
22/07/2025
" เด็กทั่วโลกกำลังกลับมาเล่น"
🧶ในยุคปัจจุบันเด็กทั่วโลกกำลังประสบกับภาวะที่พวกเขามีเวลาสำหรับการเล่นอิสระน้อยลงกว่าที่ควรจะเป็น การเล่นอิสระ (Free Play) ซึ่งเคยเป็นหัวใจของการเติบโตและการเรียนรู้ตามธรรมชาติ กลับถูกเบียดเบียนด้วยตารางเรียนที่แน่นขนัด การใช้หน้าจออย่างต่อเนื่อง และพื้นที่สาธารณะที่ไม่เอื้อต่อการเล่นอย่างเสรี เด็กในหลายประเทศจึงมีเวลาว่างลดลง ไม่สามารถเข้าถึงพื้นที่ปลอดภัยในการเล่นและยังต้องเผชิญกับความกังวลของพ่อแม่ที่กลัวอันตรายมากกว่าที่จะเชื่อมั่นในกระบวนการเรียนรู้ผ่านการเล่น
🪵อย่างไรก็ตาม หลายประเทศทั่วโลกกำลังลุกขึ้นมาฟื้นฟูสิทธิในการเล่นของเด็กอย่างจริงจัง โดยเริ่มจากการปรับมุมมองของผู้ใหญ่ การออกแบบเมืองและพื้นที่สาธารณะใหม่ให้เหมาะสมกับการเล่นของเด็ก และการสนับสนุนผู้เชี่ยวชาญที่เข้าใจเรื่องการเล่น เช่น Playworker
🪵ตัวอย่างของประเทศที่ขับเคลื่อนเรื่องนี้อย่างจริงจัง ได้แก่ สหราชอาณาจักร ซึ่งมีระบบ Playwork และพื้นที่เล่นที่ส่งเสริมการเล่นเสี่ยง เช่น การปีน การตอกตะปู การใช้เครื่องมือจริง เดนมาร์กและฟินแลนด์ใช้แนวคิดให้เด็กปฐมวัยเรียนรู้ผ่านการเล่นมากกว่าการนั่งเรียนในห้อง ญี่ปุ่นมีสวนสนุกกลางแจ้งแบบ Play Park ที่ให้เด็กจุดไฟ ทำอาหารกลางแจ้ง และสร้างสิ่งของจากวัสดุธรรมชาติ เยอรมนีมีโรงเรียนป่าที่เด็กใช้เวลาทั้งวันท่ามกลางธรรมชาติ ขณะที่ออสเตรเลียและเกาหลีใต้ก็กำลังเคลื่อนไหวอย่างแข็งขันเพื่อคืนพื้นที่เล่นให้กับเด็กอีกครั้ง
🪵แม้แต่ในประเทศไทยเอง ก็เริ่มมีการขยับ เช่น สนามเด็กเล่นสร้างสุข นโนบายเด็กไทยเล่นเปลี่ยนโลก กระทรวงสาธารณสุข และอีกหลายกลุ่ม องค์กรที่ทำงานด้านการเล่น รวมไปถึงเครือข่ายเล่นเปลี่ยนโลก ซึ่งได้รับการสนับสนุนจาก สสส. ที่กำลังทำงานอย่างต่อเนื่องในการขับเคลื่อนให้เด็กไทยเข้าถึงการเล่นอิสระ ทั้งในเชิงนโยบาย การสื่อสารสาธารณะ การจัดกิจกรรมพื้นที่เล่น และการอบรมบุคลากร โดยผลักดันให้บทบาทของ Playworker กลายเป็นอาชีพที่ได้รับการยอมรับในสังคมไทย ซึ่งพยายามผลักดันการเล่นอิสระให้เกิดขึ้นในระดับชุมชนและโรงเรียน แต่ยังคงต้องการแรงสนับสนุนเพิ่มเติมจากภาครัฐ พ่อแม่ และครู เพื่อเปลี่ยนระบบที่ยังเน้นผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการก่อนสิ่งอื่นใด
🧶สิ่งที่ประเทศต่าง ๆ กำลังขับเคลื่อนร่วมกัน คือ การเพิ่มพื้นที่เล่นกลางแจ้ง ลดเวลาเรียน เพิ่มเวลาว่างที่เด็กได้เลือกกิจกรรมเอง ยอมรับการเล่นที่มีความเสี่ยงในระดับที่เหมาะสม และออกแบบเมืองให้เป็นมิตรกับเด็กจริง ๆ ไม่ใช่แค่การสร้างของเล่นไว้โชว์
🧶การเล่นไม่ใช่แค่ความสนุก แต่คือกลไกที่หล่อหลอมความคิด ความยืดหยุ่นทางจิตใจ และทักษะชีวิตของมนุษย์ การปล่อยให้เด็กได้เล่น จึงไม่ใช่แค่เรื่องของเวลา แต่คือการคืนสิทธิ ความเป็นเด็ก และการเติบโตที่แท้จริงให้กับพวกเขา
💙ถึงเวลาที่ผู้ใหญ่จะต้องเปลี่ยนมุมมองต่อการเล่น มองเห็นว่าการเล่นก็คือการเรียนรู้ และการเล่นคือการพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพของเด็กคนหนึ่ง
“ วันนี้ลูกคุณได้เล่นอิสระหรือยัง”🤔
อ้างอิง
https://ipaworld.org
https://letsplaymore.org
https://www.playwales.org.uk/eng
Starting Strong Reports: OECD
Tokyo Play, Japan Adventure Playgrounds Association https://tokyoplay.jp
https://www.bbc.com/news/education-40367066