อยมหาดเล็กในราชสำนักรัสเซีย เมื่อทรงสำเร็จการศึกษาทรงได้รับการบรรจุเข้าเป็นนายทหารประจำการทหารม้าฮุลซาร์ของ สมเด็จพระจักรพรรดินิโคลัสที่ ๒ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๕ พระองค์ทรงเจริญก้าวหน้าในราชการของรัสเซียตามลำดับและสร้างความพอพระราชหฤทัยให้แก่ พระจักรพรรดิแห่งรัสเซียอย่างยิ่ง จนทรงได้รับการแต่งตั้งให้เป็นนายพันเอกพิเศษในกองทัพบกรัสเซียและเป็นนายทหารพิเศษในกรมทหารม้าฮุสซาร์ของสมเด็จพระจักรพรรดิ

เมื่อเสด็จนิวัติสยาม พ.ศ. ๒๔๔๙ ได้ทรงเป็นหนึ่งในเจ้านายพระองค์สำคัญที่มีส่วนในการวางรากฐานการทหารสมัยใหม่ของไทย โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระองค์ทรงดำรงตำแหน่งผู้ช่วยผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ ที่มี พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นนครไชยศรีสุรเดช ทรงเป็นผู้บัญชาการ แต่ทรงดำรงตำแหน่งดังกล่าวเพียง ๕ เดือน ต่อมาทรงย้ายไปเป็นผู้บัญชาการโรงเรียนทหารบกซึ่งมีอำนาจหน้าที่ทั้งทางการปกครองและการศึกษา ภารกิจในช่วงนี้ถือเป็นช่วงเวลาของการจัดการการศึกษาวิชาทหารของสยามให้เป็นระบบมากยิ่งขึ้น เช่น มีการตั้งกรมบัญชาการโรงเรียนทหารบก รวมถึงการแบ่งส่วนราชการกองโรงเรียนทหารบกออกเป็นโรงเรียนนายร้อยชั้นประถมและชั้นมัธยม เป็นต้น

ต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๕๒ จึงทรงดำรงตำแหน่งเสนาธิการทหารบก และทรงรั้งตำแหน่งเจ้ากรมยุทธศึกษาควบคู่กันด้วย ทรงความสนพระทัยในกิจการทหารและการจัดการการศึกษาวิชาทหารอย่างยิ่ง จะเห็นได้จากพระกรณียกิจที่สำคัญในช่วงนั้น ได้แก่ การขยายชั้นเรียนและการปรับปรุงหลักสูตรของโรงเรียนนายร้อย การขยายการรับสามัญชนเข้าเป็นนักเรียนนายร้อยได้ การริเริ่มจัดตั้งโรงเรียนเสนาธิการขึ้นในปีนั้น เพื่อให้เป็นสถานศึกษาวิชาการทหารชั้นสูง เป็นต้น

นอกจากนี้ ยังทรงเรียบเรียงตำรา เรื่อง "พงศาวดารยุทธศิลปะ" และเอกสารอื่นๆ ซึ่งใช้เป็นตำราศึกษาในโรงเรียนเสนาธิการยุคต้นอีกจำนวนมาก ซึ่งสิ่งต่างๆ เหล่านี้ได้นำมาใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาของโรงเรียนเสนาธิการ สืบจนถึงปัจจุบัน

ในสมัยรัชกาลที่ ๖ บังเกิดสงครามโลกครั้งที่ ๑ หรือที่เรียกกันว่า มหาสงคราม ขึ้นในทวีปยุโรป ในระยะแรก สยามวางตัวเป็นกลางอย่างเคร่งครัด แต่ในเวลาต่อมา สยามเริ่มมีท่าทีสนับสนุนฝ่ายสัมพันธมิตร ในช่วงเวลานั้นสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถฯ และ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร เป็นผู้มีส่วนสำคัญในการสนับสนุนให้รัชกาลที่ ๖ ประกาศเข้าร่วมสงคราม ด้วยเห็นประโยชน์ของชาติในอนาคต โดยสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถฯ ทรงมีส่วนสำคัญในการกำหนดนโยบายการเข้าสงครามโลก โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จะมีพระราชหัตถเลขาไปถึงพระองค์ท่านเพื่อทรงสอบถามความคิดเห็นอยู่เสมอ ซึ่งข้อคิดเห็นเหล่านั้นได้เป็นประโยชน์ต่อการกำหนดท่าทีของสยาม และแนวทางการเข้าสู่สงครามของสยามเป็นอย่างยิ่ง กระทั่งเมื่อสยามประกาศเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่ ๑ อย่างเป็นทางการเมื่อ วันที่ ๒๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๖๐ สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถฯทรงมีบทบาทที่สำคัญในการสงครามครั้งนั้นหลายประการ ได้แก่ การดำเนินการจัดการเชลยศึกให้เป็นไปตามแบบแผนสากล การจัดการเรื่องการถอดคนเยอรมนีที่แปลงสัญชาติ ตลอดจนภารกิจที่สำคัญคือ การส่งกองทหารอาสาเข้าไปช่วยฝ่ายสัมพันธมิตรในสมรภูมิยุโรป เมื่อสยามได้ตอบรับข้อร้องขอของรัฐบาลฝรั่งเศสในการส่งหน่วยพยาบาล คนขับรถ และนักบิน อีกทั้งยังมีการรับสมัครกองทหารอาสาเพื่อไปราชการสงครามในทวีปยุโรป ปรากฎว่าได้รับความสนใจจากประชาชนเป็นจำนวนมาก แม้แต่ สมเด็จเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ ก็มีพระประสงค์ที่จะเข้าร่วมอาสาดังกล่าวแต่ได้รับการทัดทานจากรัชกาลที่ ๖ไว้เนื่องด้วยทรงต้องการให้ทรงช่วยจัดการภารกิจภายในประเทศในฐานะแนวหลังเป็นสำคัญ

จากบทบาทสำคัญในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๑ นี้ จึงทรงได้รับพระราชทานยศ จอมพล แต่ปรากฏว่ามิทรงเต็มพระทัยนัก ด้วยมิได้ทรงออกรบด้วยพระองค์เอง

สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถฯ แม้จะทรงรับราชการอยู่ในกองทัพบกตลอดพระชนมชีพ แต่ยังได้ทรงริเริ่มกิจการสำคัญอีกประการหนึ่ง นั่นคือ การพัฒนากิจการด้านทหารอากาศ เมื่อครั้งยังดำรงตำแหน่งเสนาธิการทหารบก ทรงมีดำริที่จะจัดตั้งกิจการการบินขึ้นเป็นแผนกหนึ่งของกองทัพบก ทว่าในเวลานั้น สยามยังขาดผู้มีความรู้ความสามารถในกิจการการบิน ด้วยเหตุนี้ใน พ.ศ. ๒๔๕๕ จึงมีการคัดเลือกนายทหารไปศึกษาวิชาการบินที่ประเทศฝรั่งเศส จำนวน ๓ นาย ประกอบด้วย
๑. นายพันตรี หลวงศักด์ศัลยาวุธ (สุณี สุวรรณประทีป) ต่อมาคือ พลอากาศโท พระยาเฉลิมอากาศ
๒. นายร้อยเอก หลวงอาวุธวิขิกร (หลง สิน-สุข) ต่อมาคือ นาวาเอก พระยาเวหาสยานศิลปสิทธิ์ และ
๓. นายร้อยโททิพย์ เกตุทัต ต่อมาคือ พระยาทยานพิฆาฏ

เมื่อนายทหารทั้งสามนายสำเร็จการศึกษาแล้ว กระทรวงกลาโหมได้จัดตั้งแผนกการบินใน พ.ศ. ๒๔๕๖ ต่อมาหน่วยงานดังกล่าวได้ขยายตัวขึ้นและต้องการใช้สถานที่ใหม่ที่กว้างขวาง สมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถฯ พร้อมด้วย พระยาเฉลิมอากาศจึงได้เลือกตำบลดอนเมืองเป็นสถานที่ที่ใช้ทำการบินจนก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๗ มีการยกระดับแผนกการบินทหารบกขึ้นเป็นกองบินทหารบกโดยมี พันโทพระยาเฉลิมอากาศ เป็นผู้บังคับการ

กองบินทหารบกนี้ได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการสงครามครั้งที่ ๑ ด้วย การวางรากฐานด้านกิจการการบิน ถือเป็นคุณูปการยิ่งใหญ่ พระเกียรติคุณดังกล่าวได้รับการยกย่องในเวลาต่อมาด้วยการถวายพระสมัญญานามว่า “พระบิดาแห่งกองทัพอากาศไทย”

สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถฯ ทรงได้รับการสถาปนา เป็นกรมขุนพิศณุโลกประชานาถมาตั้งแต่ในรัชกาลที่ ๕ ต่อมาในรัชกาลที่ ๖ โปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็น กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ กระทั่งเสด็จทิวงคตเมื่อ วันที่ ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๖๓ ณ ประเทศสิงคโปร์ สิริพระชนมายุ ๓๗ พรรษา ปรากฏว่าโปรดให้ใช้คำนำพระนามว่า "สมเด็จพระอนุชาธิราช" และโปรดพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง เมื่อวันที่ ๒๘ กันยายน พ.ศ. ๒๔๖๓
ในสมัยรัชกาลที่ ๗ โปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสกุลแก่พระทายาทว่า “จักรพงษ์ ณ อยุธยา" เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๒

เรื่อง: อัครเดชเทเวศร์นฤมิต

อ่านเพิ่มเติมได้จาก
http://legacy.orst.go.th/wp-content/uploads/royin-ebook/273/FileUpload/691_8850.pdf

https://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AF_%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%96

บรรณานุกรม
หนังสือเรื่อง เกิดวังปารุสก์ สมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ขอพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์

ศิรินันท์ บุญศิริ. บทบาททางการทหารและการเมืองของสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีการศึกษา ๒๕๒๓

หนังสือ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสงครามโลกครั้งที่ ๑ ของ สุจิรา ศิริไปล์

24/07/2025

ประเทศไทยรวมเลือดเนื้อชาติเชื้อไทย เป็นประชารัฐไผทของไทยทุกส่วน อยู่ดำรงคงไว้ได้ทั้งมวล ด้วยไทยล้วนหมายรักสามัคคี ไทยนี้รักสงบแต่ถึงรบไม่ขลาด เอกราชจะไม่ให้ใครข่มขี่ สละเลือดทุกหยาดเป็นชาติพลี เถลิงประเทศชาติไทยทวีมีชัย ชโย
❤️🇹🇭

#ไทยนี้รักสงบแต่ถึงรบไม่ขลาด #เอกราชจะไม่ให้ใครข่มขี่ #แผ่นดินของเรา #บ้านเมืองเราเราต้องรักษา #เจริญกรุง

24/07/2025

สรุป timeline ข้อพิพาทไทย-กัมพูชา ก่อนนำไปสู่ “แผนจักรพงษ์ภูวนาถ”

📌๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๘

กัมพูชา นำทหารและพลเรือนประมาณ ๒๕ คน ขึ้นเยี่ยมชม ปราสาทตาเมือนธม อ.พนมดงรัก จ.สุรินทร์ แล้วร้องเพลงชาติของกัมพูชา - ทหารไทยตักเตือนให้หยุดการกระทำเชิงสัญลักษณ์ดังกล่าว

📌๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๘

ผบ.ทบ. กัมพูชานำกำลังทหารประมาณ ๘๐ นาย พร้อมอาวุธ ลงพื้นที่ “สามเหลี่ยมมรกต” เขต อ.น้ำยืน จ.อุบลราชธานี

📌๑ มีนาคม ๒๕๖๘

เกิด เหตุเพลิงไหม้ศาลาตรีมุข ที่บริเวณชายแดน ซึ่งมีรายงานว่าอาจเป็นการรุกล้ำพื้นที่ไทย โดยเกี่ยวข้องกับทหารกัมพูชา

📌๒๘ พฤษภาคม ๒๕๖๘

เกิด การปะทะที่ช่องบก จ.อุบลราชธานี ประมาณ ๑๐ นาที มีรายงานว่า ทหารกัมพูชาเสียชีวิต ๑ นาย

📌๒๙ พฤษภาคม ๒๕๖๘

ผู้บัญชาการทหารของไทย - กัมพูชา เข้าร่วม การประชุม JBC เพื่อถอนกำลังจากแนวปะทะ และหารือกรณีกัมพูชาปรับป้อม ถนน คูคลอง โดยอ้างละเมิด MOU๔๓

📌๔ มิถุนายน ๒๕๖๘

กระทรวงกลาโหมและหน่วยงานไทยยืนยันว่า ช่องบกและปราสาทตาเมือนธมเป็นพื้นที่ของไทย ตามแผนที่และกรรมสิทธิ์ทางประวัติศาสตร์

📌๗ มิถุนายน ๒๕๖๘

กองทัพไทยออกคำสั่ง ควบคุมเปิด - ปิดด่านชายแดน ทั้งหมดตามคำสั่ง ผบ.ทบ. เพื่อป้องปรามการละเมิดชายแดน

📌๘ มิถุนายน ๒๕๖๘

กัมพูชาเชิญไทยให้กลับไปใช้กำลังตามแนวปี ๒๕๖๗ อีกครั้ง ผ่านการเจรจาทางการทูต (ภายใต้กรอบ JBC หรือทางเทคนิค)

📌๑๓ - ๑๗ มิถุนายน ๒๕๖๘

กัมพูชาประกาศ คว่ำบาตรสื่อไทยและสินค้าหลายประเภท เช่น ละคร ภาพยนตร์ ผลไม้ และสินค้าไทย ส่งผลกระทบเชิงเศรษฐกิจและวัฒนธรรม

📌๑๔ - ๑๕ มิถุนายน ๒๕๖๘

ไทย - กัมพูชา ประชุม JBC ที่พนมเปญ เพื่อหาข้อตกลงแก้ไขปัญหาและควบคุมสถานการณ์ชายแดน

📌๑๙ มิถุนายน ๒๕๖๘

คลิปเสียงบทสนทนาระหว่าง แพทองธาร ชินวัตร กับ ฮุน เซน รั่วไหลออกมา นำไปสู่ความตึงเครียดทางการเมืองในไทยและการแทรกแซงทางการทูต

📌๒๑ มิถุนายน ๒๕๖๘

ไทย เรียกทูตไทยประจำกัมพูชากลับเพื่อปรึกษา และมีการยกระดับมาตรการตอบโต้ทางการทูต

📌๑๖ กรกฎาคม ๒๕๖๘

ทหารไทยเหยียบทุ่นระเบิดบริเวณ ช่องบก (เนิน ๔๘๑) บาดเจ็บ ๑ นาย สาหัส ขาขาด

ไทยยืนยันว่าเป็นทุ่นใหม่ (ประเภท PMN-2) ไม่ใช่ระเบิดเก่า และถือเป็นการละเมิดความมั่นคง

📌๒๓ กรกฎาคม ๒๕๖๘

ทหารไทยลาดตระเวนที่ ช่องอานม้า จ.อุบลราชธานี เหยียบทุ่นระเบิด บาดเจ็บ ๕ นาย มี ๑ นาย สาหัส ขาขาด

กองทัพภาคที่ ๒ ประกาศสั่งปิดด่านชายแดนไทย - กัมพูชา ยกระดับการควบคุมการผ่านแดน ในพื้นที่จังหวัดสุรินทร์ จังหวัดศรีสะเกษ และจังหวัดบุรีรัมย์ ห้ามเที่ยวปราสาทตาเมือน - ตาควาย

ประกาศ แผนจักรพงษ์ภูวนาถ เสริมกำลังชายแดน

รัฐบาลประกาศลดระดับทางการทูต เรียกทูตไทยกลับ - แจ้งทูตกัมพูชาออกจากประเทศไทย

#แผนจักรพงษ์ภูวนาถ #ปัญหาชายแดนไทยกัมพูชา #ช่องบก #ตาเมือน #แผ่นดินไทย #ทหาร #ข้อพิพาท #ข่าว #เจริญกรุง